શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1300


ਨਿਜੁ ਨ੍ਰਿਪ ਤਾ ਕੀ ਕਥਾ ਜਤਾਈ ॥
nij nrip taa kee kathaa jataaee |

અને રાજા બનવા વિશે જણાવ્યું.

ਮੈ ਹੌ ਰਾਸਟ੍ਰ ਦੇਸ ਕੋ ਰਾਜਾ ॥
mai hau raasattr des ko raajaa |

હું રાષ્ટ્ર દેશનો રાજા છું.

ਤਵ ਹਿਤ ਭੇਸ ਅਤਿਥ ਕੋ ਸਾਜਾ ॥੧੬॥
tav hit bhes atith ko saajaa |16|

તમારા માટે એક સંતે વેશ ધારણ કર્યો છે. 16.

ਨੇਤ੍ਰ ਲਗੇ ਤੁਮ ਸੌ ਹਮਰੇ ਤਬ ॥
netr lage tum sau hamare tab |

ત્યારથી મારી નજર તારા પર છે,

ਤਵ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਲਖੇ ਜਲ ਮਹਿ ਜਬ ॥
tav pratibinb lakhe jal meh jab |

જ્યારે મેં પાણીમાં તારો પડછાયો જોયો.

ਤਵ ਮੁਰਿ ਜਬ ਪ੍ਰਤਿਬਿੰਬੁ ਨਿਹਾਰਾ ॥
tav mur jab pratibinb nihaaraa |

જ્યારે તમે મારો પડછાયો પણ જોયો (પાણીમાં),

ਗਯੋ ਮਾਰਿ ਤੁਹਿ ਮਦਨ ਕਟਾਰਾ ॥੧੭॥
gayo maar tuhi madan kattaaraa |17|

તે સમયે તમને કામદેવ દ્વારા પણ મારવામાં આવ્યો હતો. 17.

ਮੁਹਿ ਲਖਿ ਧੀਰਜ ਨ ਤੁਮਰਾ ਰਹਾ ॥
muhi lakh dheeraj na tumaraa rahaa |

તમે મને જોવા માટે રાહ જોઈ શકતા નથી

ਸੁਰੰਗਿ ਖੋਦਿ ਸਖਿਯਨ ਅਸ ਕਹਾ ॥
surang khod sakhiyan as kahaa |

અને સુરંગ ખોદીને સખીને આમ કહ્યું.

ਸੋ ਗਹਿ ਮੁਹਿ ਗੀ ਤੀਰ ਤਿਹਾਰੀ ॥
so geh muhi gee teer tihaaree |

તેણી મને પકડીને તમારી પાસે લઈ ગઈ.

ਚਹਤ ਜੋ ਥੋ ਸੋ ਭਈ ਪਿਯਾਰੀ ॥੧੮॥
chahat jo tho so bhee piyaaree |18|

ઓ ડિયર! તમે જે ઇચ્છતા હતા, તે જ થયું. 18.

ਦੁਹੂੰ ਬੈਠ ਇਕ ਮੰਤ੍ਰ ਬਿਚਾਰਾ ॥
duhoon baitth ik mantr bichaaraa |

બંનેએ બેસીને સલાહ લીધી.

ਮੈ ਰਾਜਾ ਲਖਿ ਗਯੋ ਰਖਵਾਰਾ ॥
mai raajaa lakh gayo rakhavaaraa |

મને રાજાના ચોકીદારે જોયો છે.

ਪਿਯ ਪਠਾਇ ਗ੍ਰਿਹ ਐਸ ਉਚਾਰੀ ॥
piy patthaae grih aais uchaaree |

(રાણીએ) માણસને ઘરે મોકલ્યો અને આમ કહ્યું,

ਲੋਨ ਲੇਤ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰ ਤਿਹਾਰੀ ॥੧੯॥
lon let nrip naar tihaaree |19|

ઓ રાજન! તમારી રાણી મીઠું લેવા માંગે છે. 19.

ਸੁਨਤ ਸ੍ਰਵਨ ਸਭ ਜਨ ਮਿਲਿ ਆਏ ॥
sunat sravan sabh jan mil aae |

કાન વડે સાંભળીને બધા લોકો ભેગા થઈ ગયા

ਆਨਿ ਤਵਨ ਕਹ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥
aan tavan kah bachan sunaae |

અને આવીને તેને કહ્યું.

ਕਿਹ ਨਿਮਿਤ ਛਾਡਤ ਹੈ ਦੇਹੀ ॥
kih nimit chhaaddat hai dehee |

તમે તમારું શરીર શેના માટે છોડી રહ્યા છો?

ਸੁਨਿ ਰਾਜਾ ਕੀ ਨਾਰਿ ਸਨੇਹੀ ॥੨੦॥
sun raajaa kee naar sanehee |20|

હે રાજાની પ્રિય રાણી! 20

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਦਿਜ ਮਾਰਿਯੋ ਮੁਹਿ ॥
sun raajaa ik dij maariyo muhi |

(રાણીએ કહ્યું) હે રાજા! સાંભળો, મેં એક બ્રાહ્મણને માર્યો છે.

ਲੋਨ ਲੇਊਗੀ ਸਾਚ ਕਹੂੰ ਤੁਹਿ ॥
lon leaoogee saach kahoon tuhi |

તેથી હું સાચું કહું છું, હું તેને મીઠાના દાણા સાથે લઈશ.

ਜੋ ਧਨ ਹਮਰੇ ਧਾਮ ਨਿਹਾਰਹੁ ॥
jo dhan hamare dhaam nihaarahu |

મારા ઘરમાં તમે જે સંપત્તિ જુઓ છો,

ਸੋ ਸਭ ਗਾਡਿ ਗੋਰਿ ਮਹਿ ਡਾਰਹੁ ॥੨੧॥
so sabh gaadd gor meh ddaarahu |21|

તે બધાને કબરમાં દફનાવી દો. 21.

ਹੋਰਿ ਰਹੇ ਸਭ ਏਕ ਨ ਮਾਨੀ ॥
hor rahe sabh ek na maanee |

બધા લડતા હતા, (પરંતુ તેણે) એકનું પાલન કર્યું નહીં.

ਪਰੀ ਭੋਹਰਾ ਭੀਤਰ ਰਾਨੀ ॥
paree bhoharaa bheetar raanee |

રાની ઉન્માદમાં પડી ગઈ.

ਆਸ ਪਾਸ ਲੈ ਲੋਨ ਬਿਥਾਰੋ ॥
aas paas lai lon bithaaro |

તેની આસપાસ મીઠું પથરાયેલું

ਜੋ ਧਨ ਹੁਤੋ ਗਾਡਿ ਸਭ ਡਾਰੋ ॥੨੨॥
jo dhan huto gaadd sabh ddaaro |22|

અને તેણે પોતાની પાસે રહેલી બધી સંપત્તિ આપી દીધી. 22.

ਸੁਰੰਗਿ ਸੁਰੰਗਿ ਰਾਨੀ ਤਹ ਆਈ ॥
surang surang raanee tah aaee |

સુરંગ વડે રાની ત્યાં આવી.

ਬੈਠੇ ਜਹਾ ਮੀਤ ਸੁਖਦਾਈ ॥
baitthe jahaa meet sukhadaaee |

જ્યાં સુખદ મિત્ર બેઠો હતો.

ਤਾ ਕੋ ਸੰਗ ਲੌ ਤਹੀ ਸਿਧਾਰੀ ॥
taa ko sang lau tahee sidhaaree |

તેણી તેને પોતાની સાથે લઈ ગઈ અને ત્યાંથી ગઈ.

ਮੂੜ ਲੋਗ ਕਛੁ ਗਤਿ ਨ ਬਿਚਾਰੀ ॥੨੩॥
moorr log kachh gat na bichaaree |23|

મૂર્ખ લોકો (તેની) ચાલ સમજી શક્યા નહીં. 23.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਛਿਤਾਲੀਸ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੪੬॥੬੪੩੩॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade teen sau chhitaalees charitr samaapatam sat subham sat |346|6433|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંબદના 346મા ચરિત્રનું સમાપન છે, બધા જ શુભ છે.346.6433. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਜਹ ਹਮ ਦਿਸਾ ਉਤਰਾ ਸੁਨੀ ॥
jah ham disaa utaraa sunee |

જ્યાં આપણે ઉત્તર દિશા સાંભળી છે,

ਰਾਜਾ ਤਹਿਕ ਬਸਤ ਥੋ ਗੁਨੀ ॥
raajaa tahik basat tho gunee |

ત્યાં એક ગુણવાન રાજા રહેતો હતો.

ਕਲਗੀ ਰਾਇ ਜਾਹਿ ਜਗ ਭਾਖਤ ॥
kalagee raae jaeh jag bhaakhat |

તેમને જગત કલગી રાય કહેવાતા.

ਨਾਨਾ ਦੇਸ ਕਾਨਿ ਤਿਹ ਰਾਖਤ ॥੧॥
naanaa des kaan tih raakhat |1|

ઘણા દેશો તેમને તેમના પિતા માનતા હતા. 1.

ਮੀਤ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਬਿਰਾਜੈ ॥
meet matee tih naar biraajai |

તેની રાણીનું નામ મીત મતી હતું.

ਜਾਹਿ ਬਿਲੋਕਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਲਾਜੈ ॥
jaeh bilok chandramaa laajai |

જેને જોઈને ચંદ્ર પણ શરમાઈ જતો.

ਤਾ ਕੀ ਏਕ ਲਛਿਮਿਨਿ ਦਾਸੀ ॥
taa kee ek lachhimin daasee |

તેની લછમણી નામની દાસી હતી.

ਦੁਰਬਲ ਦੇਹ ਘੜੀ ਅਬਿਨਾਸੀ ॥੨॥
durabal deh gharree abinaasee |2|

ભગવાને તેનું શરીર ખૂબ જ નિર્બળ બનાવી દીધું હતું. 2.

ਤਾ ਸੌ ਨਾਰਿ ਹੇਤੁ ਅਤਿ ਮਾਨੈ ॥
taa sau naar het at maanai |

તે મહિલા રાણીને ખૂબ પ્રેમ કરતો હતો.

ਮੂੜ ਨ ਰਾਨੀ ਕ੍ਰਿਆ ਪਛਾਨੈ ॥
moorr na raanee kriaa pachhaanai |

પરંતુ મૂર્ખ રાણીને તેનું કાર્ય સમજાયું નહીં.

ਗੁਪਤ ਲੇਤ ਦਾਸੀ ਸੁ ਛਿਮਾਹੀ ॥
gupat let daasee su chhimaahee |

તે દાસી છ મહિનાનો પગાર (પગાર) ગુપ્ત રીતે (રાજા પાસેથી) લેતી હતી.

ਬੁਰੀ ਬੁਰੀ ਤਿਹ ਦੇਤ ਉਗਾਹੀ ॥੩॥
buree buree tih det ugaahee |3|

અને તે તેને (રાજાને) ખરાબ વાતો કહેતો હતો. 3.

ਤਿਹ ਰਾਨੀ ਅਪਨੀ ਕਰਿ ਮਾਨੈ ॥
tih raanee apanee kar maanai |

રાણી તેને પોતાના તરીકે ઓળખતી હતી

ਮੂਰਖ ਤਾਹਿ ਜਸੂਸ ਨ ਜਾਨੈ ॥
moorakh taeh jasoos na jaanai |

અને તેને (રાજાનો) જાસૂસ માનતો ન હતો.

ਪਰੈ ਬਾਤ ਤਾ ਕਹ ਜੇ ਸ੍ਰਵਨਨ ॥
parai baat taa kah je sravanan |

તેના કાનમાં શું સંભળાતું હતું,

ਲਿਖਿ ਪਠਵੈ ਤਤਛਿਨ ਰਾਜਾ ਤਨ ॥੪॥
likh patthavai tatachhin raajaa tan |4|

(તે) તે જ સમયે લખીને રાજાને મોકલતી હતી. 4.

ਹੁਤੇ ਦੋਇ ਦਾਸੀ ਕੇ ਭਾਈ ॥
hute doe daasee ke bhaaee |

એ દાસીને બે ભાઈઓ હતા.

ਬਿਰਧ ਦੰਤ ਕਛੁ ਕਹਾ ਨ ਜਾਈ ॥
biradh dant kachh kahaa na jaaee |

મોટા દાંતવાળા (તેઓ) વિશે કંઈ કહી શકાય નહીં.

ਸ੍ਯਾਮ ਬਰਨ ਇਕ ਦੁਤਿਯ ਕੁਰੂਪਾ ॥
sayaam baran ik dutiy kuroopaa |

એકનો રંગ કાળો હતો અને બીજો કદરૂપો હતો.

ਆਂਖੈ ਜਾਨੁ ਸੁਰਨ ਕੇ ਕੂਪਾ ॥੫॥
aankhai jaan suran ke koopaa |5|

આંખો માનો (લાલ રંગ) દારૂના કૂવા જેવી હતી.5.

ਬਗਲ ਗੰਧਿ ਤਿਨ ਤੇ ਅਤਿ ਆਵੈ ॥
bagal gandh tin te at aavai |

તેની બગલ (બગલ)માંથી ખૂબ જ દુર્ગંધ આવતી હતી.

ਬੈਠਨ ਨਿਕਟ ਨ ਕੋਈ ਪਾਵੈ ॥
baitthan nikatt na koee paavai |

તેમની નજીક કોઈ બેસી શકતું ન હતું.

ਚੇਰੀ ਭ੍ਰਾਤ ਜਾਨਿ ਹਿਤ ਮਾਨੈ ॥
cheree bhraat jaan hit maanai |

નોકરાણી એમની સાથે ભાઈઓ જેવું વર્તન કરતી.

ਮੂੜ ਨਾਰਿ ਕਛੁ ਕ੍ਰਿਯਾ ਨ ਜਾਨੈ ॥੬॥
moorr naar kachh kriyaa na jaanai |6|

તે મૂર્ખ સ્ત્રી કોઈ રહસ્ય સમજી શકતી ન હતી. 6.

ਤਹ ਇਕ ਹੁਤੀ ਜਾਟਿ ਕੀ ਨਾਰ ॥
tah ik hutee jaatt kee naar |

ત્યાં એક જાટ સ્ત્રી રહેતી.

ਮੈਨ ਕਹਤ ਤਿਹ ਨਾਮ ਉਚਾਰ ॥
main kahat tih naam uchaar |

તેનું નામ (બધા) 'મૈના' કહેતા હતા.

ਜਉ ਤਿਹ ਨਾਮ ਚੇਰਿ ਸੁਨਿ ਪਾਵੇ ॥
jau tih naam cher sun paave |

જ્યારે દાસી તેનું નામ સાંભળે છે,

ਤਹ ਤੇ ਤਾਹਿ ਟੂਕਰਾ ਜਾਵੇ ॥੭॥
tah te taeh ttookaraa jaave |7|

તેથી તેણી તેને એક ટુકડો (ખાવા માટે) આપશે.

ਤਿਨ ਇਸਤ੍ਰੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਬਿਚਾਰੀ ॥
tin isatree ih bhaat bichaaree |

તે સ્ત્રીએ આવું વિચાર્યું

ਦਾਸੀ ਮੂੜ ਹ੍ਰਿਦੈ ਮਹਿ ਧਾਰੀ ॥
daasee moorr hridai meh dhaaree |

અને (તેના શબ્દો) મૂર્ખ દાસીએ તેને હૃદય પર લીધું.

ਭਾਇ ਖਰਚੁ ਕਛੁ ਮਾਗਤ ਤੇਰੇ ॥
bhaae kharach kachh maagat tere |

જો તમારો ભાઈ થોડો ખર્ચ માંગે

ਗੁਹਜ ਪਠੈਯੈ ਕਰਿ ਕਰਿ ਮੇਰੇ ॥੮॥
guhaj patthaiyai kar kar mere |8|

તો મારા હાથ ગુપ્ત રીતે મોકલો. 8.

ਤਬ ਚੇਰੀ ਐਸੋ ਤਨ ਕਿਯੋ ॥
tab cheree aaiso tan kiyo |

પછી દાસીએ પણ એવું જ કર્યું

ਡਾਰਿ ਦਰਬ ਭੋਜਨ ਮਹਿ ਦਿਯੋ ॥
ddaar darab bhojan meh diyo |

અને પૈસા ખોરાકમાં નાખો (એટલે કે-તેને ખોરાકમાં છુપાવો).

ਭਾਇ ਨਿਮਿਤ ਖਰਚੀ ਪਠ ਦਈ ॥
bhaae nimit kharachee patth dee |

(તેણે) ભાઈઓ માટે ખર્ચ મોકલ્યો.

ਸੋ ਲੈ ਨਾਰਿ ਦਰਬੁ ਘਰ ਗਈ ॥੯॥
so lai naar darab ghar gee |9|

પૈસા લીધા પછી, તે મહિલા (જાટ મહિલા) ઘરે ગઈ. 9.

ਆਧੋ ਧਨ ਤਿਹ ਭ੍ਰਾਤਨ ਦੀਨਾ ॥
aadho dhan tih bhraatan deenaa |

(તેણે) અડધા પૈસા તેના ભાઈઓને આપ્યા

ਆਧੋ ਕਾਢਿ ਆਪਿ ਤ੍ਰਿਯ ਲੀਨਾ ॥
aadho kaadt aap triy leenaa |

અને અડધા મહિલાએ તે જાતે લીધું.

ਮੂਰਖ ਚੇਰੀ ਭੇਦ ਨ ਪਾਵੈ ॥
moorakh cheree bhed na paavai |

મૂર્ખ દાસી એ રહસ્ય જાણતી ન હતી