શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 705


ਭਜੀ ਸਰਬ ਸੈਣੰ ਨ ਨੈਣੰ ਨਿਹਾਰ੍ਯੋ ॥
bhajee sarab sainan na nainan nihaarayo |

દત્તે પોતાનું તીર પકડીને બીજાઓ પર છોડ્યું અને જોયા વગર આખી સેના ભાગી ગઈ

ਜਿਨ੍ਰਯੋ ਬੀਰ ਏਕੈ ਅਨੇਕੰ ਪਰਾਨੋ ॥
jinrayo beer ekai anekan paraano |

ફક્ત એક જ યોદ્ધાએ બધા પર વિજય મેળવ્યો અને ઘણા યોદ્ધાઓ ભાગી ગયા

ਪੁਰਾਨੇ ਪਲਾਸੀ ਹਨੇ ਪੌਨ ਮਾਨੋ ॥੩੦੫॥
puraane palaasee hane pauan maano |305|

યોદ્ધાઓના પગ પવનથી જૂના પલાશના ઝાડને જડમૂળથી ઉખડી ગયા હતા.78.305.

ਰਣੰ ਰੋਸ ਕੈ ਲੋਭ ਬਾਜੀ ਮਟਕ੍ਰਯੋ ॥
ranan ros kai lobh baajee mattakrayo |

યુદ્ધમાં ક્રોધિત થઈને, લોભ (લોભ) ને કારણે તેનો ઘોડો દોડવા લાગ્યો

ਭਜ੍ਯੋ ਬੀਰ ਬਾਚ੍ਰਯੋ ਅਰ੍ਰਯੋ ਸੁ ਝਟਕ੍ਯੋ ॥
bhajayo beer baachrayo arrayo su jhattakayo |

જે કોઈ તેની પાસેથી ભાગી ગયો, તે બચી ગયો, તે ત્યાં જ ઊભો રહ્યો, એક ધક્કો માર્યો

ਫਿਰ੍ਯੋ ਦੇਖ ਬੀਰੰ ਅਨਾਲੋਭ ਧਾਯੋ ॥
firayo dekh beeran anaalobh dhaayo |

('લોભ') યોદ્ધાને (અરણ્યમાં) ફરતો જોઈ 'અનલોભ' દોડી આવ્યો.

ਛੁਟੇ ਬਾਣ ਐਸੇ ਸਬੈ ਬ੍ਯੋਮ ਛਾਯੋ ॥੩੦੬॥
chhutte baan aaise sabai bayom chhaayo |306|

અલોભ નામનો યોદ્ધા (લોભ વગરનો) તેને જોઈને પાછો ફર્યો અને લોભાએ ઘણા તીરો છોડ્યા, જે આકાશમાં ફેલાઈ ગયા.79.306.

ਦਸੰ ਬਾਣ ਲੈ ਬੀਰ ਧੀਰੰ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
dasan baan lai beer dheeran prahaare |

તેઓએ દસ તીર લીધા અને વીર (નામ) 'ધીરજ' પર ગોળીબાર કર્યો.

ਸਰੰ ਸਠਿ ਲੈ ਸੰਜਮੈ ਤਾਕਿ ਮਾਰੇ ॥
saran satth lai sanjamai taak maare |

તેણે ધૈર્ય (ધીરજ) નામના યોદ્ધા પર દસ તીરો વડે હુમલો કર્યો અને તેણે સંજમ (સંયમ)ને પોતાનું લક્ષ્ય બનાવીને સાઠ તીર છોડ્યા.

ਨਵੰ ਬਾਣ ਸੋ ਨੇਮ ਕੋ ਅੰਗ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
navan baan so nem ko ang chhedayo |

તેણે નવ બાણોથી 'કરાર'ના અંગો વીંધ્યા છે.

ਬਲੀ ਬੀਸਿ ਬਾਣਾਨਿ ਬਿਗ੍ਰਯਾਨ ਬੇਧ੍ਰਯੋ ॥੩੦੭॥
balee bees baanaan bigrayaan bedhrayo |307|

તેણે તેના નવ તીરો વડે નેમ (સિદ્ધાંત) ના અંગોને વીંધી નાખ્યા અને વીસ તીરો વડે તેણે શક્તિશાળી યોદ્ધા વિજ્ઞાન (વિજ્ઞાન) પર હુમલો કર્યો.80.307.

ਪਚਿਸ ਬਾਣ ਪਾਵਿਤ੍ਰਤਾ ਕੋ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
pachis baan paavitrataa ko prahaare |

'શુદ્ધિ' પર પાંચ તીર માર્યા છે.

ਅਸੀਹ ਬਾਣ ਅਰਚਾਹਿ ਕੈ ਅੰਗਿ ਝਾਰੇ ॥
aseeh baan arachaeh kai ang jhaare |

તેણે પવિત્રતા પર પચીસ બાણોથી અને અર્ચના પર એંસી બાણોથી હુમલો કર્યો, જેના અંગ તેણે કાપી નાખ્યા.

ਪਚਾਸੀ ਸਰੰ ਪੂਰਿ ਪੂਜਾਹਿ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
pachaasee saran poor poojaeh chhedayo |

પૂજાને પંચ્યાસી બાણોથી વીંધવામાં આવી છે.

ਬਡੋ ਲਸਟਕਾ ਲੈ ਸਲਜਾਹਿ ਭੇਦ੍ਯੋ ॥੩੦੮॥
baddo lasattakaa lai salajaeh bhedayo |308|

તેણે પંચ્યાસી તીરો વડે સંપૂર્ણ પૂજા (પૂજા)નો નાશ કર્યો તેણે તેના મોટા સ્ટાફ સાથે લજ્જાને હરાવ્યો.81.308.

ਬਿਆਸੀ ਬਲੀ ਬਾਣ ਬਿਦ੍ਰਯਾਹਿ ਮਾਰੇ ॥
biaasee balee baan bidrayaeh maare |

બ્યાસી બાણોએ પરાક્રમી યોદ્ધા 'બિદ્યા'ને મારી નાખ્યો.

ਤਪਸ੍ਰਯਾਹਿ ਪੈ ਤਾਕਿ ਤੇਤੀਸ ਡਾਰੇ ॥
tapasrayaeh pai taak tetees ddaare |

વિદ્યા પર બ્યાસી અને તપસ્યા પર તેત્રીસ બાણ છોડવામાં આવ્યા હતા:

ਕਈ ਬਾਣ ਸੋਂ ਕੀਰਤਨੰ ਅੰਗ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
kee baan son keeratanan ang chhedayo |

કીર્તિના અંગો અસંખ્ય બાણોથી વીંધેલા હતા

ਅਲੋਭਾਦਿ ਜੋਧਾ ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਭੇਦ੍ਯੋ ॥੩੦੯॥
alobhaad jodhaa bhalee bhaat bhedayo |309|

આલોભ વગેરે જેવા યોદ્ધાઓ સાથે સરસ રીતે વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો.82.309.

ਨ੍ਰਿਹੰਕਾਰ ਕੋ ਬਾਨ ਅਸੀਨ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
nrihankaar ko baan aseen chhedayo |

નિરહંકરને આપણે બાણોથી વીંધી નાખ્યા છે.

ਭਲੇ ਪਰਮ ਤਤ੍ਵਾਦਿ ਕੋ ਬਛ ਭੇਦ੍ਯੋ ॥
bhale param tatvaad ko bachh bhedayo |

તેણે નીર-અહંકારને એંસી બાણોથી વીંધ્યા અને પ્રમ-તત્વ વગેરેની કમરને પણ પોતાના હાથ વડે સ્પર્શ કર્યો.

ਕਈ ਬਾਣ ਕਰੁਣਾਹਿ ਕੇ ਅੰਗਿ ਝਾਰੇ ॥
kee baan karunaeh ke ang jhaare |

'કરુણા' ના શરીર પર ઘણા તીર છે.

ਸਰੰ ਸਉਕ ਸਿਛਿਆ ਕੇ ਅੰਗਿ ਮਾਰੇ ॥੩੧੦॥
saran sauk sichhiaa ke ang maare |310|

કરુણાના અંગો ઘણા તીરોથી નીચે ફેંકી દેવામાં આવ્યા હતા અને શિક્ષાના અંગો પર લગભગ સો તીરો છોડવામાં આવ્યા હતા.83.310.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਦਾਨ ਆਨਿ ਪੁਜਿਯੋ ਤਬੈ ਗ੍ਯਾਨ ਬਾਨ ਲੈ ਹਾਥਿ ॥
daan aan pujiyo tabai gayaan baan lai haath |

પછી 'દાન' (નામનો યોદ્ધા) હાથમાં જ્ઞાનનું બાણ લઈને આવ્યો.

ਜੁਆਨ ਜਾਨਿ ਮਾਰ੍ਯੋ ਤਿਸੈ ਧ੍ਯਾਨ ਮੰਤ੍ਰ ਕੇ ਸਾਥ ॥੩੧੧॥
juaan jaan maarayo tisai dhayaan mantr ke saath |311|

પછી દાન નામના યોદ્ધાએ જ્ઞાનના બાણ હાથમાં લઈને પૂજા કરી અને પ્રસાદ આપ્યો, ધ્યાનથી મોહક કરી, તેણે તે યુવાન પર વિસર્જન કર્યું.84.311.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
bhujang prayaat chhand |

ભુજંગ પ્રયાત શ્લોક

ਰਣੰ ਉਛਲ੍ਯੋ ਦਾਨ ਜੋਧਾ ਮਹਾਨੰ ॥
ranan uchhalayo daan jodhaa mahaanan |

યુદ્ધમાં મહાન યોદ્ધા 'દાન' (નામ) ઉછરે છે,

ਸਭੈ ਸਸਤ੍ਰ ਬੇਤਾ ਅਤਿ ਅਸਤ੍ਰੰ ਨਿਧਾਨੰ ॥
sabhai sasatr betaa at asatran nidhaanan |

દાન નામના યોદ્ધાઓ યુદ્ધના મેદાનમાં ઉછળ્યા, જે શસ્ત્રો, શસ્ત્રો અને વસ્ત્રોનો ભંડાર હતો.

ਦਸੰ ਬਾਣ ਸੋ ਲੋਭ ਕੋ ਬਛਿ ਮਾਰ੍ਯੋ ॥
dasan baan so lobh ko bachh maarayo |

દસ તીર લઈને તેણે લોભના કમર-વિસ્તાર પર છોડ્યા

ਸਰੰ ਸਪਤ ਸੋ ਕ੍ਰੋਧ ਕੋ ਦੇਹੁ ਤਾਰ੍ਯੋ ॥੩੧੨॥
saran sapat so krodh ko dehu taarayo |312|

તે ક્રોધા.85.312 ના સાત મહાસાગરમાં તરી રહ્યો હોય તેવું લાગતું હતું.

ਨਵੰ ਬਾਣ ਬੇਧ੍ਰਯੋ ਅਨੰਨ੍ਰਯਾਸ ਬੀਰੰ ॥
navan baan bedhrayo ananrayaas beeran |

અનન્યાના યોદ્ધાને નવ બાણોથી વીંધવામાં આવે છે.

ਤ੍ਰਿਯੋ ਤੀਰ ਭੇਦ੍ਯੋ ਅਨਾਬਰਤ ਧੀਰੰ ॥
triyo teer bhedayo anaabarat dheeran |

નવ તીરોથી તેણે અન્યાય નામના યોદ્ધાને વીંધી નાખ્યું અને અવરાઈ નામના યોદ્ધાને ત્રણ બાણોથી વીંધી નાખ્યા.

ਭਯੋ ਭੇਦਿ ਕ੍ਰੋਧੰ ਸਤੰਸੰਗਿ ਮਾਰੇ ॥
bhayo bhed krodhan satansang maare |

સાત બાણોથી તેણે કરોધ નામના યોદ્ધાને ઘાયલ કર્યો.

ਭਈ ਧੀਰ ਧਰਮੰ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨ ਤਾਰੇ ॥੩੧੩॥
bhee dheer dharaman braham giaan taare |313|

આ રીતે બ્રહ્મ-જ્ઞાન (ઈશ્વર અથવા ધર્મનું જ્ઞાન) ધીરજપૂર્વક સ્થાપિત થયું.86.313.

ਕਈ ਬਾਣ ਕੁਲਹਤ੍ਰਤਾ ਕੋ ਚਲਾਏ ॥
kee baan kulahatrataa ko chalaae |

'કુલ-હત્રતા' (જોઈને) કેટલા તીર માર્યા છે.

ਕਈ ਬਾਣ ਲੈ ਬੈਰ ਕੇ ਬੀਰ ਘਾਏ ॥
kee baan lai bair ke beer ghaae |

કાલહ પર ઘણા તીરો છોડવામાં આવ્યા, જેનાથી તે નિશાન બની ગયો અને ઘણા તીરોથી વૈરના યોદ્ધાઓ માર્યા ગયા.

ਕਿਤੇ ਘਾਇ ਆਲਸ ਕੈ ਅੰਗਿ ਲਾਗੇ ॥
kite ghaae aalas kai ang laage |

'આલાસ' (નામના યોદ્ધા)ના શરીર પર કેટલા ઘા થયા છે.

ਸਬੈ ਨਰਕ ਤੇ ਆਦਿ ਲੈ ਬੀਰ ਭਾਗੇ ॥੩੧੪॥
sabai narak te aad lai beer bhaage |314|

આલસ (આળસ) ના અંગો પર ઘણા તીરો વાગ્યા અને આ બધા યોદ્ધાઓ નરક તરફ નાસી ગયા.87.314.

ਇਕੈ ਬਾਣ ਨਿਸੀਲ ਕੋ ਅੰਗ ਛੇਦ੍ਯੋ ॥
eikai baan niseel ko ang chhedayo |

એક જ તીરથી 'નિસિલ' (નામના યોદ્ધા)નું શરીર કપાઈ ગયું છે.

ਦੁਤੀ ਕੁਸਤਤਾ ਕੋ ਭਲੈ ਸੂਤ ਭੇਦ੍ਯੋ ॥
dutee kusatataa ko bhalai soot bhedayo |

એક તીરથી અશિલનું અંગ વીંધાઈ ગયું અને બીજું તીર ખૂબ જ સરસ રીતે કુટીસતામાં લાગ્યું.

ਗੁਮਾਨਾਦਿ ਕੇ ਚਾਰ ਬਾਜੀ ਸੰਘਾਰੇ ॥
gumaanaad ke chaar baajee sanghaare |

(ત્રીજા બાણથી) 'ગુમાન' વગેરેના ચાર ઘોડા માર્યા છે.

ਅਨਰਥਾਦਿ ਕੇ ਬੀਰ ਬਾਕੇ ਨਿਵਾਰੇ ॥੩੧੫॥
anarathaad ke beer baake nivaare |315|

અભિમાન (અહંકાર) ના સુંદર ઘોડાઓ માર્યા ગયા અને અનર્થ વગેરેના લડવૈયાઓનો પણ નાશ કર્યો.88.315.

ਪਿਪਾਸਾ ਛੁਧਾ ਆਲਸਾਦਿ ਪਰਾਨੇ ॥
pipaasaa chhudhaa aalasaad paraane |

ત્રેહ, ભૂખ, આળસ વગેરે (યોદ્ધા-ભૂમિમાંથી) નાસી ગયા.

ਭਜ੍ਯੋ ਲੋਭ ਕ੍ਰੋਧੀ ਹਠੀ ਦੇਵ ਜਾਨੇ ॥
bhajayo lobh krodhee hatthee dev jaane |

પિપાસા (તરસ), ક્ષુધા (ભૂખ), આલસ (આળસ) વગેરે ભાગી ગયા અને દૈવ (દેવતા) નો ક્રોધ જાણી લોભ (લોભ) પણ ભાગી ગયા.

ਤਪ੍ਯੋ ਨੇਮ ਨਾਮਾ ਅਨੇਮੰ ਪ੍ਰਣਾਸੀ ॥
tapayo nem naamaa aneman pranaasee |

'નેમ' નામનો યોદ્ધા (નામ ધરાવતો યોદ્ધા) આવ્યો છે, (તેણે) 'શત્રુ' (નામ રાખનાર યોદ્ધા) નો નાશ કર્યો છે.

ਧਰੇ ਜੋਗ ਅਸਤ੍ਰੰ ਅਲੋਭੀ ਉਦਾਸੀ ॥੩੧੬॥
dhare jog asatran alobhee udaasee |316|

અનિયમ (અનુશાસન), નિયમ (સિદ્ધાંત) નો નાશ કરનાર પણ ક્રોધિત થઈ ગયો અને તેણે લોભ વિના અલગ થઈ ગયેલા યોગશાસ્ત્ર (યોગના હાથ) ધારણ કર્યા.89.316.

ਹਤ੍ਰਯੋ ਕਾਪਟੰ ਖਾਪਟੰ ਸੋਕ ਪਾਲੰ ॥
hatrayo kaapattan khaapattan sok paalan |

(તેણે) 'કપત', 'ખાપ્ત' અને 'સોક પાલ' નામના યોદ્ધાઓને મારી નાખ્યા છે.