શ્રી દસમ ગ્રંથ

પાન - 1317


ਤਾ ਕੀ ਹਾਥ ਨਾਭਿ ਪਰ ਧਰਾ ॥
taa kee haath naabh par dharaa |

તેથી તેણે તેની નાભિ પર હાથ મૂક્યો

ਅਰੁ ਪਦ ਪੰਕਜ ਹਾਥ ਲਗਾਈ ॥
ar pad pankaj haath lagaaee |

અને પછી 'પદ પંકજ' (કમળના પગ) ને સ્પર્શ કર્યો.

ਮੁਖ ਨ ਕਹਾ ਕਛੁ ਧਾਮ ਸਿਧਾਈ ॥੬॥
mukh na kahaa kachh dhaam sidhaaee |6|

તે કંઈ બોલ્યો નહીં અને ઘરે ગયો. 6.

ਦ੍ਵੈਕ ਘਰੀ ਤਿਨ ਪਰੇ ਬਿਤਾਈ ॥
dvaik gharee tin pare bitaaee |

તેણે બે કલાક આડા પડ્યા.

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਕਹ ਪੁਨਿ ਸੁਧਿ ਆਈ ॥
raaj kuar kah pun sudh aaee |

રાજ કુમાર ફરી હોશમાં આવ્યો.

ਹਾਹਾ ਸਬਦ ਰਟਤ ਘਰ ਗਯੋ ॥
haahaa sabad rattat ghar gayo |

'હાય હાય' કહીને તે ઘરે ગયો

ਖਾਨ ਪਾਨ ਤਬ ਤੇ ਤਜਿ ਦਯੋ ॥੭॥
khaan paan tab te taj dayo |7|

અને ત્યારથી ખાવા-પીવાનું બંધ કરી દીધું. 7.

ਬਿਰਹੀ ਭਏ ਦੋਊ ਨਰ ਨਾਰੀ ॥
birahee bhe doaoo nar naaree |

તેઓ રાજ કુમારી અને રાજ કુમાર છે

ਰਾਜ ਕੁਅਰ ਅਰੁ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ॥
raaj kuar ar raaj kumaaree |

સ્ત્રી અને પુરુષ બંને છૂટા પડી ગયા.

ਹਾਵ ਪਰਸਪਰ ਦੁਹੂਅਨ ਭਯੋ ॥
haav parasapar duhooan bhayo |

બંનેમાં શું થયું

ਸੋ ਮੈ ਕਬਿਤਨ ਮਾਝ ਕਹਿਯੋ ॥੮॥
so mai kabitan maajh kahiyo |8|

મેં તેમને કવિતામાં કહ્યું છે. 8.

ਸਵੈਯਾ ॥
savaiyaa |

સ્વ:

ਉਨ ਕੁੰਕਮ ਟੀਕੋ ਦਯੋ ਨ ਉਤੈ ਇਤ ਤੇਹੂੰ ਨ ਸੇਾਂਦੁਰ ਮਾਗ ਸਵਾਰੀ ॥
aun kunkam tteeko dayo na utai it tehoon na seaandur maag savaaree |

ત્યાં તો ભગવા ટીકા ન મૂક્યા અને અહીં મંગમાં સંધુર ન ભર્યું.

ਤ੍ਯਾਗਿ ਦਯੋ ਸਭ ਕੋ ਡਰਵਾ ਸਭ ਹੂੰ ਕੀ ਇਤੈ ਤਿਹ ਲਾਜ ਬਿਸਾਰੀ ॥
tayaag dayo sabh ko ddaravaa sabh hoon kee itai tih laaj bisaaree |

(તેણે) બધાનો ડર છોડી દીધો અને અહીં તે બધાની રીતભાત ભૂલી ગયો.

ਹਾਰ ਤਜੇ ਤਿਨ ਹੇਰਬ ਤੇ ਸਜਨੀ ਲਖਿ ਕੋਟਿ ਹਹਾ ਕਰਿ ਹਾਰੀ ॥
haar taje tin herab te sajanee lakh kott hahaa kar haaree |

તેને જોઈને (રાજા) ગળામાં હાર પહેરવાનું બંધ કરી દીધું અને તે સ્ત્રી ઘણી વાર 'હાય હાય' કહીને થાકી ગઈ.

ਪਾਨ ਤਜੇ ਤੁਮ ਤਾ ਹਿਤ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇ ਤੁਮਰੇ ਹਿਤ ਪ੍ਯਾਰੀ ॥੯॥
paan taje tum taa hit preetam praan taje tumare hit payaaree |9|

ઓ ડિયર! તમે તેના માટે ખાવા-પીવાનું છોડી દીધું છે અને (તે) પ્રિયે તમારા માટે (તેનો જીવ આપવાનું મન બનાવ્યું છે). 9.

ਚੌਪਈ ॥
chauapee |

ચોવીસ:

ਉਤੈ ਕੁਅਰਿ ਕਹ ਕਛੂ ਨ ਭਾਵੈ ॥
autai kuar kah kachhoo na bhaavai |

બીજી તરફ રાજ કુમારને કંઈ ગમતું નથી

ਹਹਾ ਸਬਦ ਦਿਨ ਕਹਤ ਬਿਤਾਵੈ ॥
hahaa sabad din kahat bitaavai |

અને 'હાય હાય' કરી દિવસ વિતાવતો.

ਅੰਨ ਨ ਖਾਤ ਪਿਯਤ ਨਹਿ ਪਾਨੀ ॥
an na khaat piyat neh paanee |

ન તો ખાય છે અને ન તો પાણી પીવે છે.

ਮਿਤ੍ਰ ਹੁਤੋ ਤਿਹ ਤਿਨ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥੧੦॥
mitr huto tih tin pahichaanee |10|

તેનો એક મિત્ર હતો જે આ સમજી ગયો. 10.

ਕੁਅਰ ਬ੍ਰਿਥਾ ਜਿਯ ਕੀ ਤਿਹ ਦਈ ॥
kuar brithaa jiy kee tih dee |

રાજ કુમારે તેને પોતાના બધા વિચારો કહ્યા

ਇਕ ਤ੍ਰਿਯ ਮੋਹਿ ਦਰਸ ਦੈ ਗਈ ॥
eik triy mohi daras dai gee |

કે એક સ્ત્રી મને આપવામાં આવી છે.

ਨਾਭ ਪਾਵ ਪਰ ਹਾਥ ਲਗਾਇ ॥
naabh paav par haath lagaae |

તેણે મારી નાભિ અને પગને સ્પર્શ કર્યો.

ਫਿਰਿ ਨ ਲਖਾ ਕਹ ਗਈ ਸੁ ਕਾਇ ॥੧੧॥
fir na lakhaa kah gee su kaae |11|

પછી તે ક્યાં ગઈ અને કોણ હતી તે શોધશો નહીં. 11.

ਤਾ ਕੀ ਬਾਤ ਨ ਤਾਹਿ ਪਛਾਨੀ ॥
taa kee baat na taeh pachhaanee |

તેણે (રાજ કુમાર) શું કહ્યું તે તેને (મિત્રા) સમજાયું નહીં

ਕਹਾ ਕੁਅਰ ਇਨ ਮੁਝੈ ਬਖਾਨੀ ॥
kahaa kuar in mujhai bakhaanee |

આ કુમારિકાએ મને શું કહ્યું છે.

ਪੂਛਿ ਪੂਛਿ ਸਭ ਹੀ ਤਿਹ ਜਾਵੈ ॥
poochh poochh sabh hee tih jaavai |

બધા લોકો તેને પૂછતા,

ਤਾ ਕੋ ਮਰਮੁ ਨ ਕੋਈ ਪਾਵੈ ॥੧੨॥
taa ko maram na koee paavai |12|

પરંતુ તેનું રહસ્ય કોઈ સમજી શકતું નથી. 12.

ਤਾ ਕੋ ਮਿਤ੍ਰ ਹੁਤੋ ਖਤਰੇਟਾ ॥
taa ko mitr huto khatarettaa |

તેનો એક છત્રી ('ખત્રેટા') મિત્ર હતો

ਇਸਕ ਮੁਸਕ ਕੇ ਸਾਥ ਲਪੇਟਾ ॥
eisak musak ke saath lapettaa |

જે ઇશ્ક મુશ્કામાં ડૂબેલા હતા.

ਕੁਅਰ ਤਵਨ ਪਹਿ ਬ੍ਰਿਥਾ ਸੁਨਾਈ ॥
kuar tavan peh brithaa sunaaee |

કુંવરે તેને તેના જન્મ વિશે જણાવ્યું.

ਸੁਨਤ ਬਾਤ ਸਭ ਹੀ ਤਿਨ ਪਾਈ ॥੧੩॥
sunat baat sabh hee tin paaee |13|

(તે) વાત સાંભળતા જ બધું સમજી ગયો. 13.

ਨਾਭ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਮ ਪਛਾਨਾ ॥
naabh matee tih naam pachhaanaa |

તેણે વિચાર્યું કે તે સ્ત્રીનું નામ નભ મટી છે

ਜਿਹ ਨਾਭੀ ਕਹ ਹਾਥ ਛੁਆਨਾ ॥
jih naabhee kah haath chhuaanaa |

જેણે તેની નાભિને સ્પર્શ કર્યો હતો.

ਪਦੁਮਾਵਤੀ ਨਗਰ ਠਹਰਾਯੌ ॥
padumaavatee nagar tthaharaayau |

(તેણે) શહેરનું નામ પદ્માવતી હોવાનું વિચાર્યું,

ਤਾ ਤੇ ਪਦ ਪੰਕਜ ਕਰ ਲਾਯੋ ॥੧੪॥
taa te pad pankaj kar laayo |14|

કારણ કે તેણે પંકજ (કમળના પગ)ના પદને સ્પર્શ કર્યો હતો. 14.

ਦੋਊ ਚਲੇ ਤਹ ਤੇ ਉਠਿ ਸੋਊ ॥
doaoo chale tah te utth soaoo |

બંને ઉભા થઈને ચાલ્યા ગયા.

ਤੀਸਰ ਤਹਾ ਨ ਪਹੂਚਾ ਕੋਊ ॥
teesar tahaa na pahoochaa koaoo |

બીજું કોઈ ત્યાં પહોંચ્યું નહીં.

ਪਦੁਮਾਵਤੀ ਨਗਰ ਥਾ ਜਹਾ ॥
padumaavatee nagar thaa jahaa |

પદ્માવતી નગર ક્યાં હતું,

ਨਾਭ ਮਤੀ ਸੁੰਦਰਿ ਥੀ ਤਹਾ ॥੧੫॥
naabh matee sundar thee tahaa |15|

નભા મતિ નામની એક સુંદરી હતી. 15.

ਪੂਛਤ ਚਲੇ ਤਿਸੀ ਪੁਰ ਆਏ ॥
poochhat chale tisee pur aae |

તેણે તેના નગરને પૂછ્યું

ਪਦੁਮਾਵਤੀ ਨਗਰ ਨਿਯਰਾਏ ॥
padumaavatee nagar niyaraae |

પદ્માવતી નગરની નજીક આવી.

ਮਾਲਿਨਿ ਹਾਰ ਗੁਹਤ ਥੀ ਜਹਾ ॥
maalin haar guhat thee jahaa |

જ્યાં માલણનો હાર ગલીપચી કરતો હતો,

ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਭਏ ਕੁਅਰ ਜੁਤ ਤਹਾ ॥੧੬॥
praapat bhe kuar jut tahaa |16|

તેઓ કુમારિકાઓ સાથે ત્યાં આવ્યા. 16.

ਏਕ ਮੁਹਰ ਮਾਲਨਿ ਕਹ ਦਿਯੋ ॥
ek muhar maalan kah diyo |

માલનને સ્ટેમ્પ આપવામાં આવ્યો હતો

ਹਾਰ ਗੁਹਨ ਤਿਹ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁਤ ਲਿਯੋ ॥
haar guhan tih nrip sut liyo |

અને રાજકુમારે તેની પાસેથી હાર લઈ લીધો હતો.

ਲਿਖਿ ਪਤ੍ਰੀ ਤਾ ਮਹਿ ਗੁਹਿ ਡਾਰੀ ॥
likh patree taa meh guhi ddaaree |

એક પત્ર લખ્યો અને તેને અટકી ગયો,