श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1185


ਯਾ ਕੌ ਕੋਊ ਨ ਪੁਰਖ ਬਿਚਾਰੈ ॥੨੦॥
या कौ कोऊ न पुरख बिचारै ॥२०॥

पण कोणीही त्याला पाहू शकत नव्हते. 20.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਸਿੰਘ ਦਿਲੀਸ ਧਾਰਿ ਬਸਤ੍ਰ ਬੈਠੇ ਜਹਾ ॥
सिंघ दिलीस धारि बसत्र बैठे जहा ॥

जिथे दिलीस सिंह (सुंदर) चिलखत घालून बसला होता.

ਲੋਕੰਜਨ ਦ੍ਰਿਗ ਡਾਰਿ ਜਾਤ ਭੀ ਤ੍ਰਿਯ ਤਹਾ ॥
लोकंजन द्रिग डारि जात भी त्रिय तहा ॥

डोळ्यात जादूई मोहिनी घेऊन परी तिथे पोहोचली.

ਹੇਰਿ ਤਵਨ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾ ਰਹੀ ਉਰਝਾਇ ਕਰਿ ॥
हेरि तवन की प्रभा रही उरझाइ करि ॥

तिचं सौंदर्य पाहून गोंधळलो.

ਹੋ ਸੁਧਿ ਯਾ ਕੀ ਗੀ ਭੂਲਿ ਰਹੀ ਲਲਚਾਇ ਕਰਿ ॥੨੧॥
हो सुधि या की गी भूलि रही ललचाइ करि ॥२१॥

त्याची शुद्ध बुद्धी गेली आणि तो (राजपुत्रात) मोहात राहिला. २१.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਯਹ ਸੁਧਿ ਤਾਹਿ ਬਿਸਰਿ ਕਰਿ ਗਈ ॥
यह सुधि ताहि बिसरि करि गई ॥

ती तिथे कशासाठी गेली होती हे ती पूर्णपणे विसरली होती.

ਤਿਹ ਪੁਰ ਬਸਤ ਬਰਖ ਬਹੁ ਭਈ ॥
तिह पुर बसत बरख बहु भई ॥

(म्हणून) ती त्या नगरात अनेक वर्षे राहिली.

ਕਿਤਕ ਦਿਨਨ ਵਾ ਕੀ ਸੁਧਿ ਆਈ ॥
कितक दिनन वा की सुधि आई ॥

(केव्हा) किती वेळानंतर तो सुरतला परतला

ਮਨ ਮਹਿ ਤਰੁਨੀ ਅਧਿਕ ਲਜਾਈ ॥੨੨॥
मन महि तरुनी अधिक लजाई ॥२२॥

त्यामुळे (ती) स्त्री मनात खूप लाजली. 22.

ਜੌ ਯਹ ਬਾਤ ਪਰੀ ਸੁਨਿ ਪੈ ਹੈ ॥
जौ यह बात परी सुनि पै है ॥

(ती घाबरली की) शहा परीने हे ऐकले तर

ਮੋ ਕਹ ਕਾਢਿ ਸ੍ਵਰਗ ਤੇ ਦੈ ਹੈ ॥
मो कह काढि स्वरग ते दै है ॥

म्हणून तू मला स्वर्गातून हाकलून देशील.

ਤਾ ਤੇ ਯਾ ਕੌ ਕਰੌ ਉਪਾਈ ॥
ता ते या कौ करौ उपाई ॥

त्यामुळे काही उपाययोजना कराव्यात.

ਜਾ ਤੇ ਇਹ ਉਹਿ ਦੇਉ ਮਿਲਾਈ ॥੨੩॥
जा ते इह उहि देउ मिलाई ॥२३॥

जे करून ते त्यात विलीन केले पाहिजे. 23.

ਆਲਯ ਹੁਤੋ ਕੁਅਰ ਕੋ ਜਹਾ ॥
आलय हुतो कुअर को जहा ॥

राज कुमार यांचे निवासस्थान कुठे होते?

ਵਾ ਕੋ ਚਿਤ੍ਰ ਲਿਖਤ ਭਈ ਤਹਾ ॥
वा को चित्र लिखत भई तहा ॥

तिथे त्याचा (राज कुमारी) फोटो काढला.

ਚਿਤ੍ਰ ਜਬੈ ਤਿਨ ਕੁਅਰ ਨਿਹਾਰਾ ॥
चित्र जबै तिन कुअर निहारा ॥

जेव्हा कुंवर यांनी ते चित्र पाहिले

ਰਾਜ ਪਾਟ ਸਭ ਹੀ ਤਜਿ ਡਾਰਾ ॥੨੪॥
राज पाट सभ ही तजि डारा ॥२४॥

त्यामुळे सर्व राज्ये सोडली गेली (म्हणजे राज्याचे कार्य विसरले गेले). २४.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਮਨ ਮੈ ਭਯੋ ਉਦਾਸ ਰਾਜ ਕੋ ਤ੍ਯਾਗਿ ਕੈ ॥
मन मै भयो उदास राज को त्यागि कै ॥

त्याने राज्याचा त्याग केला आणि मनाने (अतिशय) दुःखी झाला.

ਰੈਨਿ ਦਿਵਸ ਤਹ ਬੈਠਿ ਰਹਤ ਅਨੁਰਾਗਿ ਕੈ ॥
रैनि दिवस तह बैठि रहत अनुरागि कै ॥

तो रात्रंदिवस अनुराग (त्या प्रतिमेच्या) प्रेमात बसायचा.

ਰੋਇ ਰੋਇ ਦ੍ਰਿਗ ਨੈਨਨ ਰੁਹਰ ਬਹਾਵਈ ॥
रोइ रोइ द्रिग नैनन रुहर बहावई ॥

(तो) रडायचा आणि डोळ्यांतून रक्त ('रुहर') सांडायचा.

ਹੋ ਕੋਟਿਨ ਕਰੈ ਬਿਚਾਰ ਨ ਤਾ ਕੌ ਪਾਵਈ ॥੨੫॥
हो कोटिन करै बिचार न ता कौ पावई ॥२५॥

अनेक प्रकारचे विचार करून (किंवा योजना बनवून) त्याला ते मिळू शकत नाही. २५.

ਨਟੀ ਨਾਟਕੀ ਨ੍ਰਿਪਨੀ ਨ੍ਰਿਤਣਿ ਬਖਾਨਿਯੈ ॥
नटी नाटकी न्रिपनी न्रितणि बखानियै ॥

(ती विचार करते की) नटी, नाटककार, राणी किंवा नृत्यांगना, तिला आपण काय म्हणू?

ਨਰੀ ਨਾਗਨੀ ਨਗਨੀ ਨਿਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਜਾਨਿਯੈ ॥
नरी नागनी नगनी निजु त्रिय जानियै ॥

ती पुरुष, स्त्री, पुरुष की स्त्री?

ਸਿਵੀ ਬਾਸਵੀ ਸਸੀ ਕਿ ਰਵਿ ਤਨ ਜਈ ॥
सिवी बासवी ससी कि रवि तन जई ॥

ती शिवाची, इंद्राची, चंद्राची किंवा सूर्याची संतती आहे.

ਹੋ ਚੇਟਕ ਚਿਤ੍ਰ ਦਿਖਾਇ ਚਤੁਰਿ ਚਿਤ ਲੈ ਗਈ ॥੨੬॥
हो चेटक चित्र दिखाइ चतुरि चित लै गई ॥२६॥

ही प्रतिमा दाखवून चतुर (माझ्या पत्नीने) हृदय घेतले आहे. २६.

ਲਿਖ੍ਯੋ ਚਿਤ੍ਰ ਇਹ ਠੌਰ ਬਹੁਰਿ ਤਿਹ ਠਾ ਗਈ ॥
लिख्यो चित्र इह ठौर बहुरि तिह ठा गई ॥

चित्र इथे लिहून झाल्यावर ती त्या ठिकाणी (सातासमुद्रापार राज कुमारीच्या घरापर्यंत) गेली.

ਚਿਤ੍ਰ ਚਤੁਰਿ ਕੇ ਭਵਨ ਬਿਖੈ ਲਿਖਤੀ ਭਈ ॥
चित्र चतुरि के भवन बिखै लिखती भई ॥

(त्यांची) राज कुमारीच्या घरात केलेली प्रतिमा.

ਪ੍ਰਾਤ ਕੁਅਰਿ ਕੋ ਜਬ ਤਿਨ ਚਿਤ੍ਰ ਨਿਹਾਰਿਯੋ ॥
प्रात कुअरि को जब तिन चित्र निहारियो ॥

सकाळी जेव्हा राज कुमारीने त्यांचे चित्र पाहिले

ਹੋ ਰਾਜ ਪਾਟ ਸਭ ਸਾਜ ਤਬੈ ਤਜਿ ਡਾਰਿਯੋ ॥੨੭॥
हो राज पाट सभ साज तबै तजि डारियो ॥२७॥

त्यामुळे त्याने राज्य आणि उजवे देखील सोडले. २७.

ਨਿਰਖਿ ਕੁਅਰ ਕੋ ਚਿਤ੍ਰ ਕੁਅਰਿ ਅਟਕਤ ਭਈ ॥
निरखि कुअर को चित्र कुअरि अटकत भई ॥

कुंवर यांचे चित्र पाहून राज कुमारी यांना धक्काच बसला.

ਰਾਜ ਪਾਟ ਧਨ ਕੀ ਸੁਧਿ ਸਭ ਜਿਯ ਤੇ ਗਈ ॥
राज पाट धन की सुधि सभ जिय ते गई ॥

(त्याच्या) हृदयातून राज्ये आणि संपत्तीचे सर्व शुद्ध ज्ञान नाहीसे झाले.

ਬਢੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕੀ ਪੀਰ ਬਤਾਵੈ ਕਹੋ ਕਿਹ ॥
बढी प्रेम की पीर बतावै कहो किह ॥

प्रेमाच्या वाढलेल्या वेदनांना (तो) कोणाला (चांगले) म्हणेल,

ਹੋ ਜੋ ਤਿਹ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਿ ਮਿਲਾਵੈ ਆਨਿ ਤਿਹ ॥੨੮॥
हो जो तिह सोक निवारि मिलावै आनि तिह ॥२८॥

जो त्याचे दु:ख दूर करून त्याला (प्रिय) पुन्हा जोडतो. २८.

ਮਤਵਾਰੇ ਕੀ ਭਾਤਿ ਕੁਅਰਿ ਬਵਰੀ ਭਈ ॥
मतवारे की भाति कुअरि बवरी भई ॥

मतवाले यांच्याप्रमाणेच राज कुमारीही स्तब्ध झाली.

ਖਾਨ ਪਾਨ ਕੀ ਸੁਧਿ ਤਬ ਹੀ ਤਜਿ ਕਰਿ ਦਈ ॥
खान पान की सुधि तब ही तजि करि दई ॥

तेव्हाच त्यांनी खाण्यापिण्याचे व्रत सोडले.

ਹਸਿ ਹਸਿ ਕਬਹੂੰ ਉਠੈ ਕਬੈ ਗੁਨ ਗਾਵਈ ॥
हसि हसि कबहूं उठै कबै गुन गावई ॥

कधी हशा तर कधी (त्याचे) गुणगान गायले जायचे

ਹੋ ਕਬਹੂੰ ਰੋਵਤ ਦਿਨ ਅਰੁ ਰੈਨਿ ਬਿਤਾਵਈ ॥੨੯॥
हो कबहूं रोवत दिन अरु रैनि बितावई ॥२९॥

कधी कधी ती रडत दिवस रात्र काढायची. 29.

ਦਿਨ ਦਿਨ ਪਿਯਰੀ ਹੋਤ ਕੁਅਰਿ ਤਨ ਜਾਵਈ ॥
दिन दिन पियरी होत कुअरि तन जावई ॥

राज कुमारीचे शरीर दिवसेंदिवस पिवळे होऊ लागले.

ਅੰਤਰ ਪਿਯ ਕੀ ਪੀਰ ਨ ਪ੍ਰਗਟ ਜਤਾਵਈ ॥
अंतर पिय की पीर न प्रगट जतावई ॥

तिच्या आत तिच्या प्रियकराचे दुःख होते (जे ती कोणाला सांगत नव्हती).

ਸਾਤ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਪਿਯਾ ਤਾ ਕੋ ਰਹੈ ॥
सात समुंदर पार पिया ता को रहै ॥

त्याची प्रेयसी सातासमुद्रापार राहिली.

ਹੋ ਆਨਿ ਮਿਲਾਵੈ ਤਾਹਿ ਇਤੋ ਦੁਖ ਕਿਹ ਕਹੈ ॥੩੦॥
हो आनि मिलावै ताहि इतो दुख किह कहै ॥३०॥

जर कोणी तिला (प्रेयसी) आणले आणि तिच्यात सामील झाले तर ती (तिचे) दुःख त्याला सांगू शकते. 30.

ਅਬ ਕਹੋ ਬ੍ਰਿਥਾ ਕੁਅਰ ਕੀ ਕਛੁ ਸੁਨਿ ਲੀਜਿਯੈ ॥
अब कहो ब्रिथा कुअर की कछु सुनि लीजियै ॥

(कवी म्हणतो) आता मी राजकुमारच्या काही विठय़ा सांगतो,

ਸੁਨਹੁ ਸੁਘਰ ਚਿਤ ਲਾਇ ਸ੍ਰਵਨ ਇਤ ਦੀਜਿਯੈ ॥
सुनहु सुघर चित लाइ स्रवन इत दीजियै ॥

(त्याचेही) ऐका. अहो, मस्त! आता नीट ऐक आणि इथे कान दे.

ਰੋਤ ਰੋਤ ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਸਭ ਸਜਨ ਬਿਤਾਵਈ ॥
रोत रोत निसु दिन सभ सजन बितावई ॥

ते गृहस्थ रात्रंदिवस रडण्यात घालवायचे.

ਹੋ ਪਰੈ ਨ ਤਾ ਕੋ ਹਾਥ ਚਿਤ੍ਰ ਉਰ ਲਾਵਈ ॥੩੧॥
हो परै न ता को हाथ चित्र उर लावई ॥३१॥

(प्रतिमा असलेली ती) त्याच्या हाताला स्पर्श करत नव्हती, तो फक्त त्याच्या हृदयाने प्रतिमेला स्पर्श करत होता. ३१.