શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 805


ਅਰਿ ਕਹਿ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਲਹੀਐ ॥
ar keh naam tupak ke laheeai |

(પછી) 'અરિ' શબ્દ બોલો અને ડ્રોપનું નામ લો.

ਝੂਲਾ ਛੰਦ ਬੀਚਿ ਹਸਿ ਕਹੀਐ ॥੧੨੭੪॥
jhoolaa chhand beech has kaheeai |1274|

“દેહડા” શબ્દ બોલીને, “પતિ” શબ્દને ચાર વખત ઉમેરો અને પછી અંતે “અરી” શબ્દ ઉમેરીને, ઝૂલા સ્તંભમાં તુપાકના નામનો હસતાં હસતાં ઉપયોગ કરો.1274.

ਪ੍ਰਾਣਦਤ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਭਣੀਜੈ ॥
praanadat pad pritham bhaneejai |

પહેલા 'પ્રણદત' (અમૃત) શબ્દનો પાઠ કરો.

ਚਾਰ ਬਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਧਰੀਜੈ ॥
chaar baar nrip sabad dhareejai |

(પછી) ચાર વાર 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਅਰਿ ਪਦ ਤਾ ਕੇ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨਹੁ ॥
ar pad taa ke ant bakhaanahu |

તેના અંતે 'અરી' શબ્દ બોલો.

ਸਭ ਸ੍ਰੀ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਜਾਨਹੁ ॥੧੨੭੫॥
sabh sree naam tupak ke jaanahu |1275|

સૌપ્રથમ “પ્રાન્દત” શબ્દ બોલીને, “નૃપ” શબ્દને ચાર વખત ઉમેરો અને પછી અંતે “અરી” શબ્દ ઉમેરીને, તુપકના બધા નામો જાણો.1275.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

ARIL

ਜਰਾ ਸਬਦ ਕਹੁ ਮੁਖ ਸੋ ਆਦਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
jaraa sabad kahu mukh so aad bakhaaneeai |

પહેલા મોંમાંથી 'જરા' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਰਿਪੁ ਕਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਪਦ ਬਾਰ ਚਾਰ ਫੁਨ ਠਾਨੀਐ ॥
rip keh nrip pad baar chaar fun tthaaneeai |

પછી 'રિપુ' બોલો અને 'નિરિપ' શબ્દ ચાર વાર વાપરો.

ਸਤ੍ਰੁ ਸਬਦ ਕੋ ਤਾ ਕੇ ਅੰਤਿ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ॥
satru sabad ko taa ke ant bakhaan kai |

તેના અંતે 'સત્રુ' શબ્દ બોલો.

ਹੋ ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਲੀਜੀਐ ਜਾਨਿ ਕੈ ॥੧੨੭੬॥
ho sakal tupak ke naam leejeeai jaan kai |1276|

મુખમાંથી “જરા” શબ્દ ઉચ્ચારીને, “રિપુ” શબ્દ ઉમેરો અને પછી “નૃપ” શબ્દ ચાર વખત ઉમેરો, પછી “ધત્રુ” શબ્દ ઉમેરીને અંતે તુપકના નામો જાણો.1276.

ਪ੍ਰਿਥਮ ਬ੍ਰਿਧਤਾ ਸਬਦ ਉਚਾਰਨ ਕੀਜੀਐ ॥
pritham bridhataa sabad uchaaran keejeeai |

પ્રથમ 'મક્કમતા' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਸਤ੍ਰੁ ਸਬਦ ਕੋ ਤਾ ਕੇ ਅੰਤਿ ਭਨੀਜੀਐ ॥
satru sabad ko taa ke ant bhaneejeeai |

તેના અંતે 'સત્રુ' શબ્દ બોલો.

ਬਹੁਰਿ ਸਤ੍ਰੁ ਪਦ ਤਿਹ ਉਪਰੰਤਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
bahur satru pad tih uparant bakhaaneeai |

તે પછી 'સત્રુ' શબ્દનો પાઠ કરો.

ਹੋ ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਚਤੁਰ ਚਿਤ ਜਾਨੀਐ ॥੧੨੭੭॥
ho sakal tupak ke naam chatur chit jaaneeai |1277|

સૌપ્રથમ “વૃદ્ધત્ત” શબ્દ બોલો, પછી “શત્રુ” શબ્દ ઉમેરો અને ફરીથી “શત્રુ” શબ્દ ઉમેરો, પછી તુપકના બધા નામ જાણો.1277.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચૌપાઈ

ਜਰਾ ਸਬਦ ਕਹੁ ਆਦਿ ਉਚਰੀਐ ॥
jaraa sabad kahu aad uchareeai |

ફક્ત પ્રથમ શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਹਰਿ ਪਦ ਅੰਤਿ ਤਵਨ ਕੇ ਧਰੀਐ ॥
har pad ant tavan ke dhareeai |

તેના અંતે 'હરિ' શબ્દ ઉમેરો.

ਅਰਿ ਪਦ ਮੁਖ ਤੇ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨੈ ॥
ar pad mukh te bahur bakhaanai |

(પછી) મુખમાંથી 'અરિ' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરવો.

ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹੋਇ ਪ੍ਰਮਾਨੈ ॥੧੨੭੮॥
naam tupak ke hoe pramaanai |1278|

“જરા” શબ્દનો ઉચ્ચાર કરીને, તેમાં “હરિ” શબ્દ ઉમેરો અને પછી મુખમાંથી “અરી” શબ્દ ઉચ્ચારવાથી, તુપકના બધા નામો પ્રમાણિકપણે જાણો.1278.

ਅੜਿਲ ॥
arril |

ARIL

ਆਲਸ ਸਬਦ ਸੁ ਮੁਖ ਤੇ ਆਦਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
aalas sabad su mukh te aad bakhaaneeai |

પ્રથમ 'આળસ' શબ્દનો ઉચ્ચાર કરો.

ਚਾਰ ਬਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਸੁ ਹਰਿ ਕਹਿ ਠਾਨੀਐ ॥
chaar baar nrip sabad su har keh tthaaneeai |

(પછી) ચાર વાર 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરીને (અંતે) 'હરિ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਜਾਨ ਜੀਅ ਲੀਜੀਐ ॥
sakal tupak ke naam jaan jeea leejeeai |

બધા ટીપાંના નામ તરીકે (તે) લો.

ਹੋ ਛੰਦ ਪਾਧੜੀ ਮਾਝ ਨਿਡਰ ਹੋਇ ਦੀਜੀਐ ॥੧੨੭੯॥
ho chhand paadharree maajh niddar hoe deejeeai |1279|

“આલસય” શબ્દ બોલીને, “નૃપ” શબ્દને ચાર વાર નાદ શબ્દ “અરી” માં ઉમેરો અને આ રીતે તુપકના બધા નામો જાણો અને પધારી શ્લોકમાં નિર્ભયતાથી તેનો ઉપયોગ કરો.1279.

ਤਰੁਨ ਦੰਤ ਪਦ ਮੁਖ ਤੇ ਆਦਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
tarun dant pad mukh te aad bakhaaneeai |

પહેલા મોંમાંથી 'તરુણ દંત' (વૃદ્ધાવસ્થા યુવાનીને કરડે છે) બોલો.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਪਦ ਬਾਰ ਚਾਰ ਪੁਨਿ ਠਾਨੀਐ ॥
ar keh nrip pad baar chaar pun tthaaneeai |

પછી 'અરિ' શબ્દ બોલીને ચાર વખત 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਹ੍ਰਿਦੈ ਬਖਾਨੀਅਹਿ ॥
ar keh naam tupak ke hridai bakhaaneeeh |

(પછી) 'અરિ' શબ્દ બોલીને હૃદયમાં પડેલા ટીપાનું નામ સમજવું.

ਹੋ ਛੰਦ ਰੁਆਲਾ ਬਿਖੈ ਨਿਡਰ ਹੁਇ ਠਾਨੀਅਹਿ ॥੧੨੮੦॥
ho chhand ruaalaa bikhai niddar hue tthaaneeeh |1280|

મહિનામાંથી “તરુંદંત” શબ્દ બોલીને, “અરી” શબ્દ ઉમેરો, પછી “નૃપ” શબ્દનો ચાર વખત ઉચ્ચાર કરો અને “અરી” શબ્દ ઉમેરીને રુઆલા શ્લોકમાં તુપાકના નામો વર્ણવો.1280.

ਜੋਬਨਾਤ ਅੰਤਕ ਪਦ ਪ੍ਰਿਥਮ ਉਚਾਰੀਐ ॥
jobanaat antak pad pritham uchaareeai |

પહેલા 'જોબનંત અંતક' શ્લોકનો ઉચ્ચાર કરો.

ਚਾਰ ਬਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਤਵਨ ਪਰ ਡਾਰੀਐ ॥
chaar baar nrip sabad tavan par ddaareeai |

(પછી) તેમાં ચાર વખત 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਅਰਿ ਕਹਿ ਨਾਮ ਤੁਪਕ ਕੇ ਚਤੁਰ ਪਛਾਨੀਐ ॥
ar keh naam tupak ke chatur pachhaaneeai |

(પછી) 'અરિ' કહીને તેને ટીપાના નામ તરીકે ઓળખો.

ਹੋ ਛੰਦ ਚਉਪਈ ਮਾਹਿ ਨਿਸੰਕ ਬਖਾਨੀਐ ॥੧੨੮੧॥
ho chhand chaupee maeh nisank bakhaaneeai |1281|

“યોવનાંતક” શબ્દ બોલીને, “નૃપ” શબ્દને ચાર વાર ઉમેરો અને પછી “અરી” શબ્દ ઉમેરીને તુપકના નામો ઓળખો, ચૌપાઈ શ્લોકમાં તેનો ઉપયોગ કરો.1281.

ਤਰੁਨ ਦੰਤ ਅਰਿ ਸਬਦ ਸੁ ਮੁਖ ਤੇ ਭਾਖੀਐ ॥
tarun dant ar sabad su mukh te bhaakheeai |

પહેલા 'તરુણ દંત અરી' શબ્દો મોઢે બોલો.

ਚਤੁਰ ਬਾਰਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਤਵਨ ਕੇ ਰਾਖੀਐ ॥
chatur baar nrip sabad tavan ke raakheeai |

(પછી) તેમાં ચાર વખત 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਜਾਨ ਜੀਅ ਲੀਜੀਐ ॥
sakal tupak ke naam jaan jeea leejeeai |

તમારા મનના દરેક ટીપાનું નામ (તે) જાણો.

ਹੋ ਸੁਧਨਿ ਦੋਹਰਾ ਮਾਹਿ ਨਿਡਰ ਹੁਇ ਦੀਜੀਐ ॥੧੨੮੨॥
ho sudhan doharaa maeh niddar hue deejeeai |1282|

“તરુંદંત અરી” શબ્દ બોલીને ચાર વાર “નૃપ” શબ્દ ઉમેરો અને આ રીતે દોહરા શ્લોકમાં તુપાકના નામનો સભાનપણે ઉપયોગ કરો.1282.

ਜੋਬਨਾਰਿ ਅਰਿ ਪਦ ਕੋ ਆਦਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
jobanaar ar pad ko aad bakhaaneeai |

પ્રથમ 'જોબનારી અરી' શબ્દ સમજાવો.

ਚਾਰ ਬਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਤਵਨ ਕੇ ਠਾਨੀਐ ॥
chaar baar nrip sabad tavan ke tthaaneeai |

(પછી) તેમાં ચાર વખત 'નૃપ' શબ્દ ઉમેરવો.

ਸਤ੍ਰੁ ਸਬਦ ਕੋ ਅੰਤਿ ਤਵਨ ਕੇ ਭਾਖੀਐ ॥
satru sabad ko ant tavan ke bhaakheeai |

તેના અંતે 'સત્રુ' શબ્દ બોલો.

ਹੋ ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਚਤੁਰ ਚਿਤਿ ਰਾਖੀਐ ॥੧੨੮੩॥
ho sakal tupak ke naam chatur chit raakheeai |1283|

“યોવનારી અરી” શબ્દો બોલીને, “નૃપ” શબ્દને ચાર વખત ઉમેરો અને અંતે “શતુર” શબ્દ ઉચ્ચારવાથી તુપાકના બધા નામો જાણો.1283.

ਚਤੁਰਥ ਅਵਸਥਾ ਅਰਿ ਪਦ ਆਦਿ ਬਖਾਨੀਐ ॥
chaturath avasathaa ar pad aad bakhaaneeai |

સૌપ્રથમ 'અરિ' શબ્દનો ઉચ્ચારણ 'ચોથી અવસ્થા' (વૃદ્ધાવસ્થા) સાથે કરો.

ਚਤੁਰ ਬਾਰ ਨ੍ਰਿਪ ਸਬਦ ਤਵਨ ਕੇ ਠਾਨੀਐ ॥
chatur baar nrip sabad tavan ke tthaaneeai |

તેમાં (ફરીથી) 'નૃપ' શબ્દ ચાર વખત ઉમેરો.

ਸਤ੍ਰੁ ਸਬਦ ਕੋ ਅੰਤਿ ਸੁ ਬਹੁਰਿ ਬਖਾਨਿ ਕੈ ॥
satru sabad ko ant su bahur bakhaan kai |

પછી અંતે 'સત્રુ' શબ્દ બોલો.

ਹੋ ਸਕਲ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਲੀਜੀਐ ਜਾਨਿ ਕੈ ॥੧੨੮੪॥
ho sakal tupak ke naam leejeeai jaan kai |1284|

“ચતુરથ અવસ્થા અરી” શબ્દ બોલીને, “નૃપ” શબ્દ ચાર વાર ઉમેરવો અને પછી “શત્રુ” શબ્દનો અંતમાં ઉચ્ચાર કરવાથી તુપકના બધા નામો જાણી લો.1284.

ਜਮਪਾਸੀ ਕੇ ਨਾਮਨ ਆਦਿ ਉਚਾਰੀਐ ॥
jamapaasee ke naaman aad uchaareeai |

પહેલા 'જંપાસી' નામનો ઉચ્ચાર કરો.

ਹਰਿ ਕਹਿ ਨ੍ਰਿਪ ਪਦ ਬਾਰ ਚਾਰ ਫੁਨਿ ਡਾਰੀਐ ॥
har keh nrip pad baar chaar fun ddaareeai |

(પછી) 'હરિ' શબ્દ બોલ્યા પછી 'નૃપ' શબ્દ ચાર વાર ઉમેરવો.

ਸੁਕਬਿ ਤੁਪਕ ਕੇ ਨਾਮ ਭਾਖ ਅਰਿ ਲੀਜੀਐ ॥
sukab tupak ke naam bhaakh ar leejeeai |

(અંતે) કવિ! 'અરી' શબ્દ મૂકીને ડ્રોપનું નામ ઉચ્ચાર કરો.