શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 548

ਕੋਪ ਕੀਯੋ ਨ ਗਹੇ ਰਿਖਿ ਪਾ ਇਹ ਸ੍ਰੀਪਤਿ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਬਿਚਾਰਿਯੋ ॥੨੪੬੦॥

kop keeyo na gahe rikh paa ih sreepat sree brijanaath bichaariyo |2460|

વિષ્ણુ ગુસ્સે ન થયા અને તેમના પગ પકડીને તેમને આ રીતે કહ્યું,2460

ਬਿਸਨੁ ਜੂ ਬਾਚ ਭ੍ਰਿਗੁ ਸੋ ॥

bisan joo baach bhrig so |

ભૃગુને સંબોધિત વિષ્ણુની વાણી:

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਪਾਇ ਕੋ ਘਾਇ ਰਹਿਓ ਸਹਿ ਕੈ ਹਸ ਕੈ ਦਿਜ ਸੋ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥

paae ko ghaae rahio seh kai has kai dij so ih bhaat uchaaro |

વિષ્ણુએ પગનો પ્રહાર લીધો અને હસીને બ્રાહ્મણને કહ્યું,

ਬਜ੍ਰ ਸਮਾਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਹਮਰੋ ਲਗਿ ਪਾਇ ਦੁਖਿਓ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਤੁਹਿ ਮਾਰੋ ॥

bajr samaan hridai hamaro lag paae dukhio hvai hai tuhi maaro |

હસતાં હસતાં પગનો ફટકો સહન કરતાં વિષ્ણુએ બ્રાહ્મણને કહ્યું, “મારું હૃદય વજ્ર જેવું (કઠણ) છે અને તારા પગમાં કદાચ ઈજા થઈ હશે.

ਮਾਗਤਿ ਹਉ ਇਕ ਜੋ ਤੁਮ ਦੇਹੁ ਜੁ ਪੈ ਛਿਮ ਕੈ ਅਪਰਾਧ ਹਮਾਰੋ ॥

maagat hau ik jo tum dehu ju pai chhim kai aparaadh hamaaro |

“હું તમારી પાસેથી વરદાન માંગું છું, કૃપા કરીને મને ગુના માટે માફ કરો અને મને આ વરદાન આપો

ਜੇਤਕ ਰੂਪ ਧਰੋ ਜਗ ਹਉ ਤੁ ਸਦਾ ਰਹੈ ਪਾਇ ਕੋ ਚਿਹਨ ਤੁਹਾਰੋ ॥੨੪੬੧॥

jetak roop dharo jag hau tu sadaa rahai paae ko chihan tuhaaro |2461|

"જ્યારે પણ હું સંસારમાં અવતરું છું, ત્યારે તમારા પગના નિશાન મારી કમર પર અંકિત રહે છે."2461.

ਇਉ ਜਬ ਬੈਨ ਕਹੇ ਬ੍ਰਿਜ ਨਾਇਕ ਤਉ ਰਿਖਿ ਚਿਤ ਬਿਖੈ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥

eiau jab bain kahe brij naaeik tau rikh chit bikhai sukh paayo |

જ્યારે કૃષ્ણે આ કહ્યું ત્યારે ઋષિને અત્યંત આનંદ થયો

ਕੈ ਕੈ ਪ੍ਰਨਾਮ ਘਨੇ ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਪੁਨਿ ਆਪਨੇ ਆਸ੍ਰਮ ਮੈ ਫਿਰਿ ਆਯੋ ॥

kai kai pranaam ghane prabh kau pun aapane aasram mai fir aayo |

તેમની આગળ પ્રણામ કર્યા પછી તેઓ તેમના સંન્યાસમાં પાછા આવ્યા,

ਰੁਦ੍ਰ ਕੋ ਬ੍ਰਹਮ ਕੋ ਬਿਸਨੁ ਕਥਾਨ ਕੋ ਭੇਦ ਸਭੈ ਇਨ ਕੋ ਸਮਝਾਯੋ ॥

rudr ko braham ko bisan kathaan ko bhed sabhai in ko samajhaayo |

અને રુદ્ર, બ્રહ્મા અને વિષ્ણુનું રહસ્ય તે દરેકને ઘરે પહોંચાડી દીધું

ਸ੍ਯਾਮ ਕੋ ਜਾਪ ਜਪੈ ਸਭ ਹੀ ਹਮ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸਹੀ ਪ੍ਰਭ ਪਾਯੋ ॥੨੪੬੨॥

sayaam ko jaap japai sabh hee ham sree brijanaath sahee prabh paayo |2462|

અને કહ્યું કે કૃષ્ણ વાસ્તવમાં ભગવાન (ભગવાન) હતા, આપણે બધાએ તેમને યાદ કરવા જોઈએ.”2462.

ਜਾਪ ਕੀਯੋ ਸਭ ਹੀ ਹਰਿ ਕੋ ਜਬ ਯੋ ਭ੍ਰਿਗੁ ਆਇ ਕੈ ਬਾਤ ਸੁਨਾਈ ॥

jaap keeyo sabh hee har ko jab yo bhrig aae kai baat sunaaee |

જ્યારે ભૃગુ પરત ફરે છે ત્યારે તે બધાને તમામ એપિસોડ સંભળાવે છે ત્યારે બધા ઓ

ਹੈ ਰੇ ਅਨੰਤ ਕਹਿਓ ਕਰੁਨਾਨਿਧਿ ਬੇਦ ਸਕੈ ਨਹੀ ਜਾਹਿ ਬਤਾਈ ॥

hai re anant kahio karunaanidh bed sakai nahee jaeh bataaee |

તેઓએ કૃષ્ણનું ધ્યાન કર્યું અને કૃષ્ણને શોધી કાઢ્યું અને જોયું કે કૃષ્ણ અનંત દયાના સાગર છે અને વેદ પણ તેમનું વર્ણન કરી શકતા નથી.

ਕ੍ਰੋਧੀ ਹੈ ਰੁਦ੍ਰ ਗਰੇ ਰੁੰਡ ਮਾਲ ਕਉ ਡਾਰਿ ਕੈ ਬੈਠੋ ਹੈ ਡਿੰਭ ਜਨਾਈ ॥

krodhee hai rudr gare rundd maal kau ddaar kai baittho hai ddinbh janaaee |

રુદ્ર તેના ગળામાં ખોપરીની માળા લઈને બેઠો રહે છે અને દેખાવ કરે છે

ਤਾਹਿ ਜਪੋ ਨ ਜਪੋ ਹਰਿ ਕੋ ਪ੍ਰਭ ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਸਹੀ ਠਹਰਾਈ ॥੨੪੬੩॥

taeh japo na japo har ko prabh sree brijanaath sahee tthaharaaee |2463|

આપણે તેમને યાદ નહિ કરીએ અને માત્ર ભગવાન કૃષ્ણને યાદ કરીશું.2463.

ਜਾਪ ਜਪਿਯੋ ਸਭ ਹੂ ਹਰਿ ਕੋ ਜਬ ਯੌ ਭ੍ਰਿਗੁ ਆਨਿ ਰਿਖੋ ਸਮਝਾਯੋ ॥

jaap japiyo sabh hoo har ko jab yau bhrig aan rikho samajhaayo |

જ્યારે ભૃગુએ ઘરે પાછા આવીને બધાને આ વાત પહોંચાડી, ત્યારે બધાને કૃષ્ણ યાદ આવ્યા

ਜਿਉ ਜਗ ਭੂਤ ਪਿਸਾਚਨ ਮਾਨਤ ਤੈਸੋ ਈ ਲੈ ਇਕ ਰੁਦ੍ਰ ਬਨਾਯੋ ॥

jiau jag bhoot pisaachan maanat taiso ee lai ik rudr banaayo |

જેમ યજ્ઞમાં ભૂત અને મિત્રોને અણગમતા ગણવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે રુદ્રની સ્થાપના થઈ હતી.

ਕੋ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਰਿ ਮਾਲਾ ਲੀਏ ਜਪੁ ਤਾ ਕੋ ਕਰੈ ਤਿਹ ਕੋ ਨਹੀ ਪਾਯੋ ॥

ko brahamaa kar maalaa lee jap taa ko karai tih ko nahee paayo |

બ્રહ્મા કોણ છે? તેને હાથમાં માળા લઈને કોણે જપવું જોઈએ (કારણ કે) તેની સાથે (પરમ શક્તિ) મળી શકતી નથી.

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਕੋ ਧਿਆਨ ਧਰੋ ਸੁ ਧਰਿਓ ਤਿਨ ਅਉਰ ਸਭੈ ਬਿਸਰਾਯੋ ॥੨੪੬੪॥

sree brijanaath ko dhiaan dharo su dhario tin aaur sabhai bisaraayo |2464|

અને એ પણ નક્કી હતું કે બ્રહ્માને યાદ કરવાથી કોઈ તેમનો સાક્ષાત્કાર કરી શકશે નહીં, માટે માત્ર બ્રહ્માનું જ ધ્યાન કરો અને બાકીના બધાને યાદ ન કરો.2464.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧ ਪੁਰਾਣੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਭ੍ਰਿਗੁਲਤਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਰਨਨੰ ਨਾਮ ਧਿਆਇ ਸਮਾਪਤਮ ॥

eit sree dasam sikandh puraane bachitr naattak granthe krisanaavataare bhrigulataa prasang barananan naam dhiaae samaapatam |

બચિત્તર નાટકમાં કૃષ્ણાવતાર (દશમ સ્કંધ પુરાણ પર આધારિત) માં "ભૃગુ દ્વારા પગના પ્રહારના એપિસોડનું વર્ણન" શીર્ષકવાળા પ્રકરણનો અંત.

ਅਥ ਪਾਰਥ ਦਿਜ ਕੇ ਨਮਿਤ ਚਿਖਾ ਸਾਜ ਆਪ ਜਲਨ ਲਗਾ ॥

ath paarath dij ke namit chikhaa saaj aap jalan lagaa |

અર્જુન દ્વારા બ્રાહ્મણ માટે અંતિમ સંસ્કારની તૈયારી પરંતુ તેમાં પોતાને અગ્નિદાહ આપવાનો વિચાર

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચૌપાઈ

ਇਕ ਦਿਜ ਹੁਤੋ ਸੁ ਹਰਿ ਘਰਿ ਆਯੋ ॥

eik dij huto su har ghar aayo |

ત્યાં એક બ્રાહ્મણ હતો, તે શ્રી કિશનના ઘરે આવ્યો.

ਚਿਤ ਬਿਤ ਤੇ ਅਤਿ ਸੋਕ ਜਨਾਯੋ ॥

chit bit te at sok janaayo |

એક બ્રાહ્મણે અત્યંત વેદનામાં કૃષ્ણના ઘરે કહ્યું, “મારા બધા પુત્રો યમ દ્વારા માર્યા ગયા છે.

ਮੇਰੇ ਸੁਤ ਸਭ ਹੀ ਜਮ ਮਾਰੇ ॥

mere sut sabh hee jam maare |

મારા બધા પુત્રો જામ દ્વારા માર્યા ગયા છે.

ਪ੍ਰਭ ਜੂ ਯਾ ਜਗ ਜੀਯਤ ਤੁਹਾਰੇ ॥੨੪੬੫॥

prabh joo yaa jag jeeyat tuhaare |2465|

હે પ્રભુ! હું પણ તમારા રાજ્યમાં જીવિત છું.” 2465.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

સ્વય્યા

ਦੇਖਿ ਬ੍ਰਿਲਾਪ ਤਬੈ ਦਿਜ ਪਾਰਥ ਤਉਨ ਸਮੈ ਅਤਿ ਓਜ ਜਨਾਯੋ ॥

dekh brilaap tabai dij paarath taun samai at oj janaayo |

ત્યારે અર્જુન તેના વિલાપ અને દુઃખને જોઈને ક્રોધથી ભરાઈ ગયો

ਰਾਖਿ ਹੋ ਹਉ ਨਹਿ ਰਾਖੇ ਗਏ ਤਬ ਲਜਤ ਹ੍ਵੈ ਜਰਬੋ ਜੀਅ ਆਯੋ ॥

raakh ho hau neh raakhe ge tab lajat hvai jarabo jeea aayo |

તે, આ વિચારીને, કે તે તેનું રક્ષણ કરી શકતો નથી, તે શરમાઈ ગયો અને પોતાને બાળી નાખવાનું વિચારવા લાગ્યો

ਸ੍ਰੀ ਬ੍ਰਿਜਨਾਥ ਤਬੈ ਤਿਹ ਪੈ ਚਲਿ ਆਵਤ ਭਯੋ ਹਠ ਤੇ ਸਮਝਾਯੋ ॥

sree brijanaath tabai tih pai chal aavat bhayo hatth te samajhaayo |

પછી શ્રી કૃષ્ણ તેમની પાસે ગયા અને (અર્જનને) હઠ (મુક્ત થવા) સમજાવ્યું.

ਤਾਹੀ ਕਉ ਲੈ ਸੰਗਿ ਆਪਿ ਅਰੂੜਤ ਹ੍ਵੈ ਰਥ ਪੈ ਤਿਨ ਓਰਿ ਸਿਧਾਯੋ ॥੨੪੬੬॥

taahee kau lai sang aap aroorrat hvai rath pai tin or sidhaayo |2466|

તે સમયે કૃષ્ણ ત્યાં પહોંચ્યા અને તેમને સમજાવીને તેઓ રથ પર ચઢ્યા અને તેઓ તેમને પોતાની સાથે લઈ જવા લાગ્યા.2466.

ਗਯੋ ਹਰਿ ਜੀ ਚਲ ਕੈ ਤਿਹ ਠਾ ਅੰਧਿਆਰ ਘਨੋ ਜਿਹ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਨ ਆਵੈ ॥

gayo har jee chal kai tih tthaa andhiaar ghano jih drisatt na aavai |

શ્રી કૃષ્ણ એવી જગ્યાએ ચાલ્યા ગયા જ્યાં ખૂબ જ અંધારું હતું અને (કંઇ) દેખાતું ન હતું.

ਦ੍ਵਾਦਸ ਸੂਰ ਚੜੈ ਤਿਹ ਠਾ ਤੁ ਸਭੈ ਤਿਨ ਕੀ ਗਤਿ ਹ੍ਵੈ ਤਮ ਜਾਵੈ ॥

dvaadas soor charrai tih tthaa tu sabhai tin kee gat hvai tam jaavai |

ચાલતાં ચાલતાં કૃષ્ણ એક એવી જગ્યાએ પહોંચ્યા, જ્યાં એવું ઘોર અંધારું હતું કે જો બાર સૂર્યો ઉગે અને તો એ અંધકારનો અંત આવી શકે.

ਪਾਰਥ ਤਾਹੀ ਚੜਿਯੋ ਰਥ ਪੈ ਡਰਪਾਤਿ ਭਯੋ ਪ੍ਰਭ ਯੌ ਸਮਝਾਵੈ ॥

paarath taahee charriyo rath pai ddarapaat bhayo prabh yau samajhaavai |

ગભરાયેલા અર્જુનને સમજાવતાં કૃષ્ણે કહ્યું, “ચિંતા ન કર

ਚਿੰਤ ਕਰੋ ਨ ਸੁਦਰਸਨਿ ਚਕ੍ਰ ਦਿਪੈ ਜਦ ਹੀ ਹਰਿ ਮਾਰਗੁ ਪਾਵੈ ॥੨੪੬੭॥

chint karo na sudarasan chakr dipai jad hee har maarag paavai |2467|

આપણે ડિસ્કસના પ્રકાશમાં રસ્તો જોઈ શકીશું.”2467.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

ચૌપાઈ

ਜਹਾ ਸੇਖਸਾਈ ਥੋ ਸੋਯੋ ॥

jahaa sekhasaaee tho soyo |

જ્યાં શેષનાગ ઋષિ પર 'શેષસાઈ'

ਅਹਿ ਆਸਨ ਪਰ ਸਭ ਦੁਖੁ ਖੋਯੋ ॥

eh aasan par sabh dukh khoyo |

તેઓ ત્યાં પહોંચ્યા જ્યાં સર્વના ભગવાન શેષનાગની પથારી પર સૂતા હતા

ਜਗਯੋ ਸ੍ਯਾਮ ਜਬ ਹੀ ਦਰਸਾਯੋ ॥

jagayo sayaam jab hee darasaayo |

જ્યારે (શેષસાઈ) જાગી ગયા અને શ્રી કૃષ્ણને જોયા (સંસારમાંથી નિધન પામ્યા),

ਅਪਨੇ ਮਨ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਯੋ ॥੨੪੬੮॥

apane man at hee sukh paayo |2468|

કૃષ્ણને જોઈને તે જાગી ગયો અને અત્યંત પ્રસન્ન થયો.2468.

ਕਿਹ ਕਾਰਨ ਇਹ ਠਾ ਹਰਿ ਆਏ ॥

kih kaaran ih tthaa har aae |

હે કૃષ્ણ! તમે આ જગ્યાએ કેવી રીતે આવ્યા?

ਹਮ ਜਾਨਤ ਹਮ ਅਬ ਸੁਖ ਪਾਏ ॥

ham jaanat ham ab sukh paae |

“હે કૃષ્ણ! તમે અહીં કેવી રીતે આવ્યા છો? આ જાણીને મને આનંદ થયો, તમે જાઓ ત્યારે બ્રાહ્મણ છોકરાઓને તમારી સાથે લઈ જાઓ

ਜਾਨਤ ਦਿਜ ਬਾਲਕ ਅਬ ਲੀਜੈ ॥

jaanat dij baalak ab leejai |

અમે જાણીએ છીએ, હવે બ્રાહ્મણ-છોકરો લો.

ਏਕ ਘਰੀ ਇਹ ਠਾ ਸੁਖ ਦੀਜੈ ॥੨੪੬੯॥

ek gharee ih tthaa sukh deejai |2469|

થોડીવાર અહીં બેસો અને મને તમારી હાજરીનો આનંદ આપો.”2469.

ਚੌਪਈ ॥

chauapee |

કૃષ્ણને સંબોધિત વિષ્ણુનું ભાષણ: CHAUPAI

ਜਬਿ ਹਰਿ ਕਰਿ ਦਿਜ ਬਾਲਕ ਆਏ ॥

jab har kar dij baalak aae |

જ્યારે શ્રીકૃષ્ણના હાથમાં બ્રાહ્મણના બાળકો આવ્યા.

ਤਬ ਤਿਹ ਕਉ ਏ ਬਚਨ ਸੁਨਾਏ ॥

tab tih kau e bachan sunaae |

પછી તેણે આ શબ્દોનો પાઠ કર્યો.

ਜਾਤ ਜਾਇ ਦਿਜ ਬਾਲਕ ਦੈ ਹੋ ॥

jaat jaae dij baalak dai ho |

જાવ અને બ્રાહ્મણને બાળક આપો

સૂચિ (1 - 1428)

જાપ પાન: 1 - 10

અਕਾਲ ઉસ્તਤ પાન: 11 - 38

બચિત્તર નાટક પાન: 39 - 73

ચાંદી ચરિત્તર ઉકાત બિલાસ પાન: 74 - 99

ચાંદી ચરિત્તર પાન: 100 - 118

વાર શ્રી ભૌગૌતિ જી કી પાન: 119 - 126

જ્ઞાન પ્રબોધ પાન: 127 - 154

ચૌબીસ અવતાર પાન: 155 - 610

બ્રહ્મ અવતાર પાન: 611 - 634

રુદ્ર અવતાર પાન: 635 - 708

શબ્દ હજારે પાન: 709 - 712

૩૩ સ્વૈયાય પાન: 712 - 716

ખાલસા મહિમા પાન: 716 - 716

શસ્ત્ર નામ માળા પાન: 717 - 808

ચરિત્રોપાખ્યાણ પાન: 809 - 1388

જફરનામા પાન: 1389 - 1394

હિકાયત પાન: 1394 - 1428