શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 364


ਹਰਿ ਪਾਇਨ ਪੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਕਹਿਯੋ ਹਰਿ ਜੂ ਉਹ ਕੇ ਢਿਗ ਹਉ ਚਲਿ ਜੈਹੋ ॥
har paaein pai ih bhaat kahiyo har joo uh ke dtig hau chal jaiho |

કૃષ્ણના ચરણોમાં પડીને (તેણે) આમ કહ્યું, હે શ્રીકૃષ્ણ! હું હમણાં જ તેની પાસે જાઉં છું.

ਜਾ ਹੀ ਉਪਾਵ ਤੇ ਆਇ ਹੈ ਸੁੰਦਰਿ ਤਾਹੀ ਉਪਾਇ ਮਨਾਇ ਲਿਯੈ ਹੋ ॥
jaa hee upaav te aae hai sundar taahee upaae manaae liyai ho |

કૃષ્ણા પાસે ઊભા રહીને મૈનપ્રભાએ કહ્યું, હું જાતે જ તેની પાસે જઈશ અને ગમે તે માધ્યમથી તે આવશે, હું તેને સમજાવીને લઈ આવીશ

ਪਾਇਨ ਪੈ ਬਿਨਤੀਅਨ ਕੈ ਰਿਝਵਾਇ ਕੈ ਸੁੰਦਰਿ ਗ੍ਵਾਰਿ ਮਨੈਹੋ ॥
paaein pai binateean kai rijhavaae kai sundar gvaar manaiho |

����મને એ વિજેતા ગોપીની સંમતિ મળશે, કાં તો એના પગે પડીને, અથવા વિનંતી કરીને અથવા તેણીને પ્રસન્ન કરીને.

ਆਜ ਹੀ ਤੋ ਢਿਗ ਆਨਿ ਮਿਲੈਹੋ ਜੂ ਲ੍ਯਾਏ ਬਿਨਾ ਤੁਮਰੀ ਨ ਕਹੈ ਹੋ ॥੬੯੫॥
aaj hee to dtig aan milaiho joo layaae binaa tumaree na kahai ho |695|

હું આજે પણ તેણીને તમારી પાસે લાવીશ, નહીં તો હું તમારો કહેવાઈશ નહીં. ���695.

ਹਰਿ ਪਾਇਨ ਪੈ ਤਿਹ ਠਉਰ ਚਲੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਫੁਨਿ ਮੈਨਪ੍ਰਭਾ ॥
har paaein pai tih tthaur chalee kab sayaam kahai fun mainaprabhaa |

કૃષ્ણની નજીકથી ઊઠીને મૈનપ્રભા શરૂ થઈ

ਜਿਹ ਕੇ ਨਹੀ ਤੁਲਿ ਮੰਦੋਦਰਿ ਹੈ ਜਿਹ ਤੁਲ ਤ੍ਰੀਯਾ ਨਹੀ ਇੰਦ੍ਰ ਸਭਾ ॥
jih ke nahee tul mandodar hai jih tul treeyaa nahee indr sabhaa |

મંદોદરી સુંદરતામાં તેની સમકક્ષ નથી અને ઈન્દ્રના દરબારની કોઈ પણ કન્યા નથી, તેની આગળ કોઈ વશીકરણ નથી.

ਜਿਹ ਕੋ ਮੁਖ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜਤ ਹੈ ਇਹ ਭਾਤਿ ਲਸੈ ਤ੍ਰੀਯਾ ਵਾ ਕੀ ਅਭਾ ॥
jih ko mukh sundar raajat hai ih bhaat lasai treeyaa vaa kee abhaa |

જેનું મુખ સૌંદર્યથી શોભતું હોય છે અને તે સ્ત્રીનું સૌંદર્ય આ રીતે ઝળકે છે,

ਮਨੋ ਚੰਦ ਕੁਰੰਗਨ ਕੇਹਰ ਕੀਰ ਪ੍ਰਭਾ ਕੋ ਸਭੋ ਧਨ ਯਾਹਿ ਲਭਾ ॥੬੯੬॥
mano chand kurangan kehar keer prabhaa ko sabho dhan yaeh labhaa |696|

આ સ્ત્રીના મોહક ચહેરાનો મહિમા એવો દેખાય છે કે ચંદ્ર, હરણ, સિંહ અને પોપટે તેમની પાસેથી સુંદરતાની સંપત્તિ ઉછીના લીધી છે.696.

ਪ੍ਰਤਿਉਤਰ ਬਾਚ ॥
pratiautar baach |

જવાબમાં ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਚਲਿ ਚੰਦਮੁਖੀ ਹਰਿ ਕੇ ਢਿਗ ਤੇ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨ ਸੁਤਾ ਪਹਿ ਪੈ ਚਲਿ ਆਈ ॥
chal chandamukhee har ke dtig te brikhabhaan sutaa peh pai chal aaee |

તે ચંદ્રમુખી ગોપી, કૃષ્ણને છોડીને રાધા પાસે પહોંચી

ਆਇ ਕੈ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਤਿਹ ਸੋ ਬਲ ਬੇਗ ਚਲੋ ਨੰਦ ਲਾਲ ਬੁਲਾਈ ॥
aae kai aaise kahiyo tih so bal beg chalo nand laal bulaaee |

આવતાં તેણે કહ્યું, જલ્દી જા, દીકરા નંદે તને બોલાવ્યો છે.

ਮੈ ਨ ਚਲੋ ਹਰਿ ਪਾਸ ਹਹਾ ਚਲੁ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਨ ਕਰੋ ਦੁਚਿਤਾਈ ॥
mai na chalo har paas hahaa chal aaise kahiyo na karo duchitaaee |

(રાધાએ જવાબ આપ્યો) હું કૃષ્ણ પાસે નહિ જઈશ. (પછી માણસ પ્રભા કહેવા લાગ્યો) હાય ની! એવું ન કહો

ਕਾਹੇ ਕੋ ਬੈਠ ਰਹੀ ਇਹ ਠਉਰ ਮੈ ਮੋਹਨ ਕੋ ਮਨੋ ਚਿਤੁ ਚੁਰਾਈ ॥੬੯੭॥
kaahe ko baitth rahee ih tthaur mai mohan ko mano chit churaaee |697|

તમે કેમ કહ્યું કે તમે કૃષ્ણ પાસે નહિ જશો? આ દ્વૈત છોડો. તમે આ સ્થાને મોહક કૃષ્ણનું હૃદય ચોરીને કેમ બેઠા છો?���697.

ਜਾਹਿ ਘੋਰ ਘਟਾ ਘਟ ਆਏ ਘਨੇ ਚਹੂੰ ਓਰਨ ਮੈ ਜਹ ਮੋਰ ਪੁਕਾਰੈ ॥
jaeh ghor ghattaa ghatt aae ghane chahoon oran mai jah mor pukaarai |

જ્યાં ખૂબ જ ગાઢ કાંપ આવે છે અને પડે છે અને જ્યાં ચારે બાજુ મોર બોલાવે છે.

ਨਾਚਤ ਹੈ ਜਹ ਗ੍ਵਾਰਨੀਯਾ ਤਿਹ ਪੇਖਿ ਘਨੇ ਬਿਰਹੀ ਤਨ ਵਾਰੈ ॥
naachat hai jah gvaaraneeyaa tih pekh ghane birahee tan vaarai |

જ્યારે ગર્જના કરતા વાદળો ફેલાય છે, ચારે બાજુ મોર પોકાર કરે છે, ગોપીઓ નૃત્ય કરે છે અને પ્રેમગ્રસ્ત લોકો પોતાને બલિદાન તરીકે અર્પણ કરે છે,

ਤਉਨ ਸਮੈ ਜਦੁਰਾਇ ਸੁਨੋ ਮੁਰਲੀ ਕੇ ਬਜਾਇ ਕੈ ਤੋਹਿ ਚਿਤਾਰੈ ॥
taun samai jaduraae suno muralee ke bajaae kai tohi chitaarai |

તે સમયે, હે મિત્ર! સાંભળો, કૃષ્ણ, તેની વાંસળી વગાડતા તમને યાદ આવે છે

ਤਾਹੀ ਤੇ ਬੇਗ ਚਲੋ ਸਜਨੀ ਤਿਹ ਕਉਤਕ ਕੋ ਹਮ ਜਾਇ ਨਿਹਾਰੈ ॥੬੯੮॥
taahee te beg chalo sajanee tih kautak ko ham jaae nihaarai |698|

ઓ મિત્ર! ઝડપથી જાઓ જેથી ત્યાં પહોંચીને અમે અદ્ભુત રમત જોઈ શકીએ.���698.

ਤਾ ਤੇ ਨ ਮਾਨ ਕਰੋ ਸਜਨੀ ਹਰਿ ਪਾਸ ਚਲੋ ਨਾਹਿ ਸੰਕ ਬਿਚਾਰੋ ॥
taa te na maan karo sajanee har paas chalo naeh sank bichaaro |

તેથી, હે મિત્ર! તમારું અભિમાન છોડીને, તમારી શંકાઓને છોડીને કૃષ્ણ પાસે જાઓ

ਬਾਤ ਧਰੋ ਰਸ ਹੂੰ ਕੀ ਮਨੈ ਅਪਨੈ ਮਨ ਮੈ ਨ ਕਛੂ ਹਠ ਧਾਰੋ ॥
baat dharo ras hoon kee manai apanai man mai na kachhoo hatth dhaaro |

તમારા મનને જુસ્સાથી ભરો અને તમારી જાતને દ્રઢતામાં સામેલ ન કરો.���

ਕਉਤਕ ਕਾਨ੍ਰਹ੍ਰਹ ਕੋ ਦੇਖਨ ਕੋ ਤਿਹ ਕੋ ਜਸ ਪੈ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਉਚਾਰੋ ॥
kautak kaanrahrah ko dekhan ko tih ko jas pai kab sayaam uchaaro |

કવિ શ્યામ કહે છે કે કૃષ્ણની રમણીય રમત જોયા વિના તમે અહીં કેમ બેસી રહ્યા છો?

ਕਾਹੇ ਕਉ ਬੈਠ ਰਹੀ ਹਠ ਕੈ ਕਹਿਯੋ ਦੇਖਨ ਕਉ ਉਮਗਿਯੋ ਮਨ ਸਾਰੋ ॥੬੯੯॥
kaahe kau baitth rahee hatth kai kahiyo dekhan kau umagiyo man saaro |699|

મારું મન તેની રમૂજી રમત જોવા આતુર છે.699.

ਹਰਿ ਪਾਸ ਨ ਮੈ ਚਲਹੋ ਸਜਨੀ ਪਿਖਬੇ ਕਹੁ ਕਉਤੁਕ ਜੀਯ ਨ ਮੇਰੋ ॥
har paas na mai chalaho sajanee pikhabe kahu kautuk jeey na mero |

રાધાએ કહ્યું, હે મિત્ર! હું કૃષ્ણ પાસે જઈશ નહીં અને તેમની રમૂજી રમત જોવાની મને કોઈ ઈચ્છા નથી

ਸ੍ਯਾਮ ਰਚੇ ਸੰਗ ਅਉਰ ਤ੍ਰੀਯਾ ਤਜ ਕੈ ਹਮ ਸੋ ਫੁਨਿ ਨੇਹ ਘਨੇਰੋ ॥
sayaam rache sang aaur treeyaa taj kai ham so fun neh ghanero |

કૃષ્ણે મારી સાથેનો તેમનો પ્રેમ છોડી દીધો છે અને અન્ય સ્ત્રીઓના પ્રેમમાં લીન થઈ ગયો છે

ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਹੂੰ ਕੇ ਸੰਗਿ ਕਹਿਯੋ ਨਹਿ ਨਾਰੀ ਕਹਾ ਮੁਹਿ ਨੈਨਨ ਹੇਰੋ ॥
chandrabhagaa hoon ke sang kahiyo neh naaree kahaa muhi nainan hero |

તે ચંદ્રભાગાના પ્રેમમાં લીન છે અને મને તેની આંખોથી પણ જોતો નથી

ਤਾ ਤੇ ਨ ਪਾਸ ਚਲੋ ਹਰਿ ਹਉ ਉਠਿ ਜਾਹਿ ਜੋਊ ਉਮਗਿਯੋ ਮਨ ਤੇਰੋ ॥੭੦੦॥
taa te na paas chalo har hau utth jaeh joaoo umagiyo man tero |700|

માટે તમારા મનના જોશ છતાં હું કૃષ્ણ પાસે નહિ જઈશ.���700.

ਦੂਤੀ ਬਾਚ ॥
dootee baach |

સંદેશવાહકનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਮੈ ਕਹਾ ਦੇਖਨ ਜਾਉ ਤ੍ਰੀਯਾ ਤੁਹਿ ਲ੍ਯਾਵਨ ਕੋ ਜਦੁਰਾਇ ਪਠਾਈ ॥
mai kahaa dekhan jaau treeyaa tuhi layaavan ko jaduraae patthaaee |

મારે સ્ત્રીઓને મળવા શા માટે જવું જોઈએ? કૃષ્ણે મને તમને લાવવા મોકલ્યો છે

ਤਾਹੀ ਤੇ ਹਉ ਸਭ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਤੇ ਉਠ ਕੈ ਤਬ ਹੀ ਤੁਮਰੇ ਪਹਿ ਆਈ ॥
taahee te hau sabh gvaaran te utth kai tab hee tumare peh aaee |

તેથી, હું, બધી ગોપીઓથી દૂર રહીને, તમારી પાસે આવ્યો છું

ਤੂ ਅਭਿਮਾਨ ਕੈ ਬੈਠ ਰਹੀ ਨਹੀ ਮਾਨਤ ਹੈ ਕਛੂ ਸੀਖ ਪਰਾਈ ॥
too abhimaan kai baitth rahee nahee maanat hai kachhoo seekh paraaee |

���તમે અહીં નિરર્થક બેઠા છો અને કોઈની સલાહ સાંભળતા નથી

ਬੇਗ ਚਲੋ ਤੁਹਿ ਸੰਗ ਕਹੋ ਤੁਮਰੇ ਮਗੁ ਹੇਰਤ ਠਾਢਿ ਕਨ੍ਰਹਾਈ ॥੭੦੧॥
beg chalo tuhi sang kaho tumare mag herat tthaadt kanrahaaee |701|

જલ્દી જાઓ, કારણ કે કૃષ્ણ તમારી રાહ જોશે.���701.

ਰਾਧੇ ਬਾਚ ॥
raadhe baach |

રાધિકાનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਹਰਿ ਪਾਸ ਨ ਮੈ ਚਲਹੋ ਰੀ ਸਖੀ ਤੁ ਕਹਾ ਭਯੋ ਜੁ ਤੁਹਿ ਬਾਤ ਬਨਾਈ ॥
har paas na mai chalaho ree sakhee tu kahaa bhayo ju tuhi baat banaaee |

���હે મિત્ર! હું કૃષ્ણ પાસે નહિ જાઉં તું કેમ વ્યર્થ વાત કરે છે?

ਸ੍ਯਾਮ ਨ ਮੋਰੇ ਤੂ ਪਾਸ ਪਠੀ ਇਹ ਬਾਤਨ ਤੇ ਕਪਟੀ ਲਖਿ ਪਾਈ ॥
sayaam na more too paas patthee ih baatan te kapattee lakh paaee |

કૃષ્ણએ તને મારી પાસે મોકલ્યો નથી, કારણ કે મને તારી વાતોમાં છેતરપિંડીનું તત્વ લાગે છે

ਭੀ ਕਪਟੀ ਤੁ ਕਹਾ ਭਯੋ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਤੂ ਨ ਲਖੈ ਕਛੁ ਪੀਰ ਪਰਾਈ ॥
bhee kapattee tu kahaa bhayo gvaaran too na lakhai kachh peer paraaee |

ઓ ગોપી, તું ઠગ બની ગયો છે અને બીજાનું દુઃખ અનુભવતો નથી.’ એમ કહીને રાધા માથું નમાવીને બેસી ગઈ.

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਇ ਰਹੀ ਕਹਿ ਐਸੋ ਨ ਮਾਨ ਪਿਖਿਯੋ ਕਹੂੰ ਮਾਈ ॥੭੦੨॥
yau keh kai sir nayaae rahee keh aaiso na maan pikhiyo kahoon maaee |702|

કવિ કહે છે, ‘મેં આવો અહંકાર બીજી કોઈ જગ્યાએ જોયો નથી.’702.

ਦੂਤੀ ਬਾਚ ॥
dootee baach |

સંદેશવાહકનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਫਿਰਿ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਚਲੀਯੇ ਰੀ ਹਹਾ ਬਲ ਮੈ ਹਰਿ ਕੇ ਪਹਿ ਯੋ ਕਹਿ ਆਈ ॥
fir aaise kahiyo chaleeye ree hahaa bal mai har ke peh yo keh aaee |

પછી તેણીએ આમ કહ્યું, ઓ મિત્ર! તમે મારી સાથે જાઓ, હું કૃષ્ણને વચન લઈને આવ્યો છું

ਹੋਹੁ ਨ ਆਤੁਰ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਹਉ ਲ੍ਯਾਵਤ ਹੋ ਉਹਿ ਜਾਇ ਮਨਾਈ ॥
hohu na aatur sree brijanaath hau layaavat ho uhi jaae manaaee |

આવતી વખતે મેં કૃષ્ણને કહ્યું હતું કે, હે બ્રજના ભગવાન! પરેશાન ન થાવ, હું હવે જઈશ અને રાધાને મારી સાથે લઈ આવીશ

ਇਤ ਤੂ ਕਰਿ ਮਾਨ ਰਹੀ ਸਜਨੀ ਹਰਿ ਪੈ ਤੁ ਚਲੋ ਤਜਿ ਕੈ ਦੁਚਿਤਾਈ ॥
eit too kar maan rahee sajanee har pai tu chalo taj kai duchitaaee |

���પણ અહીં તો તું અભિમાનમાં બેઠો છે, હે મિત્ર! તમે દ્વૈત છોડીને કૃષ્ણ પાસે જાઓ,

ਤੋ ਬਿਨੁ ਮੋ ਪੈ ਨ ਜਾਤ ਗਯੋ ਕਹਿਯੋ ਜਾਨਤ ਹੈ ਕਛੁ ਬਾਤ ਪਰਾਈ ॥੭੦੩॥
to bin mo pai na jaat gayo kahiyo jaanat hai kachh baat paraaee |703|

હું તમારા વિના જઈ શકીશ નહીં, બીજાના શબ્દો પર કંઈક અંશે પ્રતિબિંબિત કરો.���703.

ਰਾਧੇ ਬਾਚ ॥
raadhe baach |

રાધિકાનું ભાષણ:

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਉਠ ਆਈ ਹੁਤੀ ਤੁ ਕਹਾ ਭਯੋ ਗ੍ਵਾਰਨਿ ਆਈ ਨ ਪੂਛਿ ਕਹਿਯੋ ਕਛੁ ਸੋਰੀ ॥
autth aaee hutee tu kahaa bhayo gvaaran aaee na poochh kahiyo kachh soree |

ઓ ગોપી ! તમે વિચાર્યા વગર કેમ આવ્યા છો? તમારે કોઈ જાદુગરની સલાહ લીધા પછી આવવું જોઈએ

ਜਾਹਿ ਕਹਿਯੋ ਫਿਰਿ ਕੈ ਹਰਿ ਪੈ ਇਹ ਤੇ ਕਛੁ ਲਾਜ ਨ ਲਾਗਤ ਤੋਰੀ ॥
jaeh kahiyo fir kai har pai ih te kachh laaj na laagat toree |

તમે જાઓ અને કૃષ્ણને કહો કે રાધા તેમનાથી શરમાતી નથી