श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1150


ਮਹਾਰਾਜ ਪ੍ਰਾਨਾਨ ਕੋ ਦਾਨ ਦੀਜੈ ॥੧੫॥
महाराज प्रानान को दान दीजै ॥१५॥

हे महाराज ! (आज मला) आत्म्यांची भेट द्या. १५.

ਰਚੀ ਬਾਲ ਲਾਲਾ ਸਭੈ ਰੂਪ ਤੇਰੇ ॥
रची बाल लाला सभै रूप तेरे ॥

अरे प्रिये! सर्व स्त्रिया तुझ्या रूपाने मोहित होतात.

ਮਿਲੌ ਆਜੁ ਮੋ ਕੌ ਸੁਨੋ ਪ੍ਰਾਨ ਮੇਰੇ ॥
मिलौ आजु मो कौ सुनो प्रान मेरे ॥

हे प्रिय आत्मा! आज मला भेटायला ये.

ਕਹਾ ਮਾਨ ਮਾਤੇ ਫਿਰੌ ਐਂਠ ਐਂਠੇ ॥
कहा मान माते फिरौ ऐंठ ऐंठे ॥

अरे, सन्मानाचे ठराव आहेत! तू का ताठ फिरतोस?

ਲਯੋ ਚੋਰਿ ਮੇਰੋ ਕਹਾ ਚਿਤ ਬੈਠੇ ॥੧੬॥
लयो चोरि मेरो कहा चित बैठे ॥१६॥

(तुम्ही) माझे मन चोरले आणि कुठे बसला आहात. 16.

ਕਰੋ ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਬਾਗੌ ਬਨਾਵੌ ॥
करो हार सिंगार बागौ बनावौ ॥

हार सजवा, सुंदर चिलखत सजवा

ਕੀਏ ਚਿਤ ਮੈ ਚੌਪਿ ਬੀਰੀ ਚਬਾਵੌ ॥
कीए चित मै चौपि बीरी चबावौ ॥

आणि आनंदाने पान बीरा चिटात चावा.

ਉਠੋ ਬੇਗਿ ਬੈਠੇ ਕਹਾ ਪ੍ਰਾਨ ਮੇਰੇ ॥
उठो बेगि बैठे कहा प्रान मेरे ॥

माझ्या प्रिय आत्म्या, लवकर उठ! तू कुठे बसला आहेस

ਚਲੋ ਕੁੰਜ ਮੇਰੇ ਲਗੈ ਨੈਨ ਤੇਰੇ ॥੧੭॥
चलो कुंज मेरे लगै नैन तेरे ॥१७॥

माझे मोती तुझे जडले आहेत, जाऊन (त्यांच्या) कोपऱ्यात ('कुंज') वस्ती कर ॥१७॥

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਬਚਨ ਬਿਕਾਨੇ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਕਹੈ ਕੁਅਰ ਕੇ ਸੰਗ ॥
बचन बिकाने कुअरि के कहै कुअर के संग ॥

कुमारीचे (हे) विकणारे शब्द कुमारीला म्हणाले.

ਏਕ ਨ ਮਾਨੀ ਮੰਦ ਮਤਿ ਰਸ ਕੇ ਉਮਗਿ ਤਰੰਗ ॥੧੮॥
एक न मानी मंद मति रस के उमगि तरंग ॥१८॥

पण त्या मुर्खाने एकही मान्य केले नाही (तरीही) रसाच्या लाटा उसळत होत्या. १८.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਨਾਹਿ ਨਾਹਿ ਮਤਿ ਮੰਦ ਉਚਾਰੀ ॥
नाहि नाहि मति मंद उचारी ॥

तो मूर्ख फक्त 'नाही नाही' म्हणाला.

ਭਲੀ ਬੁਰੀ ਜੜ ਕਛੁ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥
भली बुरी जड़ कछु न बिचारी ॥

(तो) अबुद्धीने चांगले किंवा वाईट काहीही विचार केला नाही.

ਬਚਨ ਮਾਨਿ ਗ੍ਰਿਹ ਤਾਹਿ ਨ ਗਯੋ ॥
बचन मानि ग्रिह ताहि न गयो ॥

तो त्याच्या घरी गेला नाही

ਸਾਹੁ ਸੁਤਾ ਕਹੁ ਭਜਤ ਨ ਭਯੋ ॥੧੯॥
साहु सुता कहु भजत न भयो ॥१९॥

आणि शहा यांच्या मुलीशी जुळवून घेतले नाही. 19.

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥
कबियो बाच ॥

कवी म्हणतो:

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਕਾਮਾਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਤਿ ਆਵਈ ॥
कामातुर ह्वै जु त्रिय पुरख प्रति आवई ॥

जी स्त्री वासनेने आतुरतेने पुरुषाकडे येते,

ਘੋਰ ਨਰਕ ਮਹਿ ਪਰੈ ਜੁ ਤਾਹਿ ਨ ਰਾਵਈ ॥
घोर नरक महि परै जु ताहि न रावई ॥

जो त्याला रती दान देत नाही, तो (पुरुष) भयंकर नरकात पडतो.

ਜੋ ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਪਰ ਸੇਜ ਭਜਤ ਹੈ ਜਾਇ ਕਰਿ ॥
जो पर त्रिय पर सेज भजत है जाइ करि ॥

जो परदेशी स्त्रीच्या घरी (घरी) जातो आणि परदेशी ऋषींचे भोजन करतो,

ਹੋ ਪਾਪ ਕੁੰਡ ਕੇ ਮਾਹਿ ਪਰਤ ਸੋ ਧਾਇ ਕਰਿ ॥੨੦॥
हो पाप कुंड के माहि परत सो धाइ करि ॥२०॥

तोही पापाच्या गर्तेत पडतो. 20.

ਨਾਹਿ ਨਾਹਿ ਪੁਨਿ ਕੁਅਰ ਐਸ ਉਚਰਤ ਭਯੋ ॥
नाहि नाहि पुनि कुअर ऐस उचरत भयो ॥

तरीही ती कुमारी 'नाही नाही नाही' म्हणत राहिली.

ਬਨਿ ਤਨਿ ਸਜਿਨ ਸਿੰਗਾਰ ਤਰੁਨਿ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਗਯੋ ॥
बनि तनि सजिन सिंगार तरुनि के ग्रिह गयो ॥

पण कपडे घालून, शोभून झाल्यावर तो (त्या) बाईच्या घरी गेला.

ਬਾਲ ਅਧਿਕ ਰਿਸ ਭਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
बाल अधिक रिस भरी चरित्र बिचारियो ॥

त्यामुळे संतापलेल्या महिलेने एका पात्राचा विचार केला

ਹੋ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਕੋ ਸਹਿਤ ਮਿਤ੍ਰ ਹਨਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੧॥
हो मात पिता को सहित मित्र हनि डारियो ॥२१॥

आणि आई-वडिलांसह मित्राची हत्या केली. २१.

ਕਬਿਯੋ ਬਾਚ ॥
कबियो बाच ॥

कवी म्हणतो:

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਕਾਮਾਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਜੋ ਤਰੁਨਿ ਮੁਹਿ ਭਜਿ ਕਹੈ ਬਨਾਇ ॥
कामातुर ह्वै जो तरुनि मुहि भजि कहै बनाइ ॥

वासना स्त्रीला 'मला आनंद घ्या' म्हणायला उत्सुक असते.

ਤਾਹਿ ਭਜੈ ਜੋ ਨਾਹਿ ਜਨ ਨਰਕ ਪਰੈ ਪੁਨਿ ਜਾਇ ॥੨੨॥
ताहि भजै जो नाहि जन नरक परै पुनि जाइ ॥२२॥

म्हणून जो माणूस त्याला भिक्षा देत नाही, तो पुन्हा नरकात जातो. 22.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਕੁਅਰਿ ਕਟਾਰੀ ਕਾਢਿ ਸੁ ਕਰ ਭੀਤਰ ਲਈ ॥
कुअरि कटारी काढि सु कर भीतर लई ॥

कुमारीने चाकू काढून हातात घेतला

ਪਿਤੁ ਕੇ ਉਰ ਹਨਿ ਕਢਿ ਮਾਤ ਕੇ ਉਰ ਦਈ ॥
पितु के उर हनि कढि मात के उर दई ॥

आणि वडिलांच्या छातीत मारले. (मग तिथून) बाहेर काढून आईच्या छातीत मारले

ਖੰਡ ਖੰਡ ਨਿਜ ਪਾਨ ਪਿਤਾ ਕੇ ਕੋਟਿ ਕਰਿ ॥
खंड खंड निज पान पिता के कोटि करि ॥

आणि स्वतःच्या हाताने त्याने वडिलांच्या अनेक जखमा फोडल्या.

ਹੋ ਭੀਤਿ ਕੁਅਰ ਕੇ ਤੀਰ ਜਾਤ ਭੀ ਗਾਡ ਕਰਿ ॥੨੩॥
हो भीति कुअर के तीर जात भी गाड करि ॥२३॥

ती त्यांना भिंतीखाली गेली आणि मग कुमारकडे गेली. 23.

ਪਹਿਰ ਭਗੌਹੇ ਬਸਤ੍ਰ ਜਾਤ ਨ੍ਰਿਪ ਪੈ ਭਈ ॥
पहिर भगौहे बसत्र जात न्रिप पै भई ॥

ती भगवी वस्त्रे परिधान करून राजाकडे गेली.

ਸੁਤ ਕੀ ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਾਖ ਬਾਤ ਤਿਹ ਤਿਤੁ ਦਈ ॥
सुत की इह बिधि भाख बात तिह तितु दई ॥

त्याने त्याला आपल्या मुलाबद्दल अशा प्रकारे सांगितले.

ਰਾਇ ਪੂਤ ਤਵ ਮੋਰਿ ਨਿਰਖਿ ਛਬਿ ਲੁਭਧਿਯੋ ॥
राइ पूत तव मोरि निरखि छबि लुभधियो ॥

हे राजन! माझे रूप पाहून तुझ्या मुलाचा मोह झाला आहे.

ਹੋ ਤਾ ਤੇ ਮੇਰੋ ਤਾਤ ਬਾਧਿ ਕਰਿ ਬਧਿ ਕਿਯੋ ॥੨੪॥
हो ता ते मेरो तात बाधि करि बधि कियो ॥२४॥

त्यामुळे माझ्या वडिलांना बांधून मारण्यात आले आहे. २४.

ਖੰਡ ਖੰਡ ਕਰਿ ਗਾਡਿ ਭੀਤਿ ਤਰ ਰਾਖਿਯੋ ॥
खंड खंड करि गाडि भीति तर राखियो ॥

त्याचे तुकडे करून भिंतीखाली ठेवले आहे.

ਬਚਨ ਅਚਾਨਕ ਇਹ ਬਿਧਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸੌ ਭਾਖਿਯੋ ॥
बचन अचानक इह बिधि न्रिप सौ भाखियो ॥

(मग) राजा अचानक अशा प्रकारे म्हणाला,

ਰਾਇ ਨ੍ਯਾਇ ਕਰਿ ਚਲਿ ਕੈ ਆਪਿ ਨਿਹਾਰਿਯੈ ॥
राइ न्याइ करि चलि कै आपि निहारियै ॥

हे राजन! न्यायाधीश, जा आणि स्वत: साठी पहा.

ਹੋ ਨਿਕਸੇ ਹਨਿਯੈ ਯਾਹਿ ਨ ਮੋਹਿ ਸੰਘਾਰਿਯੈ ॥੨੫॥
हो निकसे हनियै याहि न मोहि संघारियै ॥२५॥

जर (वडिलांचा मृतदेह) बाहेर आला तर त्याला मारा, नाहीतर मला मारा. २५.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਪਤਿ ਮਾਰੇ ਕੀ ਜਬ ਸੁਨੀ ਮੋਰਿ ਮਾਤ ਧੁਨਿ ਕਾਨ ॥
पति मारे की जब सुनी मोरि मात धुनि कान ॥

जेव्हा माझ्या आईला तिच्या पतीच्या मृत्यूबद्दल कळले,

ਮਾਰਿ ਮਰੀ ਜਮਧਰ ਤਬੈ ਸੁਰਪੁਰ ਕੀਅਸਿ ਪਯਾਨ ॥੨੬॥
मारि मरी जमधर तबै सुरपुर कीअसि पयान ॥२६॥

त्यामुळे त्या क्षणी ती गोठली आणि मेली आणि स्वर्गात गेली. २६.

ਸੁਨਿ ਰਾਜਾ ਐਸੋ ਬਚਨ ਬ੍ਯਾਕੁਲ ਉਠਿਯੋ ਰਿਸਾਇ ॥
सुनि राजा ऐसो बचन ब्याकुल उठियो रिसाइ ॥

हे शब्द ऐकून राजा व्याकुळ झाला आणि रागाने उठला