શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1014

ਫਟਕਾਚਲ ਸਿਵ ਕੇ ਸਹਿਤ ਬਹੁਰਿ ਬਿਰਾਜੀ ਜਾਇ ॥੧੧॥

fattakaachal siv ke sahit bahur biraajee jaae |11|

અને શિવને પોતાની સાથે લઈને, તે પાછો ગયો અને કૈલાશના (સુપ્રસિદ્ધ) પર્વતોમાં સમાઈ ગયો.(11)(1)

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਇਕ ਸੌ ਇਕਤਾਲੀਸਵੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੧੪੧॥੨੭੯੯॥ਅਫਜੂੰ॥

eit sree charitr pakhayaane triyaa charitre mantree bhoop sanbaade ik sau ikataaleesavo charitr samaapatam sat subham sat |141|2799|afajoon|

રાજા અને મંત્રીની શુભ ચરિત્રની વાતચીતની 141મી ઉપમા, આશીર્વાદ સાથે પૂર્ણ.(14136)(2797)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਸਹਿਰ ਬੇਸਹਰ ਕੇ ਬਿਖੈ ਬਾਣਾਸੁਰ ਨਰੇਸ ॥

sahir besahar ke bikhai baanaasur nares |

બાના સૂર બુશેહર શહેરનો રાજા હતો,

ਦੇਸ ਦੇਸ ਏਸ੍ਵਰ ਝੁਕੇ ਜਨੁਕ ਦੁਤਿਯ ਅਲਿਕੇਸ ॥੧॥

des des esvar jhuke januk dutiy alikes |1|

અને અન્ય તમામ દેશોના શાસકો, તેમને સર્વશક્તિમાન માનતા હતા અને તેમને પ્રણામ કરતા હતા.(1)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਜੋਗ ਮਤੀ ਤਾ ਕੀ ਪਟਰਾਨੀ ॥

jog matee taa kee pattaraanee |

જોગ મતિ તેમની પટરાણી હતી.

ਸੁੰਦਰ ਭਵਨ ਤੀਨ ਹੂੰ ਜਾਨੀ ॥

sundar bhavan teen hoon jaanee |

તેમની મુખ્ય રાની યોગના ધર્મશાસ્ત્રને અનુસરતી હતી; તેણી અપવાદરૂપે સુંદર હતી.

ਜੋਬਨ ਜੇਬ ਅਧਿਕ ਤਿਸ ਸੋਹੈ ॥

joban jeb adhik tis sohai |

તેમનું કામ અને સુંદરતા ખૂબ જ સુંદર હતી.

ਸੁਰ ਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗਨ ਮੋਹੈ ॥੨॥

sur nar jachh bhujangan mohai |2|

તેણીની યુવાની બધા દ્વારા ખૂબ જ પસંદ આવી હતી; દેવો, શેતાન, જચ્છ અને ભુજંગ. (2)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਊਖਾ ਨਾਮਾ ਕੰਨਿਕਾ ਉਪਜਤ ਭਈ ਅਪਾਰ ॥

aookhaa naamaa kanikaa upajat bhee apaar |

તેણે ઉખા નામની છોકરીને જન્મ આપ્યો,

ਲਾਜ ਸੀਲ ਸੁਭ ਸਕੁਚ ਬ੍ਰਤ ਨਿਜੁ ਕਰਿ ਕਿਯ ਕਰਤਾਰ ॥੩॥

laaj seel subh sakuch brat nij kar kiy karataar |3|

જે શાંત હતો અને વશીકરણથી સંપન્ન હતો.(3)

ਅੜਿਲ ॥

arril |

એરિલ

ਤਾ ਕੋ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਸਰੂਪ ਬਿਰਾਜਈ ॥

taa ko roop anoop saroop biraajee |

તેણીને સુખદ સુવિધાઓ આપવામાં આવી હતી.

ਸੁਰ ਨਰ ਜਛ ਭੁਜੰਗਨ ਕੋ ਮਨੁ ਲਾਜਈ ॥

sur nar jachh bhujangan ko man laajee |

શેતાન, દેવતાઓ, જચ્છ અને ભુજંગ, બધા તેની સમક્ષ નમ્ર લાગતા હતા.

ਤਾ ਕੋ ਕੋਰ ਕਟਾਛ ਬਿਲੋਕਨ ਪਾਇਯੈ ॥

taa ko kor kattaachh bilokan paaeiyai |

જો કોઈ તેને પોતાની આંખોથી જોશે,

ਹੋ ਬਿਨ ਦੀਨੋ ਹੀ ਦਾਮਨ ਸਦਾ ਬਿਕਾਇਯੈ ॥੪॥

ho bin deeno hee daaman sadaa bikaaeiyai |4|

તેને લાગશે કે તેને કોઈપણ નાણાકીય લાભ વિના વેચી દેવામાં આવશે (એક અવેતન ગુલામ).(4)

ਨੈਨ ਹਰਨ ਸੇ ਸ੍ਯਾਮ ਬਿਸਿਖ ਜਾਨੁਕ ਬਢਿਯਾਰੇ ॥

nain haran se sayaam bisikh jaanuk badtiyaare |

તેણીની કાળી આંખો હરણની આંખોનું પ્રતીક હતું,

ਸੁਭ ਸੁਹਾਗ ਤਨ ਭਰੇ ਚਾਰੁ ਸੋਭਿਤ ਕਜਰਾਰੇ ॥

subh suhaag tan bhare chaar sobhit kajaraare |

અને તેમાં આઇ-લેશર સાથે તેઓ વધુ આકર્ષક દેખાતા હતા.

ਕਮਲ ਹੇਰਿ ਛਬਿ ਲਜੈ ਦਿਪਤ ਦਾਮਨ ਕੁਰਰਾਵੈ ॥

kamal her chhab lajai dipat daaman kuraraavai |

તેની (ચહેરા) મૂર્તિ જોઈને કમળનું ફૂલ લાલ થઈ જશે અને વીજળી ચમકશે.

ਹੋ ਬਨ ਬਨ ਭਰਮੈ ਬਿਹੰਗ ਆਜੁ ਲਗਿ ਅੰਤ ਨ ਪਾਵੈ ॥੫॥

ho ban ban bharamai bihang aaj lag ant na paavai |5|

કમળનું ફૂલ અને વીજળીની ચમક તેની સામે નમ્ર દેખાતી હતી.

ਜਨੁਕ ਪਖਰਿਆ ਤੁਰੈ ਜਨੁਕ ਜਮਧਰ ਸੀ ਸੋਹੈ ॥

januk pakhariaa turai januk jamadhar see sohai |

તેઓ કાઠીવાળા ઘોડા જેવા છે અથવા કટાર જેવા શણગારેલા છે.

ਖੜਗ ਬਾਢਿ ਜਨੁ ਧਰੇ ਪੁਹਪ ਨਰਗਿਸਿ ਤਟ ਕੋ ਹੈ ॥

kharrag baadt jan dhare puhap naragis tatt ko hai |

તેઓ તલવારોની જેમ કાપતા હતા અને નાર્સિસસના ફૂલો જેવા હતા.

ਜਨੁਕ ਰੈਨਿ ਕੇ ਜਗੇ ਹੇਰਿ ਹਰ ਨਿਜ ਛਬਿ ਹਾਰੇ ॥

januk rain ke jage her har nij chhab haare |

જાણે કે અગ્નિ ('હર') રાત્રે જાગેલી લાલ આંખો જોઈને તેની છબીને તુચ્છ ગણે છે.

ਹੋ ਬਾਲਿ ਤਿਹਾਰੇ ਨੈਨ ਜਨੁਕ ਦੋਊ ਮਤਵਾਰੇ ॥੬॥

ho baal tihaare nain januk doaoo matavaare |6|

ઓ બાળક! તમારી બંને બહેનો ખૂબ ખુશ રહે. 6.

ਚੁੰਚਰੀਟ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਭਏ ਅਬ ਲਗੇ ਦਿਵਾਨੇ ॥

chunchareett chhab her bhe ab lage divaane |

તેને જોઈને પીડ વેગટેલ્સ પાગલ થઈ ગઈ હતી.

ਮ੍ਰਿਗ ਅਬ ਲੌ ਬਨ ਬਸਤ ਬਹੁਰਿ ਗ੍ਰਿਹ ਕੌ ਨ ਸਿਧਾਨੇ ॥

mrig ab lau ban basat bahur grih kau na sidhaane |

હરણ તેના દર્શન માટે જંગલમાં ફરતું રહ્યું.

ਤਪੀਸਨ ਦੁਤਿ ਕੌ ਹੇਰਿ ਜਟਨ ਕੋ ਜੂਟ ਛਕਾਯੋ ॥

tapeesan dut kau her jattan ko joott chhakaayo |

તપસ્વીઓ બ્રહ્મચારી બની ગયા, કારણ કે તેણીને ઉપજ ન મળી.

ਹੋ ਭ੍ਰਮਤ ਪੰਖੇਰੂ ਗਗਨ ਪ੍ਰਭਾ ਕੋ ਪਾਰ ਨ ਪਾਯੋ ॥੭॥

ho bhramat pankheroo gagan prabhaa ko paar na paayo |7|

પક્ષીઓ હંમેશા તેને શોધતા હતા.(7)

ਤਾ ਕੌ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਬਿਧਾਤੈ ਜੋ ਰਚਿਯੋ ॥

taa kau roop anoop bidhaatai jo rachiyo |

વિધાતા દ્વારા રચાયેલ તેમનું અનોખું સ્વરૂપ,

ਰੂਪ ਚਤੁਰਦਸ ਲੋਗਨ ਕੌ ਯਾ ਮੈ ਗਚਿਯੋ ॥

roop chaturadas logan kau yaa mai gachiyo |

તેમાં ચૌદ લોકોનું ચિત્રણ કરવામાં આવ્યું છે.

ਜੋ ਕੋਊ ਦੇਵ ਅਦੇਵ ਬਿਲੋਕੈ ਜਾਇ ਕੈ ॥

jo koaoo dev adev bilokai jaae kai |

જો કોઈ દેવ અથવા દાનવ તેની મુલાકાત લે,

ਹੋ ਗਿਰੈ ਮੂਰਛਨਾ ਖਾਇ ਧਰਨਿ ਪਰ ਆਇ ਕੈ ॥੮॥

ho girai moorachhanaa khaae dharan par aae kai |8|

તે બેહોશ થઈને જમીન પર પડી ગયો. 8.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਸਹਸ੍ਰਬਾਹੁ ਤਾ ਕੋ ਪਿਤਾ ਜਾ ਕੋ ਬੀਰਜ ਅਪਾਰ ॥

sahasrabaahu taa ko pitaa jaa ko beeraj apaar |

સેહાસ બહુ તેના પિતા હતા,

ਬਾਹੁ ਸਹਸ ਆਯੁਧ ਧਰੇ ਜਨੁ ਦੂਜੋ ਕਰਤਾਰ ॥੯॥

baahu sahas aayudh dhare jan doojo karataar |9|

અને હજારો શસ્ત્રો અને શસ્ત્રો તેમના આદેશ હેઠળ હતા.(9)

ਛਿਤ ਕੇ ਜਿਤੇ ਛਿਤੇਸ ਸਭ ਬਡੇ ਛਤ੍ਰਿਯਨ ਘਾਇ ॥

chhit ke jite chhites sabh badde chhatriyan ghaae |

અનેક વીરોનો નાશ કરીને તેણે અનેક રાજાઓને વશ કર્યા હતા.

ਬਿਪ੍ਰਨ ਕੌ ਦਛਿਨਾ ਦਈ ਭੂਰਿ ਗਾਇ ਸੈ ਦਾਇ ॥੧੦॥

bipran kau dachhinaa dee bhoor gaae sai daae |10|

તે બ્રાહ્મણ પુરોહિતો માટે પરોપકારી હતો અને ઘણી ગાયો દાનમાં આપી હતી.(10)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਜਾ ਕੌ ਖੰਡ ਡੰਡ ਨਿਤਿ ਭਰੈ ॥

jaa kau khandd ddandd nit bharai |

જેમાંથી (સર્વના રાજાઓ) (બધા) ખાંડાઓ ચૂકવતા હતા (એટલે કે આધીનતા સ્વીકારતા હતા).

ਤੇ ਸਿਵ ਕੀ ਪੂਜਾ ਨਿਤਿ ਕਰੈ ॥

te siv kee poojaa nit karai |

તમામ પ્રદેશોના રાજાઓએ તેને કર ચૂકવ્યો. તે શિવના ભક્ત હતા.

ਏਕ ਦਿਵਸ ਪਸੁਰਾਟ ਰਿਝਾਯੋ ॥

ek divas pasuraatt rijhaayo |

(તેણે) એક દિવસ શિવ ('પસુરત') ને પ્રસન્ન કર્યા

ਤੁਮਲ ਜੁਧ ਮਾਗ੍ਯੋ ਮੁਖ ਪਾਯੋ ॥੧੧॥

tumal judh maagayo mukh paayo |11|

તેણે શિવ પાસેથી વરદાન માંગ્યું, જે તેને એક મોટું યુદ્ધ જીતી શકે.(11)

ਸਿਵ ਬਾਚ ॥

siv baach |

શિવ વાત

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਜਬ ਤੇਰੇ ਗ੍ਰਿਹ ਤੇ ਧਰਨਿ ਧੁਜਾ ਪਰੈਗੀ ਆਨ ॥

jab tere grih te dharan dhujaa paraigee aan |

'જ્યારે તમારા ઘરમાં ધ્વજ જમીન પર પડે છે,

ਤੁਮਲ ਜੁਧ ਤਬ ਹੀ ਭਯੋ ਲੀਜੌ ਸਮਝਿ ਸੁਜਾਨਿ ॥੧੨॥

tumal judh tab hee bhayo leejau samajh sujaan |12|

'તો પછી તમે તે લો કે ભયજનક યુદ્ધ તૂટી જશે,' (12)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਸੋਵਤ ਸੁਤਾ ਸੁਪਨ ਯੌਂ ਪਾਯੋ ॥

sovat sutaa supan yauan paayo |

તેમની દીકરીએ સૂતી વખતે આ સપનું જોયું.

ਜਾਨੁਕ ਮੈਨ ਰੂਪ ਧਰਿ ਆਯੋ ॥

jaanuk main roop dhar aayo |

તેની સુતી દીકરીને એવું સપનું આવ્યું કે તેને લાગ્યું કે કામદેવ નીચે આવી ગયો છે.

ਤਾਹਿ ਛੋਰਿ ਤਾ ਕੋ ਸੁਤ ਬਰਿਯੋ ॥

taeh chhor taa ko sut bariyo |

તેને (કામ-'પ્રદ્યુમન') છોડીને તેણે તેના પુત્ર (અનરુદ્ધ) સાથે લગ્ન કર્યા.

ਨਗਰ ਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਚਿਤਵਨ ਕਰਿਯੋ ॥੧੩॥

nagar dvaarikaa chitavan kariyo |13|

અને કામદેવની અવગણના કરીને તેણીએ તેના પુત્રને પ્રાપ્ત કર્યો, જે દ્વારકામાં રહેતો હતો.(13)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਚਮਕ ਪਰੀ ਅਬਲਾ ਤਬੈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਯਾ ਕੇ ਸੰਗ ॥

chamak paree abalaa tabai preet piyaa ke sang |

તેના પ્રેમી સાથેના તેના મોહ વિશે સ્વપ્ન જોતા, તે અચાનક ઉભી થઈ ગઈ.

ਪੁਲਿਕ ਪਸੀਜਤ ਤਨ ਭਯੋ ਬਿਰਹ ਬਿਕਲ ਭਯੋ ਅੰਗ ॥੧੪॥

pulik paseejat tan bhayo birah bikal bhayo ang |14|

પ્રેમના સ્વપ્ન સાથે તેણીએ પરસેવો પાડ્યો અને તેના શરીરના તમામ ભાગોમાં દુખાવો થયો.(14)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਪਿਯ ਪਿਯ ਉਠ ਅਬਲਾਹਿ ਉਚਰੀ ॥

piy piy utth abalaeh ucharee |

અબલા ઊભી થઈ અને 'પ્રિયા પ્રિયા' કહેવા લાગી.

ਛਿਤ ਗਿਰਿ ਗਈ ਦਾਤਨੀ ਪਰੀ ॥

chhit gir gee daatanee paree |

'મારો પ્રેમ, મારો પ્રેમ' એવી બૂમો પાડતી તે નીચે પડી અને બેભાન થઈ ગઈ.

ਤਬ ਸਖਿਯਨ ਤਿਹ ਲਯੋ ਉਚਾਈ ॥

tab sakhiyan tih layo uchaaee |

પછી સખીઓ તેને ઉપર લઈ ગઈ.

ਰੇਖਾ ਚਿਤ੍ਰ ਕਥਾ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥੧੫॥

rekhaa chitr kathaa sun paaee |15|

પછી તેના મિત્રોએ તેને ઉપાડ્યો અને રેખા ચી તાર તેની બધી વાર્તા (સ્વપ્ન) સાંભળી.(15)

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સવૈયા

ਘੂਮਤ ਨੈਨ ਖੁਮਾਰੀ ਸੀ ਮਾਨਹੁ ਗੂੜ ਅਗੂੜਨ ਭੇਦ ਬਤਾਵੈ ॥

ghoomat nain khumaaree see maanahu goorr agoorran bhed bataavai |

(ઉખાના એક મિત્રને રેખા ચિતાર) 'તે પ્રેમ અને તેનામાં રહેલા રહસ્યથી ભરપૂર છે, જેનું તે વર્ણન કરી શકતી નથી.

ਤਾਪ ਚੜੀ ਤਿਹ ਕੋ ਤਨ ਕੌ ਸਖੀ ਹਾਰ ਸਿੰਗਾਰ ਕਿਯੋ ਨ ਸੁਹਾਵੈ ॥

taap charree tih ko tan kau sakhee haar singaar kiyo na suhaavai |

'તેને પ્રેમનો તાવ આવ્યો છે અને તે શણગારને ધિક્કારે છે.

ਬੇਗਿ ਚਲੋ ਸੁਨਿ ਬੈਨ ਬਲਾਇ ਲਿਉ ਤੇਰੀ ਦਸਾ ਕਹਿ ਮੁਹਿ ਨ ਆਵੈ ॥

beg chalo sun bain balaae liau teree dasaa keh muhi na aavai |

તેણીએ મને દૂર જવાનું કહ્યું કારણ કે તેણી તેની સ્થિતિનું વર્ણન કરી શકતી નથી.

ਪੀਯ ਕੀ ਪੀਰ ਕਿ ਪੀਰ ਕਛੂ ਨਿਰਖੋ ਪਲ ਮੈ ਕਿ ਮਰਿਯੋ ਬਚਿ ਆਵੈ ॥੧੬॥

peey kee peer ki peer kachhoo nirakho pal mai ki mariyo bach aavai |16|

'કાં તો તે પ્રેમીના છૂટાછેડાને કારણે પીડાઈ રહી છે, અથવા કંઈક બીજું. 'હું કહી શકતો નથી કે તે જીવશે કે મરી જશે.(16)

ਬੋਲਤ ਹੋ ਮਤਵਾਰੇ ਜ੍ਯੋ ਮਾਨਨਿ ਡਾਰਤ ਆਂਖਨਿ ਤੇ ਜਲ ਜੈਹੈ ॥

bolat ho matavaare jayo maanan ddaarat aankhan te jal jaihai |

'તે મોહિત વ્યક્તિની જેમ બોલે છે.

ਘੋਰਿ ਹਲਾਹਲ ਆਜੁ ਪਿਯੈ ਨਹਿ ਕਾਸੀ ਬਿਖੈ ਕਰਵਤ੍ਰਹਿ ਲੈਹੈ ॥

ghor halaahal aaj piyai neh kaasee bikhai karavatreh laihai |

એવું લાગે છે કે તેણીએ ઝેર પી લીધું છે અથવા કાંશીમાં તેના માથા પર કરવત નીચે છે.

ਜਾਨਤ ਹੋ ਗ੍ਰਿਹ ਛਾਡਿ ਸਖੀ ਸਭ ਹੀ ਪਟ ਫਾਰਿ ਅਤੀਤਨਿ ਹ੍ਵੈਹੈ ॥

jaanat ho grih chhaadd sakhee sabh hee patt faar ateetan hvaihai |

'મને લાગે છે કે તે પોતાનું ઘર છોડીને સાધ્વી બની જશે.

ਲੇਹੁ ਬਿਲੋਕਿ ਪਿਯਾਰੀ ਕੋ ਆਨਨ ਊਖ ਕਲਾ ਮਰਿਗੇ ਦੁਖੁ ਪੈਹੈ ॥੧੭॥

lehu bilok piyaaree ko aanan aookh kalaa marige dukh paihai |17|

'આવો અને તમારા પ્રિયતમના દર્શન કરો નહીંતર ઉખા કાલા મરી જશે અને તમને પણ દુઃખ થશે.'(17)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428