શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 311


ਹੋਇ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਤਹਾ ਹਰਿ ਜੀ ਜੁ ਗਏ ਮਿਲ ਕੈ ਤਟ ਪੈ ਸਰ ਭਾਰੇ ॥
hoe prasan tahaa har jee ju ge mil kai tatt pai sar bhaare |

કૃષ્ણ પ્રસન્ન થઈને બધાને સાથે લઈને તે કુંડના કિનારે ગયા

ਕੈ ਬਲ ਤੋ ਮੁਸਲੀ ਤਨ ਕੋ ਤਰੁ ਤੇ ਫਰ ਬੂੰਦਨ ਜਿਉ ਧਰਿ ਡਾਰੇ ॥
kai bal to musalee tan ko tar te far boondan jiau dhar ddaare |

બલરામે તે ઝાડનું ફળ તોડી નાખ્યું જે ટીપાની જેમ પૃથ્વી પર પડ્યું

ਧੇਨਕ ਕ੍ਰੋਧ ਮਹਾ ਕਰ ਕੈ ਦੋਊ ਪਾਇ ਹ੍ਰਿਦੇ ਤਿਹ ਸਾਥ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
dhenak krodh mahaa kar kai doaoo paae hride tih saath prahaare |

ભારે ક્રોધ સાથે ધેનુકા રાક્ષસે તેની છાતી પર બંને પગ એક સાથે માર્યા.

ਗੋਡਨ ਤੇ ਗਹਿ ਫੈਕ ਦਯੋ ਹਰਿ ਜਿਉ ਸਿਰ ਤੇ ਗਹਿ ਕੂਕਰ ਮਾਰੇ ॥੧੯੯॥
goddan te geh faik dayo har jiau sir te geh kookar maare |199|

પરંતુ કૃષ્ણે, તેના પગ પકડીને, તેને કૂતરાની જેમ ફેંકી દીધો.199.

ਕ੍ਰੋਧ ਭਈ ਧੁਜਨੀ ਤਿਹ ਕੀ ਪਤਿ ਜਾਨ ਹਤਿਓ ਇਨ ਊਪਰਿ ਆਈ ॥
krodh bhee dhujanee tih kee pat jaan hatio in aoopar aaee |

પછી તે રાક્ષસની સેના, તેમના સેનાપતિને માર્યા ગયેલા ગણી,

ਗਾਇ ਕੋ ਰੂਪ ਧਰਿਓ ਸਭ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਖੁਰ ਸੋ ਧਰਿ ਧੂਰਿ ਉਚਾਈ ॥
gaae ko roop dhario sabh hee tab hee khur so dhar dhoor uchaaee |

ગાયનું રૂપ ધારણ કરી અને ભારે ક્રોધમાં ધૂળ ઉપાડીને તેમના પર હુમલો કર્યો

ਕਾਨ੍ਰਹ ਹਲੀ ਬਲਿ ਕੈ ਤਬ ਹੀ ਚਤੁਰੰਗ ਦਸੋ ਦਿਸ ਬੀਚ ਬਗਾਈ ॥
kaanrah halee bal kai tab hee chaturang daso dis beech bagaaee |

કૃષ્ણ અને પરાક્રમી હલધરને કારણે ચાર પ્રકારની સેના તમામ દસ દિશામાં ઉડી ગઈ

ਲੈ ਕਿਰਸਾਨ ਮਨੋ ਤੰਗੁਲੀ ਖਲ ਦਾਨਨ ਜ੍ਯੋ ਨਭ ਬੀਚਿ ਉਡਾਈ ॥੨੦੦॥
lai kirasaan mano tangulee khal daanan jayo nabh beech uddaaee |200|

જેમ કે ખેડૂત અનાજથી અલગ કરતી વખતે છીણને ખળિયા પર ઉડી જાય છે.200.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧੇ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਧੇਨਕ ਦੈਤ ਬਧਹਿ ॥
eit sree dasam sikandhe puraane bachitr naattak krisanaavataare dhenak dait badheh |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણ અવતારમાં રાક્ષસ ધેનુકાની હત્યાના વર્ણનનો અંત (દશમ સ્કંદ પુરાણમાં સંબંધિત છે).

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦੈਤ ਹਨ੍ਯੋ ਚਤੁਰੰਗ ਚਮੂੰ ਸੁਨਿ ਦੇਵ ਕਰੈ ਮਿਲਿ ਕਾਨ੍ਰਹ ਬਡਾਈ ॥
dait hanayo chaturang chamoon sun dev karai mil kaanrah baddaaee |

રાક્ષસોની ચાર પ્રકારની સેનાના વિનાશની વાત સાંભળીને દેવતાઓએ કૃષ્ણની સ્તુતિ કરી.

ਭਛ ਸਭੈ ਫਲ ਗਵਾਰ ਚਲੇ ਗ੍ਰਿਹਿ ਧੂਰ ਪਰੀ ਮੁਖ ਪੈ ਛਬਿ ਛਾਈ ॥
bhachh sabhai fal gavaar chale grihi dhoor paree mukh pai chhab chhaaee |

બધા ગોપા છોકરાઓ પાછા ફળ ખાવા લાગ્યા અને ધૂળ ઉપાડવા લાગ્યા

ਤਾ ਛਬਿ ਕੀ ਉਪਮਾ ਅਤਿ ਹੀ ਕਬਿ ਨੇ ਮੁਖ ਤੇ ਇਮ ਭਾਖਿ ਸੁਣਾਈ ॥
taa chhab kee upamaa at hee kab ne mukh te im bhaakh sunaaee |

કવિએ એ દ્રશ્યનું આ રીતે વર્ણન કર્યું છે,

ਧਾਵਤ ਘੋਰਨ ਕੀ ਪਗ ਕੀ ਰਜ ਛਾਇ ਲਏ ਰਵਿ ਸੀ ਛਬਿ ਪਾਈ ॥੨੦੧॥
dhaavat ghoran kee pag kee raj chhaae le rav see chhab paaee |201|

કે ઘોડાઓના ખુરથી ઉછળેલી ધૂળ સૂર્ય સુધી પહોંચી.201.

ਸੈਨ ਸਨੈ ਹਨਿ ਦੈਤ ਗਯੋ ਗ੍ਰਿਹਿ ਗੋਪ ਗਏ ਗੁਪੀਆ ਸਭ ਆਈ ॥
sain sanai han dait gayo grihi gop ge gupeea sabh aaee |

સૈન્ય સાથે રાક્ષસોનો નાશ કરીને ગોપ, ગોપીઓ અને કૃષ્ણ પોતાના ઘરે પાછા આવ્યા.

ਮਾਤ ਪ੍ਰਸੰਨਿ ਭਈ ਮਨ ਮੈ ਤਿਹ ਕੀ ਜੁ ਕਰੈ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ਬਡਾਈ ॥
maat prasan bhee man mai tih kee ju karai bahu bhaat baddaaee |

માતાઓ પ્રસન્ન થયા અને વિવિધ રીતે બધાની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા

ਚਾਵਰ ਦੂਧ ਕਰਿਯੋ ਖਾਹਿਬੇ ਕਹੁ ਖਾਇ ਬਹੂ ਤਿਹ ਦੇਹ ਬਧਾਈ ॥
chaavar doodh kariyo khaahibe kahu khaae bahoo tih deh badhaaee |

ભાત અને દૂધ ખાઈને બધા બળવાન થઈ રહ્યા હતા

ਹੋਇ ਬਡੀ ਤੁਮਰੀ ਚੁਟੀਆ ਇਹ ਤੇ ਫੁਨਿ ਬਾਤ ਸਭੈ ਮਿਲਿ ਚਾਈ ॥੨੦੨॥
hoe baddee tumaree chutteea ih te fun baat sabhai mil chaaee |202|

માતાઓએ ગોપીઓને કહ્યું, "આ રીતે, બધા લોકોની ટોચની ગાંઠો લાંબી અને જાડી થઈ જશે." 202.

ਭੋਜਨ ਕੈ ਟਿਕ ਗੇ ਹਰਿ ਜੀ ਪਲਕਾ ਪਰ ਅਉਰ ਕਰੈ ਜੁ ਕਹਾਨੀ ॥
bhojan kai ttik ge har jee palakaa par aaur karai ju kahaanee |

કૃષ્ણ ભોજન લીધા પછી સૂઈ ગયા અને સ્વપ્ન જોયું કે પાણી પીધા પછી,

ਰਾਜ ਗਯੋ ਤਰਨੋ ਮਗੁ ਰੈਨ ਲਹਿਯੋ ਸੁ ਲਗਿਯੋ ਵਹ ਪੀਅਨ ਪਾਨੀ ॥
raaj gayo tarano mag rain lahiyo su lagiyo vah peean paanee |

તેનું પેટ ખૂબ જ ભરાઈ ગયું હતું

ਰਾਤਿ ਪਰੀ ਤਬ ਹੀ ਭਰਿਭੈ ਤਿਨ ਸ੍ਰਉਨ ਸੁਨੀ ਅਪਨੇ ਇਹ ਬਾਨੀ ॥
raat paree tab hee bharibhai tin sraun sunee apane ih baanee |

જ્યારે રાત આગળ વધી, ત્યારે તેણે એક ભયાનક અવાજ સાંભળ્યો, જેણે તેને તે જગ્યાએથી દૂર જવા કહ્યું

ਜਾਹੁ ਕਹਿਯੋ ਤਿਨ ਤਉ ਹਰਿ ਗਯੋ ਗ੍ਰਿਹ ਜਾਇ ਮਿਲਿਯੋ ਅਪਨੀ ਪਟਰਾਨੀ ॥੨੦੩॥
jaahu kahiyo tin tau har gayo grih jaae miliyo apanee pattaraanee |203|

કૃષ્ણ તે જગ્યાએથી દૂર આવ્યા અને તેમના ઘરે પહોંચ્યા અને તેમની માતાને મળ્યા.203.

ਸੋਇ ਗਏ ਹਰਿ ਪ੍ਰਾਤ ਭਏ ਫਿਰਿ ਲੈ ਬਛਰੇ ਬਨ ਗੇ ਗਿਰਧਾਰੀ ॥
soe ge har praat bhe fir lai bachhare ban ge giradhaaree |

કૃષ્ણ સૂઈ ગયા અને પોતાના વાછરડાઓને લઈને વહેલી સવારે ફરી જંગલમાં ગયા

ਮਧਿ ਭਏ ਰਵਿ ਕੇ ਜਮੁਨਾ ਤਟਿ ਧਾਇ ਗਏ ਜਹ ਥੋ ਸਰ ਭਾਰੀ ॥
madh bhe rav ke jamunaa tatt dhaae ge jah tho sar bhaaree |

બપોરના સમયે તે એક જગ્યાએ પહોંચ્યો, જ્યાં એક ખૂબ મોટી કુંડ હતી