श्री दसाम ग्रंथ

पान - 172


ਫੁਨਿ ਇਹ ਸਮੋ ਸਭੋ ਛਲ ਜੈ ਹੈ ॥
फुनि इह समो सभो छल जै है ॥

ही वेळ पुन्हा हाताबाहेर जाईल

ਹਰਿ ਸੋ ਫੇਰਿ ਨ ਭਿਛਕ ਐ ਹੈ ॥੧੩॥
हरि सो फेरि न भिछक ऐ है ॥१३॥

����कारण मला असा देवासारखा भिकारी पुन्हा मिळणार नाही.���13.

ਮਨ ਮਹਿ ਬਾਤ ਇਹੈ ਠਹਰਾਈ ॥
मन महि बात इहै ठहराई ॥

( राजाने ) ही धारणा आपल्या मनात केली

ਮਨ ਮੋ ਧਰੀ ਨ ਕਿਸੂ ਬਤਾਈ ॥
मन मो धरी न किसू बताई ॥

राजाने ही सामान्य कल्पना आपल्या मनात ठरवली, परंतु जाणिवपूर्वक त्याने ती कोणालाही सांगितली नाही.

ਭ੍ਰਿਤ ਤੇ ਮਾਗ ਕਮੰਡਲ ਏਸਾ ॥
भ्रित ते माग कमंडल एसा ॥

सेवकाकडे वाटीभर पाणी मागून

ਲਗ੍ਯੋ ਦਾਨ ਤਿਹ ਦੇਨ ਨਰੇਸਾ ॥੧੪॥
लग्यो दान तिह देन नरेसा ॥१४॥

असा आधारभूत करार करण्यासाठी त्याने औषधी व्यक्तीला त्याचे भांडे देण्यास सांगितले.14.

ਸੁਕ੍ਰ ਬਾਤ ਮਨ ਮੋ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥
सुक्र बात मन मो पहिचानी ॥

शुक्राचार्यांच्या मनातली (ही) गोष्ट समजली

ਭੇਦ ਨ ਲਹਤ ਭੂਪ ਅਗਿਆਨੀ ॥
भेद न लहत भूप अगिआनी ॥

शुक्राचार्यांना राजाच्या मनाची कल्पना समजली, पण अज्ञानी राजाला ती समजू शकली नाही.

ਧਾਰਿ ਮਕਰਿ ਕੇ ਜਾਰ ਸਰੂਪਾ ॥
धारि मकरि के जार सरूपा ॥

(शुक्राचार्यांनी) कोळ्याच्या जाळ्याचे रूप धारण केले

ਪੈਠਿਯੋ ਮਧ ਕਮੰਡਲ ਭੂਪਾ ॥੧੫॥
पैठियो मध कमंडल भूपा ॥१५॥

शुक्राचार्यांनी स्वतःचे रूपांतर एका लहान माशात केले आणि स्वत:ला भक्ताच्या भांड्यात बसवले.15.

ਨ੍ਰਿਪ ਬਰ ਪਾਨਿ ਸੁਰਾਹੀ ਲਈ ॥
न्रिप बर पानि सुराही लई ॥

राजाने कमंडल हातात धरले.

ਦਾਨ ਸਮੈ ਦਿਜਬਰ ਕੀ ਭਈ ॥
दान समै दिजबर की भई ॥

राजाने मंडीचे भांडे हातात घेतले आणि ब्राह्मणाला दान माफ करण्याची वेळ आली.

ਦਾਨ ਹੇਤ ਜਬ ਹਾਥ ਚਲਾਯੋ ॥
दान हेत जब हाथ चलायो ॥

राजाने भिक्षा देण्यासाठी हात पुढे केला तेव्हा,

ਨਿਕਸ ਨੀਰ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਨ ਆਯੋ ॥੧੬॥
निकस नीर करि ताहि न आयो ॥१६॥

राजाने भिक्षा देण्यासाठी थोडे पाणी हातात घेतले तेव्हा भांड्यातून पाणी बाहेर आले नाही.16.

ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
तोमर छंद ॥

तोमर श्लोक

ਚਮਕ੍ਯੋ ਤਬੈ ਦਿਜਰਾਜ ॥
चमक्यो तबै दिजराज ॥

तेव्हा थोर ब्राह्मण उठले (आणि म्हणाले)

ਕਰੀਐ ਨ੍ਰਿਪੇਸੁ ਇਲਾਜ ॥
करीऐ न्रिपेसु इलाज ॥

तेव्हा ब्राह्मण संतापला आणि त्याने राजाला पोर तपासण्यास सांगितले.

ਤਿਨਕਾ ਮਿਲੈ ਇਹ ਬੀਚਿ ॥
तिनका मिलै इह बीचि ॥

" (ब्राह्मणाने मनात विचार केला की) तीला नळात वळवावा

ਇਕ ਚਛ ਹੁਐ ਹੈ ਨੀਚ ॥੧੭॥
इक चछ हुऐ है नीच ॥१७॥

मडक्याचा पाईप पेंढ्याने शोधला आणि या शोधात शुक्राचार्यांची एक डोळा गेली.17.

ਤਿਨੁਕਾ ਨ੍ਰਿਪਤ ਕਰਿ ਲੀਨ ॥
तिनुका न्रिपत करि लीन ॥

राजाने तीला हातात धरला

ਭੀਤਰ ਕਮੰਡਲ ਦੀਨ ॥
भीतर कमंडल दीन ॥

राजाने पेंढा हातात घेतला आणि भांड्यात फिरवला.

ਸੁਕ੍ਰ ਆਖਿ ਲਗੀਆ ਜਾਇ ॥
सुक्र आखि लगीआ जाइ ॥

तो शुक्राचार्यांच्या डोळ्यात शिरला.

ਇਕ ਚਛ ਭਯੋ ਦਿਜ ਰਾਇ ॥੧੮॥
इक चछ भयो दिज राइ ॥१८॥

त्यामुळे शुक्राचार्याचा डोळा टोचला आणि त्यामुळे गुरुचार्यांचा एक डोळा गेला.१८.

ਨੇਤ੍ਰ ਤੇ ਜੁ ਗਿਰਿਯੋ ਨੀਰ ॥
नेत्र ते जु गिरियो नीर ॥

(शुक्राच्या) डोळ्यातून आलेले पाणी,