શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 983


ਕਿਤੇ ਬਾਢਵਾਰੀਨ ਕੋ ਕਾਢ ਢੂਕੈ ॥੭॥
kite baadtavaareen ko kaadt dtookai |7|

તેઓના ટુકડા કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમના હાથીઓને કાપી નાખવામાં આવ્યા હતા.(7)

ਕਿਤੇ ਚੋਟ ਓਟੈ ਕਿਤੇ ਕੋਟਿ ਪੈਠੈ ॥
kite chott ottai kite kott paitthai |

ઘણા જખમો (શત્રુના) ઓટ (ઢાલના) માં રક્ષણ કરે છે અને કેટલા (યુદ્ધમાં) પ્રવેશે છે.

ਕਿਤੇ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਸੁਨੇ ਆਨਿ ਐਠੈ ॥
kite raag maaroo sune aan aaitthai |

ઘોર રાગ સાંભળીને ઘણા લોકો બીમાર પડી જાય છે.

ਕਿਤੇ ਭੀਰ ਭਾਜੇ ਕਿਤੇ ਸੂਰ ਕੂਟੇ ॥
kite bheer bhaaje kite soor kootte |

ઘણા કાયર ભાગી રહ્યા છે અને કેટલા યોદ્ધાઓ માર્યા ગયા છે.

ਕਿਤੇ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ਰਥੀ ਕ੍ਰੋਰਿ ਲੂਟੇ ॥੮॥
kite baaj maare rathee kror lootte |8|

ઘણા ઘોડાઓ માર્યા ગયા અને કરોડો રથ લૂંટાયા.8.

ਕਹੂੰ ਜ੍ਵਾਨ ਜੇਬੇ ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਮਾਰੇ ॥
kahoon jvaan jebe kahoon baaj maare |

ક્યાંક માર્યા ગયેલા યોદ્ધાઓ ('જેબે' 'ઝિબાહ') જૂઠું બોલે છે અને ક્યાંક ઘોડાઓને મારી નાખવામાં આવે છે.

ਕਹੂੰ ਭੂਮਿ ਝੂਮੇ ਦਿਤ੍ਰਯਾਦਿਤ ਭਾਰੇ ॥
kahoon bhoom jhoome ditrayaadit bhaare |

ક્યાંક દિતિ અદિતિના મોટા પુત્રો (વીર પુત્રો) ઘુમેરી ખાધા પછી જમીન પર પડી ગયા છે.

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਘਾਯਨ ਘਾਏ ਪਧਾਰੇ ॥
kite beer ghaayan ghaae padhaare |

ઘણા નાયકો ઘા લઈને ચાલ્યા ગયા છે

ਕਿਤੇ ਖੇਤ ਸੋਹੇ ਮਹਾਬੀਰ ਡਾਰੇ ॥੯॥
kite khet sohe mahaabeer ddaare |9|

અને ઘણા મહાન નાયકો યુદ્ધભૂમિને શણગારી રહ્યા છે. 9.

ਇਤੈ ਸੂਰ ਕੋਪਿਯੋ ਉਤੈ ਚੰਦ੍ਰ ਧਾਯੋ ॥
eitai soor kopiyo utai chandr dhaayo |

અહીંથી સૂર્ય અને ત્યાંથી ચંદ્ર ક્રોધિત થાય છે.

ਇਤੈ ਜੋਰਿ ਗਾੜੀ ਅਨੀ ਇੰਦ੍ਰ ਆਯੋ ॥
eitai jor gaarree anee indr aayo |

અહીં, સૂર્ય અને ત્યાં, ચંદ્ર હુમલો કરી રહ્યા હતા, અને ઇન્દ્ર, તેની સેના સાથે, પણ સાહસ કરી રહ્યા હતા.

ਉਤੈ ਬੁਧਿ ਬਾਧੀ ਧੁਜਾ ਬੀਰ ਬਾਕੋ ॥
autai budh baadhee dhujaa beer baako |

ત્યાં, શક્તિશાળી બુદ્ધ (દેવ) ધ્વજ ધરાવે છે

ਇਤੋ ਕਾਲ ਕੋਪਿਯੋ ਜਿਤੈ ਕੌਨ ਤਾ ਕੋ ॥੧੦॥
eito kaal kopiyo jitai kauan taa ko |10|

એક તરફ ધ્વજ સાથે બુદ્ધ આવ્યા હતા અને તે બાજુ કાલ પ્રયત્નશીલ હતા.(10)

ਇਤੈ ਕੋਪਿ ਕੈ ਐਸ ਬਾਚੇ ਸਿਧਾਯੋ ॥
eitai kop kai aais baache sidhaayo |

એક બાજુથી બ્રહ્મપુત્ર અંદર અને બીજી બાજુથી શૂટિંગ કરી રહ્યું હતું

ਦੁਤਿਯ ਓਰ ਤੇ ਚਾਰਜ ਸੁਕ੍ਰਾ ਰਿਸਾਯੋ ॥
dutiy or te chaaraj sukraa risaayo |

શંકર આચાર્ય ગુસ્સામાં કૂદી રહ્યા હતા.

ਕੋਊ ਤੀਰ ਛੋਰੈ ਕੋਊ ਮੰਤ੍ਰ ਡਾਰੈ ॥
koaoo teer chhorai koaoo mantr ddaarai |

કેટલાક તીર ફેંકી રહ્યા હતા અને કેટલાક મંત્રોચ્ચાર કરી રહ્યા હતા.

ਲਿਖੈ ਜੰਤ੍ਰ ਕੇਊ ਕੇਊ ਤੰਤ੍ਰ ਸਾਰੈ ॥੧੧॥
likhai jantr keaoo keaoo tantr saarai |11|

કેટલાક લખી રહ્યા હતા અને કેટલાક રિકાઉન ટિંગ.(11)

ਕਿਤੇ ਤੇਗ ਸੂਤੇ ਕਿਤੇ ਬਾਨ ਮਾਰੈ ॥
kite teg soote kite baan maarai |

ક્યાંક તલવારો તીક્ષ્ણ કરવામાં આવી રહી છે તો ક્યાંક તીર ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਗੋਫਨੈ ਗੁਰਜ ਗੋਲੇ ਉਭਾਰੈ ॥
kite gofanai guraj gole ubhaarai |

ક્યાંક ગોફણ, ગોઝ અને બોલ ઉભા કરવામાં આવી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਮੁਗਦ੍ਰ ਠਾਵੈਂ ਕਿਤੇ ਤੀਰ ਛੋਰੈ ॥
kite mugadr tthaavain kite teer chhorai |

ક્યાંક મુગ્ધરો ઉભા છે તો ક્યાંક તીર મારવામાં આવી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਬੀਰ ਬੀਰਾਨ ਕੋ ਮੂੰਡ ਫੋਰੈ ॥੧੨॥
kite beer beeraan ko moondd forai |12|

ક્યાંક નાયકોના મોં ફેરવી રહ્યા છે (એટલે કે મોઢું તોડી રહ્યા છે). 12.

ਕਹੂੰ ਛਤ੍ਰ ਜੂਝੇ ਕਹੂੰ ਛਤ੍ਰ ਟੂਟੇ ॥
kahoon chhatr joojhe kahoon chhatr ttootte |

ક્યાંક છત્રધારીઓ (રાજાઓ) લડી રહ્યા છે તો ક્યાંક છત્રીઓ તૂટી ગઈ છે.

ਕਹੂੰ ਬਾਜ ਤਾਜੀ ਜਿਰਹ ਰਾਜ ਲੂਟੈ ॥
kahoon baaj taajee jirah raaj loottai |

ક્યાંક સારા ઘોડાઓ અને રાજાઓના બખ્તર પડેલા છે.

ਕਿਤੇ ਪਾਸ ਪਾਸੇ ਕਿਤੇ ਝੋਕ ਝੋਰੇ ॥
kite paas paase kite jhok jhore |

કેટલાક ફાંસો સાથે ફસાયેલા છે અને કેટલાકને સંપૂર્ણપણે હલાવવામાં આવી રહ્યા છે.

ਕਿਤੇ ਛਿਪ੍ਰ ਛੇਕੇ ਕਿਤੇ ਛੈਲ ਛੋਰੇ ॥੧੩॥
kite chhipr chheke kite chhail chhore |13|

ક્યાંક (હીરો) જલ્દી છૂટી ગયા છે અને ક્યાંક યુવાન સૈનિકોને મુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. 13.

ਕਿਤੇ ਸੂਰ ਸ੍ਰੋਨਾਨ ਕੇ ਰੰਗ ਰੰਗੇ ॥
kite soor sronaan ke rang range |

ક્યાંક હીરો લોહીના રંગે રંગાઈ ગયા છે.

ਬਚੇ ਬੀਰ ਬਾਕਾਨ ਬਾਜੀ ਉਮੰਗੇ ॥
bache beer baakaan baajee umange |

ક્યાંક, બચી ગયેલા બાંકા બહાદુર ઘોડાઓ આસપાસ નાચે છે.

ਮਹਾ ਭੇਰ ਭਾਰੀ ਮਹਾ ਨਾਦ ਬਾਜੇ ॥
mahaa bher bhaaree mahaa naad baaje |

ભયંકર ગર્જનાઓ અને જોરથી ધડાકાઓ વગાડી રહ્યા છે.

ਇਤੈ ਦੇਵ ਬਾਕੇ ਉਤੈ ਦੈਤ ਗਾਜੇ ॥੧੪॥
eitai dev baake utai dait gaaje |14|

આ બાજુ દેવો છે અને દૈત્યો ગર્જના કરી રહ્યા છે. 14.

ਉਠਿਯੋ ਰਾਗ ਮਾਰੂ ਮਹਾ ਨਾਦ ਭਾਰੋ ॥
autthiyo raag maaroo mahaa naad bhaaro |

મહાન ભયંકર મૃત્યુ રાગ ગુંજી રહ્યો છે.

ਇਤੈ ਸੁੰਭ ਨੈਸੁੰਭ ਦਾਨੋ ਸੰਭਾਰੋ ॥
eitai sunbh naisunbh daano sanbhaaro |

મૃત્યુનું ગીત પ્રચલિત હતું પણ સુનભ અને નીસુન્ભ સંપૂર્ણપણે સજાગ હતા.

ਬਿੜਾਲਾਛ ਜ੍ਵਾਲਾਛ ਧੂਮ੍ਰਾਛ ਜੋਧੇ ॥
birraalaachh jvaalaachh dhoomraachh jodhe |

બંને જોરદાર લડાઈ લડી રહ્યા હતા, કારણ કે જે કોઈ તેની પીઠ બતાવશે તેને મળશે

ਹਟੇ ਨ ਹਠੀਲੇ ਕਿਸੂ ਕੇ ਪ੍ਰਬੋਧੇ ॥੧੫॥
hatte na hattheele kisoo ke prabodhe |15|

તેની માતાની નજરમાં અપમાન.(15)

ਪਰਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਮਹਾ ਖੇਤ ਭਾਰੀ ॥
pariyo loh gaarro mahaa khet bhaaree |

ઘમસાન યુદ્ધમાં ઘણા શસ્ત્રો છે.

ਇਤੈ ਦੇਵ ਕੋਪੇ ਉਤੈ ਵੈ ਹਕਾਰੀ ॥
eitai dev kope utai vai hakaaree |

અહીં દેવતાઓ ક્રોધિત છે અને ત્યાં તેઓ (દાનવો) ઉદ્ધત છે.

ਜੁਰੇ ਆਨਿ ਦੋਊ ਭੈਯਾ ਕੌਨ ਭਾਜੈ ॥
jure aan doaoo bhaiyaa kauan bhaajai |

બે ભાઈઓ જોડાયા છે, (તેમાંથી) કોણ બચી શકે છે.

ਚਲੇ ਭਾਜਿ ਤਾ ਕੀ ਸੁ ਮਾਤਾਨ ਲਾਜੈ ॥੧੬॥
chale bhaaj taa kee su maataan laajai |16|

(જે કોઈ) ભાગી જાય છે, તેની માતા શરમાશે. 16.

ਜੁਰੇ ਆਨਿ ਭਾਈ ਭੈਯਾ ਕੌਨ ਹਾਰੈ ॥
jure aan bhaaee bhaiyaa kauan haarai |

બંને ભાઈઓ લડી રહ્યા છે, જે ભાઈ હારે છે.

ਮਰੈ ਸਾਚੁ ਪੈ ਪਾਵ ਪਾਛੇ ਨ ਡਾਰੈ ॥
marai saach pai paav paachhe na ddaarai |

સાચું, તેઓ મરી જશે, પરંતુ તેઓ પાછા ઊભા રહેશે નહીં.

ਭਰੇ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰੀ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਨਾਚਿਯੋ ॥
bhare chhobh chhatree mahaa rudr naachiyo |

છત્રીઓ ક્રોધથી ભરેલા છે અને મહા રુદ્ર નૃત્ય કરી રહ્યા છે.

ਪਰਿਯੋ ਲੋਹ ਗਾੜੋ ਮਹਾ ਲੋਹ ਮਾਚਿਯੋ ॥੧੭॥
pariyo loh gaarro mahaa loh maachiyo |17|

બહુ ભયંકર યુદ્ધ થયું છે અને ઘણા શસ્ત્રો પડી ગયા છે. 17.

ਹਠੇ ਐਠਿਯਾਰੇ ਹਠੀ ਐਂਠਿ ਕੈ ਕੈ ॥
hatthe aaitthiyaare hatthee aaintth kai kai |

હઠીલા યોદ્ધાઓ હઠીલા હોય છે

ਮਹਾ ਜੁਧ ਸੌਡੀ ਮਹਾ ਹੀ ਰਿਸੈ ਕੈ ॥
mahaa judh sauaddee mahaa hee risai kai |

અને ગ્રેટ વોર બેરર્સ ('સાઉદી') રેગિંગ છે.

ਮਹਾ ਸੂਲ ਸੈਥੀਨ ਕੇ ਵਾਰ ਛੰਡੇ ॥
mahaa sool saitheen ke vaar chhandde |

મહાન ત્રિશૂળ અને સાઇહાથીઓની લડાઇઓ થઈ રહી છે.

ਇਤੇ ਦੈਤ ਬਾਕੇ ਉਤੇ ਦੇਵ ਮੰਡੇ ॥੧੮॥
eite dait baake ute dev mandde |18|

અહીં દૈત્યો છે અને દેવતાઓ છે. 18.

ਇਤੈ ਦੇਵ ਰੋਹੇ ਉਤੇ ਦੈਤ ਕੋਪੇ ॥
eitai dev rohe ute dait kope |

અહીં દેવતાઓ ક્રોધિત થઈ રહ્યા છે અને ત્યાં રાક્ષસો ક્રોધિત થઈ રહ્યા છે.

ਭਜੈ ਨਾਹਿ ਗਾੜੇ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਾਇ ਰੋਪੇ ॥
bhajai naeh gaarre prithee paae rope |

એક બાજુ દેવતાઓ ચિડાઈ રહ્યા હતા અને બીજી બાજુ

ਤਬੈ ਬਿਸਨ ਜੂ ਮੰਤ੍ਰ ਐਸੇ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥
tabai bisan joo mantr aaise bichaariyo |

દેવતાઓ તેમના પગ જમીન પર નિશ્ચિતપણે રાખતા હતા.

ਮਹਾ ਸੁੰਦਰੀ ਏਸ ਕੋ ਭੇਸ ਧਾਰਿਯੋ ॥੧੯॥
mahaa sundaree es ko bhes dhaariyo |19|

વિષ્ણુએ એવો મંત્ર સંભળાવ્યો કે તે પોતે એક સુંદર સ્ત્રી બની ગયો.(19)

ਮਹਾ ਮੋਹਨੀ ਭੇਸ ਧਾਰਿਯੋ ਕਨ੍ਰਹਾਈ ॥
mahaa mohanee bhes dhaariyo kanrahaaee |

વિષ્ણુ ('કન્હાઈ'-કાન્હ) એ મહા મોહિનીનું સ્વરૂપ ધારણ કર્યું.

ਜਿਨੈ ਨੈਕ ਹੇਰਿਯੋ ਰਹਿਯੋ ਸੋ ਲੁਭਾਈ ॥
jinai naik heriyo rahiyo so lubhaaee |

તેમણે એક મહાન લલચાવનાર તરીકે વેશપલટો; કોઈપણ શરીર જેણે તેની તરફ જોયું તે મોહિત થઈ ગયું.

ਇਤੈ ਦੈਤ ਬਾਕੇ ਉਤੈ ਦੇਵ ਸੋਹੈ ॥
eitai dait baake utai dev sohai |

એક તરફ દેવતાઓ અને બીજી બાજુ શેતાન હતા.

ਦੁਹੂ ਛੋਰਿ ਦੀਨੋ ਮਹਾ ਜੁਧ ਮੋਹੈ ॥੨੦॥
duhoo chhor deeno mahaa judh mohai |20|

બંને, તેના દેખાવથી આકર્ષિત થઈને, લડાઈ છોડી દીધી.(20)

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહીરા

ਕਾਲਕੂਟ ਅਰੁ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ਸਿਵ ਕੇ ਦਏ ਬਨਾਇ ॥
kaalakoott ar chandramaa siv ke de banaae |

(વિતરણ સમયે), ઝેર અને ચંદ્ર શિવને આપવામાં આવ્યા હતા,

ਐਰਾਵਤਿ ਤਰੁ ਉਚਸ੍ਰਵਿ ਹਰਹਿ ਦਏ ਸੁਖ ਪਾਇ ॥੨੧॥
aairaavat tar uchasrav hareh de sukh paae |21|

અને ઐરાવત હાથી, કાલ્પનિક-વૃક્ષ અને સુપ્રસિદ્ધ ઘોડો આશ્વાસન માટે ભગવાન ઈન્દ્રને આપવામાં આવ્યા હતા.(21)

ਕੌਸਤਕ ਮਨਿ ਅਰੁ ਲਛਿਮੀ ਆਪੁਨ ਲਈ ਮੰਗਾਇ ॥
kauasatak man ar lachhimee aapun lee mangaae |

કાઓસ્ટિક મણિ (સમુદ્રમાંથી મોતી), અને લક્ષ્મી (સ્ત્રી), તેણે (શિવ) પોતાના માટે સંભાળી લીધા.

ਦੇਵ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਅਸੁਰਨ ਸੁਰਾ ਬਾਟਤ ਪਏ ਬਨਾਇ ॥੨੨॥
dev amrit asuran suraa baattat pe banaae |22|

દેવતાઓને અમૃત આપવામાં આવ્યું હતું, અને વાઇન શેતાનોને સોંપવામાં આવ્યો હતો.(22)

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਰੰਭਾ ਔਰ ਧਨੰਤਰ ਲਿਯੋ ॥
ranbhaa aauar dhanantar liyo |

રંભા (અપચાર) અને ધનંતરી (વેદ) લેવું.

ਸਭ ਜਗ ਕੇ ਸੁਖ ਕਾਰਨ ਦਿਯੋ ॥
sabh jag ke sukh kaaran diyo |

સંસારના સુખ માટે આપેલ છે.

ਤੀਨਿ ਰਤਨ ਦਿਯ ਔਰੁ ਨਿਕਾਰੇ ॥
teen ratan diy aauar nikaare |

(તેણે) વધુ ત્રણ ઝવેરાત બહાર કાઢ્યા.

ਤੁਮਹੂੰ ਤਿਨੋ ਲਖਤ ਹੋ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥੨੩॥
tumahoon tino lakhat ho payaare |23|

(તેઓએ કોને આપ્યું હતું) જાઓ અને જુઓ, પ્રિયજનો. 23.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਰੀਝਿ ਰਹੇ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਸੁਰਾਸਰ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰ ਅਸੋਕੁਪਜਾਯੋ ॥
reejh rahe chhab her suraasar sok nivaar asokupajaayo |

તેની મૂર્તિ જોઈને દેવતાઓ અને દાનવો પોતાનું દુ:ખ ભૂલી ગયા અને ખુશ થઈ ગયા.

ਛੋਰਿ ਬਿਵਾਦ ਕੌ ਦੀਨ ਦੋਊ ਸੁਭ ਭਾਗ ਭਰਿਯੋ ਸਬਹੂੰ ਹਰਿ ਭਾਯੋ ॥
chhor bivaad kau deen doaoo subh bhaag bhariyo sabahoon har bhaayo |

બંનેએ ઝઘડાનો અંત લાવી દીધો અને શુભ વિષ્ણુ (એટલે કે મહા મોહની) બધાને ગમ્યા.

ਕੁੰਜਰ ਕੀਰ ਕਲਾਨਿਧਿ ਕੇਹਰਿ ਮਾਨ ਮਨੋਜਵ ਹੇਰਿ ਹਿਰਾਯੋ ॥
kunjar keer kalaanidh kehar maan manojav her hiraayo |

હાથી, પોપટ, ચંદ્ર, સિંહ અને કામદેવ પણ (તેને જોઈને) ગર્વ ગુમાવી બેઠા.

ਜੋ ਤਿਨ ਦੀਨ ਸੁ ਲੀਨ ਸਭੋ ਹਸਿ ਕਾਹੂੰ ਨ ਹਾਥ ਹਥਿਆਰ ਉਚਾਯੋ ॥੨੪॥
jo tin deen su leen sabho has kaahoon na haath hathiaar uchaayo |24|

તેણે (મહા મોહિની) જે આપ્યું તે બધાએ હસીને લીધું અને કોઈએ હાથમાં હથિયાર લીધું નહીં. 24.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥
bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਇਨੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਟ੍ਰਯੋ ਉਨੈ ਮਦ੍ਰਯ ਦੀਨੋ ॥
einai amrit baattrayo unai madray deeno |

તેણીના વશીકરણથી લાલચમાં, દેવતાઓ અને શેતાન બંનેએ તેમની વેદનાઓ ઉતારી.

ਛਲੇ ਛਿਪ੍ਰ ਛੈਲੀ ਛਲੀ ਭੇਸ ਕੀਨੋ ॥
chhale chhipr chhailee chhalee bhes keeno |

તેના દ્વારા પ્રલોભિત, તેઓ બધા તેમની ફરિયાદો અને ઝઘડાઓને અવગણતા હતા.

ਮਹਾ ਬਸਤ੍ਰ ਧਾਰੇ ਇਤੈ ਆਪੁ ਸੋਹੈ ॥
mahaa basatr dhaare itai aap sohai |

હાથી, પોપટ, ચંદ્ર, સિંહ અને કામદેવ તેમના અહંકારને છોડી દે છે.