શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 879


ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਪਹੂੰਚਿਯੋ ਤਬੈ ਤੁਰਤ ਹੀ ਜਾਰ ॥
kaadt kripaan pahoonchiyo tabai turat hee jaar |

તેણે પોતાની તલવાર કાઢી અને આગળ વધ્યો.

ਭਰਿ ਮੂੰਠੀ ਕਰ ਰੇਤ ਕੀ ਗਯੋ ਆਖਿ ਮੈ ਡਾਰਿ ॥੭॥
bhar moontthee kar ret kee gayo aakh mai ddaar |7|

પછી તેણે (મિત્રે) થોડી રેતી નાખી અને તેની આંખોમાં નાખી.

ਅੰਧ ਭਯੋ ਬੈਠੋ ਰਹਿਯੋ ਗਯੋ ਜਾਰ ਤਬ ਭਾਜ ॥
andh bhayo baittho rahiyo gayo jaar tab bhaaj |

તે અંધ બનીને બેઠો રહ્યો અને પ્રેમી ભાગી ગયો.

ਏਕ ਚਛੁ ਕੀ ਬਾਤ ਸੁਨਿ ਰੀਝਿ ਰਹੇ ਮਹਾਰਾਜ ॥੮॥
ek chachh kee baat sun reejh rahe mahaaraaj |8|

આમ એક આંખવાળા માણસની વાર્તા સાંભળીને રાજા ખૂબ જ ખુશ થયા.(8)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਚੌਪਨੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੫੪॥੧੦੧੨॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade chauapano charitr samaapatam sat subham sat |54|1012|afajoon|

આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ થયેલ રાજા અને મંત્રીના શુભ ચરિત્રના સંવાદનું ચોપૌમું દૃષ્ટાંત. (54)(1012)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਉਤਰ ਦੇਸ ਰਾਵ ਇਕ ਭਾਰੋ ॥
autar des raav ik bhaaro |

મહાન રાજા ઉત્તર દેશમાં રહેતા હતા

ਸੂਰਜ ਬੰਸ ਮਾਝ ਉਜਿਯਾਰੋ ॥
sooraj bans maajh ujiyaaro |

ઉત્તરના એક દેશમાં, એક રાજા રહેતો હતો જે સૂર્ય કુળનો હતો.

ਰੂਪ ਮਤੀ ਤਾ ਕੀ ਬਰ ਨਾਰੀ ॥
roop matee taa kee bar naaree |

રૂપ મતિ તેની સુંદર પત્ની હતી

ਜਨੁਕ ਚੀਰਿ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਨਿਕਾਰੀ ॥੧॥
januk cheer chandramaa nikaaree |1|

રૂપ મતિ તેની પત્ની હતી; તે ચંદ્રનું મૂર્ત સ્વરૂપ હતું.(1)

ਵਹ ਤ੍ਰਿਯ ਏਕ ਨੀਚ ਸੋ ਰਹੈ ॥
vah triy ek neech so rahai |

તે સ્ત્રી અધમ પ્રણયમાં વ્યસ્ત હતી.

ਅਧਿਕ ਨਿੰਦ ਤਾ ਕੀ ਜਗ ਕਹੈ ॥
adhik nind taa kee jag kahai |

તે મહિલાને નીચા પાત્ર સાથે ફસાવવામાં આવી હતી અને આખી દુનિયાએ તેની ટીકા કરી હતી.

ਇਹ ਬਿਰਤਾਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਜਬ ਸੁਨ੍ਯੋ ॥
eih birataat nripat jab sunayo |

જ્યારે રાજાએ આ વાર્તા સાંભળી,

ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਕਰਿ ਮਸਤਕ ਧੁਨ੍ਰਯੋ ॥੨॥
adhik kop kar masatak dhunrayo |2|

જ્યારે રાજાને આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે તેણે માથું હલાવ્યું (નિરાશામાં) (2)

ਤ੍ਰਿਯ ਕੀ ਲਾਗ ਨ੍ਰਿਪਤ ਹੂੰ ਕਰੀ ॥
triy kee laag nripat hoon karee |

રાજાએ સ્ત્રીનો તોહ ('લોગ') લીધો

ਬਾਤੈ ਕਰਤ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਮਹਿ ਪਰੀ ॥
baatai karat drisatt meh paree |

જ્યારે રાજાએ તપાસ કરી, ત્યારે તેણીને તે માણસ સાથે વાતચીત કરતી જોવા મળી.

ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਤਾ ਸੌ ਹਿਤ ਤ੍ਯਾਗਿਯੋ ॥
taa din te taa sau hit tayaagiyo |

તે દિવસથી (રાજા)એ તેની સાથે પ્રેમ કરવાનું બંધ કરી દીધું

ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯਨ ਕੇ ਰਸ ਅਨੁਰਾਗਿਯੋ ॥੩॥
avar triyan ke ras anuraagiyo |3|

તેણે તેણીને પ્રેમ કરવાનું છોડી દીધું અને કેટલીક અન્ય સ્ત્રીઓનો પ્રેમી બની ગયો.(3)

ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯਨ ਸੌ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ॥
avar triyan sau preet lagaaee |

(તે રાજા) બીજી સ્ત્રીઓના પ્રેમમાં પડ્યો

ਤਾ ਤ੍ਰਿਯ ਸੌ ਦਿਯ ਨੇਹ ਭੁਲਾਈ ॥
taa triy sau diy neh bhulaaee |

અન્ય સ્ત્રીઓ સાથે મસ્તી કરતી વખતે તેણે તેના પ્રેમને સંપૂર્ણપણે અવગણ્યો.

ਤਾ ਕੇ ਧਾਮ ਨਿਤ੍ਯ ਚਲਿ ਆਵੈ ॥
taa ke dhaam nitay chal aavai |

તે દરરોજ તેના ઘરે આવતો હતો.

ਪ੍ਰੀਤਿ ਠਾਨਿ ਨਹਿ ਕੇਲ ਕਮਾਵੈ ॥੪॥
preet tthaan neh kel kamaavai |4|

તે દરરોજ તેના ઘરે આવતો, પ્રેમ બતાવતો પરંતુ પ્રેમ કરવામાં આનંદ કરતો ન હતો.(4)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਚਾਰਿ ਪਹਰ ਰਜਨੀ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਰਮਤ ਹੁਤੋ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥
chaar pahar rajanee triyeh ramat huto sukh paae |

તે રાતના ચારેય ઘડિયાળો દરમિયાન તેની સાથે પ્રેમ કરતો હતો,

ਰੋਸ ਭਯੋ ਜਬ ਤੇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਘਰੀ ਨ ਭੋਗਾ ਜਾਇ ॥੫॥
ros bhayo jab te hridai gharee na bhogaa jaae |5|

પણ હવે ગુસ્સામાં ડૂબેલો એક વાર પણ વિલાસ નહીં કરે,(5)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਜਬ ਰਾਜਾ ਪੂਜਾ ਕਹ ਜਾਵੈ ॥
jab raajaa poojaa kah jaavai |

જ્યારે રાજા પૂજા કરવા ગયા,

ਤਬ ਵਹੁ ਸਮੌ ਜਾਰ ਤ੍ਰਿਯ ਪਾਵੈ ॥
tab vahu samau jaar triy paavai |

જ્યારે પણ રાજા પ્રાર્થનામાં હાજરી આપવા માટે બહાર જતા, તે સમયે તેમના આશ્રયદાતા આવતા.

ਮਿਲਿ ਬਾਤੈ ਦੋਊ ਯੌ ਕਰਹੀ ॥
mil baatai doaoo yau karahee |

(તેઓ) બંને એક સાથે આવી વાતો કરતા હતા

ਨ੍ਰਿਪ ਕੀ ਕਾਨਿ ਕਛੂ ਨਹਿ ਧਰਹੀ ॥੬॥
nrip kee kaan kachhoo neh dharahee |6|

તેઓ રાજાની કોઈ પરવા કર્યા વિના મુક્તપણે ગપસપ કરતા,(6)

ਸਾਮੁਹਿ ਤਾਹਿ ਹੁਤੋ ਦਰਵਾਜੋ ॥
saamuhi taeh huto daravaajo |

તેની સામે (રાજાનાં ઘરનો) દરવાજો હતો.

ਲਾਗਿ ਰਹਾ ਭੀਤਨ ਸੌ ਰਾਜੋ ॥
laag rahaa bheetan sau raajo |

રાજાનો દરવાજો તદ્દન સામે હતો અને રાજા તેમની વાતચીત સાંભળી શકતા હતા.

ਜਬ ਇਹ ਭਾਤਿ ਜਾਰ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
jab ih bhaat jaar sun paayo |

જ્યારે વહુને ખબર પડે છે

ਭਾਜਿ ਗਯੋ ਨ ਸਕ੍ਯੋ ਠਹਰਾਯੋ ॥੭॥
bhaaj gayo na sakayo tthaharaayo |7|

જ્યારે મિત્રને આ ખબર પડી, ત્યારે તે રોકાયો નહીં અને ભાગી ગયો.(7)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਨਿਰਖਿ ਕੋਪ ਦ੍ਰਿਗ ਰਾਇ ਕੇ ਨੀਚ ਤੁਰਤੁ ਗਯੋ ਭਾਜ ॥
nirakh kop drig raae ke neech turat gayo bhaaj |

રાજાને અત્યંત ગુસ્સામાં જોઈને તે તરત જ બહાર નીકળી ગયો.

ਭਾਤਿ ਅਨੇਕ ਮਨਾਇਯੋ ਤਊ ਨ ਫਿਰਾ ਨਿਲਾਜ ॥੮॥
bhaat anek manaaeiyo taoo na firaa nilaaj |8|

રાનીએ તેને રોકવાની કોશિશ કરી, પણ તે બેશરમ અટક્યો નહિ.(8)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોપાઈ

ਤਿਹ ਹਿਤ ਨਾਰਿ ਜਤਨ ਬਹੁ ਕੀਨੇ ॥
tih hit naar jatan bahu keene |

(રાજાનો પ્રેમ પાછો મેળવવા) તે સ્ત્રીએ ઘણા પ્રયત્નો કર્યા

ਬਹੁਤੁ ਰੁਪਏ ਖਰਚਿ ਕਹ ਦੀਨੇ ॥
bahut rupe kharach kah deene |

તેણીએ ખૂબ જ સખત પ્રયાસ કર્યો અને ઘણી સંપત્તિ ખર્ચી,

ਕੋਟਿ ਕਰੇ ਏਕੋ ਨਹਿ ਭਯੋ ॥
kott kare eko neh bhayo |

ઘણા (પ્રયત્નો) થયા પરંતુ એક પણ (સફળ) ન થયો.

ਤਿਹ ਪਤਿ ਡਾਰਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਤੇ ਦਯੋ ॥੯॥
tih pat ddaar hridai te dayo |9|

પરંતુ તેણે તે ન આપ્યું અને તેણીને તેના હૃદયમાંથી દૂર કરી દીધી.(9)

ਜਬ ਵਹੁ ਬਾਤ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਚਿਤ ਆਵੈ ॥
jab vahu baat nripat chit aavai |

જ્યારે (તેના વ્યભિચારની) વાત રાજાના મનમાં આવી,

ਸੰਕਿ ਰਹੈ ਨਹਿ ਭੋਗ ਕਮਾਵੈ ॥
sank rahai neh bhog kamaavai |

હવે આનાથી તેના મનમાં ખળભળાટ મચી ગયો હોવાથી, તે તેની સાથે સંભોગ કરવાનું વિચારશે નહીં.

ਯਹ ਸਭ ਭੇਦ ਇਕ ਨਾਰੀ ਜਾਨੈ ॥
yah sabh bhed ik naaree jaanai |

આ બધા રહસ્યો માત્ર એક સ્ત્રી જ જાણતી હતી.

ਲਜਤ ਨਾਥ ਸੌ ਕਛੁ ਨ ਬਖਾਨੈ ॥੧੦॥
lajat naath sau kachh na bakhaanai |10|

આ રહસ્ય માત્ર સ્ત્રી જ જાણતી હતી, જે શરમના કારણે તે જાહેર કરી શકતી ન હતી.(10)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਤਬ ਰਾਜੇ ਐਸੇ ਕਹਾ ਯਾ ਤ੍ਰਿਯ ਕਛੂ ਨ ਦੇਉਾਂ ॥
tab raaje aaise kahaa yaa triy kachhoo na deauaan |

પછી રાજાએ સ્ત્રીને કંઈ ન આપવાનો આદેશ આપ્યો,