શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 518


ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੇ ਸਿਵ ਕ੍ਰੋਧ ਬਢਾਯੋ ॥
yau sun ke siv krodh badtaayo |

આ સાંભળીને શિવને ગુસ્સો આવ્યો.

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਤਿਹ ਬਚਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥
yau keh kai tih bachan sunaayo |

એમ કહીને, તેને શબ્દો સંભળાવો.

ਜਬੈ ਧੁਜਾ ਤੁਮਰੀ ਗਿਰ ਪਰਿ ਹੈ ॥
jabai dhujaa tumaree gir par hai |

જ્યારે તમારી ધુજા (ધ્વજ) પડી જશે,

ਤਬੈ ਸੂਰ ਕੋਊ ਤੁਮ ਸੰਗ ਲਰਿ ਹੈ ॥੨੧੯੦॥
tabai soor koaoo tum sang lar hai |2190|

આ સાંભળીને શિવ ગુસ્સે થયા અને બોલ્યા, “જ્યારે તારું ઝંડો પડી જશે, ત્યારે કોઈ તારી સાથે લડવા આવશે.” 2190.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ਕ੍ਰੋਧ ਜਬੈ ਸਿਵ ਜੂ ਤਿਹ ਭੂਪਤਿ ਕੋ ਤਿਨ ਬੈਨ ਸੁਨਾਯੋ ॥
hvai kar krodh jabai siv joo tih bhoopat ko tin bain sunaayo |

જ્યારે ક્રોધમાં આવીને શિવે રાજાને આ વાત કહી ત્યારે તેને આ રહસ્ય સમજાયું નહીં

ਭੂਪ ਲਖਿਯੋ ਨਹਿ ਭੇਦ ਕਛੂ ਸੁ ਲਖਿਯੋ ਚਿਤ ਚਾਹਤ ਹੋ ਸੋਊ ਪਾਯੋ ॥
bhoop lakhiyo neh bhed kachhoo su lakhiyo chit chaahat ho soaoo paayo |

તેણે વિચાર્યું કે ઇચ્છિત વરદાન તેને આપવામાં આવ્યું છે

ਬਾਗੇ ਕੇ ਭੀਤਰ ਫੂਲਿ ਗਯੋ ਭੁਜ ਦੰਡਨ ਕੋ ਅਤਿ ਓਜ ਜਨਾਯੋ ॥
baage ke bheetar fool gayo bhuj danddan ko at oj janaayo |

તેના જંગલની અંદર, રાજા તેના હાથની તાકાતને ધ્યાનમાં લઈને ફૂલી ગયો

ਯੌ ਦਸ ਸੈ ਭੁਜ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਤਿ ਆਨੰਦ ਸੋ ਫਿਰਿ ਮੰਦਿਰ ਆਯੋ ॥੨੧੯੧॥
yau das sai bhuj sayaam kahai at aanand so fir mandir aayo |2191|

અને આ રીતે સહસ્ત્રબાહુ પોતાના ઘરે પાછા આવ્યા.2191.

ਏਕ ਹੁਤੀ ਦੁਹਤਾ ਤਿਹ ਕੀ ਤਿਹ ਸੋਤਿ ਨਿਸਾ ਸੁਪਨੋ ਇਕੁ ਪਾਯੋ ॥
ek hutee duhataa tih kee tih sot nisaa supano ik paayo |

રાજાને એક પુત્રી હતી

ਮੈਨ ਸੋ ਰੂਪ ਅਨੂਪ ਸੀ ਮੂਰਤਿ ਸੋ ਇਹ ਕੇ ਚਲਿ ਮੰਦਿਰ ਆਯੋ ॥
main so roop anoop see moorat so ih ke chal mandir aayo |

એક દિવસ તેણે સપનું જોયું કે પ્રેમના દેવ જેવો એક ખૂબ જ સુંદર રાજકુમાર તેના ઘરે આવ્યો છે

ਭੋਗ ਕੀਯੋ ਤਿਹ ਸੋ ਮਿਲਿ ਕੈ ਇਨਿ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖ ਪਾਯੋ ॥
bhog keeyo tih so mil kai in chit bikhai at hee sukh paayo |

તેણી તેની સાથે પથારીમાં ગઈ અને ખૂબ જ પ્રસન્ન થઈ

ਚਉਕ ਪਰੀ ਨਹੀ ਪੀਯ ਪਿਖਿਯੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਤਿਨ ਸੋਕ ਜਨਾਯੋ ॥੨੧੯੨॥
chauk paree nahee peey pikhiyo kab sayaam kahai tin sok janaayo |2192|

તે ચોંકી ઉઠી, જાગી ગઈ અને ઉશ્કેરાઈ ગઈ.2192.

ਜਾਗਤਿ ਹੀ ਬਿਰਲਾਪ ਕੀਓ ਅਤਿ ਹੀ ਚਿਤਿ ਸੋਕ ਕੀ ਬਾਤ ਜਨਾਈ ॥
jaagat hee biralaap keeo at hee chit sok kee baat janaaee |

જાગીને, તેણીએ વિલાપ કર્યો અને તેના મનમાં ખૂબ જ વ્યથિત થઈ

ਅੰਗਨ ਮੈ ਡਗਰੀ ਸੀ ਫਿਰੈ ਪਤਿ ਕੀ ਕਰਿ ਕੈ ਮਨ ਮੈ ਦੁਚਿਤਾਈ ॥
angan mai ddagaree see firai pat kee kar kai man mai duchitaaee |

તેણીને તેના અંગોમાં દુખાવો થવા લાગ્યો અને તેણીના મનમાં તેના પતિ વિશે દુવિધા સહન કરી

ਪ੍ਰੇਤ ਲਗਿਯੋ ਕਿਧੌ ਪ੍ਰੀਤ ਲਗੀ ਕਿ ਕਛੂ ਅਬ ਯਾ ਠਗਮੂਰੀ ਸੀ ਖਾਈ ॥
pret lagiyo kidhau preet lagee ki kachhoo ab yaa tthagamooree see khaaee |

તેણી લૂંટી લેવામાં આવી હતી તે રીતે ખસેડવામાં આવી હતી

ਭਾਖਤ ਭੀ ਸਖੀ ਮੋ ਕਉ ਅਬੈ ਮੇਰੋ ਦੈ ਗਯੋ ਪ੍ਰੀਤਮ ਆਜ ਦਿਖਾਈ ॥੨੧੯੩॥
bhaakhat bhee sakhee mo kau abai mero dai gayo preetam aaj dikhaaee |2193|

તેણીને કોઈ ભૂત વળગ્યું હોય તેવું લાગ્યું, તેણીએ તેના મિત્રને કહ્યું, "ઓ મિત્ર! મેં આજે મારા પ્રિયને જોયો છે.” 2193.

ਏਤੀ ਹੀ ਕੈ ਬਤੀਯਾ ਮੁਖ ਤੇ ਗਿਰ ਭੂ ਪੈ ਪਰੀ ਸਭ ਸੁਧਿ ਭੁਲਾਈ ॥
etee hee kai bateeyaa mukh te gir bhoo pai paree sabh sudh bhulaaee |

આમ કહીને તે ધરતી પર પડી ગયો અને ભાન ગુમાવી બેઠો

ਯੌ ਬਿਸੰਭਾਰ ਪਰੀ ਧਰਨੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਭਨੈ ਮਨੋ ਨਾਗਿਨ ਖਾਈ ॥
yau bisanbhaar paree dharanee kab sayaam bhanai mano naagin khaaee |

તે બેભાન અવસ્થામાં ધરતી પર પડી ગઈ જાણે કોઈ માદા સાપે તેને ડંખ માર્યો હોય

ਮਾਨਹੁ ਅੰਤ ਸਮੋ ਪਹੁਚਿਯੋ ਇਹ ਦੈ ਗਯੋ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੋਤਿ ਦਿਖਾਈ ॥
maanahu ant samo pahuchiyo ih dai gayo preetam sot dikhaaee |

એવું લાગતું હતું કે તેણીએ તેના છેલ્લા કલાકમાં તેના પ્રિયને જોયો હતો

ਤਉ ਲਗਿ ਚਿਤ੍ਰ ਰੇਖਾ ਜੁ ਹੁਤੀ ਸੁ ਸਖੀ ਇਹ ਕੀ ਇਹ ਕੇ ਢਿਗਿ ਆਈ ॥੨੧੯੪॥
tau lag chitr rekhaa ju hutee su sakhee ih kee ih ke dtig aaee |2194|

તે સમયે તેની ચિત્રરેખા નામની મિત્ર તેની નજીક પહોંચી હતી.2194.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਸਖਿਨ ਦਸਾ ਜਬ ਯਾਹਿ ਸੁਨਾਈ ॥
sakhin dasaa jab yaeh sunaaee |

જ્યારે તેણે સખીને પરિસ્થિતિ જણાવી,

ਚਿਤ੍ਰ ਰੇਖ ਤਬ ਸੋਚ ਜਨਾਈ ॥
chitr rekh tab soch janaaee |

તેણીએ જ્યારે તેણીની સ્થિતિ તેના મિત્રને વર્ણવી ત્યારે મિત્ર પણ ખૂબ બેચેન થઈ ગયો

ਇਹ ਜੀਏ ਜੀਯ ਹੋ ਨਹੀ ਮਰਿ ਹੋ ॥
eih jee jeey ho nahee mar ho |

(ચિત્રરેખા મનમાં કહેવા લાગી) એ જીવશે તો (તો) હું જીવીશ, નહીં તો મરી જઈશ.

ਜਾਨਤ ਜਤਨੁ ਏਕ ਸੋਊ ਕਰਿ ਹੋ ॥੨੧੯੫॥
jaanat jatan ek soaoo kar ho |2195|

તેણીએ વિચાર્યું કે તે પછી તે બચી શકશે નહીં, પછી માત્ર એક જ પ્રયાસ કરવાનો હતો.2195.

ਜੋ ਮੈ ਨਾਰਦ ਸੋ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
jo mai naarad so sun paayo |

મેં નારદ પાસેથી જે સાંભળ્યું હતું,

ਵਹੈ ਜਤਨੁ ਮੇਰੇ ਮਨਿ ਆਯੋ ॥
vahai jatan mere man aayo |

નારદ પાસેથી મેં જે કંઈ સાંભળ્યું છે, તે જ માપ મારા મનમાં આવ્યું છે

ਜਤਨੁ ਆਜ ਸੋਊ ਮੈ ਕਰਿ ਹੋ ॥
jatan aaj soaoo mai kar ho |

આજે હું પણ એવું જ કરું છું

ਬਾਨਾਸੁਰ ਤੇ ਨੈਕੁ ਨ ਡਰਿ ਹੋ ॥੨੧੯੬॥
baanaasur te naik na ddar ho |2196|

હું એ જ પ્રયત્ન કરીશ અને બાણાસુરથી સહેજ પણ ડરતો નથી.2196.

ਸਖੀ ਬਾਚ ਚਿਤ੍ਰ ਰੇਖਾ ਸੋ ॥
sakhee baach chitr rekhaa so |

ચિત્રરેખાને સંબોધિત મિત્રનું ભાષણ:

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਆਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਤਿਹ ਕੀ ਸਖੀ ਤਿਹ ਕੋ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨਾਇ ॥
aatur hvai tih kee sakhee tih ko kahiyo sunaae |

તેના મિત્રએ આતુરતાથી તેને કહ્યું

ਜੋ ਜਾਨਤ ਹੈ ਜਤਨ ਤੂ ਸੋ ਅਬ ਤੁਰਤੁ ਬਨਾਇ ॥੨੧੯੭॥
jo jaanat hai jatan too so ab turat banaae |2197|

ઉશ્કેરાઈને, તેણીના મિત્રએ બીજા મિત્રને કહ્યું, "તમે જે કરી શકો તે તરત જ કરો."2197.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વય્યા

ਯੌ ਸੁਨਿ ਕੈ ਤਿਹ ਕੀ ਬਤੀਯਾ ਤਬ ਹੀ ਇਹ ਚਉਦਹ ਲੋਕ ਬਨਾਏ ॥
yau sun kai tih kee bateeyaa tab hee ih chaudah lok banaae |

તેની વાત સાંભળીને તેણે તરત જ ચૌદ જણ બનાવ્યા.

ਜੀਵ ਜਨਾਵਰ ਦੇਵ ਨਿਸਾਚਰ ਭੀਤ ਕੇ ਬੀਚ ਲਿਖੇ ਚਿਤ ਲਾਏ ॥
jeev janaavar dev nisaachar bheet ke beech likhe chit laae |

તેણીની વાત સાંભળીને આ મિત્રે ચૌદ જગતની રચના કરી અને તમામ જીવો, દેવતાઓ અને અન્યની રચના કરી

ਅਉਰ ਸਭੈ ਰਚਨਾ ਜਗ ਹੂ ਕੀ ਲਿਖੀ ਕਹਿ ਲਉ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਸੁਨਾਏ ॥
aaur sabhai rachanaa jag hoo kee likhee keh lau kab sayaam sunaae |

તેણીએ વિશ્વની બધી રચના કરી

ਤਉ ਇਹ ਆਇ ਸਮੁਛਤ ਕੈ ਬਹੀਆ ਗਹਿ ਯਾ ਸਭ ਹੀ ਦਰਸਾਏ ॥੨੧੯੮॥
tau ih aae samuchhat kai baheea geh yaa sabh hee darasaae |2198|

હવે તેણે ઉષાનો હાથ પકડ્યો અને તેને બધું બતાવ્યું.2198.

ਜਉ ਬਹੀਆ ਗਹਿ ਕੈ ਇਹ ਕੀ ਉਨ ਚਿਤ੍ਰ ਸਭੈ ਇਹ ਕਉ ਦਰਸਾਏ ॥
jau baheea geh kai ih kee un chitr sabhai ih kau darasaae |

જ્યારે તેનો હાથ પકડીને તેણે તેને તમામ તસવીરો બતાવી.

ਦੇਖਤਿ ਦੇਖਤਿ ਗੀ ਤਿਹ ਠਾ ਜਹ ਦ੍ਵਾਰਵਤੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਬਨਾਏ ॥
dekhat dekhat gee tih tthaa jah dvaaravatee brijanaath banaae |

જ્યારે તેણીનો હાથ પકડ્યો, તેણીએ તેણીને તમામ ચિત્રો બતાવ્યા, પછી આ બધું જોઈને તે કૃષ્ણની દ્વારકા નગરી પહોંચી.

ਸੰਬਰ ਕੋ ਅਰਿ ਥੋ ਜਿਹ ਠਉਰ ਲਿਖਿਯੋ ਇਹ ਤਾ ਪਿਖਿ ਨੈਨ ਨਿਵਾਏ ॥
sanbar ko ar tho jih tthaur likhiyo ih taa pikh nain nivaae |

જે જગ્યાએ સાંબરના દુશ્મન (અનરુદ્ધ)નું ચિત્રણ કરવામાં આવ્યું હતું, તે જોઈને તેણે પોતાની આંખો નીચી કરી.

ਤਾ ਸੁਇ ਦੇਖਿ ਕਹਿਯੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਸਹੀ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਏ ਸਖੀ ਪਾਏ ॥੨੧੯੯॥
taa sue dekh kahiyo ih bhaat sahee mere preetam e sakhee paae |2199|

જ્યાં શમ્બર કુમાર લખેલું હતું, ત્યાં પહોંચીને તેણે આંખો મીંચીને કહ્યું, “ઓ મિત્ર! તે મારો પ્રિય છે.”2199.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਕਹਿਯੋ ਸਖੀ ਅਬ ਢੀਲ ਨ ਕੀਜੈ ॥
kahiyo sakhee ab dteel na keejai |

(તેણે) કહ્યું, હે વિદ્વાન ! હવે વિલંબ ન કરો,

ਪ੍ਰੀਤਮ ਮੁਹਿ ਮਿਲਾਇ ਕੈ ਦੀਜੈ ॥
preetam muhi milaae kai deejai |

મને પ્રેમ આપો

ਜਬ ਸਜਨੀ ਇਹ ਕਾਰਜ ਕੈ ਹੋ ॥
jab sajanee ih kaaraj kai ho |

ઓ સખી! જ્યારે તમે (હું) આ કામ કરશો,