શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1037


ਬਡੋ ਧਾਨ ਕੋ ਧਨ ਤੈ ਦਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨਹੀ ॥
baddo dhaan ko dhan tai daan pramaanahee |

ધન (અનાજ)ના દાનની યોગ્યતા ધન કરતાં મોટી માનવામાં આવે છે.

ਹੋ ਚਾਰਿ ਸੁ ਖਟ ਦਸ ਆਠ ਪੁਰਾਨ ਬਖਾਨਹੀ ॥੮॥
ho chaar su khatt das aatth puraan bakhaanahee |8|

ચાર વેદો, છ શાસ્ત્રો અને અઢાર પુરાણોમાં આ વાત કહેવામાં આવી છે.8.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਇਹ ਜੋ ਕੋਠੀ ਅੰਨ ਜੁਤ ਦੀਜੈ ਦਿਜਨ ਬੁਲਾਇ ॥
eih jo kotthee an jut deejai dijan bulaae |

આ અનાજનો ભંડાર છે, બ્રાહ્મણોને બોલાવીને દાન કરો.

ਇਹੈ ਕਹਿਯੋ ਮੁਰਿ ਮਾਨਿਯੈ ਸੁਨੁ ਚੌਧ੍ਰਿਨ ਕੇ ਰਾਇ ॥੯॥
eihai kahiyo mur maaniyai sun chauadhrin ke raae |9|

હે શિરોમણી ચૌધરી! મારે જે જોઈએ છે, મારી આ (વસ્તુ) સ્વીકારો. 9.

ਵਹੈ ਭਿਟੌਅਨ ਬਾਮਨੀ ਲੀਨੀ ਨਿਕਟ ਬੁਲਾਇ ॥
vahai bhittauan baamanee leenee nikatt bulaae |

(સ્ત્રી) એ મેચમેકિંગ બ્રાહ્મણ (દાસી) ને પોતાની પાસે બોલાવી

ਜਾਰ ਸਹਿਤ ਤਿਹ ਨਾਜ ਕੀ ਕੁਠਿਯਾ ਦਈ ਉਠਾਇ ॥੧੦॥
jaar sahit tih naaj kee kutthiyaa dee utthaae |10|

અને મિત્ર સાથે અનાજનો ભંડાર ઉભો કર્યો. 10.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਮੂਰਖ ਬਾਤ ਨ ਕਛੁ ਲਖਿ ਲਈ ॥
moorakh baat na kachh lakh lee |

મૂર્ખ (ચૌધરી) કંઈ સમજી શક્યો નહીં

ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਨਾਰਿ ਤਾਹਿ ਛਲਿ ਗਈ ॥
kih bidh naar taeh chhal gee |

મહિલાએ તેની સાથે કેવી રીતે છેતરપિંડી કરી છે.

ਜਾਨ੍ਯੋ ਦਾਨ ਆਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਕੀਨੋ ॥
jaanayo daan aaj triy keeno |

(તે) સમજી ગયો કે આજે સ્ત્રીએ દાન કર્યું છે

ਤਾ ਕੌ ਕਛੂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਨ ਚੀਨੋ ॥੧੧॥
taa kau kachhoo charitr na cheeno |11|

(પરંતુ) તેના પાત્રને કશું સમજી શક્યું નહીં. 11.

ਦਾਨ ਭਿਟੌਅਨ ਕੋ ਜਬ ਦਿਯੋ ॥
daan bhittauan ko jab diyo |

જ્યારે તેણે ટપાલ (નોકરાણી)ની વ્યવસ્થા કરનાર વ્યક્તિને દાન આપ્યું.

ਕਛੁ ਜੜ ਭੇਦ ਸਮਝਿ ਨਹਿ ਲਿਯੋ ॥
kachh jarr bhed samajh neh liyo |

તેથી મૂર્ખ (ચૌધરી) કંઈ સમજી શક્યો નહીં.

ਤਹ ਤੇ ਕਾਢਿ ਅੰਨ ਤਿਨ ਖਾਯੋ ॥
tah te kaadt an tin khaayo |

તેઓએ કોષમાં ખોરાક લીધો અને ખાધો

ਤਵਨ ਜਾਰ ਕੋ ਘਰ ਪਹੁਚਾਯੋ ॥੧੨॥
tavan jaar ko ghar pahuchaayo |12|

અને તેના (મહિલા) મિત્રને ઘરે લઈ આવ્યો. 12.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਛਪਨੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੫੬॥੩੦੯੮॥ਅਫਜੂੰ॥
eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade ik sau chhapano charitr samaapatam sat subham sat |156|3098|afajoon|

અહીં શ્રી ચારિત્રોપાખ્યાનના ત્રિય ચરિત્રના મંત્રી ભૂપ સંવાદના 156મા અધ્યાયનું સમાપન છે, બધું જ શુભ છે. 156.3098. ચાલે છે

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਬਿਦ੍ਰਭ ਦੇਸ ਭੀਤਰ ਰਹੈ ਭੀਮਸੈਨ ਨ੍ਰਿਪ ਏਕ ॥
bidrabh des bheetar rahai bheemasain nrip ek |

વિદર્ભ દેશમાં ભીમસેના નામનો રાજા રહેતો હતો.

ਹੈ ਗੈ ਰਥ ਹੀਰਨ ਜਰੇ ਝੂਲਹਿ ਦ੍ਵਾਰ ਅਨੇਕ ॥੧॥
hai gai rath heeran jare jhooleh dvaar anek |1|

હાથી, ઘોડા અને હીરા જડેલા રથ તેના દરવાજે ઝૂલતા હતા. 1.

ਦਮਵੰਤੀ ਤਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਜਾ ਕੋ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥
damavantee taa kee sutaa jaa ko roop apaar |

તેને દમવંતી નામની પુત્રી હતી જેની સુંદરતા માપની બહાર હતી.

ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਗਿਰੈ ਧਰਨਿ ਤਿਸ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਨਿਹਾਰਿ ॥੨॥
dev adev girai dharan tis kee prabhaa nihaar |2|

તેના પ્રકાશને જોઈને દેવો અને દૈત્યો પૃથ્વી પર પડતા હતા. 2.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

અડગ

ਕਾਮ ਦੇਵ ਤਿਹ ਚਹੈ ਸੁ ਕ੍ਯੋਹੂੰ ਪਾਇਯੈ ॥
kaam dev tih chahai su kayohoon paaeiyai |

કામદેવ પણ તેને કોઈક રીતે મેળવવા ઈચ્છતો હતો.

ਇੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਕਹੈ ਤਾਹਿ ਬ੍ਯਾਹਿ ਲੈ ਆਇਯੈ ॥
eindr chandr kahai taeh bayaeh lai aaeiyai |

ઇન્દ્ર અને ચંદ્ર પણ કહેતા હતા કે તેના લગ્ન કરાવી લો.

ਕਾਰਤਕੇਅ ਤਿਹ ਬ੍ਯਾਹਨ ਕਿਯੋ ਨਿਹਾਰਿ ਕਰਿ ॥
kaaratakea tih bayaahan kiyo nihaar kar |

કાર્તિકેય પણ તેને જોઈને તેની સાથે લગ્ન કરવા ઈચ્છતો હતો.

ਹੋ ਮਹਾ ਰੁਦ੍ਰ ਬਨ ਬਸੇ ਨ ਆਏ ਪਲਟਿ ਘਰਿ ॥੩॥
ho mahaa rudr ban base na aae palatt ghar |3|

(અને તેને જોઈને) મહા રુદ્ર બાનમાં રહેવા ગયા અને (ફરી ક્યારેય નહીં) ઘરે પાછા ફર્યા. 3.

ਨੈਨ ਹਰਨ ਕੇ ਹਰੇ ਬੈਨ ਪਿਕ ਕੇ ਹਰਿ ਲੀਨੇ ॥
nain haran ke hare bain pik ke har leene |

(તેણે) હરણની આંખો અને કોયલના શબ્દો ચોર્યા છે.

ਹਰਿ ਦਾਮਨਿ ਕੀ ਦਿਪਤਿ ਦਸਨ ਦਾਰਿਮ ਬਸ ਕੀਨੇ ॥
har daaman kee dipat dasan daarim bas keene |

વીજળીનો પ્રકાશ દરેક માટે છે અને દાડમના દાણા દાંત માટે સ્થાયી થયા છે.

ਕੀਰ ਨਾਸਿਕਾ ਹਰੀ ਕਦਲਿ ਜੰਘਨ ਤੇ ਹਾਰੇ ॥
keer naasikaa haree kadal janghan te haare |

પોપટ પાસેથી નાક છીનવાય છે અને (જોઈને) કેળાની પાંખો છોડી દે છે.

ਹੋ ਛਪੇ ਜਲਜ ਜਲ ਮਾਹਿ ਆਂਖਿ ਲਖਿ ਲਜਤ ਤਿਹਾਰੇ ॥੪॥
ho chhape jalaj jal maeh aankh lakh lajat tihaare |4|

તેની આંખો જોઈને શરમાઈ ગયેલી કમલ પાણીમાં સંતાવા ગઈ છે. 4.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਤਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਜਹਾਨ ਮੈ ਪ੍ਰਚੁਰ ਭਈ ਚਹੂੰ ਦੇਸ ॥
taa kee prabhaa jahaan mai prachur bhee chahoon des |

તેણીની સુંદરતા વિશ્વના ચારે ખૂણામાં ફેલાઈ ગઈ છે (એટલે કે પ્રખ્યાત થઈ છે).

ਸਭ ਬ੍ਯਾਹਨ ਤਾ ਕੌ ਚਹੈ ਸੇਸ ਸੁਰੇਸ ਲੁਕੇਸ ॥੫॥
sabh bayaahan taa kau chahai ses sures lukes |5|

અને શેષનાગ, ઇન્દ્ર અને કુબેર ('લ્યુક્સ') બધા તેની સાથે લગ્ન કરવા માંગે છે.5.

ਸੁਨਿ ਪਛਿਨ ਕੇ ਬਕਤ੍ਰ ਤੇ ਤਿਯ ਕੀ ਸੁੰਦਰ ਹਾਲ ॥
sun pachhin ke bakatr te tiy kee sundar haal |

પક્ષીઓના મુખેથી સ્ત્રીની સુંદરતાની સ્થિતિ વિશે સાંભળીને

ਮਾਨ ਸਰੋਵਰ ਛੋਡਿ ਤਿਹ ਆਵਤ ਭਏ ਮਰਾਲ ॥੬॥
maan sarovar chhodd tih aavat bhe maraal |6|

માનસરોવર છોડ્યા પછી હંસ ત્યાં આવ્યા છે. 6.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਦਮਵੰਤੀ ਤੇ ਹੰਸ ਨਿਹਾਰੇ ॥
damavantee te hans nihaare |

દમવંતીએ હંસ જોયા

ਰੂਪ ਮਾਨ ਚਿਤ ਮਾਝ ਬਿਚਾਰੇ ॥
roop maan chit maajh bichaare |

(તેથી તેઓએ) મનમાં ખૂબ વિચાર કર્યો.

ਸਖਿਯਨ ਸਹਿਤ ਆਪ ਉਠ ਧਾਈ ॥
sakhiyan sahit aap utth dhaaee |

તે ઉભો થયો અને તેના મિત્રો સાથે ચાલ્યો

ਏਕ ਹੰਸ ਤਿਨ ਤੇ ਗਹਿ ਲ੍ਯਾਈ ॥੭॥
ek hans tin te geh layaaee |7|

અને તેમાંથી એકે હંસ પકડ્યો. 7.

ਹੰਸ ਬਾਚ ॥
hans baach |

હેન્સે કહ્યું:

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਇਕ ਕਥਾ ਪ੍ਰਕਾਸੌ ॥
sun raanee ik kathaa prakaasau |

ઓ રાણી! સાંભળો, (હું) એક વાર્તા કહો

ਤੁਮਰੇ ਜਿਯ ਕੋ ਭਰਮ ਬਿਨਾਸੌ ॥
tumare jiy ko bharam binaasau |

અને તમારા મનનો ભ્રમ દૂર કરો.

ਨਲ ਰਾਜਾ ਦਛਿਨ ਇਕ ਰਹਈ ॥
nal raajaa dachhin ik rahee |

દક્ષિણ દિશામાં નલ નામનો રાજા રહે છે.

ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਤਾ ਕੋ ਜਗ ਕਹਈ ॥੮॥
at sundar taa ko jag kahee |8|

દુનિયા તેને ખૂબ જ સુંદર કહે છે. 8.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દ્વિ:

ਤੇਜਮਾਨ ਸੁੰਦਰ ਧਨੀ ਤਾਹਿ ਉਚਾਰਤ ਲੋਗ ॥
tejamaan sundar dhanee taeh uchaarat log |

લોકો તેને તેજસ્વી, સુંદર અને સમૃદ્ધ કહે છે.