શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 293

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਆਵਤ ਕੋ ਸੁਨਿ ਕੈ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਰੂਪ ਸਜੇ ਅਪੁਨੇ ਤਨਿ ਨਾਰੀ ॥

aavat ko sun kai basudeveh roop saje apune tan naaree |

બાસુદેવ (જન્ના સાથે) ના આગમનની વાત સાંભળીને સ્ત્રીઓએ તેમના શરીરને શણગાર્યું.

ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਬਜਾਵਤ ਤਾਲਿ ਦਿਵਾਵਤਿ ਆਵਤ ਨਾਗਰਿ ਗਾਰੀ ॥

gaavat geet bajaavat taal divaavat aavat naagar gaaree |

વાસુદેવના આગમનની વાત સાંભળીને બધી શય્યાવૃત્તી સ્ત્રીઓ સૂરમાં ગાવા લાગી અને આવતા લગ્ન પક્ષ પર વ્યંગનો વરસાદ વરસાવ્યો.

ਕੋਠਨ ਪੈ ਨਿਰਖੈ ਚੜਿ ਤਾਸਨਿ ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਜੀਅ ਧਾਰੀ ॥

kotthan pai nirakhai charr taasan taa chhab kee upamaa jeea dhaaree |

(ઘણા) ધાબા પર ચઢીને તેમને જોતા.

ਬੈਠਿ ਬਿਵਾਨ ਕੁਟੰਬ ਸਮੇਤ ਸੁ ਦੇਖਤ ਦੇਵਨ ਕੀ ਮਹਤਾਰੀ ॥੨੭॥

baitth bivaan kuttanb samet su dekhat devan kee mahataaree |27|

કવિએ પોતાની છત પરથી જોતી સ્ત્રીઓની સુંદરતાનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે તેઓ તેમના હવાઈ વાહનોમાંથી લગ્ન પક્ષને જોઈને દેવતાઓની માતાની જેમ દેખાય છે.27.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબિટ

ਬਾਸੁਦੇਵ ਆਇਓ ਰਾਜੈ ਮੰਡਲ ਬਨਾਇਓ ਮਨਿ ਮਹਾ ਸੁਖ ਪਾਇਓ ਤਾ ਕੋ ਆਨਨ ਨਿਰਖ ਕੈ ॥

baasudev aaeio raajai manddal banaaeio man mahaa sukh paaeio taa ko aanan nirakh kai |

વસુદેવના આગમન પર રાજાએ મંડપ બાંધ્યો અને તેમનું સુંદર મુખ જોઈને તે ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા.

ਸੁਗੰਧਿ ਲਗਾਯੋ ਰਾਗ ਗਾਇਨਨ ਗਾਯੋ ਤਿਸੈ ਬਹੁਤ ਦਿਵਾਯੋ ਬਰ ਲਿਆਯੋ ਜੋ ਪਰਖ ਕੈ ॥

sugandh lagaayo raag gaaeinan gaayo tisai bahut divaayo bar liaayo jo parakh kai |

તમામ ગીતો પર સુગંધ છાંટવામાં આવી હતી.

ਛਾਤੀ ਹਾਥ ਲਾਯੋ ਸੀਸ ਨਿਆਯੋ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਤਬੈ ਆਦਰ ਪਠਾਯੋ ਪੂਜ ਮਨ ਮੈ ਹਰਖ ਕੈ ॥

chhaatee haath laayo sees niaayo ugrasain tabai aadar patthaayo pooj man mai harakh kai |

ઉગરસેને પોતાના સ્તન પર હાથ મૂકીને, આનંદપૂર્વક માથું નમાવીને અને મનમાં પ્રસન્ન થઈને મેચની પૂજા કરી.

ਭਯੋ ਜਨੁ ਮੰਗਨ ਨ ਭੂਮਿ ਪਰ ਬਾਦਰ ਸੋ ਰਾਜਾ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਗਯੋ ਕੰਚਨ ਬਰਖ ਕੈ ॥੨੮॥

bhayo jan mangan na bhoom par baadar so raajaa ugrasain gayo kanchan barakh kai |28|

આ સમયે રાજા ઉગરસેન સ્વર્ગીય વાદળની જેમ સોનાની વર્ષા કરતા દેખાયા, તેમણે ભિખારીઓને અસંખ્ય સોનાના સિક્કા દાનમાં આપ્યા.28.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਤਬ ਕੰਸ ਕੋ ਲਯੋ ਹਜੂਰਿ ਬੁਲਾਇ ॥

augrasain tab kans ko layo hajoor bulaae |

ઉગ્રસૈને કંસ કહ્યા

ਕਹਿਓ ਸਾਥ ਤੁਮ ਜਾਇ ਕੈ ਦੇਹੁ ਭੰਡਾਰੁ ਖੁਲਾਇ ॥੨੯॥

kahio saath tum jaae kai dehu bhanddaar khulaae |29|

પછી ઉગરસેને કંસને પોતાની પાસે બોલાવ્યો અને કહ્યું, "જા અને દાન માટે ભંડારના દરવાજા ખોલો."

ਅਉਰ ਸਮਗਰੀ ਅੰਨ ਕੀ ਲੈ ਜਾ ਤਾ ਕੇ ਪਾਸਿ ॥

aaur samagaree an kee lai jaa taa ke paas |

તેમની પાસે ખોરાક (વગેરે) અને અન્ય સામગ્રી લઈ જાઓ.

ਕਰਿ ਪ੍ਰਨਾਮੁ ਤਾ ਕੋ ਤਬੈ ਇਉ ਕਰਿਯੋ ਅਰਦਾਸਿ ॥੩੦॥

kar pranaam taa ko tabai iau kariyo aradaas |30|

મકાઈ વગેરે સામગ્રીઓ લાવીને પ્રણામ કરીને તેણે વાસુદેવને વિનંતી કરી.30.

ਕਾਲ ਰਾਤ੍ਰ ਕੋ ਬ੍ਯਾਹ ਹੈ ਕੰਸਹਿ ਕਹੀ ਸੁਨਾਇ ॥

kaal raatr ko bayaah hai kanseh kahee sunaae |

કંસ એ (બાસુદેવને) કહ્યું અને કહ્યું કે કાલે રાત્રે લગ્ન છે.

ਬਾਸੁਦੇਵ ਪੁਰੋਹਿਤ ਕਹੀ ਭਲੀ ਜੁ ਤੁਮੈ ਸੁਹਾਇ ॥੩੧॥

baasudev purohit kahee bhalee ju tumai suhaae |31|

કંસે કહ્યું, અમાવસ (અંધારી રાત્રિ) ની રાત માટે લગ્ન નક્કી કરવામાં આવ્યા છે.. આના પર વાસુદેવના પૂજારીએ એમ કહીને સ્વીકૃતિ આપી હતી.

ਕੰਸ ਕਹਿਓ ਕਰਿ ਜੋਰਿ ਤਬ ਸਬੈ ਬਾਤ ਕੋ ਭੇਵ ॥

kans kahio kar jor tab sabai baat ko bhev |

કંસે હાથ જોડીને આખી વાત કહી (એટલે સમજાવી)

ਸਾਧਿ ਸਾਧਿ ਪੰਡਿਤ ਕਹਿਯੋ ਅਸ ਮਾਨੀ ਬਸੁਦੇਵ ॥੩੨॥

saadh saadh panddit kahiyo as maanee basudev |32|

પછી આ બાજુ આવીને કંસ હાથ જોડીને બધી ઘટનાઓ સંભળાવી અને જ્યારે પંડિતોને ખબર પડી કે વાસુદેવના લોકોએ લગ્નની તારીખ અને સમય સ્વીકારી લીધો છે, ત્યારે બધાએ મનમાં જ તેમને આશીર્વાદ આપ્યા.32.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਰਾਤਿ ਬਿਤੀਤ ਭਈ ਅਰ ਪ੍ਰਾਤਿ ਭਈ ਫਿਰਿ ਰਾਤਿ ਤਬੈ ਚੜਿ ਆਏ ॥

raat biteet bhee ar praat bhee fir raat tabai charr aae |

રાત પસાર થઈ અને સવાર થઈ, પછી (જ્યારે) રાત થઈ, પછી તેઓ ઉપર આવ્યા.

ਛਾਡਿ ਦਏ ਹਥਿ ਫੂਲ ਹਜਾਰ ਦੋ ਊਭੁਚ ਪ੍ਰਯੋਧਰ ਐਸਿ ਫਿਰਾਏ ॥

chhaadd de hath fool hajaar do aoobhuch prayodhar aais firaae |

રાત વીતી ગઈ, દિવસ ઉગ્યો અને ફરી રાત પડી અને પછી એ રાત્રિ દરમિયાન હજારો ફૂલોના રંગને વિખેરીને ફટાકડા ફોડવામાં આવ્યા.

ਅਉਰ ਹਵਾਈ ਚਲੀ ਨਭ ਕੋ ਉਪਮਾ ਤਿਨ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਨਾਏ ॥

aaur havaaee chalee nabh ko upamaa tin kee kab sayaam sunaae |

આ ઉપરાંત આકાશમાં વાયુઓ ઉડતી હતી, કવિ શ્યામ તેમના ઉપમાનું વર્ણન કરે છે

ਦੇਖਹਿ ਕਉਤਕ ਦੇਵ ਸਬੈ ਤਿਹ ਤੇ ਮਨੋ ਕਾਗਦ ਕੋਟਿ ਪਠਾਏ ॥੩੩॥

dekheh kautak dev sabai tih te mano kaagad kott patthaae |33|

આકાશમાં ઉડતા ફટાકડા જોઈને કવિ શ્યામ આ અલંકારિક રીતે કહે છે કે આ ચમત્કાર જોઈને તેમને લાગે છે કે દેવતાઓ કાગળના કિલ્લાઓ આકાશમાં ઉડતા હતા.33.

ਲੈ ਬਸੁਦੇਵ ਕੋ ਅਗ੍ਰ ਪੁਰੋਹਿਤ ਕੰਸਹਿ ਕੇ ਚਲਿ ਧਾਮ ਗਏ ਹੈ ॥

lai basudev ko agr purohit kanseh ke chal dhaam ge hai |

પ્રોહિત બાસુદેવની પાછળ ચાલ્યો અને કંસના ઘરે ગયો.

ਆਗੇ ਤੇ ਨਾਰਿ ਭਈ ਇਕ ਲੇਹਿਸ ਗਾਗਰ ਪੰਡਿਤ ਡਾਰਿ ਦਏ ਹੈ ॥

aage te naar bhee ik lehis gaagar panddit ddaar de hai |

વાસુદેવને પોતાની સાથે લઈને પૂજારીઓ કંસના ઘર તરફ જઈ રહ્યા છે અને તેમની સામે એક સુંદર સ્ત્રીને જોઈને પંડિતોએ તેનું ધાતુનું ઘડું પડ્યું.

ਡਾਰਿ ਦਏ ਲਡੂਆ ਗਹਿ ਝਾਟਨਿ ਤਾ ਕੋ ਸੋਊ ਵੇ ਤੋ ਭਛ ਗਏ ਹੈ ॥

ddaar de laddooaa geh jhaattan taa ko soaoo ve to bhachh ge hai |

(પછી) તેમની (કમરમાં) કાળા વાળવાળા લાડુ નાખો, જે તેઓ ખાતા હતા.

ਜਾਦਵ ਬੰਸ ਦੁਹੂੰ ਦਿਸ ਤੇ ਸੁਨਿ ਕੈ ਸੁ ਅਨੇਕਿਕ ਹਾਸ ਭਏ ਹੈ ॥੩੪॥

jaadav bans duhoon dis te sun kai su anekik haas bhe hai |34|

જેમાંથી મીઠાઈઓ એક આંચકા સાથે બહાર પડી ગઈ છે અને તેઓએ આ મીઠાઈઓ ઉઠાવી છે અને તે વિશે બધું જાણીને યાદવ કુળના બંને પક્ષોની વિવિધ રીતે મજાક ઉડાવવામાં આવી છે.34.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કબિટ

ਗਾਵਤ ਬਜਾਵਤ ਸੁ ਗਾਰਨ ਦਿਵਾਖਤ ਆਵਤ ਸੁਹਾਵਤ ਹੈ ਮੰਦ ਮੰਦ ਗਾਵਤੀ ॥

gaavat bajaavat su gaaran divaakhat aavat suhaavat hai mand mand gaavatee |

સ્ત્રીઓ તેમના સંગીતનાં સાધનો ગાતી અને વગાડતી અને તેમના વ્યંગાત્મક ગીતો ગાતી ખૂબ જ પ્રભાવશાળી લાગે છે

ਕੇਹਰਿ ਸੀ ਕਟਿ ਅਉ ਕੁਰੰਗਨ ਸੇ ਦ੍ਰਿਗ ਜਾ ਕੇ ਗਜ ਕੈਸੀ ਚਾਲ ਮਨ ਭਾਵਤ ਸੁ ਆਵਤੀ ॥

kehar see katt aau kurangan se drig jaa ke gaj kaisee chaal man bhaavat su aavatee |

તેમની કમર સિંહ જેવી પાતળી છે, આંખો જેવી છે અને હાથીઓ જેવી ચાલ છે.

ਮੋਤਿਨ ਕੇ ਚਉਕਿ ਕਰੇ ਲਾਲਨ ਕੇ ਖਾਰੇ ਧਰੇ ਬੈਠੇ ਤਬੈ ਦੋਊ ਦੂਲਹਿ ਦੁਲਹੀ ਸੁਹਾਵਤੀ ॥

motin ke chauk kare laalan ke khaare dhare baitthe tabai doaoo dooleh dulahee suhaavatee |

રત્નોના ચોરસની અંદર અને હીરા અને ઝવેરાતના આસન પર, કન્યા અને વરરાજા બંને સુંદર દેખાય છે.

ਬੇਦਨ ਕੀ ਧੁਨਿ ਕੀਨੀ ਬਹੁ ਦਛਨਾ ਦਿਜਨ ਦੀਨੀ ਲੀਨੀ ਸਾਤ ਭਾਵਰੈ ਜੋ ਭਾਵਤੇ ਸੋਭਾਵਤੀ ॥੩੫॥

bedan kee dhun keenee bahu dachhanaa dijan deenee leenee saat bhaavarai jo bhaavate sobhaavatee |35|

વૈદિક મંત્રોના જાપ અને ધાર્મિક ઉપહારો આપવા અને લેવાની અંદર, ભગવાનની ઇચ્છાથી લગ્ન સમારોહ સાત વૈવાહિક પરિક્રમા સાથે પૂર્ણ થયો. 35.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਰਾਤਿ ਭਏ ਬਸੁਦੇਵ ਜੂ ਕੀਨੋ ਤਹਾ ਬਿਲਾਸ ॥

raat bhe basudev joo keeno tahaa bilaas |

(જ્યારે) રાત પડી ત્યારે બાસુદેવજીએ ત્યાં (ઘણા પ્રકારના) હાસ્ય કર્યું.

ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਉਠ ਕੈ ਤਬੈ ਗਇਓ ਸਸੁਰ ਕੇ ਪਾਸਿ ॥੩੬॥

praat bhe utth kai tabai geio sasur ke paas |36|

રાત્રી દરમિયાન વાસુદેવ કોઈ જગ્યાએ રોકાયા અને સવારે ઉઠીને તેઓ તેમના સસરા ઉગરસાઈને મળવા ગયા.36.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਸਾਜ ਸਮੇਤ ਦਏ ਗਜ ਆਯੁਤ ਸੁ ਅਉਰ ਦਏ ਤ੍ਰਿਗੁਣੀ ਰਥਨਾਰੇ ॥

saaj samet de gaj aayut su aaur de trigunee rathanaare |

(ઉગ્રસૈને) સાધનો સાથે દસ હજાર હાથી અને ત્રણ ગણા રથ (દહેજ તરીકે) આપ્યા.

ਲਛ ਭਟੰ ਦਸ ਲਛ ਤੁਰੰਗਮ ਊਟ ਅਨੇਕ ਭਰੇ ਜਰ ਭਾਰੇ ॥

lachh bhattan das lachh turangam aoott anek bhare jar bhaare |

પલંગમાં સજ્જ હાથી અને ઘોડા અને ત્રણ ગણા રથ આપવામાં આવ્યા હતા (લગ્નમાં), એક લાખ યોદ્ધાઓ, દસ લાખ ઘોડાઓ અને સોનાથી લદેલા ઘણા ઊંટ આપવામાં આવ્યા હતા.

ਛਤੀਸ ਕੋਟ ਦਏ ਦਲ ਪੈਦਲ ਸੰਗਿ ਕਿਧੋ ਤਿਨ ਕੇ ਰਖਵਾਰੇ ॥

chhatees kott de dal paidal sang kidho tin ke rakhavaare |

60 કરોડ ફૂટ સૈનિકો આપવામાં આવ્યા હતા, જાણે તેઓ તેમની રક્ષા માટે તેમની સાથે હોય.

ਕੰਸ ਤਬੈ ਤਿਹ ਰਾਖਨ ਕਉ ਮਨੋ ਆਪ ਭਏ ਰਥ ਕੇ ਹਕਵਾਰੇ ॥੩੭॥

kans tabai tih raakhan kau mano aap bhe rath ke hakavaare |37|

પગપાળા છત્રીસ કરોડ સૈનિકો આપવામાં આવ્યા હતા, જે બધાના રક્ષણ માટે આપવામાં આવ્યા હોય તેવું લાગતું હતું અને કંસ પોતે દેવકી અને વાસુદેવના સારથિ બન્યા હતા અને બધાના રક્ષણ માટે.37.