श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1300


ਨਿਜੁ ਨ੍ਰਿਪ ਤਾ ਕੀ ਕਥਾ ਜਤਾਈ ॥
निजु न्रिप ता की कथा जताई ॥

आणि राजा असण्याबद्दल सांगितले.

ਮੈ ਹੌ ਰਾਸਟ੍ਰ ਦੇਸ ਕੋ ਰਾਜਾ ॥
मै हौ रासट्र देस को राजा ॥

मी राष्ट्र देशाचा राजा आहे.

ਤਵ ਹਿਤ ਭੇਸ ਅਤਿਥ ਕੋ ਸਾਜਾ ॥੧੬॥
तव हित भेस अतिथ को साजा ॥१६॥

एका संताने तुझ्यासाठी वेश धारण केला आहे. 16.

ਨੇਤ੍ਰ ਲਗੇ ਤੁਮ ਸੌ ਹਮਰੇ ਤਬ ॥
नेत्र लगे तुम सौ हमरे तब ॥

तेव्हापासून माझी नजर तुझ्यावर आहे,

ਤਵ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਲਖੇ ਜਲ ਮਹਿ ਜਬ ॥
तव प्रतिबिंबु लखे जल महि जब ॥

जेव्हा मला पाण्यात तुझी सावली दिसली.

ਤਵ ਮੁਰਿ ਜਬ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਨਿਹਾਰਾ ॥
तव मुरि जब प्रतिबिंबु निहारा ॥

जेव्हा तू माझी सावली (पाण्यात) पाहिलीस,

ਗਯੋ ਮਾਰਿ ਤੁਹਿ ਮਦਨ ਕਟਾਰਾ ॥੧੭॥
गयो मारि तुहि मदन कटारा ॥१७॥

त्यावेळी कामदेवानेही तुझा वध केला होता. १७.

ਮੁਹਿ ਲਖਿ ਧੀਰਜ ਨ ਤੁਮਰਾ ਰਹਾ ॥
मुहि लखि धीरज न तुमरा रहा ॥

तुम्ही मला पाहण्यासाठी थांबू शकत नाही

ਸੁਰੰਗਿ ਖੋਦਿ ਸਖਿਯਨ ਅਸ ਕਹਾ ॥
सुरंगि खोदि सखियन अस कहा ॥

आणि बोगदा खोदून सखीला असे सांगितले.

ਸੋ ਗਹਿ ਮੁਹਿ ਗੀ ਤੀਰ ਤਿਹਾਰੀ ॥
सो गहि मुहि गी तीर तिहारी ॥

तिने मला धरून तुझ्याकडे नेले.

ਚਹਤ ਜੋ ਥੋ ਸੋ ਭਈ ਪਿਯਾਰੀ ॥੧੮॥
चहत जो थो सो भई पियारी ॥१८॥

अरे प्रिये! तुला जे हवं होतं, तेच झालं. १८.

ਦੁਹੂੰ ਬੈਠ ਇਕ ਮੰਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥
दुहूं बैठ इक मंत्र बिचारा ॥

दोघांनी बसून सल्लामसलत केली.

ਮੈ ਰਾਜਾ ਲਖਿ ਗਯੋ ਰਖਵਾਰਾ ॥
मै राजा लखि गयो रखवारा ॥

राजाच्या चौकीदाराने मला पाहिले आहे.

ਪਿਯ ਪਠਾਇ ਗ੍ਰਿਹ ਐਸ ਉਚਾਰੀ ॥
पिय पठाइ ग्रिह ऐस उचारी ॥

(राणीने) त्या माणसाला घरी पाठवले आणि असे म्हटले,

ਲੋਨ ਲੇਤ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰ ਤਿਹਾਰੀ ॥੧੯॥
लोन लेत न्रिप नार तिहारी ॥१९॥

हे राजन! तुमच्या राणीला मीठ घ्यायचे आहे. 19.

ਸੁਨਤ ਸ੍ਰਵਨ ਸਭ ਜਨ ਮਿਲਿ ਆਏ ॥
सुनत स्रवन सभ जन मिलि आए ॥

कानाने ऐकून सर्व लोक एकत्र आले

ਆਨਿ ਤਵਨ ਕਹ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥
आनि तवन कह बचन सुनाए ॥

आणि आला आणि त्याला म्हणाला.

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤ ਛਾਡਤ ਹੈ ਦੇਹੀ ॥
किह निमित छाडत है देही ॥

आपण आपले शरीर कशासाठी सोडत आहात?

ਸੁਨਿ ਰਾਜਾ ਕੀ ਨਾਰਿ ਸਨੇਹੀ ॥੨੦॥
सुनि राजा की नारि सनेही ॥२०॥

हे राजाच्या प्रिय राणी! 20

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਦਿਜ ਮਾਰਿਯੋ ਮੁਹਿ ॥
सुनु राजा इक दिज मारियो मुहि ॥

(राणी म्हणाली) हे राजा! ऐका, मी एका ब्राह्मणाचा वध केला आहे.

ਲੋਨ ਲੇਊਗੀ ਸਾਚ ਕਹੂੰ ਤੁਹਿ ॥
लोन लेऊगी साच कहूं तुहि ॥

म्हणून मी खरे सांगतो, मी ते मिठाच्या दाण्याने घेईन.

ਜੋ ਧਨ ਹਮਰੇ ਧਾਮ ਨਿਹਾਰਹੁ ॥
जो धन हमरे धाम निहारहु ॥

माझ्या घरात तुला दिसणारी संपत्ती,

ਸੋ ਸਭ ਗਾਡਿ ਗੋਰਿ ਮਹਿ ਡਾਰਹੁ ॥੨੧॥
सो सभ गाडि गोरि महि डारहु ॥२१॥

त्या सर्वांना थडग्यात दफन करा. २१.

ਹੋਰਿ ਰਹੇ ਸਭ ਏਕ ਨ ਮਾਨੀ ॥
होरि रहे सभ एक न मानी ॥

सर्व लढत होते, (परंतु त्याने) एकाचे पालन केले नाही.

ਪਰੀ ਭੋਹਰਾ ਭੀਤਰ ਰਾਨੀ ॥
परी भोहरा भीतर रानी ॥

राणी उन्मादात पडली.

ਆਸ ਪਾਸ ਲੈ ਲੋਨ ਬਿਥਾਰੋ ॥
आस पास लै लोन बिथारो ॥

त्याच्या आजूबाजूला पसरलेले मीठ

ਜੋ ਧਨ ਹੁਤੋ ਗਾਡਿ ਸਭ ਡਾਰੋ ॥੨੨॥
जो धन हुतो गाडि सभ डारो ॥२२॥

आणि त्याच्याकडे असलेली सर्व संपत्ती त्याने दिली. 22.

ਸੁਰੰਗਿ ਸੁਰੰਗਿ ਰਾਨੀ ਤਹ ਆਈ ॥
सुरंगि सुरंगि रानी तह आई ॥

बोगद्यातून राणी तिथे आली.

ਬੈਠੇ ਜਹਾ ਮੀਤ ਸੁਖਦਾਈ ॥
बैठे जहा मीत सुखदाई ॥

जिथं सुखद मित्र बसला.

ਤਾ ਕੋ ਸੰਗ ਲੌ ਤਹੀ ਸਿਧਾਰੀ ॥
ता को संग लौ तही सिधारी ॥

ती त्याला घेऊन तिथून निघून गेली.

ਮੂੜ ਲੋਗ ਕਛੁ ਗਤਿ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥੨੩॥
मूड़ लोग कछु गति न बिचारी ॥२३॥

मूर्ख लोकांना (त्याची) चाल समजली नाही. 23.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਤਾਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੪੬॥੬੪੩੩॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ छितालीस चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३४६॥६४३३॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानच्या त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या ३४६ व्या चरित्राचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३४६.६४३३. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਜਹ ਹਮ ਦਿਸਾ ਉਤਰਾ ਸੁਨੀ ॥
जह हम दिसा उतरा सुनी ॥

जिथे आपण उत्तर दिशा ऐकली आहे,

ਰਾਜਾ ਤਹਿਕ ਬਸਤ ਥੋ ਗੁਨੀ ॥
राजा तहिक बसत थो गुनी ॥

तेथे एक सद्गुणी राजा राहत होता.

ਕਲਗੀ ਰਾਇ ਜਾਹਿ ਜਗ ਭਾਖਤ ॥
कलगी राइ जाहि जग भाखत ॥

त्यांना जगत कलगी राय म्हणत.

ਨਾਨਾ ਦੇਸ ਕਾਨਿ ਤਿਹ ਰਾਖਤ ॥੧॥
नाना देस कानि तिह राखत ॥१॥

अनेक देश त्यांना वडील मानत होते. १.

ਮੀਤ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਬਿਰਾਜੈ ॥
मीत मती तिह नारि बिराजै ॥

त्याच्या राणीचे नाव मीत माती होते.

ਜਾਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਲਾਜੈ ॥
जाहि बिलोकि चंद्रमा लाजै ॥

जे पाहून चंद्रालाही लाज वाटायची.

ਤਾ ਕੀ ਏਕ ਲਛਿਮਿਨਿ ਦਾਸੀ ॥
ता की एक लछिमिनि दासी ॥

त्याची लछमणी नावाची दासी होती.

ਦੁਰਬਲ ਦੇਹ ਘੜੀ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥੨॥
दुरबल देह घड़ी अबिनासी ॥२॥

देवाने त्याचे शरीर खूप अशक्त केले होते. 2.

ਤਾ ਸੌ ਨਾਰਿ ਹੇਤੁ ਅਤਿ ਮਾਨੈ ॥
ता सौ नारि हेतु अति मानै ॥

त्याचे राणीवर खूप प्रेम होते.

ਮੂੜ ਨ ਰਾਨੀ ਕ੍ਰਿਆ ਪਛਾਨੈ ॥
मूड़ न रानी क्रिआ पछानै ॥

पण मूर्ख राणीला त्याचे कार्य समजले नाही.

ਗੁਪਤ ਲੇਤ ਦਾਸੀ ਸੁ ਛਿਮਾਹੀ ॥
गुपत लेत दासी सु छिमाही ॥

ती दासी सहा महिन्यांचा (पगार) गुपचूप (राजाकडून) घेत असे.

ਬੁਰੀ ਬੁਰੀ ਤਿਹ ਦੇਤ ਉਗਾਹੀ ॥੩॥
बुरी बुरी तिह देत उगाही ॥३॥

आणि तो त्याला (राजाला) वाईट गोष्टी सांगायचा. 3.

ਤਿਹ ਰਾਨੀ ਅਪਨੀ ਕਰਿ ਮਾਨੈ ॥
तिह रानी अपनी करि मानै ॥

राणी त्याला आपलीच म्हणून ओळखत होती

ਮੂਰਖ ਤਾਹਿ ਜਸੂਸ ਨ ਜਾਨੈ ॥
मूरख ताहि जसूस न जानै ॥

आणि त्याला (राजाचा) गुप्तहेर मानले नाही.

ਪਰੈ ਬਾਤ ਤਾ ਕਹ ਜੇ ਸ੍ਰਵਨਨ ॥
परै बात ता कह जे स्रवनन ॥

त्याच्या कानात काय ऐकू आले,

ਲਿਖਿ ਪਠਵੈ ਤਤਛਿਨ ਰਾਜਾ ਤਨ ॥੪॥
लिखि पठवै ततछिन राजा तन ॥४॥

(ती) त्याच वेळी लिहून राजाला पाठवत असे. 4.

ਹੁਤੇ ਦੋਇ ਦਾਸੀ ਕੇ ਭਾਈ ॥
हुते दोइ दासी के भाई ॥

त्या दासीला दोन भाऊ होते.

ਬਿਰਧ ਦੰਤ ਕਛੁ ਕਹਾ ਨ ਜਾਈ ॥
बिरध दंत कछु कहा न जाई ॥

मोठे दात असलेल्यांबद्दल काहीही सांगता येत नाही.

ਸ੍ਯਾਮ ਬਰਨ ਇਕ ਦੁਤਿਯ ਕੁਰੂਪਾ ॥
स्याम बरन इक दुतिय कुरूपा ॥

एकाचा रंग काळा तर दुसरा कुरूप होता.

ਆਂਖੈ ਜਾਨੁ ਸੁਰਨ ਕੇ ਕੂਪਾ ॥੫॥
आंखै जानु सुरन के कूपा ॥५॥

डोळे मनो (लाल रंगाच्या) दारूच्या विहिरीसारखे होते.5.

ਬਗਲ ਗੰਧਿ ਤਿਨ ਤੇ ਅਤਿ ਆਵੈ ॥
बगल गंधि तिन ते अति आवै ॥

त्याच्या बगलांना (बगलांचा) खूप उग्र वास येत होता.

ਬੈਠਨ ਨਿਕਟ ਨ ਕੋਈ ਪਾਵੈ ॥
बैठन निकट न कोई पावै ॥

त्यांच्या जवळ कोणीही बसू शकत नव्हते.

ਚੇਰੀ ਭ੍ਰਾਤ ਜਾਨਿ ਹਿਤ ਮਾਨੈ ॥
चेरी भ्रात जानि हित मानै ॥

दासी त्यांना भाऊ मानत असे.

ਮੂੜ ਨਾਰਿ ਕਛੁ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਜਾਨੈ ॥੬॥
मूड़ नारि कछु क्रिया न जानै ॥६॥

त्या मूर्ख स्त्रीला कोणतेही रहस्य समजले नाही. 6.

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੀ ਜਾਟਿ ਕੀ ਨਾਰ ॥
तह इक हुती जाटि की नार ॥

एक जाट बाई असायची.

ਮੈਨ ਕਹਤ ਤਿਹ ਨਾਮ ਉਚਾਰ ॥
मैन कहत तिह नाम उचार ॥

तिचे नाव (प्रत्येकजण) 'मैना' म्हणत.

ਜਉ ਤਿਹ ਨਾਮ ਚੇਰਿ ਸੁਨਿ ਪਾਵੇ ॥
जउ तिह नाम चेरि सुनि पावे ॥

दासी त्याचे नाव ऐकते तेव्हा,

ਤਹ ਤੇ ਤਾਹਿ ਟੂਕਰਾ ਜਾਵੇ ॥੭॥
तह ते ताहि टूकरा जावे ॥७॥

म्हणून ती त्याला एक तुकडा (खायला) देईल.

ਤਿਨ ਇਸਤ੍ਰੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥
तिन इसत्री इह भाति बिचारी ॥

असा विचार त्या महिलेने केला

ਦਾਸੀ ਮੂੜ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਹਿ ਧਾਰੀ ॥
दासी मूड़ ह्रिदै महि धारी ॥

आणि (त्याचे शब्द) मूर्ख दासीने ते मनावर घेतले.

ਭਾਇ ਖਰਚੁ ਕਛੁ ਮਾਗਤ ਤੇਰੇ ॥
भाइ खरचु कछु मागत तेरे ॥

तुमच्या भावाने काही खर्च मागितला तर

ਗੁਹਜ ਪਠੈਯੈ ਕਰਿ ਕਰਿ ਮੇਰੇ ॥੮॥
गुहज पठैयै करि करि मेरे ॥८॥

म्हणून माझे हात गुपचूप पाठवा. 8.

ਤਬ ਚੇਰੀ ਐਸੋ ਤਨ ਕਿਯੋ ॥
तब चेरी ऐसो तन कियो ॥

मग दासीनेही तेच केले

ਡਾਰਿ ਦਰਬ ਭੋਜਨ ਮਹਿ ਦਿਯੋ ॥
डारि दरब भोजन महि दियो ॥

आणि पैसे अन्नात टाका (म्हणजे-जेवणात लपवा).

ਭਾਇ ਨਿਮਿਤ ਖਰਚੀ ਪਠ ਦਈ ॥
भाइ निमित खरची पठ दई ॥

(त्याने) भावांसाठी खर्च पाठवला.

ਸੋ ਲੈ ਨਾਰਿ ਦਰਬੁ ਘਰ ਗਈ ॥੯॥
सो लै नारि दरबु घर गई ॥९॥

पैसे घेतल्यानंतर ती महिला (जाट महिला) घरी गेली. ९.

ਆਧੋ ਧਨ ਤਿਹ ਭ੍ਰਾਤਨ ਦੀਨਾ ॥
आधो धन तिह भ्रातन दीना ॥

(त्याने) अर्धे पैसे भावांना दिले

ਆਧੋ ਕਾਢਿ ਆਪਿ ਤ੍ਰਿਯ ਲੀਨਾ ॥
आधो काढि आपि त्रिय लीना ॥

आणि अर्ध्या महिलेने ते स्वतः घेतले.

ਮੂਰਖ ਚੇਰੀ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥
मूरख चेरी भेद न पावै ॥

मूर्ख दासीला रहस्य कळले नाही