श्री दसाम ग्रंथ

पान - 935


ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਬ ਤਿਹ ਕਾਢਿ ਹਾਥ ਪੈ ਲਯੋ ॥
तब तिह काढि हाथ पै लयो ॥

मग (नाइटिंगेलने) तो पोपट घेतला आणि तिच्या हातावर धरला.

ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਚੁਕਾਇ ਸੂਆ ਉਡਿ ਗਯੋ ॥
द्रिसटि चुकाइ सूआ उडि गयो ॥

मग तिने तो (पोपट) बाहेर काढला आणि तिच्या हातावर बसवला पण, तिच्या नजरेतून सुटला, तो उडून गेला.

ਜਾਇ ਰਿਸਾਲੂ ਸਾਥ ਜਤਾਯੋ ॥
जाइ रिसालू साथ जतायो ॥

(त्याने) जाऊन रिसालाला सांगितले

ਖੇਲਤ ਕਹਾ ਚੋਰ ਗ੍ਰਿਹ ਆਯੋ ॥੫੧॥
खेलत कहा चोर ग्रिह आयो ॥५१॥

आणि रसलूकडे जाऊन सांगितले, 'तुमच्या घरी चोर आला होता.'(51)

ਯੌ ਸੁਨਿ ਬੈਨਿ ਰਿਸਾਲੂ ਧਾਯੋ ॥
यौ सुनि बैनि रिसालू धायो ॥

हे शब्द ऐकून (राजा) रिसाला धावला

ਤੁਰਤੁ ਧੌਲਹਰ ਕੇ ਤਟ ਆਯੋ ॥
तुरतु धौलहर के तट आयो ॥

हे रासलू शिकून वेगाने चालत निघालो आणि ताबडतोब राजवाड्यात पोहोचलो.

ਭੇਦ ਕੋਕਿਲਾ ਜਬ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥
भेद कोकिला जब लखि पायो ॥

जेव्हा कोकिळा यांना हे रहस्य कळले

ਸਫ ਕੇ ਬਿਖੈ ਲਪੇਟਿ ਦੁਰਾਯੋ ॥੫੨॥
सफ के बिखै लपेटि दुरायो ॥५२॥

जेव्हा कोकिला हे कळले तेव्हा तिने (दुसऱ्या राजाला) चटई गुंडाळली आणि त्याला लपवून ठेवले.(५२)

ਕਹਿਯੋ ਬਕਤ੍ਰ ਫੀਕੌ ਕਿਯੋ ਭਯੋ ॥
कहियो बकत्र फीकौ कियो भयो ॥

(राजा रिसालू कोकिला म्हणाला) (तुझा) चेहरा का फिका पडला आहे?

ਜਨੁ ਕਰਿ ਰਾਹੁ ਲੂਟਿ ਸਸਿ ਲਯੋ ॥
जनु करि राहु लूटि ससि लयो ॥

'राहू देवाने चंद्राचा प्रकाश पिळून काढल्यासारखा तुझा चेहरा का फिका पडत आहे?

ਅੰਬੁਯਨ ਕੀ ਅੰਬਿਆ ਕਿਨ ਹਰੀ ॥
अंबुयन की अंबिआ किन हरी ॥

कमळासारख्या मुखाचे ('अंब्य') तेज ('अंब्य') कोणी घेतले आहे?

ਢੀਲੀ ਸੇਜ ਕਹੋ ਕਿਹ ਕਰੀ ॥੫੩॥
ढीली सेज कहो किह करी ॥५३॥

'कुठे गेली तुझ्या डोळ्यांची गुलाबी चमक? तुझा अंथरूण का ढासळला आहे?'(53)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਜਬ ਤੇ ਗਏ ਅਖੇਟ ਤੁਮ ਤਬ ਤੇ ਮੈ ਦੁਖ ਪਾਇ ॥
जब ते गए अखेट तुम तब ते मै दुख पाइ ॥

(तिने उत्तर दिले) जेव्हापासून तू शिकारीला गेला होतास तेव्हापासून मी प्रतिकूल परिस्थितीत जगत आहे.

ਘਾਯਲ ਜ੍ਯੋ ਘੂੰਮਤ ਰਹੀ ਬਿਨਾ ਤਿਹਾਰੇ ਰਾਇ ॥੫੪॥
घायल ज्यो घूंमत रही बिना तिहारे राइ ॥५४॥

'मी जखमी व्यक्तीप्रमाणे फिरत आहे.(54)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਬਾਤ ਬਹੀ ਅੰਬਿਯਨ ਲੈ ਗਈ ॥
बात बही अंबियन लै गई ॥

वारा सुटला, (म्हणून) माझ्या कमळासदृश चेहऱ्याचे तेज हिरावून घेतले

ਮੋ ਤਨ ਮੈਨੁਪਜਾਵਤਿ ਭਈ ॥
मो तन मैनुपजावति भई ॥

'असा वारा वाहू लागला की माझी गादी सरकली आणि माझ्यात प्रेम निर्माण करण्याची इच्छा निर्माण झाली.

ਤਬ ਮੈ ਲਏ ਅਧਿਕ ਪਸਵਾਰੇ ॥
तब मै लए अधिक पसवारे ॥

मग मी अनेक कर्व घेतले

ਜੈਸੇ ਮ੍ਰਿਗ ਸਾਯਕ ਕੇ ਮਾਰੇ ॥੫੫॥
जैसे म्रिग सायक के मारे ॥५५॥

'मी हरणाच्या जखमी बाळासारखा चक्कर मारतो.(55)

ਤਾ ਤੇ ਲਰੀ ਮੋਤਿਯਨ ਛੂਟੀ ॥
ता ते लरी मोतियन छूटी ॥

याने मोत्यांची साखळी तुटली,

ਉਡਗ ਸਹਿਤ ਨਿਸਿ ਜਨੁ ਰਵਿ ਟੂਟੀ ॥
उडग सहित निसि जनु रवि टूटी ॥

'माझा मोत्याचा हार तुटला आहे. चांदणी रात्र सूर्यकिरणांमुळे नष्ट होते.

ਹੌ ਅਤਿ ਦਖਿਤ ਮੈਨ ਸੌ ਭਈ ॥
हौ अति दखित मैन सौ भई ॥

(मी) काम केल्यावर खूप दुःखी झालो,

ਯਾ ਤੇ ਸੇਜ ਢੀਲ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੫੬॥
या ते सेज ढील ह्वै गई ॥५६॥

'प्रेम न करता सकाळी 1 मी व्यथित होतो आणि परिणामी, माझा अंथरुण ढासळला आहे.(56)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਤਵ ਦਰਸਨ ਲਖਿ ਚਿਤ ਕੋ ਮਿਟਿ ਗਯੋ ਸੋਕ ਅਪਾਰ ॥
तव दरसन लखि चित को मिटि गयो सोक अपार ॥

'तुला पाहून आता माझी सर्व चिंता कमी झाली आहे.

ਜ੍ਯੋ ਚਕਵੀ ਪਤਿ ਆਪਨੇ ਦਿਵਕਰ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰ ॥੫੭॥
ज्यो चकवी पति आपने दिवकर नैन निहार ॥५७॥

'आणि चकवी पक्षी चंद्रात कसे लीन होतो ते मी तुला पाहतो आहे.' (57)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਯੌ ਰਾਜਾ ਰਾਨੀ ਬਰਮਾਯੋ ॥
यौ राजा रानी बरमायो ॥

अशा प्रकारे राणीने राजाला फूस लावली

ਘਰੀਕ ਬਾਤਨ ਸੋ ਉਰਝਾਯੋ ॥
घरीक बातन सो उरझायो ॥

अशा प्रकारे राणीने राजाला घरगुती गोड बोलून आनंद दिला.

ਪੁਨਿ ਤਾ ਸੌ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥
पुनि ता सौ इह भाति उचारो ॥

तेव्हा तो म्हणाला

ਸੁਨੋ ਰਾਵ ਜੂ ਬਚਨ ਹਮਾਰੋ ॥੫੮॥
सुनो राव जू बचन हमारो ॥५८॥

आणि मग म्हणाले, 'माझ्या राजा, माझे ऐका, (58)

ਹਮ ਤੁਮ ਕਰ ਮੇਵਾ ਦੋਊ ਲੇਹੀ ॥
हम तुम कर मेवा दोऊ लेही ॥

मी आणि तुम्ही दोघे हातात फळ घेऊन

ਡਾਰਿ ਡਾਰਿ ਯਾ ਸਫ ਮੈ ਦੇਹੀ ॥
डारि डारि या सफ मै देही ॥

'आम्ही दोघे सुलताना खाऊ आणि मग चटईकडे फेकून देऊ.

ਹਮ ਦੋਊ ਦਾਵ ਇਹੈ ਬਦ ਡਾਰੈ ॥
हम दोऊ दाव इहै बद डारै ॥

आम्ही दोघेही पैज लावू.

ਸੋ ਹਾਰੈ ਜਿਹ ਪਰੈ ਕਿਨਾਰੈ ॥੫੯॥
सो हारै जिह परै किनारै ॥५९॥

'आम्ही दोघेही केंद्राकडे लक्ष्य ठेवू आणि जो काठावर जाईल तो हरेल.'(59)

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहिरा

ਤਬ ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੇਵਾ ਲਯੋ ਐਸੇ ਬੈਨ ਬਖਾਨਿ ॥
तब दुहूंअन मेवा लयो ऐसे बैन बखानि ॥

यावर निर्णय घेऊन त्यांनी सुलतानांना घेतले.

ਚਤੁਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਅਤਿ ਚਿਤ ਹੁਤੋ ਇਹੀ ਬੀਚ ਗਯੋ ਜਾਨਿ ॥੬੦॥
चतुरि न्रिपति अति चित हुतो इही बीच गयो जानि ॥६०॥

राजा खूप हुशार होता आणि त्याने रहस्याची कल्पना केली होती, (60)

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपायी

ਤਬ ਰਾਜੈ ਇਹ ਬਚਨ ਉਚਾਰੀ ॥
तब राजै इह बचन उचारी ॥

तेव्हा राजा म्हणाला,

ਸੁਨੁ ਰਾਨੀ ਕੋਕਿਲਾ ਪਿਆਰੀ ॥
सुनु रानी कोकिला पिआरी ॥

आणि तो म्हणाला, 'ऐक माझ्या लाडक्या कोकिळा राणी,

ਏਕ ਹਰਾਇ ਮ੍ਰਿਗਹਿ ਮੈ ਆਯੋ ॥
एक हराइ म्रिगहि मै आयो ॥

मी हरणाचा पराभव केला आहे.

ਕੰਪਤ ਬੂਟ ਮੈ ਦੁਰਿਯੋ ਡਰਾਯੋ ॥੬੧॥
कंपत बूट मै दुरियो डरायो ॥६१॥

'मी नुकतेच एका हरणाला पराभूत केले आहे आणि घाबरून ते झुडपात लपले आहे.'(61)

ਹੌਡੀ ਬਾਤ ਮੂੰਡ ਇਹ ਆਨੀ ॥
हौडी बात मूंड इह आनी ॥

(राजा रिसालू) यांनी ही गोष्ट होडी राजाच्या डोक्यावर ठेवली आहे,

ਮ੍ਰਿਗ ਪੈ ਕਰਿ ਕੋਕਿਲਾ ਪਛਾਨੀ ॥
म्रिग पै करि कोकिला पछानी ॥

जेव्हा राजाने तिला हे सांगितले तेव्हा तिने मान्य केले की राजा खरोखरच हरणाबद्दल बोलत आहे.

ਕਹੇ ਤੌ ਤੁਰਤ ਤਾਹਿ ਹਨਿ ਲ੍ਯਾਊ ॥
कहे तौ तुरत ताहि हनि ल्याऊ ॥

(राजा म्हणाला) तू म्हणालास तर मी त्याला लगेच मारीन