श्री दसाम ग्रंथ

पान - 418


ਸਮੁਹੇ ਹਰਿ ਕੇ ਆਇ ਕੈ ਬੋਲਿਯੋ ਹ੍ਵੈ ਕਰਿ ਢੀਠੁ ॥੧੨੦੪॥
समुहे हरि के आइ कै बोलियो ह्वै करि ढीठु ॥१२०४॥

एवढी वाईट परिस्थिती असताना आणि कृष्णाचा सामना करूनही अघरसिंह पळून गेला नाही, लाज न बाळगता बोलला.1204.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चौपाई

ਹਰਿ ਸਨਮੁਖਿ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰਿਓ ॥
हरि सनमुखि इह भाति उचारिओ ॥

श्रीकृष्णाच्या उपस्थितीत ते असे म्हणाले,

ਅਡਰ ਸਿੰਘ ਤੈ ਛਲ ਸੋ ਮਾਰਿਓ ॥
अडर सिंघ तै छल सो मारिओ ॥

तो कृष्णाला म्हणाला, तू अड्डारसिंगला कपटाने मारले आहेस

ਅਜਬ ਸਿੰਘ ਕਰਿ ਕਪਟ ਖਪਾਯੋ ॥
अजब सिंघ करि कपट खपायो ॥

अजब सिंग यांची फसवणूक करून वाया गेला आहे.

ਇਹ ਸਭ ਭੇਦ ਹਮੋ ਲਖਿ ਪਾਯੋ ॥੧੨੦੫॥
इह सभ भेद हमो लखि पायो ॥१२०५॥

तुम्ही अजयबसिंगलाही बेईमानपणे मारले आहे आणि मला हे गुपित चांगलेच माहीत आहे.���1205.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਅਘੜ ਸਿੰਘ ਅਤਿ ਨਿਡਰ ਹ੍ਵੈ ਬੋਲਿਯੋ ਹਰਿ ਸਮੁਹਾਇ ॥
अघड़ सिंघ अति निडर ह्वै बोलियो हरि समुहाइ ॥

अघरसिंह कृष्णासमोर अत्यंत निर्भयपणे बोलला

ਬਚਨ ਸ੍ਯਾਮ ਸੋਂ ਜੇ ਕਹੇ ਸੋ ਕਬਿ ਕਹਿਤ ਸੁਨਾਇ ॥੧੨੦੬॥
बचन स्याम सों जे कहे सो कबि कहित सुनाइ ॥१२०६॥

कृष्णाला जे काही बोलले ते कवी आता सांगतो.1206.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਢੀਠ ਹ੍ਵੈ ਬੋਲਤ ਭਯੋ ਰਨ ਮੈ ਹਸਿ ਕੈ ਹਰਿ ਸੋ ਬਤੀਯਾ ਸੁਨਿ ਲੈਹੋ ॥
ढीठ ह्वै बोलत भयो रन मै हसि कै हरि सो बतीया सुनि लैहो ॥

तो रणांगणात कृष्णाशी कोणतीही लाज न बाळगता बोलला, ‘तुम्ही आमच्यावर व्यर्थ रागावला आहात

ਕ੍ਰੁਧ ਕੀਏ ਹਮ ਸੰਗਿ ਨਿਸੰਗ ਕਹਾ ਅਬ ਜੁਧ ਕੀਏ ਫਲੁ ਪੈ ਹੋ ॥
क्रुध कीए हम संगि निसंग कहा अब जुध कीए फलु पै हो ॥

या युद्धातून तुम्हाला काय मिळणार? तू अजूनही मुलगा आहेस,

ਤਾ ਤੇ ਲਰੋ ਨਹੀ ਮੋ ਸੰਗਿ ਆਇ ਕੈ ਹੋ ਲਰਿਕਾ ਰਨ ਦੇਖਿ ਪਰੈ ਹੋ ॥
ता ते लरो नही मो संगि आइ कै हो लरिका रन देखि परै हो ॥

���म्हणून माझ्याशी भांडून पळून जाऊ नकोस

ਜੋ ਹਠ ਕੈ ਲਰਿ ਹੋ ਮਰਿ ਹੋ ਅਪੁਨੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮਾਰਗਿ ਜੀਤਿ ਨ ਜੈਹੋ ॥੧੨੦੭॥
जो हठ कै लरि हो मरि हो अपुने ग्रिह मारगि जीति न जैहो ॥१२०७॥

जर तुम्ही लढत राहिलात तर तुम्हाला तुमच्या घराचा रस्ता सापडणार नाही आणि तुम्हाला मारले जाईल.���1207.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਜਿਉ ਬੋਲਿਯੋ ਅਤਿ ਗਰਬ ਸਿਉ ਇਤਿ ਹਰਿ ਐਚਿ ਕਮਾਨ ॥
जिउ बोलियो अति गरब सिउ इति हरि ऐचि कमान ॥

असे ते अभिमानाने बोलले असता कृष्णाने धनुष्य ओढले आणि बाण त्यांच्या चेहऱ्यावर लागला

ਸਰ ਮਾਰਿਯੋ ਅਰਿ ਮੁਖਿ ਬਿਖੈ ਪਰਿਯੋ ਮ੍ਰਿਤਕ ਛਿਤਿ ਆਨਿ ॥੧੨੦੮॥
सर मारियो अरि मुखि बिखै परियो म्रितक छिति आनि ॥१२०८॥

बाणाच्या धडकेने तो मरण पावला आणि पृथ्वीवर पडला.1208.

ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਤਬ ਢੀਠ ਹੁਇ ਕਹੀ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸੋ ਬਾਤ ॥
अरजन सिंघ तब ढीठ हुइ कही क्रिसन सो बात ॥

मग अर्जन सिंह धैर्याने (हे) कृष्णाशी बोलले.

ਮਹਾਬਲੀ ਹਉ ਆਜ ਹੀ ਕਰਿ ਹੋਂ ਤੇਰੋ ਘਾਤ ॥੧੨੦੯॥
महाबली हउ आज ही करि हों तेरो घात ॥१२०९॥

तेव्हा जिद्दी अर्जुनसिंह कृष्णाला म्हणाला, "मी एक पराक्रमी योद्धा आहे आणि तुला लगेच पाडीन."

ਸੁਨਤ ਬਚਨ ਹਰਿ ਖਗੁ ਲੈ ਅਰਿ ਸਿਰਿ ਝਾਰਿਯੋ ਧਾਇ ॥
सुनत बचन हरि खगु लै अरि सिरि झारियो धाइ ॥

(त्याचे) शब्द ऐकून श्रीकृष्णाने आपली तलवार धरली आणि धावत येऊन शत्रूच्या डोक्यावर प्रहार केला.

ਗਿਰਿਓ ਮਨੋ ਆਂਧੀ ਬਚੇ ਬਡੋ ਬ੍ਰਿਛ ਮੁਰਝਾਇ ॥੧੨੧੦॥
गिरिओ मनो आंधी बचे बडो ब्रिछ मुरझाइ ॥१२१०॥

हे ऐकून कृष्णाने त्याच्या डोक्यावर खंजीर खुपसला आणि तो वादळात झाडासारखा खाली पडला.1210.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਹਨ੍ਯੋ ਅਸਿ ਸਿਉ ਅਮਰੇਸ ਮਹੀਪ ਹਨਿਓ ਤਬ ਹੀ ॥
अरजन सिंघ हन्यो असि सिउ अमरेस महीप हनिओ तब ही ॥

(जेव्हा) अर्जनसिंग तलवारीने मारला गेला, राजा अमरसिंह देखील मारला गेला.

ਅਟਲੇਸ ਪ੍ਰਕੋਪ ਭਯੋ ਲਖਿ ਕੈ ਹਰਿ ਆਪੁਨੇ ਸਸਤ੍ਰ ਲਏ ਸਬ ਹੀ ॥
अटलेस प्रकोप भयो लखि कै हरि आपुने ससत्र लए सब ही ॥

अर्जुनसिंग आणि अमरेशसिंग नावाचा राजा खंजीराने मारला गेला, नंतर कृष्णाने शस्त्रे धरली, अटलेशवर रागावला.

ਅਤਿ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ ਪੁਕਾਰਿ ਪਰਿਓ ਹਰਿ ਸਾਮੁਹੇ ਆਇ ਅਰਿਓ ਜਬ ਹੀ ॥
अति मार ही मार पुकारि परिओ हरि सामुहे आइ अरिओ जब ही ॥

तो कृष्णासमोर येताना ‘मार, मार’ म्हणू लागला

ਕਲਧਉਤ ਕੇ ਭੂਖਨ ਅੰਗ ਸਜੇ ਜਿਹ ਕੀ ਛਬਿ ਸੋ ਸਵਿਤਾ ਦਬ ਹੀ ॥੧੨੧੧॥
कलधउत के भूखन अंग सजे जिह की छबि सो सविता दब ही ॥१२११॥

सोन्याच्या दागिन्यांनी नटलेल्या त्याच्या अंगांच्या वैभवापुढे सूर्यही निस्तेज दिसत होता.1211.

ਜਾਮ ਪ੍ਰਮਾਨ ਕੀਓ ਘਮਸਾਨ ਬਡੌ ਬਲਵਾਨ ਨ ਜਾਇ ਸੰਘਾਰਿਯੋ ॥
जाम प्रमान कीओ घमसान बडौ बलवान न जाइ संघारियो ॥

त्याने एका पाबरसाठी (सुमारे तीन तास) हिंसक युद्ध केले, परंतु तो मारला जाऊ शकला नाही

ਮੇਘ ਜਿਉ ਗਾਜਿ ਮੁਰਾਰਿ ਤਬੈ ਅਸਿ ਲੈ ਕਰਿ ਮੈ ਅਰਿ ਊਪਰਿ ਝਾਰਿਯੋ ॥
मेघ जिउ गाजि मुरारि तबै असि लै करि मै अरि ऊपरि झारियो ॥

तेव्हा कृष्णाने मेघाप्रमाणे मेघगर्जना करून आपल्या तलवारीने शत्रूवर प्रहार केला.

ਹੁਇ ਮ੍ਰਿਤ ਭੂਮਿ ਪਰਿਯੋ ਤਬ ਹੀ ਜਦੁਬੀਰ ਜਬੈ ਸਿਰੁ ਕਾਟਿ ਉਤਾਰਿਯੋ ॥
हुइ म्रित भूमि परियो तब ही जदुबीर जबै सिरु काटि उतारियो ॥

आणि जेव्हा कृष्णाने त्याचे मस्तक कापले तेव्हा तो मेला आणि पृथ्वीवर पडला

ਧੰਨਿ ਹੀ ਧੰਨਿ ਕਹੈ ਸਬ ਦੇਵ ਬਡੋ ਹਰਿ ਜੂ ਭਵ ਭਾਰ ਉਤਾਰਿਯੋ ॥੧੨੧੨॥
धंनि ही धंनि कहै सब देव बडो हरि जू भव भार उतारियो ॥१२१२॥

हे पाहून देवांनी जयघोष केला आणि म्हणाले, हे कृष्णा! तू पृथ्वीचा मोठा भार हलका केला आहेस.���1212.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

डोहरा

ਅਟਲ ਸਿੰਘ ਜਬ ਮਾਰਿਓ ਬਹੁ ਬੀਰਨ ਕੋ ਰਾਉ ॥
अटल सिंघ जब मारिओ बहु बीरन को राउ ॥

जेव्हा अनेक वीरांचा राजा अटल सिंह मारला गेला.

ਅਮਿਟ ਸਿੰਘ ਤਬ ਅਮਿਟ ਹੁਇ ਕੀਨੋ ਜੁਧ ਉਪਾਉ ॥੧੨੧੩॥
अमिट सिंघ तब अमिट हुइ कीनो जुध उपाउ ॥१२१३॥

अनेक योद्ध्यांचा राजा असलेले अटल सिंग मारले गेले, तेव्हा अमित सिंह यांनी युद्धासाठी प्रयत्न सुरू केले.1213.

ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥

स्वय्या

ਬੋਲਤ ਇਉ ਹਠਿ ਕੈ ਹਰਿ ਸੋ ਭਟ ਤਉ ਲਖਿ ਹੋ ਜਬ ਮੋ ਸੋ ਲਰੈਗੋ ॥
बोलत इउ हठि कै हरि सो भट तउ लखि हो जब मो सो लरैगो ॥

तो कृष्णाला म्हणाला, जर तू माझ्याशी लढलास तर मी तुला महान योद्धा समजेन

ਮੋ ਕੋ ਕਹਾ ਹਨਿ ਰਾਜਨ ਜ੍ਯੋ ਛਲ ਮੂਰਤਿ ਹੁਇ ਛਲ ਸਾਥ ਛਰੈਗੋ ॥
मो को कहा हनि राजन ज्यो छल मूरति हुइ छल साथ छरैगो ॥

या राजांप्रमाणे तूही मला फसवशील का?

ਮੋ ਅਤਿ ਕੋਪ ਭਰੋ ਲਖਿ ਕੈ ਰਹਿ ਹੋ ਨਹਿ ਆਹਵ ਹੂੰ ਤੇ ਟਰੈਗੋ ॥
मो अति कोप भरो लखि कै रहि हो नहि आहव हूं ते टरैगो ॥

मला प्रचंड क्रोधाने भरलेला पाहून (तुम्ही) रणांगणात उभे राहून (इथून) दूर जाणार नाही.

ਜਉ ਕਬਹੂੰ ਭਿਰ ਹੋ ਹਮ ਸੋ ਨਿਸਚੈ ਨਿਜ ਦੇਹ ਕੋ ਤਿਆਗੁ ਕਰੈਗੋ ॥੧੨੧੪॥
जउ कबहूं भिर हो हम सो निसचै निज देह को तिआगु करैगो ॥१२१४॥

���मला प्रचंड रागावलेले पाहून तू निश्चितच शेतातून पळून जाशील आणि कधीही माझ्याशी लढलास तर निश्चितपणे आपले शरीर सोडून जाशील.1214.

ਕਾਹੇ ਕਉ ਕਾਨ੍ਰਹ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਹਿਤ ਔਰਨ ਕੇ ਰਿਸ ਕੈ ਰਨ ਪਾਰੋ ॥
काहे कउ कान्रह अयोधन मै हित औरन के रिस कै रन पारो ॥

हे कृष्णा ! रागाच्या भरात तुम्ही युद्धभूमीत इतरांसाठी का लढता?

ਕਾਹੇ ਕਉ ਘਾਇ ਸਹੋ ਤਨ ਮੈ ਪੁਨਿ ਕਾ ਕੇ ਕਹੇ ਅਰਿ ਭੂਪਨਿ ਮਾਰੋ ॥
काहे कउ घाइ सहो तन मै पुनि का के कहे अरि भूपनि मारो ॥

�हे कृष्णा! तुम्ही मोठ्या रागाने युद्ध का करत आहात? अंगावरच्या जखमा का सहन करत आहात? कोणाच्या सांगण्यावरून तुम्ही राजांना मारता?

ਜੀਵਤ ਹੋ ਤਬ ਲਉ ਜਗ ਮੈ ਜਬ ਲਉ ਮੁਹਿ ਸੰਗਿ ਭਿਰਿਓ ਨ ਬਿਚਾਰੋ ॥
जीवत हो तब लउ जग मै जब लउ मुहि संगि भिरिओ न बिचारो ॥

माझ्याशी भांडले नाहीस तरच तू जिवंत राहशील

ਸੁੰਦਰ ਜਾਨ ਕੈ ਛਾਡਤ ਹੋ ਤਜਿ ਕੈ ਰਨ ਸ੍ਯਾਮ ਜੂ ਧਾਮਿ ਸਿਧਾਰੋ ॥੧੨੧੫॥
सुंदर जान कै छाडत हो तजि कै रन स्याम जू धामि सिधारो ॥१२१५॥

तुला सुंदर मानून मी तुला क्षमा करतो, म्हणून युद्धक्षेत्र सोडून तुझ्या घरी जा.���1215.

ਫੇਰਿ ਅਯੋਧਨ ਮੈ ਰਿਸਿ ਕੇ ਅਮਿਟੇਸ ਬਲੀ ਇਹ ਭਾਤਿ ਉਚਾਰੋ ॥
फेरि अयोधन मै रिसि के अमिटेस बली इह भाति उचारो ॥

तेव्हा युद्धक्षेत्रातील बलवान अमित सिंह रागाने म्हणाले,

ਬੈਸ ਕਿਸੋਰ ਮਨੋਹਰਿ ਮੂਰਤਿ ਲੈ ਹੋ ਕਹਾ ਲਖਿ ਜੁਧ ਹਮਾਰੋ ॥
बैस किसोर मनोहरि मूरति लै हो कहा लखि जुध हमारो ॥

अमित सिंह पुन्हा रणांगणात बोलले, ��अजूनही तुमचा राग खूपच कमी आहे आणि मला लढताना दिसले तर त्याची किंमत तुमच्यासाठी नाही.

ਹਉ ਤੁਮ ਸਿਉ ਹਰਿ ਸਾਚ ਕਹਿਓ ਤੁਮ ਜਉ ਜੀਯ ਮੈ ਕਛੁ ਅਉਰ ਬਿਚਾਰੋ ॥
हउ तुम सिउ हरि साच कहिओ तुम जउ जीय मै कछु अउर बिचारो ॥

�हे कृष्णा! मी तुला खरं सांगतोय, पण तू मनात काहीतरी वेगळाच विचार करत आहेस

ਕੈ ਹਮ ਸੰਗਿ ਲਰੋ ਤਜਿ ਕੈ ਡਰ ਕੈ ਅਪੁਨੇ ਸਭ ਆਯੁਧ ਡਾਰੋ ॥੧੨੧੬॥
कै हम संगि लरो तजि कै डर कै अपुने सभ आयुध डारो ॥१२१६॥

तुम्ही आता माझ्याशी निर्भयपणे लढा किंवा तुमची सर्व शस्त्रे फेकून द्या.1216.

ਆਜੁ ਆਯੋਧਨ ਮੈ ਤੁਮ ਕੋ ਹਨਿ ਹੋ ਤੁਮਰੀ ਸਭ ਹੀ ਪ੍ਰਿਤਨਾ ਕੋ ॥
आजु आयोधन मै तुम को हनि हो तुमरी सभ ही प्रितना को ॥

आज मी तुला आणि तुझ्या सर्व सैन्याला रणांगणात ठार करीन

ਜਉ ਰੇ ਕੋਊ ਤੁਮ ਮੈ ਭਟ ਹੈ ਬਹੁ ਆਵਤ ਹੈ ਬਿਧਿ ਆਹਵ ਜਾ ਕੋ ॥
जउ रे कोऊ तुम मै भट है बहु आवत है बिधि आहव जा को ॥

तुमच्यामध्ये जर कोणी वीर सेनानी असेल आणि कोणाला युद्धकला अवगत असेल तर त्याने माझ्याशी लढायला पुढे यावे.