ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 શ્રી દસમ ગ્રંથ
પાન - 171
ਭਈ ਇੰਦ੍ਰ ਕੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਿਨਾਸੰ ॥
bhee indr kee raajadhaanee binaasan |રાજા બલિના યજ્ઞોમાં દેવતાઓનું સ્થાન ન હતું અને ઇન્દ્રની રાજધાની પણ નાશ પામી હતી.
ਕਰੀ ਜੋਗ ਅਰਾਧਨਾ ਸਰਬ ਦੇਵੰ ॥
karee jog araadhanaa sarab devan |તમામ દેવી-દેવતાઓએ યોગપૂજા કરી હતી
ਪ੍ਰਸੰਨੰ ਭਏ ਕਾਲ ਪੁਰਖੰ ਅਭੇਵੰ ॥੨॥
prasanan bhe kaal purakhan abhevan |2|ભારે યાતનામાં, બધા દેવતાઓએ ભગવાનનું ધ્યાન કર્યું, જેનાથી પરમ સંહારક પુરૂષ પ્રસન્ન થયા.2.
ਦੀਯੋ ਆਇਸੰ ਕਾਲਪੁਰਖੰ ਅਪਾਰੰ ॥
deeyo aaeisan kaalapurakhan apaaran |અમાપ 'કાલ પુરૂખે' વિષ્ણુને સંકેત આપ્યો
ਧਰੋ ਬਾਵਨਾ ਬਿਸਨੁ ਅਸਟਮ ਵਤਾਰੰ ॥
dharo baavanaa bisan asattam vataaran |અસ્થાયી ભગવાને બધા દેવતાઓમાંથી વિષ્ણુને વામન અવતારના રૂપમાં આઠમું સ્વરૂપ ધારણ કરવા કહ્યું.
ਲਈ ਬਿਸਨੁ ਆਗਿਆ ਚਲਿਯੋ ਧਾਇ ਐਸੇ ॥
lee bisan aagiaa chaliyo dhaae aaise |વિષ્ણુએ પરવાનગી લીધી અને ચાલ્યા ગયા
ਲਹਿਯੋ ਦਾਰਦੀ ਭੂਪ ਭੰਡਾਰ ਜੈਸੇ ॥੩॥
lahiyo daaradee bhoop bhanddaar jaise |3|વિષ્ણુ ભગવાનની પરવાનગી લીધા પછી, રાજાની આજ્ઞાથી સેવકની જેમ આગળ વધ્યા.3.
ਨਰਾਜ ਛੰਦ ॥
naraaj chhand |નારજ સ્તન્ઝા
ਸਰੂਪ ਛੋਟ ਧਾਰਿ ਕੈ ॥
saroop chhott dhaar kai |(વિષ્ણુ બ્રાહ્મણનું) નાનું સ્વરૂપ ધારણ કરીને
ਚਲਿਯੋ ਤਹਾ ਬਿਚਾਰਿ ਕੈ ॥
chaliyo tahaa bichaar kai |જાણી જોઈને ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો.
ਸਭਾ ਨਰੇਸ ਜਾਨ੍ਯੋ ॥
sabhaa nares jaanayo |રાજાનો દરબાર જાણ્યા પછી
ਤਹੀ ਸੁ ਪਾਵ ਠਾਨ੍ਰਯੋ ॥੪॥
tahee su paav tthaanrayo |4|તેણે પોતાની જાતને એક વામન બનાવી દીધી અને થોડીક વિચારણા કર્યા પછી, તે રાજા બાલીના દરબાર તરફ આગળ વધ્યો, જ્યાં પહોંચીને તે મક્કમપણે ઉભો રહ્યો.4.
ਸੁ ਬੇਦ ਚਾਰ ਉਚਾਰ ਕੈ ॥
su bed chaar uchaar kai |(તે બ્રાહ્મણ) ચાર વેદોનું સારી રીતે પઠન કરે છે
ਸੁਣ੍ਯੋ ਨ੍ਰਿਪੰ ਸੁਧਾਰ ਕੈ ॥
sunayo nripan sudhaar kai |આ બ્રાહ્મણે ચારેય વેદોનો પાઠ કર્યો, જે રાજાએ ધ્યાનથી સાંભળ્યો.
ਬੁਲਾਇ ਬਿਪੁ ਕੋ ਲਯੋ ॥
bulaae bip ko layo |(રાજાએ) બ્રાહ્મણને (તેમની પાસે) બોલાવ્યો.
ਮਲਯਾਗਰ ਮੂੜਕਾ ਦਯੋ ॥੫॥
malayaagar moorrakaa dayo |5|રાજા બલિએ પછી બ્રાહ્મણને બોલાવ્યો અને તેને ચંદનનાં આસન પર આદરપૂર્વક બેસાડ્યો.
ਪਦਾਰਘ ਦੀਪ ਦਾਨ ਦੈ ॥
padaaragh deep daan dai |(રાજાએ બ્રાહ્મણના) પગ ધોયા અને આરતી કરી
ਪ੍ਰਦਛਨਾ ਅਨੇਕ ਕੈ ॥
pradachhanaa anek kai |રાજાએ બ્રાહ્મણના પગ ધોવાઇ ગયેલા પાણીને કફ કર્યું અને દાન આપ્યું.
ਕਰੋਰਿ ਦਛਨਾ ਦਈ ॥
karor dachhanaa dee |(પછી) કરોડો દર્શન થયા
ਨ ਹਾਥਿ ਬਿਪ ਨੈ ਲਈ ॥੬॥
n haath bip nai lee |6|પછી તેણે બ્રાહ્મણની આસપાસ ઘણી વખત પરિક્રમા કરી, ત્યારબાદ રાજાએ લાખો દાન આપ્યા, પરંતુ બ્રાહ્મણે તેના હાથથી કંઈપણ સ્પર્શ્યું નહીં.6.
ਕਹਿਯੋ ਨ ਮੋਰ ਕਾਜ ਹੈ ॥
kahiyo na mor kaaj hai |(બ્રાહ્મણે) કહ્યું કે તે મારો કોઈ કામ નથી.
ਮਿਥ੍ਯਾ ਇਹ ਤੋਰ ਸਾਜ ਹੈ ॥
mithayaa ih tor saaj hai |બ્રાહ્મણે કહ્યું કે તે બધી વસ્તુઓ તેના માટે કોઈ કામની નથી અને રાજા દ્વારા આપવામાં આવેલ તમામ અભિવ્યક્તિઓ ખોટા છે.
ਅਢਾਇ ਪਾਵ ਭੂਮਿ ਦੈ ॥
adtaae paav bhoom dai |(મને) અઢી પગથિયાંની જમીન આપો.
ਬਸੇਖ ਪੂਰ ਕੀਰਤਿ ਲੈ ॥੭॥
basekh poor keerat lai |7|પછી તેણે તેને પૃથ્વીના માત્ર અઢી પગલાં આપવા અને વિશેષ સ્તુતિ સ્વીકારવાનું કહ્યું.7.
ਚੌਪਈ ॥
chauapee |ચૌપાઈ
ਜਬ ਦਿਜ ਐਸ ਬਖਾਨੀ ਬਾਨੀ ॥
jab dij aais bakhaanee baanee |જ્યારે બ્રાહ્મણ આમ બોલ્યો,
ਭੂਪਤਿ ਸਹਤ ਨ ਜਾਨ੍ਯੋ ਰਾਨੀ ॥
bhoopat sahat na jaanayo raanee |જ્યારે બ્રાહ્મણે આ શબ્દો ઉચ્ચાર્યા ત્યારે રાણી સહિત રાજા તેની આયાતને સમજી શક્યા નહીં.
ਪੈਰ ਅਢਾਇ ਭੂੰਮਿ ਦੇ ਕਹੀ ॥
pair adtaae bhoonm de kahee |(શ્રેષ્ઠ બ્રાહ્મણ) અઢી પગલાં આપવા કહ્યું
ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਿ ਬਾਤ ਦਿਜੋਤਮ ਗਹੀ ॥੮॥
drirr kar baat dijotam gahee |8|પેલા બ્રાહ્મણે ફરીથી એ જ નિશ્ચય સાથે કહ્યું કે તેણે પૃથ્વીના અઢી પગથિયાં જ માંગ્યા હતા.8.
ਦਿਜਬਰ ਸੁਕ੍ਰ ਹੁਤੋ ਨ੍ਰਿਪ ਤੀਰਾ ॥
dijabar sukr huto nrip teeraa |તે સમયે રાજ્યના પુરોહિત શુક્રાચાર્ય રાજાની સાથે હતા.
ਜਾਨ ਗਯੋ ਸਭ ਭੇਦੁ ਵਜੀਰਾ ॥
jaan gayo sabh bhed vajeeraa |તે સમયે રાજાના ઉપદેશક શુક્રાચાર્ય તેમની સાથે હતા, અને તેમણે બધા પ્રધાનો સાથે માત્ર પૃથ્વી માંગવાનું રહસ્ય સમજ્યું.
ਜਿਯੋ ਜਿਯੋ ਦੇਨ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹੈ ॥
jiyo jiyo den prithavee nrip kahai |જેમ રાજા પૃથ્વી આપવાની વાત કરે છે,
ਤਿਮੁ ਤਿਮੁ ਨਾਹਿ ਪੁਰੋਹਿਤ ਗਹੈ ॥੯॥
tim tim naeh purohit gahai |9|જેટલી વખત રાજા પૃથ્વીના દાન માટે આદેશ આપે છે, તેટલી વખત આચાર્ય શુક્રાચાર્ય તેને સંમત ન થવા માટે કહે છે.9.
ਜਬ ਨ੍ਰਿਪ ਦੇਨ ਧਰਾ ਮਨੁ ਕੀਨਾ ॥
jab nrip den dharaa man keenaa |જ્યારે રાજાએ જમીન આપવાનું મન બનાવ્યું,
ਤਬ ਹੀ ਉਤਰ ਸੁਕ੍ਰ ਇਮ ਦੀਨਾ ॥
tab hee utar sukr im deenaa |પરંતુ જ્યારે રાજાએ જરૂરી પૃથ્વી ભિક્ષામાં આપવાનું નિશ્ચિતપણે મન બનાવ્યું, ત્યારે શુક્રાચાર્યએ તેનો જવાબ આપતા રાજાને આ કહ્યું,
ਲਘੁ ਦਿਜ ਯਾਹਿ ਨ ਭੂਪ ਪਛਾਨੋ ॥
lagh dij yaeh na bhoop pachhaano |"હે રાજા! આને નાનો બ્રાહ્મણ ન સમજો,
ਬਿਸਨੁ ਅਵਤਾਰ ਇਸੀ ਕਰਿ ਮਾਨੋ ॥੧੦॥
bisan avataar isee kar maano |10|�હે રાજા! તેમને નાના કદના બ્રાહ્મણ ન ગણો, તેમને માત્ર વિષ્ણુનો અવતાર માનો.���10.
ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਦਾਨਵ ਸਭ ਹਸੇ ॥
sunat bachan daanav sabh hase |(શુક્રાચાર્યની વાત સાંભળીને) બધા દૈત્ય હસવા લાગ્યા
ਉਚਰਤ ਸੁਕ੍ਰ ਕਹਾ ਘਰਿ ਬਸੇ ॥
aucharat sukr kahaa ghar base |આ સાંભળીને બધા રાક્ષસો હસી પડ્યા અને બોલ્યાઃ શુક્રાચાર્ય માત્ર નકામી વસ્તુનો જ વિચાર કરે છે.
ਸਸਿਕ ਸਮਾਨ ਨ ਦਿਜ ਮਹਿ ਮਾਸਾ ॥
sasik samaan na dij meh maasaa |આ બ્રાહ્મણને કોઈ માંસ નથી.
ਕਸ ਕਰਹੈ ਇਹ ਜਗ ਬਿਨਾਸਾ ॥੧੧॥
kas karahai ih jag binaasaa |11|જે બ્રાહ્મણના શરીરમાં સસલા કરતાં વધુ માંસ નથી, તે વિશ્વનો નાશ કેવી રીતે કરી શકે?
ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |દોહરા
ਸੁਕ੍ਰੋਬਾਚ ॥
sukrobaach |શુક્રાચાર્યે કહ્યું:
ਜਿਮ ਚਿਨਗਾਰੀ ਅਗਨਿ ਕੀ ਗਿਰਤ ਸਘਨ ਬਨ ਮਾਹਿ ॥
jim chinagaaree agan kee girat saghan ban maeh |જે રીતે માત્ર અગ્નિનો એક તણખો નીચે પડવાથી કદમાં પુષ્કળ વૃદ્ધિ થાય છે.
ਅਧਿਕ ਤਨਿਕ ਤੇ ਹੋਤ ਹੈ ਤਿਮ ਦਿਜਬਰ ਨਰ ਨਾਹਿ ॥੧੨॥
adhik tanik te hot hai tim dijabar nar naeh |12|એવી જ રીતે આ નાના કદના બ્રાહ્મણ પણ માણસ નથી.���12.
ਚੌਪਈ ॥
chauapee |ચૌપાઈ
ਹਸਿ ਭੂਪਤਿ ਇਹ ਬਾਤ ਬਖਾਨੀ ॥
has bhoopat ih baat bakhaanee |રાજા બલિ હસ્યા અને બોલ્યા,
ਸੁਨਹੋ ਸੁਕ੍ਰ ਤੁਮ ਬਾਤ ਨ ਜਾਨੀ ॥
sunaho sukr tum baat na jaanee |રાજા બલિએ હસીને શુક્રાચાર્યને આ શબ્દો કહ્યાઃ હે શુક્રાચાર્ય! તમે તે સમજી શકતા નથી, હું એવો પ્રસંગ પાછો મેળવીશ નહીં,