જેઓ ઘમંડ સાથે દલીલ કરે છે,
જેઓ અહંકારમાં ઝઘડે છે, તેઓ પ્રભુથી દૂર થઈ જાય છે.
વેદોમાં કોઈ ભગવાન નથી.
હે ભગવાનના માણસો! આ સમજી લો કે ભગવાન વેદ અને કતેબમાં રહેતા નથી. 61.
જો કોઈ બંધ આંખે દંભ કરે છે,
જે આંખ બંધ કરીને પાખંડનું પ્રદર્શન કરે છે, તે અંધત્વની સ્થિતિને પ્રાપ્ત કરે છે.
આંખો સાંકડી કરીને (જ્યારે) રસ્તો દેખાતો નથી
આંખ બંધ કરીને માર્ગ જાણી શકાતો નથી, તો શી રીતે ભાઈ! તે અનંત ભગવાનને મળે છે?62.
કોઈ વિગતવાર કહી શકે નહીં
કેટલી હદે વિગતો આપવી? જ્યારે કોઈ સમજે છે, ત્યારે તે થાક અનુભવે છે.
જો કોઈ એક લાખ માતૃભાષા ધારે,
જો કોઈને લાખો માતૃભાષાથી વરદાન મળે, તો પણ તે (ભગવાનના ગુણગાન ગાતી વખતે) તેમની સંખ્યા ઓછી લાગે છે.
દોહરા
જ્યારે ભગવાનની ઇચ્છા હતી, ત્યારે મારો જન્મ આ પૃથ્વી પર થયો હતો.
હવે હું મારી પોતાની વાર્તા સંક્ષિપ્તમાં કહીશ.64.
બચિત્તર નાટકના છઠ્ઠા અધ્યાયનો અંત ધી કમાન્ડ ઓફ સુપ્રીમ કાલ ફોર મી ટુ કમીંગ ઇન ધ વર્લ્ડ.6.279.
અહીં કવિના જન્મનું વર્ણન શરૂ થાય છે.
ચૌપાઈ
મારા પિતા (એટલે કે ગુરુ તેગ બહાદુર) પૂર્વમાં ગયા
મારા પિતા પૂર્વ તરફ આગળ વધ્યા અને અનેક તીર્થસ્થાનોની મુલાકાત લીધી.
જ્યારે તેઓ ત્રિવેણી (પ્રયાગ) પહોંચ્યા,
જ્યારે તેઓ ત્રિવેણી (પ્રયાગ) ગયા, ત્યારે તેમણે તેમના દિવસો દાનમાં પસાર કર્યા.1.
ત્યાં જ અમારો જન્મ થયો (એટલે કે કલ્પના).
હું ત્યાં ગર્ભવતી થઈ અને પટનામાં જન્મ લીધો.
(પૂર્વથી) અમને મદ્રા દેશ (પંજાબ) લઈ આવ્યા.
જ્યાંથી મને મદ્રા દેશ (પંજાબ) લાવવામાં આવ્યો, જ્યાં વિવિધ નર્સોએ મારી સંભાળ લીધી.2
(મારું) શરીર ઘણી રીતે સાચવવામાં આવ્યું હતું
મને વિવિધ રીતે શારીરિક સુરક્ષા આપવામાં આવી અને વિવિધ પ્રકારનું શિક્ષણ આપવામાં આવ્યું.
જ્યારે આપણે ધર્મ કર્મને (સમજવા) સક્ષમ હતા
જ્યારે મેં ધર્મ (સદાચાર) કરવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે મારા પિતા તેમના સ્વર્ગસ્થ નિવાસ માટે પ્રયાણ કર્યું.3.
કવિનું વર્ણન શીર્ષક ધરાવતા બચિત્તર નાટકના સાતમા પ્રકરણનો અંત.7.282
અહીં સત્તાની ભવ્યતાનું વર્ણન શરૂ થાય છે:
ચૌપાઈ
જ્યારે ગુરગાદી (રાજ)ની જવાબદારી અમારા માથે આવી
જ્યારે મેં જવાબદારીનું પદ મેળવ્યું, ત્યારે મેં મારી યોગ્યતા મુજબ ધાર્મિક કાર્યો કર્યા.
બનમાં વિવિધ પ્રકારના શિકાર કરવામાં આવતા હતા
હું જંગલમાં વિવિધ પ્રકારના પ્રાણીઓનો શિકાર કરવા ગયો અને રીંછ, નીલગાય (વાદળી બળદ) અને એલ્કને મારી નાખ્યો.1.
પછી અમારે દેશ (આનંદપુર) છોડવો પડ્યો.
પછી હું મારું ઘર છોડીને પાઓંટા નામની જગ્યાએ ગયો.
(ત્યાં) જમના નદીના કિનારે, (ઘણા) કૌતક થયા
મેં કાલિન્દ્રી (યમુના) ના કિનારે મારા રોકાણનો આનંદ માણ્યો અને વિવિધ પ્રકારના મનોરંજન જોયા.
ત્યાંથી (જંગલમાંથી) ઘણા સિંહોને પસંદ કરીને મારી નાખવામાં આવ્યા
ત્યાં મેં સિંહ, નીલગાય અને રીંછને મારી નાખ્યા.
પછી ફતે શાહ રાજા ગુસ્સે થયા (અમારી સાથે),
આનાથી રાજા ફતેહશાહ ગુસ્સે થયા અને મારી સાથે કોઈ કારણ વગર લડાઈ કરી.
ભુજંગ પ્રયાત શ્લોક
યુદ્ધમાં શ્રી સાંગો શાહ ગુસ્સે થયા
ત્યાં શ્રી શાહ (સાંગો શાહ) ક્રોધિત થઈ ગયા અને પાંચેય યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં મક્કમતાથી ઊભા રહ્યા.
જીત મલ હટ્ટી એક યોદ્ધા હતા અને ગુલાબ (રાય) એક સર્વોચ્ચ યોદ્ધા હતા.
જેમાં કઠોર જીત મલ અને ભયાવહ હીરો ગુલાબનો સમાવેશ થાય છે, જેમના ચહેરા ગુસ્સાથી લાલ હતા, મેદાનમાં.4.
મહરી ચંદ અને ગંગારામ સખત લડ્યા,
સતત મહારી ચંદ અને ગંગા રામ, જેમણે ઘણી બધી શક્તિઓને હરાવી હતી.
લાલચંદ ગુસ્સે થઈને ઘેરો લાલ થઈ ગયો
લાલચંદ ક્રોધથી લાલ થઈ ગયો હતો, જેમણે કેટલાય સિંહ જેવા નાયકોના અભિમાનને તોડી નાખ્યું હતું.5.
મહરીચંદે ગુસ્સે થઈને ભયંકર રૂપ ધારણ કર્યું
મહારુ ગુસ્સે થયો અને ભયાનક અભિવ્યક્તિ સાથે બહાદુર ખાનને યુદ્ધના મેદાનમાં મારી નાખ્યો.
દયારામ બ્રાહ્મણને પણ યુદ્ધમાં ખૂબ ગુસ્સો આવ્યો
પરમ ક્રોધથી ભરેલા ઈશ્વરભક્ત દયા રામ, દ્રોણાચાર્યની જેમ મેદાનમાં ખૂબ વીરતાપૂર્વક લડ્યા.6.
(મહંત) કૃપાલદાસ ગુસ્સે થયા અને લાકડી હાથમાં લીધી
કિરપાલ ક્રોધે ભરાઈને તેની ગદા લઈને દોડી ગયો અને તેને હયાત ખાનના માથા પર માર્યો.
જેના બળથી તેણે (હયાત ખાનનું) ફળ કાઢી નાખ્યું અને તેના પગ આ રીતે ઉભા થયા
તેની તમામ શક્તિથી, તેણે તેના માથામાંથી મજ્જાનો પ્રવાહ બહાર કાઢ્યો, જે ભગવાન કૃષ્ણ દ્વારા તૂટેલા માખણના ઘડામાંથી માખણના છંટકાવની જેમ છલકાઈ ગયો.7.
ત્યાં (તે સમયે દીવાન) નંદચંદ ખૂબ ગુસ્સે હતા
પછી નામદ ચંદે, ઉગ્ર ગુસ્સામાં, તેની તલવાર ચલાવીને તેના પર બળથી પ્રહાર કર્યો.
(લડતાં-લડતાં) તીક્ષ્ણ તલવાર તૂટી ગઈ અને તેણે ખંજર બહાર કાઢ્યું.
પરંતુ તે તૂટી ગયો. પછી તેણે પોતાનો ખંજર દોર્યો અને દૃઢ યોદ્ધાએ સોઢી કુળનું સન્માન બચાવ્યું.8.
ત્યારે મામા કૃપાલ ગુસ્સે થયા
પછી મામા કિરપાલે, ભારે ક્રોધમાં, સાચા ક્ષત્રિયની જેમ યુદ્ધ-પરાક્રમો પ્રગટ કર્યા.
તે મહાન નાયકે તેના શરીર પર તીર માર્યા
મહાન નાયકને તીર વાગ્યું હતું, પરંતુ તેણે બહાદુર ખાનને કાઠીમાંથી પડી ગયો હતો.9.
હાથી સાહિબ ચાંદ (લડ્યા અને લડ્યા) પૂરી હિંમત સાથે.
બહાદુર ક્ષત્રિય સાહિબ ચાંદે ખોરાસાનના લોહિયાળ ખાનને મારી નાખ્યો.