શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 454


ਪਾਚੋ ਭੂਪ ਮਾਰਿ ਤਿਹ ਲਏ ॥੧੫੬੬॥
paacho bhoop maar tih le |1566|

રાજાએ અતિપવિત્તર સિંહ અને શ્રી સિંહ સહિત પાંચેય યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા.1566.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਫਤੇ ਸਿੰਘ ਅਰੁ ਫਉਜ ਸਿੰਘ ਚਿਤਿ ਅਤਿ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥
fate singh ar fauj singh chit at kop badtaae |

ફતેસિંહ અને ફૌજસિંહ, આ બે યોદ્ધાઓ ભારે ક્રોધ સાથે ચિત પાસે આવી રહ્યા હતા.

ਏ ਦੋਊ ਭਟ ਆਵਤ ਹੁਤੇ ਭੂਪਤਿ ਹਨੇ ਬਜਾਇ ॥੧੫੬੭॥
e doaoo bhatt aavat hute bhoopat hane bajaae |1567|

ફતેહ સિંહ અને ફૌજ સિંહ ગુસ્સામાં આગળ વધ્યા, તેઓને પણ રાજાએ પડકાર્યા અને મારી નાખ્યા.1567.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

ARIL

ਭੀਮ ਸਿੰਘ ਭੁਜ ਸਿੰਘ ਸੁ ਕੋਪ ਬਢਾਇਓ ॥
bheem singh bhuj singh su kop badtaaeio |

ભીમસિંહ અને ભુજસિંહે ભારે રોષ ઠાલવ્યો છે

ਮਹਾ ਸਿੰਘ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਮਦਨ ਸਿੰਘ ਧਾਇਓ ॥
mahaa singh singh maan madan singh dhaaeio |

ભીમસિંહ, ભુજસિંહ, મહાસિંહ, માનસિંહ અને મદનસિંહ, આ બધા ગુસ્સામાં રાજા પર પડ્યા.

ਅਉਰ ਮਹਾ ਭਟ ਧਾਏ ਸਸਤ੍ਰ ਸੰਭਾਰ ਕੈ ॥
aaur mahaa bhatt dhaae sasatr sanbhaar kai |

વધુ (ઘણા) મહાન યોદ્ધાઓ બખ્તર પહેરીને આવ્યા છે.

ਹੋ ਤੇ ਛਿਨ ਮੈ ਤਿਹ ਭੂਪਤਿ ਦਏ ਸੰਘਾਰ ਕੈ ॥੧੫੬੮॥
ho te chhin mai tih bhoopat de sanghaar kai |1568|

અન્ય મહાન યોદ્ધાઓ પણ તેમના શસ્ત્રો લઈને આગળ આવ્યા, પરંતુ રાજાએ એક જ ક્ષણમાં તે બધાને મારી નાખ્યા.1568.

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થા

ਬਿਕਟਿ ਸਿੰਘ ਜਿਹ ਨਾਮ ਬਿਕਟਿ ਬੀਰ ਜਦੁਬੀਰ ਕੋ ॥
bikatt singh jih naam bikatt beer jadubeer ko |

જેનું નામ બિકત સિંઘ છે અને કોણ છે કૃષ્ણના ખડતલ યોદ્ધા,

ਅਪੁਨੇ ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਕਾਮ ਧਾਇ ਪਰਿਯੋ ਅਰਿ ਬਧ ਨਿਮਿਤ ॥੧੫੬੯॥
apune prabh ke kaam dhaae pariyo ar badh nimit |1569|

કૃષ્ણનો બીજો એક મહાન યોદ્ધા હતો, જેનું નામ વિકટ સિંહ હતું, તે પોતાના પ્રભુના કર્તવ્યથી બંધાયેલા રાજા પર પડ્યો હતો.1569.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਬਿਕਟ ਸਿੰਘ ਆਵਤ ਲਖਿਯੋ ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਧਨੁ ਤਾਨਿ ॥
bikatt singh aavat lakhiyo kharrag singh dhan taan |

વિકટ સિંહને આવતા જોઈ રાજાએ ધનુષ્ય ફેલાવીને દુશ્મનની છાતીમાં તીર માર્યું.

ਮਾਰਿਓ ਸਰ ਉਰਿ ਸਤ੍ਰ ਕੇ ਲਾਗਤ ਤਜੇ ਪਰਾਨ ॥੧੫੭੦॥
maario sar ur satr ke laagat taje paraan |1570|

તીર માર્યા પછી, વિકટ સિંહે અંતિમ શ્વાસ લીધા.1570.

ਸੋਰਠਾ ॥
soratthaa |

સોર્થા

ਰੁਦ੍ਰ ਸਿੰਘ ਇਕ ਬੀਰ ਠਾਢ ਹੁਤੋ ਜਦੁਬੀਰ ਢਿਗ ॥
rudr singh ik beer tthaadt huto jadubeer dtig |

ભગવાન કૃષ્ણની બાજુમાં રુદ્રસિંહ નામનો યોદ્ધા ઊભો હતો.

ਮਹਾਰਥੀ ਰਣ ਧੀਰ ਰਿਸ ਕਰਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸਉਹੈ ਭਯੋ ॥੧੫੭੧॥
mahaarathee ran dheer ris kar nrip sauhai bhayo |1571|

રૂદ્ર સિંહ નામનો બીજો યોદ્ધા કૃષ્ણની પાસે ઊભો હતો, તે મહાન યોદ્ધા પણ રાજાની સામે પહોંચી ગયો.1571.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਖੜਗ ਸਿੰਘ ਤਬ ਧਨੁਖ ਸੰਭਾਰਿਯੋ ॥
kharrag singh tab dhanukh sanbhaariyo |

ત્યારે ખડગ સિંહે ધનુષ્ય હાથમાં લીધું

ਰੁਦ੍ਰ ਸਿੰਘ ਜਬ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
rudr singh jab nain nihaariyo |

રુદ્ર સિંહને જોઈને ખડગ સિંહે ધનુષ્ય પકડી રાખ્યું

ਛਾਡਿ ਬਾਨ ਭੁਜ ਬਲ ਸੋ ਦਯੋ ॥
chhaadd baan bhuj bal so dayo |

આટલા બળથી તીર છોડવામાં આવ્યું

ਆਵਤ ਸਤ੍ਰ ਮਾਰ ਤਿਹ ਲਯੋ ॥੧੫੭੨॥
aavat satr maar tih layo |1572|

તેણે પોતાનું તીર એટલી તાકાતથી છોડ્યું કે દુશ્મન તેને મારતા જ માર્યો ગયો.1572.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਮਹਾ ਰਿਸ ਸਿਉ ਇਹ ਭੂਪਤਿ ਪੈ ਤਰਵਾਰ ਚਲਾਈ ॥
hinmat singh mahaa ris siau ih bhoopat pai taravaar chalaaee |

હિંમતસિંહે ક્રોધે ભરાઈને રાજા પર તલવાર વડે એક પ્રહાર કર્યો

ਹਾਥ ਸੰਭਾਲ ਕੈ ਢਾਲ ਲਈ ਤਬ ਹੀ ਸੋਊ ਆਵਤ ਹੀ ਸੁ ਬਚਾਈ ॥
haath sanbhaal kai dtaal lee tab hee soaoo aavat hee su bachaaee |

રાજાએ પોતાની ઢાલ વડે આ ફટકાથી પોતાને બચાવી લીધા

ਫੂਲਹੁ ਪੈ ਕਰਵਾਰ ਲਗੀ ਚਿਨਗਾਰਿ ਜਗੀ ਉਪਮਾ ਕਬਿ ਗਾਈ ॥
foolahu pai karavaar lagee chinagaar jagee upamaa kab gaaee |

ફૂલો (ઢાલની) પર તલવાર મૂકવામાં આવી હતી (અને તેમાંથી) મશાલો આવી (જેની) ઉપમા કવિએ આ રીતે ગાય છે.

ਬਾਸਵ ਪੈ ਸਿਵ ਕੋਪ ਕੀਓ ਮਾਨੋ ਤੀਸਰੇ ਨੈਨ ਕੀ ਜ੍ਵਾਲ ਦਿਖਾਈ ॥੧੫੭੩॥
baasav pai siv kop keeo maano teesare nain kee jvaal dikhaaee |1573|

તલવાર ઢાલના બહાર નીકળેલા ભાગ પર અથડાઈ અને શિવ દ્વારા ઈન્દ્રને બતાવેલી ત્રીજી આંખની અગ્નિની જેમ તણખા નીકળ્યા.1573.

ਪੁਨਿ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਮਹਾਬਲੁ ਕੈ ਇਹ ਭੂਪ ਕੇ ਊਪਰਿ ਘਾਉ ਕੀਓ ॥
pun hinmat singh mahaabal kai ih bhoop ke aoopar ghaau keeo |

પછી હિંમતસિંહે ફરી પોતાની શક્તિથી રાજાને એક ફટકો આપ્યો

ਕਰਿ ਵਾਰ ਫਿਰਿਓ ਅਪੁਨੇ ਦਲੁ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਤਉ ਲਲਕਾਰਿ ਹਕਾਰ ਲੀਓ ॥
kar vaar firio apune dal ko nrip tau lalakaar hakaar leeo |

ફટકો માર્યા પછી જ્યારે તે પોતાના સૈન્ય તરફ વળ્યો ત્યારે રાજાએ તે જ સમયે તેને પડકાર્યો અને તેના માથા પર તલવારનો ફટકો માર્યો.

ਸਿਰ ਮਾਝ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਕੀ ਤਾਨ ਦਈ ਬਿਬਿ ਖੰਡ ਹੁਇ ਭੂਮਿ ਗਿਰਿਓ ਨ ਜੀਓ ॥
sir maajh kripaan kee taan dee bib khandd hue bhoom girio na jeeo |

તે પૃથ્વી પર નિર્જીવ પડી ગયો

ਸਿਰਿ ਤੇਗ ਬਹੀ ਚਪਲਾ ਸੀ ਮਨੋ ਅਧ ਬੀਚ ਤੇ ਭੂਧਰ ਚੀਰਿ ਦੀਓ ॥੧੫੭੪॥
sir teg bahee chapalaa see mano adh beech te bhoodhar cheer deeo |1574|

તલવાર તેના માથા પર ત્રાટકી હતી જેમ કે વીજળીના કટીંગ અને પર્વતને બે હલવાઓમાં વિભાજિત કરે છે.1574.

ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ ਹਨਿਓ ਜਬ ਹੀ ਤਬ ਹੀ ਸਬ ਹੀ ਭਟ ਕੋਪ ਭਰੇ ॥
hinmat singh hanio jab hee tab hee sab hee bhatt kop bhare |

જ્યારે હિંમત સિંહ માર્યા ગયા, ત્યારે તમામ યોદ્ધાઓ ખૂબ ગુસ્સે થયા હતા

ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਆਦਿਕ ਬੀਰ ਜਿਤੇ ਇਹ ਪੈ ਇਕ ਬਾਰ ਹੀ ਟੂਟਿ ਪਰੇ ॥
mahaa rudr te aadik beer jite ih pai ik baar hee ttoott pare |

મહારુદ્ર વગેરે સહિત તમામ પરાક્રમી યોદ્ધાઓ, બધા એકસાથે રાજા પર પડ્યા.

ਧਨੁ ਬਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਗਦਾ ਬਰਛੀਨ ਕੇ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਬਹੁ ਵਾਰ ਕਰੇ ॥
dhan baan kripaan gadaa barachheen ke sayaam bhanai bahu vaar kare |

અને તેમના ધનુષ, તીર, તલવાર, ગદા અને ભાલા વડે તેઓએ રાજા પર ઘણા પ્રહારો કર્યા.

ਨ੍ਰਿਪ ਘਾਇ ਬਚਾਇ ਸਭੈ ਤਿਨ ਕੇ ਇਹ ਪਉਰਖ ਦੇਖ ਕੈ ਸਤ੍ਰ ਡਰੇ ॥੧੫੭੫॥
nrip ghaae bachaae sabhai tin ke ih paurakh dekh kai satr ddare |1575|

રાજાએ તેમના મારામારીથી પોતાને બચાવી લીધા અને રાજાની આવી બહાદુરી જોઈને બધા દુશ્મનો ભયભીત થઈ ગયા.1575.

ਰੁਦ੍ਰ ਤੇ ਆਦਿ ਜਿਤੇ ਗਨ ਦੇਵ ਤਿਤੇ ਮਿਲ ਕੈ ਨ੍ਰਿਪ ਊਪਰਿ ਧਾਏ ॥
rudr te aad jite gan dev tite mil kai nrip aoopar dhaae |

રુદ્ર સહિત તમામ ગણો, સર્વ એક સાથે રાજા પર પડ્યા

ਤੇ ਸਬ ਆਵਤ ਦੇਖਿ ਬਲੀ ਧਨੁ ਤਾਨਿ ਹਕਾਰ ਕੈ ਬਾਨ ਲਗਾਏ ॥
te sab aavat dekh balee dhan taan hakaar kai baan lagaae |

તે બધાને આવતા જોઈને આ મહાન યોદ્ધાએ તેમને પડકાર્યા અને પોતાના તીરો છોડ્યા

ਏਕ ਗਿਰੇ ਤਹ ਘਾਇਲ ਹੁਇ ਇਕ ਤ੍ਰਾਸ ਭਰੇ ਤਜਿ ਜੁਧੁ ਪਰਾਏ ॥
ek gire tah ghaaeil hue ik traas bhare taj judh paraae |

તેમાંથી કેટલાક ત્યાં ઘાયલ થયા અને કેટલાક ભયભીત બનીને ભાગી ગયા

ਏਕ ਲਰੈ ਨ ਡਰੈ ਬਲਵਾਨ ਨਿਦਾਨ ਸੋਊ ਨ੍ਰਿਪ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਏ ॥੧੫੭੬॥
ek larai na ddarai balavaan nidaan soaoo nrip maar giraae |1576|

તેમાંથી કેટલાક રાજા સાથે નિર્ભયતાથી લડ્યા, જેણે તે બધાને મારી નાખ્યા.1576.

ਸਿਵ ਕੇ ਦਸ ਸੈ ਗਨ ਜੀਤ ਲਏ ਰਿਸ ਸੋ ਪੁਨਿ ਲਛਕ ਜਛ ਸੰਘਾਰੇ ॥
siv ke das sai gan jeet le ris so pun lachhak jachh sanghaare |

શિવના દસસો ગણો પર વિજય મેળવીને રાજાએ એક લાખ યક્ષનો વધ કર્યો

ਰਾਛਸ ਤੇਈਸ ਲਾਖ ਹਨੇ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਜਮ ਧਾਮ ਸਿਧਾਰੇ ॥
raachhas teees laakh hane kab sayaam bhanai jam dhaam sidhaare |

તેણે યમના ધામમાં પહોંચેલા ત્રેવીસ લાખ રાક્ષસોનો વધ કર્યો

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੀਓ ਬਿਰਥੀ ਬਹੁ ਦਾਰੁਕ ਕੇ ਤਨਿ ਘਾਉ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
sree brijanaath keeo birathee bahu daaruk ke tan ghaau prahaare |

તેણે કૃષ્ણને તેના રથથી વંચિત રાખ્યો અને તેના સારથિ દારુકને ઘાયલ કર્યો

ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੂਰ ਨਿਹਾਰਿ ਨਿਸੇਸ ਧਨੇਸ ਜਲੇਸ ਪਸ੍ਵੇਸ ਪਧਾਰੇ ॥੧੫੭੭॥
dvaadas soor nihaar nises dhanes jales pasves padhaare |1577|

આ તમાશો જોઈને બાર સૂર્યો, ચંદ્ર, કુબેર, વરુણ અને પશુપતનાથ ભાગી ગયા.1577.

ਬਹੁਰੋ ਅਯੁਤ ਗਜ ਮਾਰਤ ਭਯੋ ਪੁਨਿ ਤੀਸ ਹਜਾਰ ਰਥੀ ਰਿਸਿ ਘਾਯੋ ॥
bahuro ayut gaj maarat bhayo pun tees hajaar rathee ris ghaayo |

પછી રાજાએ ઘણા ઘોડાઓ અને હાથીઓ અને ત્રીસ હજાર સારથિઓને પણ પછાડી દીધા.

ਛਤੀਸ ਲਾਖ ਸੁ ਪਤ੍ਰਯ ਹਨੇ ਦਸ ਲਾਖ ਸ੍ਵਾਰਨ ਮਾਰਿ ਗਿਰਾਯੋ ॥
chhatees laakh su patray hane das laakh svaaran maar giraayo |

તેણે છત્રીસ લાખ સૈનિકોને પગપાળા અને દસ લાખ ઘોડેસવારોને મારી નાખ્યા

ਭੂਪਤਿ ਲਛ ਹਨੇ ਬਹੁਰੋ ਦਲ ਜਛ ਪ੍ਰਤਛਹਿ ਮਾਰਿ ਭਜਾਯੋ ॥
bhoopat lachh hane bahuro dal jachh pratachheh maar bhajaayo |

તેણે લાખો રાજાઓને મારી નાખ્યા અને યક્ષની સેનાને ભાગી દીધી

ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੂਰਨ ਗਿਆਰਹ ਰੁਦ੍ਰਨ ਕੇ ਦਲ ਕਉ ਹਨਿ ਕੈ ਪੁਨਿ ਧਾਯੋ ॥੧੫੭੮॥
dvaadas sooran giaarah rudran ke dal kau han kai pun dhaayo |1578|

બાર સૂર્યો અને અગિયાર રુદ્રોને માર્યા પછી, રાજા શત્રુની સેના પર પડ્યા.1578.