શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 411

ਤਉ ਮਸਲੀ ਕਰਿ ਚਰਮ ਲੀਯੋ ਧਰਿ ਯੌ ਅਰਿ ਕਉ ਬਲਿ ਘਾਉ ਬਚਾਯੋ ॥

tau masalee kar charam leeyo dhar yau ar kau bal ghaau bachaayo |

જ્યારે ગજસિંહે ગુસ્સામાં પોતાની તલવાર વડે એક ફટકો માર્યો, જેનાથી બલરામે પોતાની ઢાલ વડે પોતાને બચાવી લીધા.

ਢਾਲ ਕੇ ਫੂਲ ਪੈ ਧਾਰ ਬਹੀ ਚਿਨਗਾਰ ਉਠੀ ਕਬਿ ਯੌ ਗੁਨ ਗਾਯੋ ॥

dtaal ke fool pai dhaar bahee chinagaar utthee kab yau gun gaayo |

તલવારની ધાર ઢાલના ફળ પર અથડાઈ (તેથી તેમાંથી એક સ્પાર્ક ઉભો થયો), જેને કવિએ આ રીતે સરખાવ્યા.

ਮਾਨਹੁ ਪਾਵਸ ਕੀ ਨਿਸਿ ਮੈ ਬਿਜੁਰੀ ਦੁਤਿ ਤਾਰਨ ਕੋ ਪ੍ਰਗਟਾਯੋ ॥੧੧੩੩॥

maanahu paavas kee nis mai bijuree dut taaran ko pragattaayo |1133|

ઢાલમાંથી સ્પાર્કલ્સ બહાર આવ્યા, જે વરસાદના કારણે તારાઓનું પ્રદર્શન કરતી રાત્રિ દરમિયાન ચમકતી વીજળીની જેમ દેખાય છે.1133.

ਘਾਇ ਹਲੀ ਸਹਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਕੋ ਗਹਿ ਕੈ ਕਰਵਾਰ ਸੁ ਬਾਰ ਕਰਿਯੋ ਹੈ ॥

ghaae halee seh kai rip ko geh kai karavaar su baar kariyo hai |

દુશ્મન દ્વારા લાદવામાં આવેલા ઘાને સહન કરીને, બલરામે તેની તલવારથી એક ફટકો માર્યો

ਧਾਰ ਬਹੀ ਅਰਿ ਕੰਠਿ ਬਿਖੈ ਕਟਿ ਕੈ ਤਿਹ ਕੋ ਸਿਰੁ ਭੂਮਿ ਝਰਿਯੋ ਹੈ ॥

dhaar bahee ar kantth bikhai katt kai tih ko sir bhoom jhariyo hai |

તલવારની ધાર દુશ્મનના ગળામાં વાગી અને તેનું માથું કપાઈને જમીન પર પડી ગયું.

ਬਜ੍ਰ ਜਰੇ ਰਥ ਤੇ ਗਿਰਿਯੋ ਤਿਹ ਕੋ ਜਸੁ ਯੌ ਕਬਿ ਨੈ ਉਚਰਿਯੋ ਹੈ ॥

bajr jare rath te giriyo tih ko jas yau kab nai uchariyo hai |

તે હીરા જડેલા રથ પરથી પડી ગયો, તેનું નસીબ કવિએ આ રીતે ઉચ્ચાર્યું છે.

ਮਾਨਹੁ ਤਾਰਨ ਲੋਕ ਹੂੰ ਤੇ ਸੁਰ ਭਾਨੁ ਹਨ੍ਯੋ ਸਿਰ ਭੂਮਿ ਪਰਿਯੋ ਹੈ ॥੧੧੩੪॥

maanahu taaran lok hoon te sur bhaan hanayo sir bhoom pariyo hai |1134|

વજ્ર (શસ્ત્ર)નો પ્રહાર થતાં તે પોતાના રથ પરથી પડી ગયો અને કવિ કહે છે કે, તે તમાશોનું વર્ણન કરતાં તેને એવું દેખાયું કે લોકોના કલ્યાણ માટે વિષ્ણુએ રાહુનું માથું કાપી નાખ્યું હતું. પૃથ્વી.1134.

ਮਾਰਿ ਲਯੋ ਗਜ ਸਿੰਘ ਜਬੈ ਤਜਿ ਕੈ ਰਨ ਕੋ ਸਭ ਹੀ ਭਟ ਭਾਗੇ ॥

maar layo gaj singh jabai taj kai ran ko sabh hee bhatt bhaage |

જ્યારે ગજસિંહ માર્યા ગયા, ત્યારે બધા યોદ્ધાઓ, યુદ્ધના મેદાનમાંથી ભાગી ગયા

ਸ੍ਰਉਨ ਭਰੇ ਲਖਿ ਲੋਥ ਡਰੇ ਨਹਿ ਧੀਰ ਧਰੇ ਨਿਸ ਕੇ ਜਨੁ ਜਾਗੇ ॥

sraun bhare lakh loth ddare neh dheer dhare nis ke jan jaage |

લોહીથી લથપથ તેમના શબને જોઈને બધાની સહનશક્તિ ખૂટી ગઈ અને તેઓ એવી રીતે અસ્વસ્થ થઈ ગયા કે જાણે તેઓ ઘણી રાતોથી સૂયા ન હોય.

ਮਾਰਿ ਲਏ ਨ੍ਰਿਪ ਪੰਚ ਭਗੇ ਤਿਨ ਯੌ ਕਹਿਯੋ ਜਾ ਅਪਨੇ ਪ੍ਰਭਿ ਆਗੇ ॥

maar le nrip panch bhage tin yau kahiyo jaa apane prabh aage |

શત્રુઓની સેનાના યોદ્ધાઓ તેમના ભગવાન જરાસંધ પાસે આવ્યા અને કહ્યું કે, તમામ મુખ્ય રાજાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં માર્યા ગયા છે.

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਦਲਿ ਧੀਰ ਛੁਟਿਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਹੀਯੋ ਫਟਿਯੋ ਰਿਸ ਮੈ ਅਨੁਰਾਗੇ ॥੧੧੩੫॥

yau sun kai dal dheer chhuttiyo nrip heeyo fattiyo ris mai anuraage |1135|

આ શબ્દો સાંભળીને, યાદ કરનાર સૈન્ય તેમની સહનશક્તિ ગુમાવી બેસે છે અને ભારે ક્રોધમાં, રાજાને અસહ્ય દુ:ખનો અનુભવ થયો.11

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਜੁਧ ਪ੍ਰਬੰਧੇ ਗਜ ਸਿੰਘ ਬਧਹ ਧਯਾਇ ਸਮਾਪਤੰ ॥

eit sree bachitr naattak granthe krisanaavataare judh prabandhe gaj singh badhah dhayaae samaapatan |

કૃષ્ણાવતારમાં "યુદ્ધની શરૂઆતમાં ગજ સિંહની હત્યા" શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત. હવે સૈન્ય સાથે અમિત સિંહની હત્યાનું વર્ણન શરૂ થાય છે.

ਅਥ ਅਮਿਤ ਸਿੰਘ ਸੈਨਾ ਸਹਿਤ ਬਧਹਿ ਕਥਨੰ ॥

ath amit singh sainaa sahit badheh kathanan |

હવે અમિત સિંહનું સેનાનું નિવેદન.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહરા

ਅਣਗ ਸਿੰਘ ਅਉ ਅਚਲ ਸੀ ਅਮਿਤ ਸਿੰਘ ਨ੍ਰਿਪ ਤੀਰ ॥

anag singh aau achal see amit singh nrip teer |

રાજા (જરાસંધ) ઉંગ સિંહ, અચલ સિંહ, અમિત સિંહ,

ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਅਰ ਅਨਘ ਸੀ ਮਹਾਰਥੀ ਰਨਧੀਰ ॥੧੧੩੬॥

amar singh ar anagh see mahaarathee ranadheer |1136|

અનગ સિંહ, અચલ સિંહ, અમિત સિંહ, અમર સિંહ અને અનગ સિંહ જેવા પરાક્રમી યોદ્ધાઓ રાજા જરાસંધ સાથે બેઠા હતા.1136.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦੇਖਿ ਤਿਨੈ ਨ੍ਰਿਪ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਹਥੀਆਰ ਧਰੇ ਲਖਿ ਬੀਰ ਪਚਾਰੇ ॥

dekh tinai nrip sandh jaraa hatheeaar dhare lakh beer pachaare |

તેમને (પાંચ) જોઈને રાજા જરાસંધે પોતાનું બખ્તર પહેર્યું અને યોદ્ધાઓનું અભિવાદન કર્યું.

ਪੇਖਹੁ ਆਜ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਨ੍ਰਿਪ ਪੰਚ ਬਲੀ ਜਦੁਬੀਰ ਸੰਘਾਰੇ ॥

pekhahu aaj ayodhan mai nrip panch balee jadubeer sanghaare |

તેમને પોતાની સાથે જોઈને રાજા જરાસંધે શસ્ત્રો અને આ યોદ્ધાઓને જોઈને કહ્યું, જુઓ, આજે યુદ્ધના મેદાનમાં કૃષ્ણે પાંચ પરાક્રમી રાજાઓને મારી નાખ્યા છે.

ਤਾ ਸੰਗਿ ਜਾਇ ਭਿਰੋ ਤੁਮ ਹੂੰ ਤਜਿ ਸੰਕ ਨਿਸੰਕ ਬਜਾਇ ਨਗਾਰੇ ॥

taa sang jaae bhiro tum hoon taj sank nisank bajaae nagaare |

હવે તમે ડર્યા વગર જઈને તેની સાથે યુદ્ધ કરી શકો છો, તમારા રણશિંગડાં મારશો

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਬਤੀਯਾ ਅਤਿ ਕੋਪ ਭਰੇ ਰਨ ਓਰਿ ਪਧਾਰੇ ॥੧੧੩੭॥

yau sun kai prabh kee bateeyaa at kop bhare ran or padhaare |1137|

પોતાના રાજાના આ શબ્દો સાંભળીને બધા ભારે ગુસ્સામાં યુદ્ધભૂમિ તરફ કૂચ કરી.1137

ਆਵਤ ਹੀ ਜਦੁਬੀਰ ਤਿਨੋ ਰਨ ਭੂਮਿ ਬਿਖੈ ਜਮ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

aavat hee jadubeer tino ran bhoom bikhai jam roop nihaariyo |

જ્યારે તેઓ આવ્યા ત્યારે કૃષ્ણએ તેમને યુદ્ધના મેદાનમાં યમના સ્વરૂપ તરીકે ભટકતા જોયા

ਪਾਨਿ ਗਹੇ ਧਨੁ ਬਾਨ ਸੋਊ ਰਨ ਬੀਚ ਤਿਨੋ ਬਲਿਦੇਵ ਹਕਾਰਿਯੋ ॥

paan gahe dhan baan soaoo ran beech tino balidev hakaariyo |

તેઓ હાથમાં ધનુષ અને બાણ પકડીને બલરામને પડકારી રહ્યા હતા

ਖਗ ਕਸੇ ਕਟਿ ਮੈ ਅੰਗ ਕੌਚ ਲੀਏ ਬਰਛਾ ਅਣਗੇਸ ਪੁਕਾਰਿਯੋ ॥

khag kase katt mai ang kauach lee barachhaa anages pukaariyo |

તેઓના હાથમાં ભાલા હતા અને અંગો પર બખ્તરો બાંધેલા હતા

ਆਇ ਭਿਰੋ ਹਰਿ ਜੂ ਹਮ ਸਿਉ ਅਬ ਠਾਢੋ ਕਹਾ ਇਹ ਭਾਤ ਉਚਾਰਿਯੋ ॥੧੧੩੮॥

aae bhiro har joo ham siau ab tthaadto kahaa ih bhaat uchaariyo |1138|

અનગ સિંહે તેની લાંસ હાથમાં લઈને જોરથી કહ્યું, હે કૃષ્ણ! તમે અત્યારે કેમ ઉભા છો?, આવો અને અમારી સાથે લડો.��1138.

ਦੇਖਿ ਤਬੈ ਤਿਨ ਕੋ ਹਰਿ ਜੂ ਤਬ ਹੀ ਰਨ ਮੈ ਪੰਚ ਬੀਰ ਹਕਾਰੇ ॥

dekh tabai tin ko har joo tab hee ran mai panch beer hakaare |

કૃષ્ણે તે પાંચ યોદ્ધાઓને જોઈને તેમને પડકાર ફેંક્યો

ਸ੍ਯਾਮ ਸੁ ਸੈਨ ਚਲਿਯੋ ਇਤ ਤੇ ਉਤ ਤੇਊ ਚਲੇ ਸੁ ਬਜਾਇ ਨਗਾਰੇ ॥

sayaam su sain chaliyo it te ut teaoo chale su bajaae nagaare |

આ બાજુથી, કૃષ્ણ તેમના હાથ સાથે આગળ વધ્યા અને બીજી બાજુથી તેઓ પણ તેમના રણશિંગડા મારતા આગળ વધ્યા.

ਪਟਸਿ ਲੋਹ ਹਥੀ ਪਰਸੇ ਅਗਨਾਯੁਧ ਲੈ ਕਰਿ ਕੋਪ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥

pattas loh hathee parase aganaayudh lai kar kop prahaare |

તેમના સ્ટીલ-હથિયારો અને અગ્નિ હથિયારો લઈને, તેઓ ભારે રોષમાં મારામારી કરવા લાગ્યા

ਜੂਝਿ ਗਿਰੇ ਇਤ ਕੇ ਉਤ ਕੇ ਭਟ ਭੂਮਿ ਗਿਰੇ ਸੁ ਮਨੋ ਮਤਵਾਰੇ ॥੧੧੩੯॥

joojh gire it ke ut ke bhatt bhoom gire su mano matavaare |1139|

બંને પક્ષોના યોદ્ધાઓ જોરદાર લડ્યા અને નશો કરીને તેઓ જમીન પર પડવા લાગ્યા.1139.

ਜੁਧ ਭਯੋ ਤਿਹ ਠਉਰ ਬਡੋ ਚਢਿ ਕੈ ਸਭ ਦੇਵ ਬਿਵਾਨਨਿ ਆਏ ॥

judh bhayo tih tthaur baddo chadt kai sabh dev bivaanan aae |

એક ભયાનક યુદ્ધ લડવામાં આવ્યું હતું

ਕਉਤਕ ਦੇਖਨ ਕਉ ਰਨ ਕੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮਨ ਮੋਦ ਬਢਾਏ ॥

kautak dekhan kau ran ko kab sayaam kahai man mod badtaae |

દેવતાઓએ તે જોયું, તેમના વાયુ-વાહનોમાં બેસીને, યુદ્ધની રમત જોવા માટે તેમના મન ઉત્સાહિત થયા.

ਲਾਗਤ ਸਾਗਨ ਕੇ ਭਟ ਯੌ ਗਿਰ ਅਸਵਨ ਤੇ ਧਰਨੀ ਪਰ ਆਏ ॥

laagat saagan ke bhatt yau gir asavan te dharanee par aae |

ભાલા વડે માર્યા પછી, યોદ્ધાઓ તેમના ઘોડાઓ પરથી નીચે પડી ગયા અને પૃથ્વી પર ધ્રુજી ઉઠ્યા.

ਸੋ ਫਿਰ ਕੈ ਉਠਿ ਜੁਧ ਕਰੈ ਤਿਹ ਕੇ ਗੁਨ ਕਿੰਨ ਗੰਧ੍ਰਬ ਗਾਏ ॥੧੧੪੦॥

so fir kai utth judh karai tih ke gun kin gandhrab gaae |1140|

કબીત, પડી ગયેલા યોદ્ધાઓ, ઉભા થઈને ફરીથી લડવા લાગ્યા અને ગાંધરવો અને કિન્નરોએ તેમના ગુણગાન ગાયા.1140.

ਕਬਿਤੁ ॥

kabit |

કમ્પાર્ટમેન્ટ:

ਕੇਤੇ ਬੀਰ ਭਾਜੇ ਕੇਤੇ ਗਾਜੇ ਪੁਨਿ ਆਇ ਆਇ ਧਾਇ ਧਾਇ ਹਰਿ ਜੂ ਸੋ ਜੁਧ ਵੇ ਕਰਤ ਹੈ ॥

kete beer bhaaje kete gaaje pun aae aae dhaae dhaae har joo so judh ve karat hai |

ઘણા યોદ્ધાઓ ભાગવા લાગ્યા, ઘણા ગર્જના કરવા લાગ્યા, બીજા ઘણા કૃષ્ણ સાથે લડવા માટે વારંવાર દોડ્યા

ਕੇਤੇ ਭੂਮਿ ਗਿਰੇ ਕੇਤੇ ਭਿਰੇ ਗਜ ਮਤਨ ਸੋ ਲਰੇ ਤੇਤੋ ਮ੍ਰਿਤਕ ਹ੍ਵੈ ਕੈ ਛਿਤਿ ਮੈ ਪਰਤ ਹੈ ॥

kete bhoom gire kete bhire gaj matan so lare teto mritak hvai kai chhit mai parat hai |

ઘણા લોકો ધરતી પર પડી ગયા, ઘણા નશામાં ધૂત હાથીઓ સાથે લડતા મૃત્યુ પામ્યા અને ઘણા પૃથ્વી પર મૃત્યુ પામ્યા.

ਅਉਰ ਦਉਰ ਪਰੇ ਮਾਰ ਮਾਰ ਹੀ ਉਚਰੇ ਹਥਿਯਾਰਨ ਉਘਰੇ ਪਗੁ ਏਕ ਨ ਟਰਤ ਹੈ ॥

aaur daur pare maar maar hee uchare hathiyaaran ughare pag ek na ttarat hai |

યોદ્ધાઓના મૃત્યુ પર, અન્ય ઘણા લોકો, તેમના શસ્ત્રો લઈને દોડ્યા અને બૂમો પાડતા હતા કે "મારી નાખો, મારી નાખો" તેઓ તેમના શસ્ત્રો લઈ રહ્યા છે અને એક પગલું પણ પીછેહઠ કરતા નથી.