શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 96


ਮਾਨੋ ਮਹਾ ਬਨ ਮੈ ਬਰ ਬ੍ਰਿਛਨ ਕਾਟਿ ਕੈ ਬਾਢੀ ਜੁਦੇ ਕੈ ਧਰੇ ਹੈ ॥੧੯੧॥
maano mahaa ban mai bar brichhan kaatt kai baadtee jude kai dhare hai |191|

તે વૃક્ષો લાગે છે અને તેમને અલગથી મૂક્યા છે.191.,

ਮਾਰ ਲਇਓ ਦਲੁ ਅਉਰ ਭਜਿਓ ਮਨ ਮੈ ਤਬ ਕੋਪ ਨਿਸੁੰਭ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥
maar leio dal aaur bhajio man mai tab kop nisunbh kario hai |

જ્યારે કેટલાક સૈન્ય માર્યા ગયા અને કેટલાક ભાગી ગયા, ત્યારે નિસુંભ તેના મનમાં ખૂબ જ વિકરાળ બન્યો.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਸਾਮੁਹੇ ਆਨਿ ਅਰਿਓ ਅਤਿ ਜੁਧੁ ਕਰਿਓ ਪਗੁ ਨਾਹਿ ਟਰਿਓ ਹੈ ॥
chandd ke saamuhe aan ario at judh kario pag naeh ttario hai |

તે ચંડી સમક્ષ મક્કમતાથી ઊભો રહ્યો અને હિંસક યુદ્ધ કર્યું, તે એક ડગલું પણ હટ્યો નહીં.

ਚੰਡਿ ਕੇ ਬਾਨ ਲਗਿਓ ਮੁਖ ਦੈਤ ਕੇ ਸ੍ਰਉਨ ਸਮੂਹ ਧਰਾਨਿ ਪਰਿਓ ਹੈ ॥
chandd ke baan lagio mukh dait ke sraun samooh dharaan pario hai |

ચંડીના બાણ રાક્ષસોના મુખ પર વાગ્યા અને પૃથ્વી પર ઘણું લોહી વહી ગયું.

ਮਾਨਹੁ ਰਾਹੁ ਗ੍ਰਸਿਓ ਨਭਿ ਭਾਨੁ ਸੁ ਸ੍ਰਉਨਤ ਕੋ ਅਤਿ ਬਉਨ ਕਰਿਓ ਹੈ ॥੧੯੨॥
maanahu raahu grasio nabh bhaan su sraunat ko at baun kario hai |192|

એવું લાગે છે કે રાહુએ આકાશમાં સૂર્યને પકડી લીધો છે, પરિણામે સૂર્ય દ્વારા લોહીની મહાન કોતરણી કરવામાં આવી છે.192.,

ਸਾਗ ਸੰਭਾਰਿ ਕਰੰ ਬਲੁ ਧਾਰ ਕੈ ਚੰਡਿ ਦਈ ਰਿਪੁ ਭਾਲ ਮੈ ਐਸੇ ॥
saag sanbhaar karan bal dhaar kai chandd dee rip bhaal mai aaise |

પોતાના હાથમાં ભાલો પકડીને, ચંડીએ ખૂબ જ બળથી તેને દુશ્મનના કપાળમાં આ રીતે નાખ્યો,

ਜੋਰ ਕੈ ਫੋਰ ਗਈ ਸਿਰ ਤ੍ਰਾਨ ਕੋ ਪਾਰ ਭਈ ਪਟ ਫਾਰਿ ਅਨੈਸੇ ॥
jor kai for gee sir traan ko paar bhee patt faar anaise |

કે તેણે હેલ્મેટને કપડાની જેમ વીંધી નાખ્યું.,

ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਧਾਰ ਚਲੀ ਪਥ ਊਰਧ ਸੋ ਉਪਮਾ ਸੁ ਭਈ ਕਹੁ ਕੈਸੇ ॥
sraun kee dhaar chalee path aooradh so upamaa su bhee kahu kaise |

લોહીનો પ્રવાહ ઉપર તરફ વહે છે, કવિએ તેની શું સરખામણી કરી હશે?,

ਮਾਨੋ ਮਹੇਸ ਕੇ ਤੀਸਰੇ ਨੈਨ ਕੀ ਜੋਤ ਉਦੋਤ ਭਈ ਖੁਲ ਤੈਸੇ ॥੧੯੩॥
maano mahes ke teesare nain kee jot udot bhee khul taise |193|

શિવનું ત્રીજું નેત્ર ખુલતાંની સાથે જ આ પ્રવાહ જેવો પ્રકાશ દેખાયો.193.,

ਦੈਤ ਨਿਕਾਸ ਕੈ ਸਾਗ ਵਹੈ ਬਲਿ ਕੈ ਤਬ ਚੰਡਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਕੇ ਦੀਨੀ ॥
dait nikaas kai saag vahai bal kai tab chandd prachandd ke deenee |

રાક્ષસે પોતાની તાકાતથી તે ભાલો કાઢી લીધો અને તે જ ત્વરાથી ચંડીને પ્રહાર કર્યો.

ਜਾਇ ਲਗੀ ਤਿਹ ਕੇ ਮੁਖ ਮੈ ਬਹਿ ਸ੍ਰਉਨ ਪਰਿਓ ਅਤਿ ਹੀ ਛਬਿ ਕੀਨੀ ॥
jaae lagee tih ke mukh mai beh sraun pario at hee chhab keenee |

ભાલાએ દેવીના ચહેરા પર પ્રહાર કર્યો જેના પરિણામે તેમના ચહેરા પરથી લોહી વહી ગયું, જેણે એક સુંદર દ્રશ્ય સર્જ્યું.,

ਇਉ ਉਪਮਾ ਉਪਜੀ ਮਨ ਮੈ ਕਬਿ ਨੇ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸੋਈ ਕਹਿ ਦੀਨੀ ॥
eiau upamaa upajee man mai kab ne ih bhaat soee keh deenee |

કવિના મનમાં જે સરખામણી ઉભરી આવી છે તે આ રીતે કહી શકાય:,

ਮਾਨਹੁ ਸਿੰਗਲ ਦੀਪ ਕੀ ਨਾਰਿ ਗਰੇ ਮੈ ਤੰਬੋਰ ਕੀ ਪੀਕ ਨਵੀਨੀ ॥੧੯੪॥
maanahu singal deep kee naar gare mai tanbor kee peek naveenee |194|

મને એવું લાગતું હતું કે લંકાની સૌથી સુંદર સ્ત્રીના ગળામાં ચાવવામાં આવેલી સોપારીની લાળ જોવા મળી રહી છે.194.,

ਜੁਧੁ ਨਿਸੁੰਭ ਕਰਿਓ ਅਤਿ ਹੀ ਜਸੁ ਇਆ ਛਬਿ ਕੋ ਕਬਿ ਕੋ ਬਰਨੈ ॥
judh nisunbh kario at hee jas eaa chhab ko kab ko baranai |

નિસુંભે ખૂબ જ ભયંકર યુદ્ધ કર્યું છે જે કવિ તેની ભવ્યતાનું વર્ણન કરી શકે?,

ਨਹਿ ਭੀਖਮ ਦ੍ਰੋਣਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਅਰੁ ਦ੍ਰੋਣਜ ਭੀਮ ਨ ਅਰਜਨ ਅਉ ਕਰਨੈ ॥
neh bheekham dron kripaa ar dronaj bheem na arajan aau karanai |

આવું યુદ્ધ ભીષ્મ, દ્રોણાચાર્ય, કૃપાચાર્ય, ભીમ, અર્જુન અને કરણ દ્વારા લડવામાં આવ્યું નથી.

ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਕੇ ਤਨ ਸ੍ਰਉਨ ਕੀ ਧਾਰ ਛੁਟੀ ਸੁ ਲਗੇ ਸਰ ਕੇ ਫਰਨੈ ॥
bahu daanav ke tan sraun kee dhaar chhuttee su lage sar ke faranai |

ઘણા રાક્ષસોના શરીરમાં લોહીનો પ્રવાહ વહે છે, કારણ કે તેઓને તીરોથી વીંધવામાં આવ્યા છે.

ਜਨੁ ਰਾਤਿ ਕੈ ਦੂਰਿ ਬਿਭਾਸ ਦਸੋ ਦਿਸ ਫੈਲਿ ਚਲੀ ਰਵਿ ਕੀ ਕਿਰਨੈ ॥੧੯੫॥
jan raat kai door bibhaas daso dis fail chalee rav kee kiranai |195|

એવું લાગે છે કે રાત્રિનો અંત લાવવા માટે, સૂર્યના કિરણો પરોઢિયે તમામ દસ દિશાઓમાંથી વિખેરાઈ રહ્યા છે.195.,

ਚੰਡਿ ਲੈ ਚਕ੍ਰ ਧਸੀ ਰਨ ਮੈ ਰਿਸਿ ਕ੍ਰੁਧ ਕੀਓ ਬਹੁ ਦਾਨਵ ਮਾਰੇ ॥
chandd lai chakr dhasee ran mai ris krudh keeo bahu daanav maare |

ચંડી પોતાની ડિસ્ક વડે યુદ્ધના મેદાનમાં ઘૂસી ગઈ અને ક્રોધથી તેણે ઘણા રાક્ષસોને મારી નાખ્યા.

ਫੇਰਿ ਗਦਾ ਗਹਿ ਕੈ ਲਹਿ ਕੈ ਚਹਿ ਕੈ ਰਿਪੁ ਸੈਨ ਹਤੀ ਲਲਕਾਰੇ ॥
fer gadaa geh kai leh kai cheh kai rip sain hatee lalakaare |

પછી તેણીએ ગદાને પકડીને તેને ફેરવી, તે ચમકી અને પછી જોરથી બૂમો પાડી, તેણીએ તેની સાથે દુશ્મનની સેનાને મારી નાખી.

ਲੈ ਕਰ ਖਗ ਅਦਗ ਮਹਾ ਸਿਰ ਦੈਤਨ ਕੇ ਬਹੁ ਭੂ ਪਰ ਝਾਰੇ ॥
lai kar khag adag mahaa sir daitan ke bahu bhoo par jhaare |

તેણીની ભૂમિમાં તેની ચમકતી તલવાર લઈને, તેણીએ મહાન રાક્ષસોના માથા પૃથ્વી પર ફેંકી દીધા અને વિખેરી નાખ્યા.

ਰਾਮ ਕੇ ਜੁਧ ਸਮੇ ਹਨੂਮਾਨਿ ਜੁਆਨ ਮਨੋ ਗਰੂਏ ਗਿਰ ਡਾਰੇ ॥੧੯੬॥
raam ke judh same hanoomaan juaan mano garooe gir ddaare |196|

એવું લાગે છે કે રામચંદ્ર દ્વારા લડાયેલ યુદ્ધમાં, શક્તિશાળી હનુમાને મહાન પર્વતો નીચે ફેંકી દીધા હતા. 196.,

ਦਾਨਵ ਏਕ ਬਡੋ ਬਲਵਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਲੈ ਪਾਨਿ ਹਕਾਰ ਕੈ ਧਾਇਓ ॥
daanav ek baddo balavaan kripaan lai paan hakaar kai dhaaeio |

એક ખૂબ જ શક્તિશાળી રાક્ષસ, તેની તલવાર હાથમાં પકડીને જોરથી બૂમો પાડતો દોડતો આવ્યો.

ਕਾਢੁ ਕੈ ਖਗ ਸੁ ਚੰਡਿਕਾ ਮਿਆਨ ਤੇ ਤਾ ਤਨ ਬੀਚ ਭਲੇ ਬਰਿ ਲਾਇਓ ॥
kaadt kai khag su chanddikaa miaan te taa tan beech bhale bar laaeio |

ચંડીએ પોતાની બેધારી તલવાર મ્યાનમાંથી બહાર કાઢીને રાક્ષસના શરીર પર જોરથી પ્રહાર કર્યો.

ਟੂਟ ਪਰਿਓ ਸਿਰ ਵਾ ਧਰਿ ਤੇ ਜਸੁ ਇਆ ਛਬਿ ਕੋ ਕਵਿ ਕੇ ਮਨਿ ਆਇਓ ॥
ttoott pario sir vaa dhar te jas eaa chhab ko kav ke man aaeio |

તેનું માથું તૂટીને પૃથ્વી પર પડ્યું, કવિએ આ સરખામણીની કલ્પના કરી છે.