श्री दसाम ग्रंथ

पान - 50


ਰਚਾ ਬੈਰ ਬਾਦੰ ਬਿਧਾਤੇ ਅਪਾਰੰ ॥
रचा बैर बादं बिधाते अपारं ॥

विधाताने अनेक प्रकारचे शत्रुत्व व वाद निर्माण केले

ਜਿਸੈ ਸਾਧਿ ਸਾਕਿਓ ਨ ਕੋਊ ਸੁਧਾਰੰ ॥
जिसै साधि साकिओ न कोऊ सुधारं ॥

प्रॉव्हिडन्सने शत्रुत्व आणि भांडणाचे मोठे दुर्गुण निर्माण केले, जे कोणत्याही सुधारकाला नियंत्रित करणे शक्य नव्हते.

ਬਲੀ ਕਾਮ ਰਾਯੰ ਮਹਾ ਲੋਭ ਮੋਹੰ ॥
बली काम रायं महा लोभ मोहं ॥

वासना, लोभ, मोह इत्यादी शस्त्रांपासून महाबली

ਗਯੋ ਕਉਨ ਬੀਰੰ ਸੁ ਯਾ ਤੇ ਅਲੋਹੰ ॥੧॥
गयो कउन बीरं सु या ते अलोहं ॥१॥

कोणता योद्धा बलाढ्य राजाच्या वासनेपासून आणि महान दरबारी पंथ आणि आसक्ती यांच्यापासून स्वतःला वाचवू शकतो? १.

ਤਹਾ ਬੀਰ ਬੰਕੇ ਬਕੈ ਆਪ ਮਧੰ ॥
तहा बीर बंके बकै आप मधं ॥

तेथे (रणभूमीत) शूर योद्धे एकमेकांशी कटू शब्द बोलत आहेत.

ਉਠੇ ਸਸਤ੍ਰ ਲੈ ਲੈ ਮਚਾ ਜੁਧ ਸੁਧੰ ॥
उठे ससत्र लै लै मचा जुध सुधं ॥

तेथे तरुण योद्धे आपापसात आव्हाने देण्यात व्यस्त आहेत, ते शस्त्रे घेऊन उभे आहेत आणि खडतर लढाईत गुंतलेले आहेत.

ਕਹੂੰ ਖਪਰੀ ਖੋਲ ਖੰਡੇ ਅਪਾਰੰ ॥
कहूं खपरी खोल खंडे अपारं ॥

काहे खापरे (मोठे फळ असलेला बाण) कवच आणि खंडे वाहक (एकमेकांना मारणे)

ਨਚੈ ਬੀਰ ਬੈਤਾਲ ਡਉਰੂ ਡਕਾਰੰ ॥੨॥
नचै बीर बैताल डउरू डकारं ॥२॥

या लढ्यात कुठेतरी असंख्य पट्टे, हेल्मेट आणि दुधारी तलवारी वापरात आहेत. दुष्ट आत्मे आणि भुते नाचत आहेत आणि टॅबर्स गुंजत आहेत.2.

ਕਹੂੰ ਈਸ ਸੀਸੰ ਪੁਐ ਰੁੰਡ ਮਾਲੰ ॥
कहूं ईस सीसं पुऐ रुंड मालं ॥

कुठेतरी शिव डोक्याला हार घालतात.

ਕਹੂੰ ਡਾਕ ਡਉਰੂ ਕਹੂੰਕੰ ਬਿਤਾਲੰ ॥
कहूं डाक डउरू कहूंकं बितालं ॥

कुठेतरी भगवान शिव आपल्या कवटीच्या जपमाळात कवटीला तार लावत आहेत, तर कुठे पिशाच आणि भूत आनंदाने ओरडत आहेत.

ਚਵੀ ਚਾਵਡੀਅੰ ਕਿਲੰਕਾਰ ਕੰਕੰ ॥
चवी चावडीअं किलंकार कंकं ॥

कधी पक्षी बोलतात तर कधी किलबिलाट करतात.

ਗੁਥੀ ਲੁਥ ਜੁਥੇ ਬਹੈ ਬੀਰ ਬੰਕੰ ॥੩॥
गुथी लुथ जुथे बहै बीर बंकं ॥३॥

कुठेतरी भयंकर देवी चामुंडा ओरडत आहे तर कुठे गिधाडे ओरडत आहेत. कुठेतरी तरुण योद्ध्यांची प्रेत आंतरप्रेमाने पडून आहेत.3.

ਪਰੀ ਕੁਟ ਕੁਟੰ ਰੁਲੇ ਤਛ ਮੁਛੰ ॥
परी कुट कुटं रुले तछ मुछं ॥

खूप मारहाण झाली आहे, (वीरांच्या मृतदेहाचे) तुकडे रडत आहेत.

ਰਹੇ ਹਾਥ ਡਾਰੇ ਉਭੈ ਉਰਧ ਮੁਛੰ ॥
रहे हाथ डारे उभै उरध मुछं ॥

खडतर लढाई झाली होती, त्यामुळे चिरलेली प्रेत धुळीत लोळत आहेत. कुठेतरी मेलेले योद्धे बेफिकीरपणे हाताच्या मुसक्या बांधून पडलेले असतात.

ਕਹੂੰ ਖੋਪਰੀ ਖੋਲ ਖਿੰਗੰ ਖਤੰਗੰ ॥
कहूं खोपरी खोल खिंगं खतंगं ॥

कुठेतरी कवटीचे रक्षण करणारे कवच आणि धनुष्यबाण फिरत आहेत,

ਕਹੂੰ ਖਤ੍ਰੀਅੰ ਖਗ ਖੇਤੰ ਨਿਖੰਗੰ ॥੪॥
कहूं खत्रीअं खग खेतं निखंगं ॥४॥

कुठेतरी कवट्या, शिरस्त्राण, धनुष्यबाण विखुरलेले आहेत. रणांगणात कुठेतरी योद्ध्यांच्या तलवारी आणि तराफा आहेत.4.

ਚਵੀ ਚਾਵਡੀ ਡਾਕਨੀ ਡਾਕ ਮਾਰੈ ॥
चवी चावडी डाकनी डाक मारै ॥

कुठेतरी क्रिकेट्स बोलत आहेत आणि पोस्टमन ढेकर देत आहेत.

ਕਹੂੰ ਭੈਰਵੀ ਭੂਤ ਭੈਰੋ ਬਕਾਰੈ ॥
कहूं भैरवी भूत भैरो बकारै ॥

कुठेतरी गिधाडे ओरडत आहेत तर कुठे पिशाच ढेकर देत आहेत.

ਕਹੂੰ ਬੀਰ ਬੈਤਾਲ ਬੰਕੇ ਬਿਹਾਰੰ ॥
कहूं बीर बैताल बंके बिहारं ॥

कुठेतरी बीर बैताल दणक्यात ('बंके') फिरत असतो.

ਕਹੂੰ ਭੂਤ ਪ੍ਰੇਤੰ ਹਸੈ ਮਾਸਹਾਰੰ ॥੫॥
कहूं भूत प्रेतं हसै मासहारं ॥५॥

कुठेतरी भुते आणि भुते तिरकसपणे चालत आहेत, तर कुठे भुते, राक्षस आणि मांसाहारी हसत आहेत.5.

ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ ॥
रसावल छंद ॥

रसाळ श्लोक

ਮਹਾ ਬੀਰ ਗਜੇ ॥
महा बीर गजे ॥

महान योद्धे गर्जत आहेत

ਸੁਣ ਮੇਘ ਲਜੇ ॥
सुण मेघ लजे ॥

मिंघटी योद्ध्यांच्या गर्जना ऐकून ढगांना लाज वाटली.

ਝੰਡਾ ਗਡ ਗਾਢੇ ॥
झंडा गड गाढे ॥

(त्यांनी) आपले झेंडे घट्ट रोवले आहेत

ਮੰਡੇ ਰੋਸ ਬਾਢੇ ॥੬॥
मंडे रोस बाढे ॥६॥

भक्कम बॅनर निश्चित केले गेले आहेत आणि वीर युद्धात सहभागी झाले आहेत.

ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਕਟਾਰੰ ॥
क्रिपाणं कटारं ॥

तलवारी आणि खंजीर घेऊन

ਭਿਰੇ ਰੋਸ ਧਾਰੰ ॥
भिरे रोस धारं ॥

आपल्या तलवारी आणि खंजीर हातात घेऊन ते प्रचंड रागाने लढत आहेत.

ਮਹਾਬੀਰ ਬੰਕੰ ॥
महाबीर बंकं ॥

(अनेक) बांके महान योद्धे

ਭਿਰੇ ਭੂਮਿ ਹੰਕੰ ॥੭॥
भिरे भूमि हंकं ॥७॥

विजयी महान वीर, त्यांच्या लढाईने, पृथ्वी हादरवतात.7.

ਮਚੇ ਸੂਰ ਸਸਤ੍ਰੰ ॥
मचे सूर ससत्रं ॥

शूरवीरांचे आरमार हलू लागले आहे

ਉਠੀ ਝਾਰ ਅਸਤ੍ਰੰ ॥
उठी झार असत्रं ॥

योद्धे मोठ्या उत्साहात शस्त्रे घेऊन लढत आहेत, शस्त्रे आणि आरमार चमकत आहेत.

ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਕਟਾਰੰ ॥
क्रिपाणं कटारं ॥

तलवारी, तलवारी

ਪਰੀ ਲੋਹ ਮਾਰੰ ॥੮॥
परी लोह मारं ॥८॥

तलवारी आणि खंजीर यांसारख्या शस्त्रांनी प्रचंड स्टील-हत्या आहे.8.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुजंग प्रयात श्लोक:

ਹਲਬੀ ਜੁਨਬੀ ਸਰੋਹੀ ਦੁਧਾਰੀ ॥
हलबी जुनबी सरोही दुधारी ॥

विविध प्रकारच्या तलवारी, हलब व जुनाब येथील तलवारी, सरोही तलवारी आणि दुहेरी तलवारी, चाकू, भाला, खंजीर यांचा प्रचंड संताप झाला.

ਬਹੀ ਕੋਪ ਕਾਤੀ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਕਟਾਰੀ ॥
बही कोप काती क्रिपाणं कटारी ॥

कुठेतरी चाकू, किरपाण आणि कातर (त्यांच्या धारकांकडून) रोषाने नांगरले जात आहेत.

ਕਹੂੰ ਸੈਹਥੀਅੰ ਕਹੂੰ ਸੁਧ ਸੇਲੰ ॥
कहूं सैहथीअं कहूं सुध सेलं ॥

(लढाई होत आहे) कुठे सैनिकांशी तर कुठे सैनिकांशी.

ਕਹੂੰ ਸੇਲ ਸਾਗੰ ਭਈ ਰੇਲ ਪੇਲੰ ॥੯॥
कहूं सेल सागं भई रेल पेलं ॥९॥

कुठे नाकी तर कुठे फक्त पाईकचा वापर केला जात होता, तर कुठे भाला आणि खंजीर यांचा हिंसक वापर होत होता.9.

ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
नराज छंद ॥

नरज श्लोक

ਸਰੋਖ ਸੁਰ ਸਾਜਿਅੰ ॥
सरोख सुर साजिअं ॥

नायक रागाने बरोबर आहेत

ਬਿਸਾਰਿ ਸੰਕ ਬਾਜਿਅੰ ॥
बिसारि संक बाजिअं ॥

योद्धे अत्यंत अस्त्रांनी सजलेले आहेत, ज्याच्या सहाय्याने ते सर्व शंका सोडून लढतात.

ਨਿਸੰਕ ਸਸਤ੍ਰ ਮਾਰਹੀਂ ॥
निसंक ससत्र मारहीं ॥

रागाच्या भरात त्यांनी आरमाराला मारहाण केली

ਉਤਾਰਿ ਅੰਗ ਡਾਰਹੀਂ ॥੧੦॥
उतारि अंग डारहीं ॥१०॥

संकोच न करता ते शस्त्रे मारतात आणि हातपाय तोडतात.10.

ਕਛੂ ਨ ਕਾਨ ਰਾਖਹੀਂ ॥
कछू न कान राखहीं ॥

कोणाचीही पर्वा करू नका,

ਸੁ ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਭਾਖਹੀਂ ॥
सु मारि मारि भाखहीं ॥

ते अजिबात पर्वा करत नाहीत आणि ‘मार, मार’ असे ओरडतात.

ਸੁ ਹਾਕ ਹਾਠ ਰੇਲਿਯੰ ॥
सु हाक हाठ रेलियं ॥

ते (प्रतिस्पर्ध्याला) आव्हान देऊन दूर ढकलतात

ਅਨੰਤ ਸਸਤ੍ਰ ਝੇਲਿਯੰ ॥੧੧॥
अनंत ससत्र झेलियं ॥११॥

ते आव्हान देतात आणि शक्तीने गाडी चालवतात आणि अनेक शस्त्रांचे वार सहन करतात.11.

ਹਜਾਰ ਹੂਰਿ ਅੰਬਰੰ ॥
हजार हूरि अंबरं ॥

आकाशात हजारो हुर आहेत.

ਬਿਰੁਧ ਕੈ ਸੁਅੰਬਰੰ ॥
बिरुध कै सुअंबरं ॥

हजारो घंटा (सुंदर स्वर्गीय डॅमल) आकाशात फिरतात; ते शहीदांशी लग्न करण्यासाठी पुढे जातात.

ਕਰੂਰ ਭਾਤ ਡੋਲਹੀ ॥
करूर भात डोलही ॥

(युद्ध-भूमीतील योद्धे) जंगलीपणे डगमगतात

ਸੁ ਮਾਰੁ ਮਾਰ ਬੋਲਹੀ ॥੧੨॥
सु मारु मार बोलही ॥१२॥

योद्धे रणांगणात भितीदायक रीतीने हालचाल करतात आणि ‘मार, मार’ असे उच्चारतात.

ਕਹੂਕਿ ਅੰਗ ਕਟੀਅੰ ॥
कहूकि अंग कटीअं ॥

कोणाचे हातपाय कापले गेले आहेत.

ਕਹੂੰ ਸਰੋਹ ਪਟੀਅੰ ॥
कहूं सरोह पटीअं ॥

काही योद्ध्याचे हातपाय छाटले गेले तर काहींचे केस उपटले गेले.

ਕਹੂੰ ਸੁ ਮਾਸ ਮੁਛੀਅੰ ॥
कहूं सु मास मुछीअं ॥

एखाद्याचे मांस कापले जाते

ਗਿਰੇ ਸੁ ਤਛ ਮੁਛੀਅੰ ॥੧੩॥
गिरे सु तछ मुछीअं ॥१३॥

कोणाचे मांस सोलले गेले आहे आणि कोणीतरी चिरून पडले आहे.13.

ਢਮਕ ਢੋਲ ਢਾਲਿਯੰ ॥
ढमक ढोल ढालियं ॥

ढोल-ताशे वाजवले जातात

ਹਰੋਲ ਹਾਲ ਚਾਲਿਯੰ ॥
हरोल हाल चालियं ॥

ढोल आणि ढाल यांचा ठोठावणारा आवाज आहे. आघाडीचे सैन्य उखडून टाकले आहे.

ਝਟਾਕ ਝਟ ਬਾਹੀਅੰ ॥
झटाक झट बाहीअं ॥

योद्धे वेगाने (शस्त्रे) चालवतात

ਸੁ ਬੀਰ ਸੈਨ ਗਾਹੀਅੰ ॥੧੪॥
सु बीर सैन गाहीअं ॥१४॥

योद्धे आपली शस्त्रे अतिशय वेगाने मारतात आणि वीर सैन्याला तुडवतात.14.

ਨਿਵੰ ਨਿਸਾਣ ਬਾਜਿਅੰ ॥
निवं निसाण बाजिअं ॥

नवीन कर्णे वाजतात,

ਸੁ ਬੀਰ ਧੀਰ ਗਾਜਿਅੰ ॥
सु बीर धीर गाजिअं ॥

नवीन कर्णे वाजतात आणि पराक्रमी योद्धे सहनशीलता, गर्जना करतात.

ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਬਾਣ ਬਾਹਹੀ ॥
क्रिपान बाण बाहही ॥

धनुष्य आणि बाण सोडा

ਅਜਾਤ ਅੰਗ ਲਾਹਹੀ ॥੧੫॥
अजात अंग लाहही ॥१५॥

ते तलवारीचे वार करतात आणि बाण सोडतात आणि अचानक हातपाय तोडून टाकतात. १५.

ਬਿਰੁਧ ਕ੍ਰੁਧ ਰਾਜਿਯੰ ॥
बिरुध क्रुध राजियं ॥

युद्धभूमी (योद्ध्यात) क्रोधाने धन्य आहे

ਨ ਚਾਰ ਪੈਰ ਭਾਜਿਯੰ ॥
न चार पैर भाजियं ॥

रागाने भरून ते पुढे जातात आणि चार पायही मागे जात नाहीत.

ਸੰਭਾਰਿ ਸਸਤ੍ਰ ਗਾਜ ਹੀ ॥
संभारि ससत्र गाज ही ॥

चिलखते वर ठेवले आहेत

ਸੁ ਨਾਦ ਮੇਘ ਲਾਜ ਹੀ ॥੧੬॥
सु नाद मेघ लाज ही ॥१६॥

ते शस्त्रे धरतात आणि आव्हान देतात आणि त्यांचा गडगडाट ऐकून ढग लाजतात.16.

ਹਲੰਕ ਹਾਕ ਮਾਰਹੀ ॥
हलंक हाक मारही ॥

भयंकर चिथावणी

ਸਰਕ ਸਸਤ੍ਰ ਝਾਰਹੀ ॥
सरक ससत्र झारही ॥

ते हृदयद्रावक ओरडतात आणि शस्त्रे हिंसकपणे मारतात.

ਭਿਰੇ ਬਿਸਾਰਿ ਸੋਕਿਯੰ ॥
भिरे बिसारि सोकियं ॥

दु:ख विसरून लढा

ਸਿਧਾਰ ਦੇਵ ਲੋਕਿਯੰ ॥੧੭॥
सिधार देव लोकियं ॥१७॥

ते सर्व दु:ख विसरून लढतात आणि त्यांच्यापैकी अनेक जण स्वर्गाकडे जातात.१७.

ਰਿਸੇ ਬਿਰੁਧ ਬੀਰਿਯੰ ॥
रिसे बिरुध बीरियं ॥

विरोधी पक्षांचे नायक खूप संतापले आहेत