શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1008

ਛਾਹ ਹੇਰ ਜੋ ਇਹ ਚਖ ਦਛਿਨ ਮਾਰਿ ਹੈ ॥

chhaah her jo ih chakh dachhin maar hai |

તેલમાં (માછલીની) મૂર્તિ જોઈને,

ਹੋ ਸੋ ਨਰ ਹਮਰੇ ਸਾਥ ਸੁ ਆਇ ਬਿਹਾਰਿ ਹੈ ॥੬॥

ho so nar hamare saath su aae bihaar hai |6|

'જે કોઈ માછલીને મારશે તે મારી સાથે લગ્ન કરશે.'(6)

ਦੇਸ ਦੇਸ ਕੇ ਏਸਨ ਲਯੋ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ॥

des des ke esan layo bulaae kai |

તમામ દેશોના રાજકુમારોને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.

ਮਛ ਅਛ ਸਰ ਮਾਰੋ ਧਨੁਖ ਚੜਾਇ ਕੈ ॥

machh achh sar maaro dhanukh charraae kai |

માછલીને તેલમાં જોતી વખતે તેને મારવાનું કહેવામાં આવ્યું.

ਡੀਮ ਡਾਮ ਕਰਿ ਤਾ ਕੋ ਬਿਸਿਖ ਬਗਾਵਹੀ ॥

ddeem ddaam kar taa ko bisikh bagaavahee |

ઘણા ગૌરવ સાથે આવ્યા અને તીર ફેંક્યા.

ਹੋ ਲਗੈ ਨ ਤਾ ਕੋ ਚੋਟ ਬਹੁਰਿ ਫਿਰਿ ਆਵਹੀ ॥੭॥

ho lagai na taa ko chott bahur fir aavahee |7|

પરંતુ કોઈ હિટ કરી શક્યું નહીં અને તેઓ નિરાશ રહ્યા.(7)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਕਰੈ ਡੀਮ ਡਾਮੈ ਬਡੇ ਸੂਰ ਧਾਵੈ ॥

karai ddeem ddaamai badde soor dhaavai |

તેઓ મજબૂત યોદ્ધા બનતા હતા.

ਲਗੈ ਬਾਨ ਤਾ ਕੌ ਨ ਰਾਜਾ ਲਜਾਵੈ ॥

lagai baan taa kau na raajaa lajaavai |

પણ તીર ન હોવાથી રાજાઓ શરમાઈ ગયા.

ਚਲੈ ਨੀਚ ਨਾਰੀਨ ਕੈ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ॥

chalai neech naareen kai bhaat aaisee |

તેઓ સ્ત્રીઓની જેમ નીચા ચાલ્યા,

ਮਨੋ ਸੀਲਵੰਤੀ ਸੁ ਨਾਰੀ ਨ ਵੈਸੀ ॥੮॥

mano seelavantee su naaree na vaisee |8|

જાણે શીલવાન સ્ત્રી એવી નથી. 8.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દ્વિ:

ਐਂਡੇ ਬੈਂਡੇ ਹ੍ਵੈ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਚੋਟ ਚਲਾਵੈ ਜਾਇ ॥

aaindde baindde hvai nripat chott chalaavai jaae |

રાજાઓ કુટિલ પાંખો સાથે તીર મારવા ગયા.

ਤਾਹਿ ਬਿਸਿਖ ਲਾਗੇ ਨਹੀ ਸੀਸ ਰਹੈ ਨਿਹੁਰਾਇ ॥੯॥

taeh bisikh laage nahee sees rahai nihuraae |9|

માછલીને તીર મારી શકાતું ન હતું અને તેઓ માથું નમાવીને છોડી દેવામાં આવ્યા હતા. 9.

ਬਿਸਿਖ ਬਗਾਵੈ ਕੋਪ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਨ ਲਾਗੇ ਘਾਇ ॥

bisikh bagaavai kop kar taeh na laage ghaae |

(ઘણા) ગુસ્સે થયા અને તીર માર્યા, (પરંતુ તીર) માછલીને ન લાગ્યું.

ਖਿਸਲਿ ਕਰਾਹਾ ਤੇ ਪਰੈ ਜਰੇ ਤੇਲ ਮੈ ਜਾਇ ॥੧੦॥

khisal karaahaa te parai jare tel mai jaae |10|

(તેઓ) કઢાઈમાં સરકી જતા અને તેલમાં બળી જતા. 10.

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਪਰੇ ਤੇਲ ਮੈ ਭੂਜਿ ਕੈ ਭਾਤਿ ਐਸੀ ॥

pare tel mai bhooj kai bhaat aaisee |

તેઓ આ રીતે તેલમાં પડવાથી બળી જતા હતા

ਬਰੇ ਜ੍ਯੋਂ ਪਕਾਵੈ ਮਹਾ ਨਾਰਿ ਜੈਸੀ ॥

bare jayon pakaavai mahaa naar jaisee |

વૃદ્ધ મહિલાઓ જે રીતે રાંધે છે.

ਕੋਊ ਬਾਨ ਤਾ ਕੋ ਨਹੀ ਬੀਰ ਮਾਰੈ ॥

koaoo baan taa ko nahee beer maarai |

કોઈ પણ યોદ્ધા તે માછલીને તીર વડે મારી શકતો ન હતો.

ਮਰੇ ਲਾਜ ਤੇ ਰਾਜ ਧਾਮੈ ਸਿਧਾਰੈ ॥੧੧॥

mare laaj te raaj dhaamai sidhaarai |11|

(તેથી) તેઓ શરમમાં (તેમની) રાજધાનીઓમાં ગયા. 11.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਅਧਿਕ ਲਜਤ ਭੂਪਤਿ ਭਏ ਤਾ ਕੌ ਬਾਨ ਚਲਾਇ ॥

adhik lajat bhoopat bhe taa kau baan chalaae |

રાજકુમારો શરમ અનુભવતા હતા,

ਚੋਟ ਨ ਕਾਹੂੰ ਕੀ ਲਗੀ ਸੀਸ ਰਹੇ ਨਿਹੁਰਾਇ ॥੧੨॥

chott na kaahoon kee lagee sees rahe nihuraae |12|

જેમ જેમ તેમના તીરો ભટકી જતા હતા, અને તેઓ પસ્તાવો અનુભવતા હતા.(12)

ਪਰੀ ਨ ਪ੍ਯਾਰੀ ਹਾਥ ਮੈ ਮਛਹਿ ਲਗਿਯੋ ਨ ਬਾਨ ॥

paree na payaaree haath mai machheh lagiyo na baan |

ન તો તેઓ માછલીને ફટકારી શક્યા અને ન તો તેઓ પ્રિયને પ્રાપ્ત કરી શક્યા.

ਲਜਤਨ ਗ੍ਰਿਹ ਅਪਨੇ ਗਏ ਬਨ ਕੋ ਕਿਯੋ ਪਯਾਨ ॥੧੩॥

lajatan grih apane ge ban ko kiyo payaan |13|

અપમાનમાં તરબોળ થઈને કેટલાક તેમના ઘરે ગયા અને કેટલાક જંગલમાં ગયા.(13)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਐਸੀ ਭਾਤਿ ਕਥਾ ਤਹ ਭਈ ॥

aaisee bhaat kathaa tah bhee |

આવી વાર્તા ત્યાં બની.

ਉਤੈ ਕਥਾ ਪੰਡ੍ਵਨ ਪਰ ਗਈ ॥

autai kathaa panddvan par gee |

વાત ફેલાઈ ગઈ અને સમાચાર પાંડવો સુધી પહોંચ્યા.

ਜਹਾ ਦੁਖਿਤ ਵੈ ਬਨਹਿ ਬਿਹਾਰੈ ॥

jahaa dukhit vai baneh bihaarai |

જ્યાં તેઓ દુ:ખમાં ભટકતા હતા

ਕੰਦ ਮੂਲ ਭਛੈ ਮ੍ਰਿਗ ਮਾਰੈ ॥੧੪॥

kand mool bhachhai mrig maarai |14|

અવિશ્વાસથી, તેઓ પહેલેથી જ જંગલોમાં ફરતા હતા, અને હરણનો શિકાર કરીને અને ઝાડના પાંદડા અને મૂળ ખાતા રહેતા હતા.(14)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਕੁੰਤੀ ਪੁਤ੍ਰ ਬਿਲੋਕਿ ਕੈ ਐਸੇ ਕਹਿਯੋ ਸੁਨਾਇ ॥

kuntee putr bilok kai aaise kahiyo sunaae |

કુંતીના પુત્ર (અર્જન) એ જાહેરાત કરી કે,

ਮਤਸ ਦੇਸ ਮੈ ਬਨ ਘਨੋ ਤਹੀ ਬਿਹਾਰੈ ਜਾਇ ॥੧੫॥

matas des mai ban ghano tahee bihaarai jaae |15|

તે માચ્છ દેશમાં જઈ રહ્યો હતો જ્યાં વધુ સારા વૃક્ષો હતા.(15)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਪਾਡਵ ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਜਬ ਭਏ ॥

paaddav bachan sunat jab bhe |

જ્યારે પાંડવોએ આ સાંભળ્યું

ਮਤਸ ਦੇਸ ਕੀ ਓਰ ਸਿਧਏ ॥

matas des kee or sidhe |

તેમના સૂચનને માનીને, તેઓ બધા મચ્છ દેશ તરફ કૂચ કરી

ਜਹਾ ਸੁਯੰਬਰ ਦ੍ਰੁਪਦ ਰਚਾਯੋ ॥

jahaa suyanbar drupad rachaayo |

જ્યાં દ્રુપદે સુઅંબરની રચના કરી હતી

ਸਭ ਭੂਪਨ ਕੋ ਬੋਲਿ ਪਠਾਯੋ ॥੧੬॥

sabh bhoopan ko bol patthaayo |16|

જ્યાં સ્વયંબર આગળ વધી રહ્યો હતો અને તમામ રાજકુમારોને આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા.(16)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਜਹਾ ਸੁਯੰਬਰ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਰਚਿਯੋ ਕਰਾਹ ਤਪਾਇ ॥

jahaa suyanbar dropadee rachiyo karaah tapaae |

જ્યાં દરોપદીએ સ્વયંબર ગોઠવ્યું હતું અને કઢાઈ મૂકવામાં આવી હતી,

ਤਹੀ ਜਾਇ ਠਾਢੋ ਭਯੋ ਧਨੀ ਧਨੰਜੈ ਰਾਇ ॥੧੭॥

tahee jaae tthaadto bhayo dhanee dhananjai raae |17|

અર્જન એ જગ્યાએ જઈને ઊભો રહ્યો.(17)

ਦੋਊ ਪਾਵ ਕਰਾਹ ਪਰ ਰਾਖਤ ਭਯੋ ਬਨਾਇ ॥

doaoo paav karaah par raakhat bhayo banaae |

તેણે તેના બંને પગ કઢાઈ પર મૂક્યા,

ਬਹੁਰਿ ਮਛ ਕੀ ਛਾਹ ਕਹ ਹੇਰਿਯੋ ਧਨੁਖ ਚੜਾਇ ॥੧੮॥

bahur machh kee chhaah kah heriyo dhanukh charraae |18|

અને, માછલીને લક્ષ્યમાં રાખીને, ધનુષ્યમાં તીર મૂકો.(18)

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સવૈયા

ਕੋਪਿ ਕੁਵੰਡ ਚੜਾਇ ਕੈ ਪਾਰਥ ਮਛ ਕੌ ਦਛਿਨ ਪਛ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥

kop kuvandd charraae kai paarath machh kau dachhin pachh nihaariyo |

ગુસ્સામાં તેણે માછલીની જમણી આંખ તરફ જોયું.

ਕਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨ ਪ੍ਰਤੰਚਹਿ ਆਨ ਮਹਾ ਕਰਿ ਕੈ ਅਭਿਮਾਨ ਹਕਾਰਿਯੋ ॥

kaan pramaan pratancheh aan mahaa kar kai abhimaan hakaariyo |

તેણે ધનુષ્યને તેના કાન સુધી ખેંચ્યું અને, ગર્વ સાથે, તેણે ગર્જના કરી,

ਖੰਡਨ ਕੈ ਰਨ ਮੰਡਨ ਜੇ ਬਲਵੰਡਨ ਕੋ ਸਭ ਪੌਰਖ ਹਾਰਿਯੋ ॥

khanddan kai ran manddan je balavanddan ko sabh pauarakh haariyo |

'તમે, તમામ પ્રદેશોના બહાદુર રાજાઓ, નિષ્ફળ ગયા છો.'

ਯੌ ਕਹਿ ਬਾਨ ਤਜ੍ਯੋ ਤਜਿ ਕਾਨਿ ਘਨੀ ਰਿਸਿ ਠਾਨਿ ਤਕਿਯੋ ਤਿਹ ਮਾਰਿਯੋ ॥੧੯॥

yau keh baan tajayo taj kaan ghanee ris tthaan takiyo tih maariyo |19|

આમ પડકારતાં, તેણે આંખમાં જ તીર માર્યું.(19)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਪਾਰਥ ਧਨੁ ਕਰਖਤ ਭਏ ਬਰਖੇ ਫੂਲ ਅਨੇਕ ॥

paarath dhan karakhat bhe barakhe fool anek |

જ્યારે તેણે ધનુષ્ય લંબાવ્યું, ત્યારે બધા દેવતાઓ પ્રસન્ન થયા અને તેઓએ ફૂલોની વર્ષા કરી.

ਦੇਵ ਸਭੈ ਹਰਖਤ ਭਏ ਹਰਖਿਯੋ ਹਠੀ ਨ ਏਕ ॥੨੦॥

dev sabhai harakhat bhe harakhiyo hatthee na ek |20|

પરંતુ હઠીલા સ્પર્ધકો ખુશ ન હતા.(20)

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચોપાઈ

ਯਹ ਗਤਿ ਦੇਖਿ ਬੀਰ ਰਿਸ ਭਰੇ ॥

yah gat dekh beer ris bhare |

આ સ્થિતિ જોઈને બધા યોદ્ધાઓ ક્રોધથી ભરાઈ ગયા

ਲੈ ਲੈ ਹਥਿ ਹਥਿਯਾਰਨ ਪਰੇ ॥

lai lai hath hathiyaaran pare |

આ ઘટના જોઈને, દાવેદારો ગુસ્સામાં ઉડી ગયા અને, તેમના હથિયારો લઈને આગળ આવ્યા.

ਯਾ ਜੁਗਿਯਹਿ ਜਮ ਲੋਕ ਪਠੈਹੈਂ ॥

yaa jugiyeh jam lok patthaihain |

(એમ વિચારીને) આ જોગીને યમલોક મોકલીએ

ਐਂਚਿ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਕੈਹੈਂ ॥੨੧॥

aainch dropadee nij triy kaihain |21|

'અમે આ ઋષિ-પ્રકારને મૃત્યુની ઘૂંટણમાં મોકલીશું અને દરોપદીસની પત્નીને લઈ જઈશું.'(21)

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਤਬ ਪਾਰਥ ਕੇਤੇ ਕਟਕ ਕਾਟੇ ਕੋਪ ਬਢਾਇ ॥

tab paarath kete kattak kaatte kop badtaae |

પછી પાર્થ (અર્જન) પણ ગુસ્સે થયો, અને તેણે થોડાકને માર માર્યો.

ਕੇਤੇ ਕਟਿ ਡਾਰੇ ਕਟਿਨ ਕਾਟੇ ਕਰੀ ਬਨਾਇ ॥੨੨॥

kete katt ddaare kattin kaatte karee banaae |22|

તેણે ઘણાનો નાશ કર્યો અને સંખ્યાબંધ હાથીઓને કાપી નાખ્યા.(22)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

bhujang chhand |

ભુજંગ શ્લોક:

ਕਿਤੇ ਛਤ੍ਰਿ ਛੇਕੇ ਕਿਤੇ ਛੈਲ ਛੋਰੇ ॥

kite chhatr chheke kite chhail chhore |

કેટકેટલી છત્રીઓ વીંધાઈ છે અને ક્યાંથી યુવા યોદ્ધાઓ છૂટી ગયા છે.

ਕਿਤੇ ਛਤ੍ਰ ਧਾਰੀਨ ਕੇ ਛਤ੍ਰ ਤੋਰੇ ॥

kite chhatr dhaareen ke chhatr tore |

કેટલાય છત્રધારકોએ છત્રીઓ તોડી નાખી.

ਕਿਤੇ ਹਾਕਿ ਮਾਰੇ ਕਿਤੇ ਮਾਰਿ ਡਾਰੈ ॥

kite haak maare kite maar ddaarai |

તેણે વેશમાં કેટલાને માર્યા અને કેટલાને તેણે માર્યા (એવું જ).

ਚਹੂੰ ਓਰ ਬਾਜੇ ਸੁ ਮਾਰੂ ਨਗਾਰੇ ॥੨੩॥

chahoon or baaje su maaroo nagaare |23|

ચારે બાજુ ઘોર અવાજો વાગવા લાગ્યા. 23.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

દોહીરા

ਅਨ ਵਰਤ੍ਰਯਨ ਨਿਰਵਰਤ ਕੈ ਅਬਲਾ ਲਈ ਉਠਾਇ ॥

an varatrayan niravarat kai abalaa lee utthaae |

તે હઠીલાઓને ભગાડીને તેણે સ્ત્રીને ઉપાડી લીધી,

ਡਾਰਿ ਕਾਪਿ ਧ੍ਵਜ ਰਥ ਲਈ ਬਹੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਘਾਇ ॥੨੪॥

ddaar kaap dhvaj rath lee bahu beeran ko ghaae |24|

ઘણા વધુને મારીને, તેણે તેણીને રથમાં બેસાડી.(24)

ਭੁਜੰਗ ਛੰਦ ॥

bhujang chhand |

ભુજંગ છંદ

ਕਿਤੀ ਬਾਹ ਕਾਟੇ ਕਿਤੇ ਪਾਵ ਤੋਰੇ ॥

kitee baah kaatte kite paav tore |

કેટલાકના હાથ કપાયા અને કેટલાકના પગ ભાંગી ગયા.

ਮਹਾ ਜੁਧ ਸੋਡੀਨ ਕੇ ਛਤ੍ਰ ਛੋਰੇ ॥

mahaa judh soddeen ke chhatr chhore |

ઘણાના હાથ-પગ કાપી નાખવામાં આવ્યા હતા અને અભિમાનીઓએ તેમની રાજવીઓ ગુમાવી હતી.

ਕਿਤੇ ਪੇਟ ਫਾਟੇ ਕਿਤੇ ਠੌਰ ਮਾਰੇ ॥

kite pett faatte kite tthauar maare |

કેટલાકના પેટ ફાટી ગયા હતા અને કેટલાકના ઘટનાસ્થળે જ મોત થયા હતા.

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428