श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1020


ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਸੁਨਿਹੋ ਪ੍ਰੀਤਮ ਰਾਜ ਕਾਜ ਮੁਰ ਕੀਜਿਯੈ ॥
सुनिहो प्रीतम राज काज मुर कीजियै ॥

हे माझ्या प्रिय राजन! ऐक, माझी (एक) गोष्ट कर.

ਕਛੁ ਧਨ ਛੋਰਿ ਭੰਡਾਰ ਹਮਾਰੋ ਲੀਜਿਯੈ ॥
कछु धन छोरि भंडार हमारो लीजियै ॥

थोडे पैसे सोड आणि माझा सर्व खजिना घे.

ਖੋਦਿ ਭੂਮਿ ਤਰ ਮੰਡਪ ਏਕ ਬਨਾਇਯੈ ॥
खोदि भूमि तर मंडप एक बनाइयै ॥

पृथ्वी खोदून खाली एक मठ ('मंडप') बांधा.

ਹੋ ਮੰਡਪ ਲਖਿਯੋ ਨ ਜਾਇ ਭੂਮਿ ਲਹਿ ਜਾਇਯੈ ॥੭॥
हो मंडप लखियो न जाइ भूमि लहि जाइयै ॥७॥

(म्हणजे) मठ (वरून) पाहता येत नाही, फक्त जमीन सापडते. ७.

ਤਬ ਤਿਨ ਛੋਰਿ ਭੰਡਾਰ ਅਮਿਤ ਧਨ ਕੋ ਲਿਯੋ ॥
तब तिन छोरि भंडार अमित धन को लियो ॥

मग त्याने (काही) बचत सोडली आणि अमित धन घेतला.

ਖੋਦਿ ਭੂਮਿ ਕੇ ਤਰੇ ਬਨਾਵਤ ਮਟ ਭਯੋ ॥
खोदि भूमि के तरे बनावत मट भयो ॥

जमीन खोदली गेली आणि खाली एक मठ बांधला गेला.

ਕੈ ਸੋਈ ਸ੍ਯਾਨੋ ਲਖੈ ਨ ਦੇਵਲ ਪਾਇਯੈ ॥
कै सोई स्यानो लखै न देवल पाइयै ॥

कोणत्याही ज्ञानी माणसाला तो मठ दिसत नव्हता.

ਹੋ ਔਰ ਭੂਮਿ ਸੀ ਸੋ ਭੂਅ ਚਿਤ ਮੈ ਲ੍ਯਾਇਯੈ ॥੮॥
हो और भूमि सी सो भूअ चित मै ल्याइयै ॥८॥

ती मनाला बाकीच्या पृथ्वीसारखी वाटत होती. 8.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਰਾਜਹਿ ਰਾਨੀ ਰੋਜ ਬੁਲਾਵੈ ॥
राजहि रानी रोज बुलावै ॥

(त्या) राजाला राणी गुलाब म्हणत.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਕੇਲ ਕਮਾਵੈ ॥
भाति भाति के केल कमावै ॥

(त्याच्यासोबत) ती केळक्रीडा खेळायची.

ਅਤਿ ਸਨੇਹ ਤਾ ਸੌ ਉਪਜਾਯੋ ॥
अति सनेह ता सौ उपजायो ॥

तो तिच्यावर खूप प्रेमळ झाला होता,

ਜਨੁਕ ਸਾਤ ਫੇਰਨ ਕੋ ਪਾਯੋ ॥੯॥
जनुक सात फेरन को पायो ॥९॥

जणू सात फेरे घेऊन (म्हणजे लग्न करून) मिळविले ॥9॥

ਕੇਲ ਕਮਾਇ ਰਾਜ ਜਬ ਜਾਵੈ ॥
केल कमाइ राज जब जावै ॥

जेव्हा राजा लैंगिक कृत्ये करून निघून जातो

ਤਬ ਰਾਨੀ ਜੋਗਿਯਹਿ ਬੁਲਾਵੈ ॥
तब रानी जोगियहि बुलावै ॥

तेव्हा राणीने जोगीला बोलावले असते.

ਚਿਮਟਿ ਚਿਮਟਿ ਤਾ ਸੌ ਰਤਿ ਮਾਨੈ ॥
चिमटि चिमटि ता सौ रति मानै ॥

ती त्याच्यासोबत रती साजरी करायची.

ਮੂਰਖ ਰਾਵ ਭੇਦ ਨਹਿ ਜਾਨੈ ॥੧੦॥
मूरख राव भेद नहि जानै ॥१०॥

पण मूर्ख राजा हे रहस्य समजू शकत नाही. 10.

ਕਾਮ ਅਧਿਕ ਦਿਨ ਰਾਜ ਸੰਤਾਯੋ ॥
काम अधिक दिन राज संतायो ॥

एके दिवशी राजाला (भुधरसिंह) वासनेने छळले

ਬਿਨੁ ਬੋਲੇ ਰਾਨੀ ਕੇ ਆਯੋ ॥
बिनु बोले रानी के आयो ॥

आणि राणी विनानिमंत्रित आली.

ਕੇਲ ਕਰਤ ਸੋ ਤ੍ਰਿਯ ਲਖਿ ਪਾਈ ॥
केल करत सो त्रिय लखि पाई ॥

(त्याने) त्या स्त्रीला काम करताना पाहिले.

ਤਾ ਕੇ ਕੋਪ ਜਗ੍ਯੋ ਜਿਯ ਆਈ ॥੧੧॥
ता के कोप जग्यो जिय आई ॥११॥

(म्हणून) त्याच्या मनात खूप राग निर्माण झाला. 11.

ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥

अविचल:

ਕੇਲ ਕਰਤ ਰਾਨੀ ਤਿਹ ਲਖਿਯੋ ਬਨਾਇ ਕੈ ॥
केल करत रानी तिह लखियो बनाइ कै ॥

(इथे) वासनांध राणीनेही त्याला पाहिले.

ਬਾਧਿ ਰਸਰਿਯਨ ਲਿਯੋ ਸੁ ਦਿਯੋ ਜਰਾਇ ਕੈ ॥
बाधि रसरियन लियो सु दियो जराइ कै ॥

त्याला दोरीने बांधून जाळण्यात आले.

ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਥ ਕੇ ਸਾਥ ਕਹਿਯੋ ਯੌ ਜਾਇ ਕਰਿ ॥
क्रिपा नाथ के साथ कहियो यौ जाइ करि ॥

मग कृपानाथ (जोगी) यांना असे सांगितले,

ਹੋ ਜੋ ਮੈ ਕਹੋ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੁ ਕਰਿਯੈ ਨਾਥ ਬਰ ॥੧੨॥
हो जो मै कहो चरित्र सु करियै नाथ बर ॥१२॥

हे महान नाथ ! ज्याला मी चरित्र म्हणतो, तेच तुम्ही करता. 12.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਖਾਨ ਪਾਨ ਆਗੇ ਤਵ ਧਰਿਹੌ ॥
खान पान आगे तव धरिहौ ॥

(मी) तुमच्यासमोर अन्न आणि पेय ठेवीन

ਮੁੰਦ੍ਰਿਤ ਮਠ ਕੋ ਦ੍ਵਾਰਨਿ ਕਰਿਹੌ ॥
मुंद्रित मठ को द्वारनि करिहौ ॥

आणि मी मठाचे दरवाजे बंद करीन.

ਖੋਦਿ ਭੂਮਿ ਇਕ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦਿਖੈਹੌ ॥
खोदि भूमि इक चरित्र दिखैहौ ॥

मग मी जमीन खोदून दुसरे पात्र दाखवीन

ਤਵ ਚਰਨਨ ਤਰ ਰਾਵ ਝੁਕੈਹੌ ॥੧੩॥
तव चरनन तर राव झुकैहौ ॥१३॥

आणि राजाला (बिक्रम सिंह) तुझ्या पायावर उभे करीन. 13.

ਯੌ ਕਹਿ ਮੂੰਦਿ ਦੁਆਰਨ ਲਿਯੋ ॥
यौ कहि मूंदि दुआरन लियो ॥

असे म्हणत (त्याने) दरवाजा बंद केला

ਆਗੇ ਢੇਰ ਭਸਮ ਤਿਹ ਕਿਯੋ ॥
आगे ढेर भसम तिह कियो ॥

आणि त्याच्यासमोर राखेचा (विभूती) ढीग केला.

ਆਪੁ ਰਾਵ ਸੌ ਜਾਇ ਜਤਾਯੋ ॥
आपु राव सौ जाइ जतायो ॥

त्याने जाऊन राजाला सांगितले

ਸੋਵਤ ਸਮੈ ਸੁਪਨ ਮੈ ਪਾਯੋ ॥੧੪॥
सोवत समै सुपन मै पायो ॥१४॥

की मी झोपेत एक स्वप्न पाहिले आहे. 14.

ਇਕ ਜੋਗੀ ਸੁਪਨੇ ਮੈ ਲਹਿਯੋ ॥
इक जोगी सुपने मै लहियो ॥

स्वप्नात (मी) एक जोगी पाहिला.

ਤਿਹ ਮੋ ਸੋ ਐਸੇ ਜਨੁ ਕਹਿਯੋ ॥
तिह मो सो ऐसे जनु कहियो ॥

तो मला असे म्हणाला,

ਖੋਦਿ ਭੂਮਿ ਤੁਮ ਮੋਹਿ ਨਿਕਾਰੋ ॥
खोदि भूमि तुम मोहि निकारो ॥

जमीन खोदून मला बाहेर काढ.

ਹ੍ਵੈ ਬਡੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿਹਾਰੋ ॥੧੫॥
ह्वै बडो प्रताप तिहारो ॥१५॥

(असे केल्याने) तुझा मोठा गौरव होईल. १५.

ਭੂਧਰ ਰਾਜ ਖੋਦਬੋ ਲਾਯੋ ॥
भूधर राज खोदबो लायो ॥

भूधर राजेही खोदण्यासाठी कामाला आहेत.

ਮੈ ਤੁਮ ਸੋ ਯੌ ਆਨਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
मै तुम सो यौ आनि सुनायो ॥

(हे पाहून) तुला येऊन सांगितले.

ਤੁਮਹੂੰ ਚਲੇ ਸੰਗ ਹ੍ਵੈ ਤਹਾ ॥
तुमहूं चले संग ह्वै तहा ॥

तू माझ्याबरोबर तिथे जा (आणि पहा)

ਕਹਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ਧੌ ਉਹਾ ॥੧੬॥
कहा चरित्र ह्वै है धौ उहा ॥१६॥

तिथे काय चालले आहे. 16.

ਯੌ ਕਹਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਸੰਗ ਲੈ ਆਈ ॥
यौ कहि न्रिपति संग लै आई ॥

असे म्हणत तिने राजाला सोबत घेतले

ਭੂਅ ਖੋਦਨ ਤ੍ਰਿਯ ਦਯੋ ਲਗਾਈ ॥
भूअ खोदन त्रिय दयो लगाई ॥

आणि स्त्रियांना (गोळ्या) पृथ्वी खोदण्यासाठी ठेवल्या.

ਮੰਡਪ ਤਹਾ ਏਕ ਜਬ ਲਹਿਯੋ ॥
मंडप तहा एक जब लहियो ॥

जेव्हा तिथे (राजाला) एक मठ दिसला

ਧੰਨ੍ਯ ਧੰਨ੍ਯ ਪਤਿ ਤ੍ਰਿਯ ਸੋ ਕਹਿਯੋ ॥੧੭॥
धंन्य धंन्य पति त्रिय सो कहियो ॥१७॥

त्यामुळे पतीने महिलेला धन्य म्हटले. १७.

ਜੋਗੀ ਨਿਰਖਿ ਸਖੀ ਭਜਿ ਆਈ ॥
जोगी निरखि सखी भजि आई ॥

जोगीला पाहताच (एक) सखी धावत आली

ਦੌਰਿ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਚਰਨਨ ਲਪਟਾਈ ॥
दौरि न्रिपति चरनन लपटाई ॥

आणि राजाच्या पायाला मिठी मारली.

ਕਹਿਯੋ ਸੁ ਜਬ ਖੋਲਤ ਦ੍ਰਿਗ ਭਯੋ ॥
कहियो सु जब खोलत द्रिग भयो ॥

ते म्हणू लागले की जेव्हा (जोगी) डोळे उघडले

ਤਬ ਹੀ ਰਾਜ ਭਸਮ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥੧੮॥
तब ही राज भसम ह्वै गयो ॥१८॥

तेव्हा राजा (भुधर) भस्म झाला. १८.

ਤਬ ਰਾਨੀ ਯੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
तब रानी यौ बचन उचारे ॥

तेव्हा राणी म्हणाली,

ਸੁਨਹੋ ਰਾਵ ਪ੍ਰਾਨ ਤੇ ਪ੍ਯਾਰੇ ॥
सुनहो राव प्रान ते प्यारे ॥

हे माझ्या जिवाच्या प्रिय राजा! ऐका

ਮੋ ਕੋ ਜਾਨ ਪ੍ਰਥਮ ਤਹ ਦੀਜੈ ॥
मो को जान प्रथम तह दीजै ॥

तिथे (तुम्ही) मला आधी जाऊ द्या.

ਬਹੁਰੋ ਆਪੁ ਪਯਾਨੋ ਕੀਜੈ ॥੧੯॥
बहुरो आपु पयानो कीजै ॥१९॥

नंतर तू स्वतः येशील. 19.

ਯੌ ਕਹਿ ਕੈ ਅਬਲਾ ਤਹ ਗਈ ॥
यौ कहि कै अबला तह गई ॥

असे म्हणत राणी तेथे गेली

ਤਾ ਸੋ ਕੇਲ ਕਮਾਵਤ ਭਈ ॥
ता सो केल कमावत भई ॥

आणि त्याच्याशी (जोगी) खेळला.

ਤਾ ਪਾਛੇ ਨ੍ਰਿਪ ਕੋ ਤਹ ਲ੍ਯਾਈ ॥
ता पाछे न्रिप को तह ल्याई ॥

त्यानंतर राजाला तेथे आणण्यात आले

ਜੋਗੀ ਕੀ ਝਾਈ ਦਿਖਰਾਈ ॥੨੦॥
जोगी की झाई दिखराई ॥२०॥

आणि जोगीची सावली दिसू लागली. 20.

ਤਬ ਜੋਗੀ ਯੌ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ॥
तब जोगी यौ बचन उचारे ॥

तेव्हा जोगी म्हणाले,

ਬਹਤ ਜਾਨ੍ਰਹਵੀ ਅਬਿ ਲਗਿ ਥਾਰੇ ॥
बहत जान्रहवी अबि लगि थारे ॥

गंगा आता तुमच्या जवळून वाहते.

ਤਾ ਕੋ ਹਮ ਕੋ ਨੀਰ ਦਿਖਰਿਯੈ ॥
ता को हम को नीर दिखरियै ॥

मला त्याचे पाणी दाखव

ਹਮ ਕੋ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਨ ਕਰਿਯੈ ॥੨੧॥
हम को सोक निवारन करियै ॥२१॥

आणि माझे दु:ख दूर कर. २१.

ਜਬ ਰਾਜੈ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
जब राजै ऐसे सुनि पायो ॥

राजाने हे ऐकले

ਭਰਿ ਗਾਗਰਿ ਗੰਗਾ ਜਲ ਲ੍ਯਾਯੋ ॥
भरि गागरि गंगा जल ल्यायो ॥

म्हणून त्याने गंगाजल आणले.

ਆਇ ਸੁ ਨੀਰ ਬਿਲੋਕਿਯੋ ਜਬ ਹੀ ॥
आइ सु नीर बिलोकियो जब ही ॥

(जोगीने) पाणी आणताना पाहिले.

ਐਸੇ ਬਚਨ ਉਚਾਰੇ ਤਬ ਹੀ ॥੨੨॥
ऐसे बचन उचारे तब ही ॥२२॥

मग असे बोलले. 22.

ਨਿਜੁ ਤੂੰਬਾ ਤੇ ਦੂਧ ਦਿਖਾਯੋ ॥
निजु तूंबा ते दूध दिखायो ॥

(जोगीने) त्याच्या टबमध्ये पडलेले दूध दाखवले

ਗੰਗੋਦਕ ਤਹਿ ਕੋ ਠਹਰਾਯੋ ॥
गंगोदक तहि को ठहरायो ॥

आणि त्याला गंगा-जल म्हटले.

ਕਹਿਯੋ ਜਾਨ੍ਰਹਵੀ ਕੋ ਕਾ ਭਯੋ ॥
कहियो जान्रहवी को का भयो ॥

(मग) म्हणत (मला माहीत नाही) गंगेला काय झाले आहे.

ਤਬ ਪੈ ਥੋ ਅਬ ਜਲ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥੨੩॥
तब पै थो अब जल ह्वै गयो ॥२३॥

पूर्वी ते दूध ('पै') होते, आता पाणी झाले आहे. 23.