શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1231


ਰਾਨੀ ਕੇ ਸੰਗ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥
raanee ke sang bhog kamaavai |

અને રાણીની કંપની ખુશ રહે.

ਦੂਸਰ ਦਿਨ ਹਮ ਰਾਜ ਕਮਾਵਹਿ ॥
doosar din ham raaj kamaaveh |

બીજા દિવસે હું રાજ કરીશ

ਲੈ ਅਪਨੀ ਇਸਤ੍ਰਿਯਹਿ ਬਜਾਵਹਿ ॥੯॥
lai apanee isatriyeh bajaaveh |9|

અને હું મારી પત્ની સાથે લગ્ન કરીશ. 9.

ਜਬ ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਨ੍ਰਿਪ ਐਸ ਉਚਰਾ ॥
jab bahu bidh nrip aais ucharaa |

જ્યારે રાજાએ ખૂબ જ છટાદાર રીતે કહ્યું,

ਸਹਚਰਿ ਏਕ ਜੋਰ ਦੋਊ ਕਰਾ ॥
sahachar ek jor doaoo karaa |

તો એક સખીએ બંને હાથ જોડ્યા

ਯੌ ਰਾਜਾ ਸੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
yau raajaa sau bachan uchaare |

રાજાને આ રીતે સંબોધતા,

ਸੁ ਮੈ ਕਹਤ ਹੌ ਸੁਨਹੋ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥੧੦॥
su mai kahat hau sunaho payaare |10|

હે પ્રિય રાજન! (આ વિશે) હું જે કહું તે સાંભળો. 10.

ਏਕ ਬੈਦ ਤੁਮ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵੌ ॥
ek baid tum taeh bulaavau |

ત્યાં એક ચિકિત્સક છે, તમે તેને બોલાવો

ਤਾ ਤੇ ਇਹ ਉਪਚਾਰ ਕਰਾਵੋ ॥
taa te ih upachaar karaavo |

અને તેની સારવાર કરાવો.

ਸੋ ਛਿਨ ਮੈ ਯਾ ਕੋ ਦੁਖ ਹਰਿ ਹੈ ॥
so chhin mai yaa ko dukh har hai |

તે તેની પીડાને એક ચપટીમાં દૂર કરશે

ਰੋਗਨਿ ਤੇ ਸੁ ਅਰੋਗਿਨਿ ਕਰਿ ਹੈ ॥੧੧॥
rogan te su arogin kar hai |11|

અને રોગ મટાડશે. 11.

ਜਬ ਰਾਜੇ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਵਾ ॥
jab raaje aaise sun paavaa |

જ્યારે રાજાએ આ સાંભળ્યું,

ਤਤਛਿਨ ਤਾ ਕਹ ਬੋਲਿ ਪਠਾਵਾ ॥
tatachhin taa kah bol patthaavaa |

તેથી તેણે તરત જ તેને બોલાવ્યો.

ਰਾਨੀ ਕੀ ਨਾਟਿਕਾ ਦਿਖਾਈ ॥
raanee kee naattikaa dikhaaee |

રાનીની નાડી દેખાય છે.

ਬੋਲਾ ਬੈਦ ਦੇਖਿ ਸੁਖਦਾਈ ॥੧੨॥
bolaa baid dekh sukhadaaee |12|

(નાડી) જોઈને સુખ આપનાર વૈદ્ય બોલ્યો. 12.

ਦੁਖ ਜੌਨੇ ਇਹ ਤਰੁਨਿ ਦੁਖਾਈ ॥
dukh jauane ih tarun dukhaaee |

(હે રાજા!) આ સ્ત્રીને જે દુઃખ થાય છે,

ਸੋ ਦੁਖ ਤੁਮ ਸੋ ਕਹਿਯੋ ਨ ਜਾਈ ॥
so dukh tum so kahiyo na jaaee |

એ દર્દ તમને કહી ન શકાય.

ਜਾਨ ਮਾਫ ਹਮਰੀ ਜੋ ਕੀਜੈ ॥
jaan maaf hamaree jo keejai |

જો (પ્રથમ) મારા જીવનને બચાવો

ਪਾਛੇ ਬਾਤ ਸਕਲ ਸੁਨਿ ਲੀਜੈ ॥੧੩॥
paachhe baat sakal sun leejai |13|

પછી (મારી) આખી વાર્તા પછીથી સાંભળો. 13.

ਯਾ ਰਾਨੀ ਕਹ ਕਾਮ ਸੰਤਾਯੋ ॥
yaa raanee kah kaam santaayo |

વાસના આ રાણીને સતાવે છે

ਤੁਮ ਨਹਿ ਇਹ ਸੰਗ ਭੋਗ ਕਮਾਯੋ ॥
tum neh ih sang bhog kamaayo |

અને તમે તેમાં સંડોવાયેલા નથી.

ਤਾ ਤੇ ਯਹਿ ਰੋਗ ਗਹਿ ਲੀਨਾ ॥
taa te yeh rog geh leenaa |

તેથી રોગ તેના પર આગળ નીકળી ગયો છે.

ਹਮ ਤੇ ਜਾਤ ਉਪਾ ਨ ਕੀਨਾ ॥੧੪॥
ham te jaat upaa na keenaa |14|

(ના) મારી પાસેથી ઉપાય કરી શકાય. 14.

ਯਹ ਮਦ ਮਤ ਮੈਨ ਤ੍ਰਿਯ ਭਰੀ ॥
yah mad mat main triy bharee |

આ સ્ત્રી વાસનાથી ભરેલી છે.

ਤੁਮ ਕ੍ਰੀੜਾ ਇਹ ਸਾਥ ਨ ਕਰੀ ॥
tum kreerraa ih saath na karee |

તમે તેની સાથે રમ્યા નથી.

ਅਬ ਯਹ ਅਧਿਕ ਭੋਗ ਜਬ ਪਾਵੈ ॥
ab yah adhik bhog jab paavai |

જ્યારે તે મોટા પ્રમાણમાં લિપ્ત થશે,

ਯਾ ਕੋ ਰੋਗ ਦੂਰ ਹ੍ਵੈ ਜਾਵੈ ॥੧੫॥
yaa ko rog door hvai jaavai |15|

પછી તેનો રોગ દૂર થશે. 15.

ਇਹ ਤੁਮ ਤਬ ਉਪਚਾਰ ਕਰਾਵੋ ॥
eih tum tab upachaar karaavo |

પછી તમારે તેની સારવાર કરવી જોઈએ (મારી પાસેથી),

ਬਚਨ ਹਾਥ ਮੋਰੇ ਪਰ ਦ੍ਰਯਾਵੋ ॥
bachan haath more par drayaavo |

(જ્યારે પ્રથમ) તમે મારા હાથ પર તમારી વાત મૂકશો.

ਜਬ ਇਹ ਦੁਖ ਮੈ ਦੂਰ ਕਰਾਊ ॥
jab ih dukh mai door karaaoo |

જ્યારે હું તેની પીડા દૂર કરું છું,

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਊ ॥੧੬॥
aradh raaj raanee jut paaoo |16|

તો મને રાણીની સાથે અડધું રાજ્ય મેળવવા દો. 16.

ਭਲੀ ਭਲੀ ਰਾਜੈ ਤਬ ਭਾਖੀ ॥
bhalee bhalee raajai tab bhaakhee |

રાજાએ (વાત સાંભળીને) કહ્યું 'સારું સારું'

ਹਮਹੂੰ ਇਹ ਹਿਰਦੈ ਮਥਿ ਰਾਖੀ ॥
hamahoon ih hiradai math raakhee |

(અને સ્પષ્ટતા કરી કે) મારા મનમાં પણ આ જ વિચાર હતો.

ਪ੍ਰਥਮ ਰੋਗ ਤੁਮ ਯਾਹਿ ਮਿਟਾਵੋ ॥
pratham rog tum yaeh mittaavo |

પ્રથમ તમે તેના રોગને દૂર કરો.

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਵੋ ॥੧੭॥
aradh raaj raanee jut paavo |17|

પછી રાણીની સાથે અડધું રાજ્ય મેળવો. 17.

ਪ੍ਰਥਮਹਿ ਬਚਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਤੇ ਲਿਯਾ ॥
prathameh bachan nripat te liyaa |

(ચિકિત્સકે) પહેલા રાજા પાસેથી શબ્દ લીધો

ਪੁਨਿ ਉਪਚਾਰ ਤਰੁਨਿ ਕੋ ਕਿਯਾ ॥
pun upachaar tarun ko kiyaa |

અને ત્યારબાદ મહિલાની સારવાર કરી હતી.

ਭੋਗ ਕਿਯੋ ਤ੍ਰਿਯ ਰੋਗ ਮਿਟਾਯੋ ॥
bhog kiyo triy rog mittaayo |

સ્ત્રીનો રોગ ભોગવિલાસથી નાબૂદ થયો

ਅਰਧ ਰਾਜ ਰਾਨੀ ਜੁਤ ਪਾਯੋ ॥੧੮॥
aradh raaj raanee jut paayo |18|

અને રાણીની સાથે અડધું રાજ્ય મેળવ્યું. 18.

ਅਰਧ ਰਾਜ ਇਹ ਛਲ ਤਿਹ ਦਿਯੋ ॥
aradh raaj ih chhal tih diyo |

(સ્ત્રીએ) આ યુક્તિથી તેને (પુરુષને) અડધું રાજ્ય આપી દીધું

ਰਾਨੀ ਭੋਗ ਮਿਤ੍ਰ ਸੰਗ ਕਿਯੋ ॥
raanee bhog mitr sang kiyo |

અને રાણીએ મિત્રા સાથેના જોડાણનો આનંદ માણ્યો.

ਮੂਰਖ ਨਾਹ ਨਾਹਿ ਛਲ ਪਾਯੋ ॥
moorakh naah naeh chhal paayo |

મૂર્ખ રાજા યુક્તિ સમજી શક્યો નહીં.

ਪ੍ਰਗਟ ਆਪਨੋ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੯॥
pragatt aapano moondd munddaayo |19|

ખુલ્લેઆમ માથું મુંડાવ્યું. 19.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਇਹ ਛਲ ਰਾਨੀ ਨ੍ਰਿਪ ਛਲਾ ਰਮੀ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਸਾਥ ॥
eih chhal raanee nrip chhalaa ramee mitr ke saath |

આમ રાણીએ રાજાને છેતરીને મિત્રા સાથે સંભોગ કર્યો.

ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਾ ਕੋ ਦਿਯਾ ਭੇਦ ਨ ਪਾਯੋ ਨਾਥ ॥੨੦॥
aradh raaj taa ko diyaa bhed na paayo naath |20|

તેને રાજ્યનો અડધો ભાગ આપવામાં આવ્યો, પરંતુ રાજા ('નાથ') (તેનું) રહસ્ય શોધી શક્યા નહીં. 20.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਇਹ ਬਿਧਿ ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਿਹ ਦੀਯੋ ॥
eih bidh aradh raaj tih deeyo |

આમ અડધું રાજ્ય તેને (મિત્ર) આપવામાં આવ્યું.

ਮੂਰਖ ਪਤਿ ਕਹ ਅਸਿ ਛਲਿ ਲੀਯੋ ॥
moorakh pat kah as chhal leeyo |

મૂર્ખ પતિને આ રીતે છેતર્યો.

ਇਕ ਦਿਨ ਰਨਿਯਹਿ ਜਾਰ ਬਜਾਵੈ ॥
eik din raniyeh jaar bajaavai |

એક દિવસ યાર રાની સાથે મળ્યો

ਅਰਧ ਰਾਜ ਤਿਹ ਆਪ ਕਮਾਵੈ ॥੨੧॥
aradh raaj tih aap kamaavai |21|

અને તે તેના અડધા રાજ્યનો ભોગ પણ લેશે. 21.

ਇਕ ਦਿਨ ਆਵੈ ਨ੍ਰਿਪ ਕੈ ਧਾਮਾ ॥
eik din aavai nrip kai dhaamaa |

(રાણી) એક દિવસ રાજાના ઘરે આવી

ਇਕ ਦਿਨ ਭਜੈ ਜਾਰ ਕੌ ਬਾਮਾ ॥
eik din bhajai jaar kau baamaa |

અને એક દિવસ (તે) એક પુરુષ સ્ત્રી સાથે લગ્ન કરશે.

ਇਕ ਦਿਨ ਰਾਜਾ ਰਾਜ ਕਮਾਵੈ ॥
eik din raajaa raaj kamaavai |

એક દિવસ રાજા રાજ કરતો હતો

ਜਾਰ ਛਤ੍ਰ ਦਿਨ ਦੁਤਿਯ ਢਰਾਵੈ ॥੨੨॥
jaar chhatr din dutiy dtaraavai |22|

અને બીજા દિવસે યાર (શાહી) છત્રી ઝુલાવતો. 22.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਦੋਇ ਸੌ ਬਾਨਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੨੯੨॥੫੫੭੧॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade doe sau baanavo charitr samaapatam sat subham sat |292|5571|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંબદના 292મા ચરિત્રનો અંત થાય છે, બધુ જ શુભ છે. 292.5571. ચાલે છે

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਰਾਜਪੁਰੀ ਨਗਰੀ ਹੈ ਜਹਾ ॥
raajapuree nagaree hai jahaa |

જ્યાં રાજપુરી નામનું શહેર હતું.

ਰਾਜ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਤਹਾ ॥
raaj sain raajaa ik tahaa |

રાજ સેન નામનો એક રાજા હતો.

ਰਾਜ ਦੇਈ ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਨਾਰੀ ॥
raaj deee taa ke grih naaree |

તેના ઘરમાં રાજ દેઈ નામની સ્ત્રી રહેતી હતી

ਚੰਦ੍ਰ ਲਈ ਜਾ ਤੇ ਉਜਿਯਾਰੀ ॥੧॥
chandr lee jaa te ujiyaaree |1|

જેમની પાસેથી (ધારો કે) ચંદ્રે પ્રકાશ લીધો છે. 1.

ਨ੍ਰਿਪ ਸੌ ਅਤਿ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋ ਹਿਤ ਰਹੈ ॥
nrip sau at triy ko hit rahai |

રાજાને સ્ત્રીઓમાં ખૂબ જ રસ હતો.

ਸੋਈ ਕਰਤ ਜੁ ਰਾਨੀ ਕਹੈ ॥
soee karat ju raanee kahai |

રાણીએ જે કહ્યું તે તેણે કર્યું.

ਔਰ ਨਾਰਿ ਕੇ ਧਾਮ ਨ ਜਾਵੈ ॥
aauar naar ke dhaam na jaavai |

તે બીજી (કોઈપણ) સ્ત્રીના ઘરે ગયો ન હતો.

ਅਧਿਕ ਨਾਰ ਕੇ ਤ੍ਰਾਸ ਤ੍ਰਸਾਵੈ ॥੨॥
adhik naar ke traas trasaavai |2|

(કારણ કે તે આનાથી ડરતો હતો) સ્ત્રી. 2.

ਰਾਨੀ ਕੀ ਆਗ੍ਯਾ ਸਭ ਮਾਨੈ ॥
raanee kee aagayaa sabh maanai |

બધાએ રાણીની આજ્ઞા પાળી

ਰਾਜਾ ਕੋ ਕਰਿ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨੈ ॥
raajaa ko kar kachhoo na jaanai |

અને રાજાને સમજાયું નહિ.

ਮਾਰਿਯੋ ਚਹਤ ਨਾਰਿ ਤਿਹ ਮਾਰੈ ॥
maariyo chahat naar tih maarai |

(જેને) રાની મારવા માંગતી હતી, તે તેને મારી નાખતી

ਜਿਹ ਜਾਨੈ ਤਿਹ ਪ੍ਰਾਨ ਉਬਾਰੈ ॥੩॥
jih jaanai tih praan ubaarai |3|

અને તેણી જેની ઈચ્છા કરે તેનો જીવ બચાવે છે. 3.

ਬੇਸ੍ਵਾ ਏਕ ਠੌਰ ਤਿਹ ਆਈ ॥
besvaa ek tthauar tih aaee |

એ જગ્યાએ એક વેશ્યા આવી.

ਤਿਹ ਪਰ ਰਹੇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਉਰਝਾਈ ॥
tih par rahe nripat urajhaaee |

રાજા તેના પ્રેમમાં પડ્યો.

ਚਹਤ ਚਿਤ ਮਹਿ ਤਾਹਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥
chahat chit meh taeh bulaavai |

(તેની) તેને બોલાવવાની ઇચ્છા,