શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 690


ਏਕ ਜਾਰ ਸੁਨਾ ਨਯੋ ਤਿਹ ਡਾਰੀਐ ਅਬਿਚਾਰ ॥
ek jaar sunaa nayo tih ddaareeai abichaar |

બીજી નવી જાળ સાંભળવા મળી છે, તે વિચાર્યા વિના શોધવી જોઈએ.

ਸਤਿ ਬਾਤ ਕਹੋ ਤੁਮੈ ਸੁਨਿ ਰਾਜ ਰਾਜ ਵਤਾਰ ॥੧੪੦॥
sat baat kaho tumai sun raaj raaj vataar |140|

“હવે હે રાજા! તરત જ બીજી જાળ ફેંકો અને તેને પકડવાનું આ એકમાત્ર પગલું છે.”140.

ਗਿਆਨ ਨਾਮੁ ਸੁਨਾ ਹਮੋ ਤਿਹ ਜਾਰ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਰਾਇ ॥
giaan naam sunaa hamo tih jaar ko nrip raae |

ઓ રાજન! આપણે એ જાળનું નામ 'જ્ઞાન' સાંભળ્યું છે.

ਤਉਨ ਤਾ ਮੈ ਡਾਰਿ ਕੈ ਮੁਨਿ ਰਾਜ ਲੇਹੁ ਗਹਾਇ ॥
taun taa mai ddaar kai mun raaj lehu gahaae |

“હે રાજા! આપણે જ્ઞાનની જાળનું નામ સાંભળ્યું છે, તેને સમુદ્રમાં ફેંકી દો અને મહાન ઋષિને પકડો.

ਯੌ ਨ ਹਾਥਿ ਪਰੇ ਮੁਨੀਸੁਰ ਬੀਤ ਹੈ ਬਹੁ ਬਰਖ ॥
yau na haath pare muneesur beet hai bahu barakh |

“વર્ષો સુધી ઋષિ અન્ય કોઈ માપથી પકડાશે નહીં

ਸਤਿ ਬਾਤ ਕਹੌ ਤੁਮੈ ਸੁਨ ਲੀਜੀਐ ਭਰਤਰਖ ॥੧੪੧॥
sat baat kahau tumai sun leejeeai bharatarakh |141|

હે રક્ષક! સાંભળો, અમે તમને સત્ય કહીએ છીએ.” 141.

ਯੌ ਨ ਪਾਨਿ ਪਰੇ ਮੁਨਾਬਰ ਹੋਹਿਾਂ ਕੋਟਿ ਉਪਾਇ ॥
yau na paan pare munaabar hohiaan kott upaae |

"તમે આ સિવાય કરોડો પગલાં લઈ શકો છો, તમે તેને પકડી શકશો નહીં

ਡਾਰ ਕੇ ਤੁਮ ਗ੍ਯਾਨ ਜਾਰ ਸੁ ਤਾਸੁ ਲੇਹੁ ਗਹਾਇ ॥
ddaar ke tum gayaan jaar su taas lehu gahaae |

"માત્ર જ્ઞાનની જાળ ફેંકીને તેને પકડો"

ਗ੍ਯਾਨ ਜਾਰ ਜਬੈ ਨ੍ਰਿਪੰਬਰ ਡਾਰ੍ਯੋ ਤਿਹ ਬੀਚ ॥
gayaan jaar jabai nripanbar ddaarayo tih beech |

જ્યારે મહાન રાજા (પારસનાથ)એ તેમનામાં જ્ઞાનની જાળ નાખી.

ਤਉਨ ਜਾਰ ਗਹੋ ਮੁਨਾਬਰ ਜਾਨੁ ਦੂਜ ਦਧੀਚ ॥੧੪੨॥
taun jaar gaho munaabar jaan dooj dadheech |142|

જ્યારે રાજાએ જ્ઞાનની જાળ સમુદ્રમાં ફેંકી ત્યારે જાળ બીજા દધીચની જેમ તેને પકડી લીધી.142.

ਮਛ ਸਹਿਤ ਮਛਿੰਦ੍ਰ ਜੋਗੀ ਬਧਿ ਜਾਰ ਮਝਾਰ ॥
machh sahit machhindr jogee badh jaar majhaar |

મચ્છીન્દ્ર જોગીને માછલી સાથે જાળમાં બાંધવામાં આવ્યો હતો.

ਮਛ ਲੋਕ ਬਿਲੋਕਿ ਕੈ ਸਬ ਹ੍ਵੈ ਗਏ ਬਿਸੰਭਾਰ ॥
machh lok bilok kai sab hvai ge bisanbhaar |

યોગી મત્સ્યેન્દ્ર જાળમાં ફસાઈને માછલી સાથે પકડાઈ ગયા અને માછલી જોઈને બધા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા.

ਦ੍ਵੈ ਮਹੂਰਤ ਬਿਤੀ ਜਬੈ ਸੁਧਿ ਪਾਇ ਕੈ ਕਛੁ ਅੰਗਿ ॥
dvai mahoorat bitee jabai sudh paae kai kachh ang |

બે કલાક પસાર થયા પછી, જ્યારે કેટલાક મૃતદેહોને શુદ્ધ કરી શકાય છે,

ਭੂਪ ਦ੍ਵਾਰ ਗਏ ਸਭੈ ਭਟ ਬਾਧਿ ਅਸਤ੍ਰ ਉਤੰਗ ॥੧੪੩॥
bhoop dvaar ge sabhai bhatt baadh asatr utang |143|

થોડા સમય પછી, જ્યારે બધા લોકો ફરીથી સ્વસ્થ થયા, ત્યારે બધા યોદ્ધાઓ, તેમના હથિયારો અને શસ્ત્રો જમા કરીને રાજાના દ્વાર પર પહોંચ્યા.143.

ਮਛ ਉਦਰ ਲਗੇ ਸੁ ਚੀਰਨ ਕਿਉਹੂੰ ਨ ਚੀਰਾ ਜਾਇ ॥
machh udar lage su cheeran kiauhoon na cheeraa jaae |

તેઓ માછલીના પેટને ફાડવા લાગ્યા, પરંતુ તેમાંથી કોઈ તે કરી શક્યું નહીં

ਹਾਰਿ ਹਾਰਿ ਪਰੈ ਜਬੈ ਤਬ ਪੂਛ ਮਿਤ੍ਰ ਬੁਲਾਇ ॥
haar haar parai jabai tab poochh mitr bulaae |

જ્યારે તે બધાએ હાર માની લીધી, ત્યારે રાજાએ તેના મિત્રોને બોલાવ્યા અને પૂછ્યું:

ਅਉਰ ਕਉਨ ਬਿਚਾਰੀਐ ਉਪਚਾਰ ਤਾਕਰ ਆਜ ॥
aaur kaun bichaareeai upachaar taakar aaj |

(તેને ફાડવા માટે) અથવા અન્ય કોઈ પ્રયત્નો (ઉપાય) ધ્યાનમાં લેવા જોઈએ,

ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਜਾ ਤੇ ਪਰੈ ਮੁਨੀਸ੍ਵਰ ਸਰੇ ਹਮਰੋ ਕਾਜੁ ॥੧੪੪॥
drisatt jaa te parai muneesvar sare hamaro kaaj |144|

"હવે કયું માપ અપનાવવું, જેથી આપણે આપણા ઉદ્દેશ્યમાં સફળ થઈ શકીએ અને મહાન ઋષિના દર્શન કરી શકીએ."144.

ਦੋਹਰਾ ॥
doharaa |

દોહરા

ਮਛ ਪੇਟ ਕਿਹੂੰ ਨ ਫਟੇ ਸਬ ਕਰ ਹਟੇ ਉਪਾਇ ॥
machh pett kihoon na fatte sab kar hatte upaae |

બધાએ પોતાની શક્તિનો ઉપયોગ કર્યો, પરંતુ માછલીનું પેટ ફાડી શક્યું નહીં,

ਗ੍ਯਾਨ ਗੁਰੂ ਤਿਨ ਕੋ ਹੁਤੋ ਪੂਛਾ ਤਹਿ ਬਨਾਇ ॥੧੪੫॥
gayaan guroo tin ko huto poochhaa teh banaae |145|

પછી રાજાએ જ્ઞાન-ગુરુને પૂછવાનો પ્રયત્ન કર્યો.145.

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
tottak chhand |

ટોટક સ્ટેન્ઝા

ਭਟ ਤ੍ਯਾਗ ਕੈ ਸਬ ਗਰਬ ॥
bhatt tayaag kai sab garab |

બધા યોદ્ધાઓ, તેમના ગૌરવને છોડીને,

ਨ੍ਰਿਪ ਤੀਰ ਬੋਲੋ ਸਰਬ ॥
nrip teer bolo sarab |

રાજાની નજીક આવીને બોલ્યો,

ਨ੍ਰਿਪ ਪੂਛੀਐ ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਨ ॥
nrip poochheeai gur gayaan |

“હે રાજા! જ્ઞાન-ગુરુને જ પૂછો,

ਕਹਿ ਦੇਇ ਤੋਹਿ ਬਿਧਾਨ ॥੧੪੬॥
keh dee tohi bidhaan |146|

તે જ આપણને બધી રીત જણાવશે.” 146.

ਬਿਧਿ ਪੂਰਿ ਕੈ ਸੁਭ ਚਾਰ ॥
bidh poor kai subh chaar |

સારા આચરણની પદ્ધતિ પૂર્ણ કરીને

ਅਰੁ ਗ੍ਯਾਨ ਰੀਤਿ ਬਿਚਾਰਿ ॥
ar gayaan reet bichaar |

રાજાએ પદ્ધતિસર પ્રતિબિંબિત કર્યું અને જ્ઞાનનું આહ્વાન કર્યું અને કહ્યું,

ਗੁਰ ਭਾਖੀਐ ਮੁਹਿ ਭੇਵ ॥
gur bhaakheeai muhi bhev |

હે ગુરુદેવ ! મને (તે) રહસ્ય કહો

ਕਿਮ ਦੇਖੀਐ ਮੁਨਿ ਦੇਵ ॥੧੪੭॥
kim dekheeai mun dev |147|

“હે મુખ્ય ગુરુ! ઋષિને કેવી રીતે જોઈ શકાય છે તેનું રહસ્ય મને કહો?” 147.

ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਨ ਬੋਲ੍ਯੋ ਬੈਨ ॥
gur gayaan bolayo bain |

જ્ઞાન ગુરુએ વિદાય લીધી

ਸੁਭ ਬਾਚ ਸੋ ਸੁਖ ਦੈਨ ॥
subh baach so sukh dain |

પછી જ્ઞાન-ગુરુએ આ અમૃત શબ્દો ઉચ્ચાર્યા,

ਛੁਰਕਾ ਬਿਬੇਕ ਲੈ ਹਾਥ ॥
chhurakaa bibek lai haath |

(હે રાજન!) બિબેકનું ખંજર હાથમાં લો.

ਇਹ ਫਾਰੀਐ ਤਿਹ ਸਾਥ ॥੧੪੮॥
eih faareeai tih saath |148|

“હે રાજા! વિવેકા (ભેદભાવ) ની છરી લો અને આ માછલીને ફાડી નાખો.” 148.

ਤਬ ਕਾਮ ਤੈਸੋ ਈ ਕੀਨ ॥
tab kaam taiso ee keen |

પછી તે જ રીતે કામ કર્યું

ਗੁਰ ਗ੍ਯਾਨ ਜ੍ਯੋਂ ਸਿਖ ਦੀਨ ॥
gur gayaan jayon sikh deen |

પછી, ગુરુએ જે કંઈ સૂચના આપી હતી, તે પ્રમાણે કરવામાં આવ્યું હતું

ਗਹਿ ਕੈ ਬਿਬੇਕਹਿ ਹਾਥ ॥
geh kai bibekeh haath |

હાથમાં બિબેક (છરી) પકડીને,

ਤਿਹ ਚੀਰਿਆ ਤਿਹ ਸਾਥ ॥੧੪੯॥
tih cheeriaa tih saath |149|

વિવેકાને અપનાવ્યા પછી, તે માછલી ફાડી ગઈ.149.

ਜਬ ਚੀਰਿ ਪੇਟ ਬਨਾਇ ॥
jab cheer pett banaae |

જ્યારે (માછલીનું) પેટ સારી રીતે ચીરી જાય છે

ਤਬ ਦੇਖਏ ਜਗ ਰਾਇ ॥
tab dekhe jag raae |

જ્યારે માછલીનું પેટ ફાટી ગયું, ત્યારે તે મહાન ઋષિના દર્શન થયા

ਜੁਤ ਧ੍ਯਾਨ ਮੁੰਦ੍ਰਤ ਨੈਨ ॥
jut dhayaan mundrat nain |

(તેણે) ધ્યાન માં તેની આંખો બંધ કરી હતી

ਬਿਨੁ ਆਸ ਚਿਤ ਨ ਡੁਲੈਨ ॥੧੫੦॥
bin aas chit na ddulain |150|

તે બંધ આંખો અને એકાગ્રતા સાથે ત્યાં બેઠો હતો, પોતાની જાતને બધી ઇચ્છાઓથી અલગ કરી રહ્યો હતો.150.

ਸਤ ਧਾਤ ਪੁਤ੍ਰਾ ਕੀਨ ॥
sat dhaat putraa keen |

સાત ધાતુઓનું પૂતળું બનાવ્યું.

ਮੁਨਿ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਤਰ ਧਰ ਦੀਨ ॥
mun drisatt tar dhar deen |

પછી સાત ધાતુની બનેલી ચાદર ઋષિના દર્શનની નીચે મૂકવામાં આવી

ਜਬ ਛੂਟਿ ਰਿਖਿ ਕੇ ਧ੍ਯਾਨ ॥
jab chhoott rikh ke dhayaan |

જ્યારે ઋષિ (મુનિ)એ તેમનું ધ્યાન ગુમાવ્યું,

ਤਬ ਭਏ ਭਸਮ ਪ੍ਰਮਾਨ ॥੧੫੧॥
tab bhe bhasam pramaan |151|

ઋષિનું ચિંતન તૂટ્યું ત્યારે ઋષિના દર્શનથી ચાદર ભસ્મ થઈ ગઈ.151.

ਜੋ ਅਉਰ ਦ੍ਰਿਗ ਤਰਿ ਆਉ ॥
jo aaur drig tar aau |

જો કોઈ બીજાની આંખો હેઠળ આવે,

ਸੋਊ ਜੀਅਤ ਜਾਨ ਨ ਪਾਉ ॥
soaoo jeeat jaan na paau |

જો તેની નજરમાં બીજું કંઈ આવ્યું હોત (તે સમયે),