श्री दसाम ग्रंथ

पान - 530


ਨਾਰਦ ਰੁਕਮਿਨਿ ਕੇ ਪ੍ਰਿਥਮ ਗ੍ਰਿਹ ਮੈ ਪਹੁਚਿਓ ਆਇ ॥
नारद रुकमिनि के प्रिथम ग्रिह मै पहुचिओ आइ ॥

नारद रुक्मणीच्या घरी पोहोचले, जिथे कृष्ण बसला होता

ਜਹਾ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬੈਠੋ ਹੁਤੋ ਉਠਿ ਲਾਗੋ ਰਿਖਿ ਪਾਇ ॥੨੩੦੨॥
जहा कान्रह बैठो हुतो उठि लागो रिखि पाइ ॥२३०२॥

त्याने ऋषीच्या चरणांना स्पर्श केला.2302.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਦੂਸਰੇ ਮੰਦਿਰ ਭੀਤਰ ਨਾਰਦ ਜਾਤ ਭਯੋ ਤਿਹਿ ਸ੍ਯਾਮ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
दूसरे मंदिर भीतर नारद जात भयो तिहि स्याम निहारियो ॥

(जेव्हा) नारद दुसऱ्या घरी गेले, (तेव्हा) त्यांनी तेथे कृष्णाला पाहिले.

ਅਉਰ ਗਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਸ੍ਯਾਮ ਤਬੈ ਰਿਖਿ ਆਨੰਦ ਹ੍ਵੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥
अउर गयो ग्रिह स्याम तबै रिखि आनंद ह्वै इह भाति उचारियो ॥

कृष्णाने नारदांना दुसऱ्या घरात प्रवेश करताना पाहिले आणि तेही घरात गेले, तेथे ऋषींनी आनंदाने हे सांगितले,

ਪੇਖਿ ਭਯੋ ਸਭ ਹੂ ਗ੍ਰਿਹ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁ ਯੌ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮਹਿ ਗ੍ਰੰਥ ਸੁਧਾਰਿਯੋ ॥
पेखि भयो सभ हू ग्रिह स्याम सु यौ कबि स्यामहि ग्रंथ सुधारियो ॥

“हे कृष्णा! मी घराच्या सर्व दिशांनी तुझ्याकडे पाहत आहे

ਕਾਨ੍ਰਹ ਜੂ ਕੋ ਮਨ ਮੈ ਮੁਨਿ ਈਸ ਸਹੀ ਕਰਿ ਕੈ ਜਗਦੀਸ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੨੩੦੩॥
कान्रह जू को मन मै मुनि ईस सही करि कै जगदीस बिचारियो ॥२३०३॥

” नारदांनी साक्षात कृष्णाला भगवान-देव मानले.2303.

ਭਾਤਿ ਕਹੂ ਕਹੂ ਗਾਵਤ ਹੈ ਕਹੂ ਹਾਥਿ ਲੀਏ ਪ੍ਰਭੁ ਬੀਨ ਬਜਾਵੈ ॥
भाति कहू कहू गावत है कहू हाथि लीए प्रभु बीन बजावै ॥

कुठेतरी कृष्ण गाताना दिसतोय तर कुठे विना हातात धरून खेळताना दिसतोय

ਪੀਵਤ ਹੈ ਸੁ ਕਹੂ ਮਦਰਾ ਅਉ ਕਹੂ ਲਰਕਾਨ ਕੋ ਲਾਡ ਲਡਾਵੈ ॥
पीवत है सु कहू मदरा अउ कहू लरकान को लाड लडावै ॥

कुठे तो वाईन पीत असतो तर कुठे तो लहान मुलांसोबत प्रेमाने खेळताना दिसतो

ਜੁਧੁ ਕਰੈ ਕਹੂ ਮਲਨ ਸੋ ਕਹੂ ਨੰਦਗ ਹਾਥਿ ਲੀਏ ਚਮਕਾਵੈ ॥
जुधु करै कहू मलन सो कहू नंदग हाथि लीए चमकावै ॥

कुठे तो पैलवानांशी लढतोय तर कुठे हाताने गदा फिरवत आहे

ਇਉ ਹਰਿ ਕੇਲ ਕਰੈ ਤਿਹ ਠਾ ਜਿਹ ਕਉਤੁਕ ਕੋ ਕੋਊ ਪਾਰ ਨ ਪਾਵੈ ॥੨੩੦੪॥
इउ हरि केल करै तिह ठा जिह कउतुक को कोऊ पार न पावै ॥२३०४॥

अशाप्रकारे कृष्ण या अद्भुत खेळात गुंतला आहे, या नाटकाचे रहस्य कोणालाच कळत नाही.2304.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਯੌ ਰਿਖਿ ਦੇਖਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਹਰਿ ਚਰਨ ਰਹਿਯੋ ਲਪਟਾਇ ॥
यौ रिखि देखि चरित्र हरि चरन रहियो लपटाइ ॥

अशी पात्रे पाहून नारद श्रीकृष्णाच्या पाया पडले.

ਚਲਤ ਭਯੋ ਸਭ ਜਗਤ ਕੋ ਕਉਤਕ ਦੇਖੋ ਜਾਇ ॥੨੩੦੫॥
चलत भयो सभ जगत को कउतक देखो जाइ ॥२३०५॥

अशा रीतीने भगवंतांचे अद्भुत आचरण पाहून ऋषी त्यांच्या पायाला चिकटून राहिले आणि मग सर्व जगाचा तमाशा पाहण्यासाठी निघून गेले.2305.

ਅਥ ਜਰਾਸੰਧਿ ਬਧ ਕਥਨੰ ॥
अथ जरासंधि बध कथनं ॥

आता जरासंधच्या वधाचे वर्णन सुरू होते

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਬ੍ਰਹਮ ਮਹੂਰਤ ਸ੍ਯਾਮ ਉਠੈ ਉਠਿ ਨ੍ਰਹਾਇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਰਿ ਧਿਆਨ ਧਰੈ ॥
ब्रहम महूरत स्याम उठै उठि न्रहाइ ह्रिदै हरि धिआन धरै ॥

ध्यानाच्या वेळी उठून कृष्णाने परमेश्वरावर लक्ष केंद्रित केले

ਫਿਰਿ ਸੰਧਯਹਿ ਕੈ ਰਵਿ ਹੋਤ ਉਦੈ ਸੁ ਜਲਾਜੁਲਿ ਦੈ ਅਰੁ ਮੰਤ੍ਰ ਰਰੈ ॥
फिरि संधयहि कै रवि होत उदै सु जलाजुलि दै अरु मंत्र ररै ॥

नंतर सूर्योदय झाल्यावर त्याने (सूर्याला) जल अर्पण केले आणि संध्या वगैरे करून मंत्रांचे पठण केले आणि नित्य दिनचर्याप्रमाणे,

ਫਿਰਿ ਪਾਠ ਕਰੈ ਸਤਸੈਇ ਸਲੋਕ ਕੋ ਸ੍ਯਾਮ ਨਿਤਾਪ੍ਰਤਿ ਪੈ ਨ ਟਰੈ ॥
फिरि पाठ करै सतसैइ सलोक को स्याम निताप्रति पै न टरै ॥

त्यांनी सप्तशती वाचली ( दुर्गा देवीच्या सन्मानार्थ सातशे श्लोकांचा कवी)

ਤਬ ਕਰਮ ਨ ਕਉਨ ਕਰੈ ਜਗ ਮੈ ਜਬ ਆਪਨ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਕਰਮ ਕਰੈ ॥੨੩੦੬॥
तब करम न कउन करै जग मै जब आपन स्याम जू करम करै ॥२३०६॥

बरं, जर कृष्ण नियमित दैनंदिन कर्म करत नसेल, तर ते दुसरे कोण करणार?2306.

ਨ੍ਰਹਾਇ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਲਾਇ ਸੁਗੰਧ ਭਲੇ ਪਟ ਧਾਰ ਕੈ ਬਾਹਰ ਆਵੈ ॥
न्रहाइ कै स्याम जू लाइ सुगंध भले पट धार कै बाहर आवै ॥

कृष्ण आंघोळ करून उत्तम वस्त्रे परिधान करून बाहेर येतो आणि (मग) वस्त्रांना सुगंधित करतो.

ਆਇ ਸਿੰਘਾਸਨ ਊਪਰ ਬੈਠ ਕੈ ਸ੍ਯਾਮ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਨਿਆਉ ਕਰਾਵੈ ॥
आइ सिंघासन ऊपर बैठ कै स्याम भली बिधि निआउ करावै ॥

कृष्ण स्नान करून, सुगंध वगैरे लावून व वस्त्रे परिधान करून बाहेर पडतो आणि आपल्या सिंहासनावर बसून न्याय वगैरे छान करतो.

ਅਉ ਸੁਖਦੇਵ ਕੋ ਤਾਤ ਭਲਾ ਸੁ ਕਥਾ ਕਰਿ ਸ੍ਰੀ ਨੰਦ ਲਾਲ ਰਿਝਾਵੈ ॥
अउ सुखदेव को तात भला सु कथा करि स्री नंद लाल रिझावै ॥

सुखदेवचे वडील नंदलाल यांचा पुत्र श्रीकृष्ण याला शास्त्रातील वचने ऐकवून अतिशय छान प्रसन्न करत असत.

ਤਉ ਲਗਿ ਆਇ ਕਹੀ ਬਤੀਆ ਇਕ ਸੋ ਮੁਖ ਤੇ ਕਬਿ ਭਾਖ ਸੁਨਾਵੈ ॥੨੩੦੭॥
तउ लगि आइ कही बतीआ इक सो मुख ते कबि भाख सुनावै ॥२३०७॥

तोपर्यंत एके दिवशी एका दूताने येताना जे काही सांगितले, ते कवी सांगत आहे.2307.