श्री दसाम ग्रंथ

पान - 696


ਮੋਰ ਬਰਣ ਰਥ ਬਾਜ ਮੋਰ ਹੀ ਬਰਣ ਪਰਮ ਜਿਹ ॥
मोर बरण रथ बाज मोर ही बरण परम जिह ॥

तो मोरपंखी रंगाचा रथ आणि घोडे यांचा स्वामी आहे, तो स्वतःही मोरपंखी आहे.

ਅਮਿਤ ਤੇਜ ਦੁਰ ਧਰਖ ਸਤ੍ਰੁ ਲਖ ਕਰ ਕੰਪਤ ਤਿਹ ॥
अमित तेज दुर धरख सत्रु लख कर कंपत तिह ॥

अनंत वैभवाच्या या परमेश्वराला पाहून शत्रू थरथर कापतात

ਅਮਿਟ ਬੀਰ ਆਜਾਨ ਬਾਹੁ ਆਲੋਕ ਰੂਪ ਗਨ ॥
अमिट बीर आजान बाहु आलोक रूप गन ॥

या अविनाशी योद्ध्याचे हात लांब आहेत आणि तो चमकदार प्रकाशाचा निर्माता आहे

ਮਤਸ ਕੇਤੁ ਲਖਿ ਜਾਹਿ ਹ੍ਰਿਦੈ ਲਾਜਤ ਹੈ ਦੁਤਿ ਮਨਿ ॥
मतस केतु लखि जाहि ह्रिदै लाजत है दुति मनि ॥

त्याचे सौंदर्य पाहून प्रेमदेवतेलाही लाज वाटते

ਅਸ ਝੂਠ ਰੂਠਿ ਜਿਦਿਨ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਰਣਹਿ ਤੁਰੰਗ ਉਥਕਿ ਹੈ ॥
अस झूठ रूठि जिदिन न्रिपति रणहि तुरंग उथकि है ॥

ज्या दिवशी जूथ नावाचा योद्धा त्याचा घोडा तुमच्यासमोर अत्यंत क्रोधाने नाचायला लावेल.

ਬਿਨੁ ਇਕ ਸਤਿ ਸੁਣ ਸਤਿ ਨ੍ਰਿਪ ਸੁ ਅਉਰ ਨ ਆਨਿ ਹਟਕਿ ਹੈ ॥੧੯੯॥
बिनु इक सति सुण सति न्रिप सु अउर न आनि हटकि है ॥१९९॥

मग हे राजा ! त्याला सत्य समजा, सत्याशिवाय त्याला कोणीही पराभूत करू शकत नाही.199.

ਰਥ ਤੁਰੰਗ ਸਿਤ ਅਸਿਤ ਅਸਿਤ ਸਿਤ ਧੁਜਾ ਬਿਰਾਜਤ ॥
रथ तुरंग सित असित असित सित धुजा बिराजत ॥

तो, ज्याचा युद्ध-घोडा काळा आणि पांढरा आहे, ज्याचा बॅनर काळा आहे आणि

ਅਸਿਤ ਸੇਤਹਿ ਬਸਤ੍ਰ ਨਿਰਖਿ ਸੁਰ ਨਰ ਮੁਨਿ ਲਾਜਤ ॥
असित सेतहि बसत्र निरखि सुर नर मुनि लाजत ॥

ज्याचे काळे पांढरे वस्त्र पाहून देव, पुरुष आणि ऋषींना लाज वाटते

ਅਸਿਤ ਸੇਤ ਸਾਰਥੀ ਅਸਿਤ ਸੇਤ ਛਕਿਓ ਰਥਾਬਰ ॥
असित सेत सारथी असित सेत छकिओ रथाबर ॥

ज्याचा सारथी कृष्णधवल आहे आणि ज्याचा रथ आणि रथ काळे आहेत

ਸੁਵਰਣ ਕਿੰਕਨੀ ਕੇਸ ਜਨੁਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇਵੇਸੁਰ ॥
सुवरण किंकनी केस जनुक दूसरे देवेसुर ॥

त्याचे केस सोनेरी तारांसारखे आहेत आणि तो दुसरा इंद्र आहे असे वाटते

ਇਹ ਛਬਿ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਿਥਿਆ ਸੁਭਟ ਅਤਿ ਬਲਿਸਟ ਤਿਹ ਕਹ ਕਹ੍ਯੋ ॥
इह छबि प्रभाव मिथिआ सुभट अति बलिसट तिह कह कह्यो ॥

मिघ्या नावाच्या योद्धाचा हा प्रभाव आणि सौंदर्य आहे तो अत्यंत शक्तिशाली आहे

ਜਿਹ ਜਗਤ ਜੀਵ ਜੀਤੇ ਸਬੈ ਨਹਿ ਅਜੀਤ ਨਰ ਕੋ ਰਹ੍ਯੋ ॥੨੦੦॥
जिह जगत जीव जीते सबै नहि अजीत नर को रह्यो ॥२००॥

त्याने जगातील सर्व प्राणीमात्रांवर विजय मिळवला आहे आणि कोणीही त्याच्यापासून अस्पर्श राहिलेला नाही.200.

ਚਕ੍ਰ ਬਕ੍ਰ ਕਰ ਧਰੇ ਚਾਰੁ ਬਾਗਾ ਤਨਿ ਧਾਰੇ ॥
चक्र बक्र कर धरे चारु बागा तनि धारे ॥

त्याने अंगावर वक्र चकती आणि बारीक वस्त्रे परिधान केली आहेत

ਆਨਨ ਖਾਤ ਤੰਬੋਲ ਗੰਧਿ ਉਤਮ ਬਿਸਥਾਰੇ ॥
आनन खात तंबोल गंधि उतम बिसथारे ॥

तो तोंडात सुपारीचे पान चावत आहे आणि चारही बाजूंनी सुवासिक वास पसरत आहे.

ਚਵਰੁ ਚਾਰੁ ਚਹੂੰ ਓਰਿ ਢੁਰਤ ਸੁੰਦਰ ਛਬਿ ਪਾਵਤ ॥
चवरु चारु चहूं ओरि ढुरत सुंदर छबि पावत ॥

फ्लाय-व्हिस्क चारही बाजूंनी फिरत आहे आणि सेटिंग खूप छान आहे

ਨਿਰਖਤ ਨੈਨ ਬਸੰਤ ਪ੍ਰਭਾ ਤਾਕਹ ਸਿਰ ਨ੍ਯਾਵਤ ॥
निरखत नैन बसंत प्रभा ताकह सिर न्यावत ॥

त्याला पाहून वसंताचे तेज डोके वर काढते

ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੁਬਾਹੁ ਚਿੰਤਾ ਸੁਭਟ ਅਤਿ ਦੁਰ ਧਰਖ ਬਖਾਨੀਐ ॥
इह बिधि सुबाहु चिंता सुभट अति दुर धरख बखानीऐ ॥

चिंता (चिंता) नावाचा हा दीर्घ शस्त्रधारी योद्धा अत्याचारी आहे

ਅਨਭੰਗ ਗਾਤ ਅਨਭੈ ਸੁਭਟ ਅਤਿ ਪ੍ਰਚੰਡ ਤਿਹ ਮਾਨੀਐ ॥੨੦੧॥
अनभंग गात अनभै सुभट अति प्रचंड तिह मानीऐ ॥२०१॥

तो त्याच्या अविनाशी शरीराने अत्यंत शक्तिशाली योद्धा आहे.201.

ਰੂਆਲ ਛੰਦ ॥
रूआल छंद ॥

ROOAAL STANZA

ਲਾਲ ਹੀਰਨ ਕੇ ਧਰੇ ਜਿਹ ਸੀਸ ਪੈ ਬਹੁ ਹਾਰ ॥
लाल हीरन के धरे जिह सीस पै बहु हार ॥

तो, ज्याने माणिक आणि हिऱ्यांचे सुंदर हार घातले आहेत

ਸ੍ਵਰਣੀ ਕਿੰਕਣਿ ਸੌ ਛਕ ਗਜ ਰਾਜ ਪਬਾਕਾਰ ॥
स्वरणी किंकणि सौ छक गज राज पबाकार ॥

ज्याच्या मोठ्या आकाराच्या हत्तीने अगदी स्वच्छ सोन्याची साखळी घातली आहे

ਦੁਰਦ ਰੂੜ ਦਰਿਦ੍ਰ ਨਾਮ ਸੁ ਬੀਰ ਹੈ ਸੁਨਿ ਭੂਪ ॥
दुरद रूड़ दरिद्र नाम सु बीर है सुनि भूप ॥

हे राजा! हत्तीवर आरूढ झालेल्या योद्ध्याचे नाव दरिद्रा (सुस्ती)

ਕਉਨ ਤਾ ਤੇ ਜੀਤ ਹੈ ਰਣ ਆਨਿ ਰਾਜ ਸਰੂਪ ॥੨੦੨॥
कउन ता ते जीत है रण आनि राज सरूप ॥२०२॥

युद्धात त्याच्याशी कोण लढू शकेल?202.

ਜਰਕਸੀ ਕੇ ਬਸਤ੍ਰ ਹੈ ਅਰੁ ਪਰਮ ਬਾਜਾਰੂੜ ॥
जरकसी के बसत्र है अरु परम बाजारूड़ ॥

ज्याच्याकडे समृद्ध चिलखत आहे आणि तो अतिशय सुंदर घोड्यावर बसलेला आहे.

ਪਰਮ ਰੂਪ ਪਵਿਤਰ ਗਾਤ ਅਛਿਜ ਰੂਪ ਅਗੂੜ ॥
परम रूप पवितर गात अछिज रूप अगूड़ ॥

जो ब्रोकेडची वस्त्रे परिधान करून घोड्यावर स्वार होतो, त्याचे सौंदर्य शाश्वत आहे.

ਛਤ੍ਰ ਧਰਮ ਧਰੇ ਮਹਾ ਭਟ ਬੰਸ ਕੀ ਜਿਹ ਲਾਜ ॥
छत्र धरम धरे महा भट बंस की जिह लाज ॥

त्याच्या डोक्यावर धर्माची छत आहे आणि तो आपल्या कुळाच्या परंपरा आणि सन्मानासाठी प्रसिद्ध आहे

ਸੰਕ ਨਾਮਾ ਸੂਰ ਸੋ ਸਬ ਸੂਰ ਹੈ ਸਿਰਤਾਜ ॥੨੦੩॥
संक नामा सूर सो सब सूर है सिरताज ॥२०३॥

या योद्ध्याचे नाव शंका (शंका) असून तो सर्व योद्ध्यांचा प्रमुख आहे.203.

ਪਿੰਗ ਬਾਜ ਨਹੇ ਰਥੈ ਸਹਿ ਅਡਿਗ ਬੀਰ ਅਖੰਡ ॥
पिंग बाज नहे रथै सहि अडिग बीर अखंड ॥

तपकिरी घोड्याचा हा स्वार हा अखंड आणि पूर्ण योद्धा आहे

ਅੰਤ ਰੂਪ ਧਰੇ ਮਨੋ ਅਛਿਜ ਗਾਤ ਪ੍ਰਚੰਡ ॥
अंत रूप धरे मनो अछिज गात प्रचंड ॥

त्याने एक शक्तिशाली रूप धारण केले आहे आणि त्याचे अविनाशी शरीर कयामतसारखे आहे

ਨਾਮ ਸੂਰ ਅਸੋਭ ਤਾ ਕਹ ਜਾਨਹੀ ਸਭ ਲੋਕ ॥
नाम सूर असोभ ता कह जानही सभ लोक ॥

शौराई नावाचा हा योद्धा सर्व लोक ओळखतात

ਕਉਨ ਰਾਵ ਬਿਬੇਕ ਹੈ ਜੁ ਨ ਮਾਨਿ ਹੈ ਇਹ ਸੋਕ ॥੨੦੪॥
कउन राव बिबेक है जु न मानि है इह सोक ॥२०४॥

असा कोणताही विवेक (ज्ञान) नाही, जो त्याच्या अभावावर दुःखी होणार नाही.204.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुजंग प्रयात श्लोक:

ਸਜੇ ਸ੍ਯਾਮ ਬਾਜੀ ਰਥੰ ਜਾਸੁ ਜਾਨੋ ॥
सजे स्याम बाजी रथं जासु जानो ॥

ज्याचे रथ काळ्या घोड्यांसह ओळखता,

ਮਹਾ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਅਜੈ ਤਾਸੁ ਮਾਨੋ ॥
महा जंग जोधा अजै तासु मानो ॥

ज्याचे काळे घोडे आणि रथ सजलेले आहेत, तो महान अजिंक्य योद्धा म्हणून ओळखला जातो.

ਅਸੰਤੁਸਟ ਨਾਮ ਮਹਾਬੀਰ ਸੋਹੈ ॥
असंतुसट नाम महाबीर सोहै ॥

(तो) 'असक्त' या महान योद्ध्याचे कौतुक केले जात आहे.

ਤਿਹੂੰ ਲੋਕ ਜਾ ਕੋ ਬਡੋ ਤ੍ਰਾਸ ਮੋਹੈ ॥੨੦੫॥
तिहूं लोक जा को बडो त्रास मोहै ॥२०५॥

या योद्ध्याचे नाव असन्तुष्ट (असंतोष) आहे, ज्याच्यापासून तिन्ही जग भयभीत आहे.205.

ਚੜ੍ਯੋ ਤਤ ਤਾਜੀ ਸਿਰਾਜੀਤ ਸੋਭੈ ॥
चड़्यो तत ताजी सिराजीत सोभै ॥

जो धारदार घोड्यावर बसलेला असतो आणि त्याच्या मस्तकावर अजित (कलगी) शोभतो.

ਸਿਰੰ ਜੈਤ ਪਤ੍ਰੰ ਲਖੇ ਚੰਦ੍ਰ ਛੋਭੈ ॥
सिरं जैत पत्रं लखे चंद्र छोभै ॥

चंचल घोड्यावर उठून आणि डोक्यावर विजयाची छत्री घेऊन त्याच्या डोक्यावर आयग्रेट धारण करून त्याने चंद्राला लाज वाटली,

ਅਨਾਸ ਊਚ ਨਾਮਾ ਮਹਾ ਸੂਰ ਸੋਹੈ ॥
अनास ऊच नामा महा सूर सोहै ॥

त्या पराक्रमी योद्ध्याचे नाव आहे 'अनस'

ਬਡੋ ਛਤ੍ਰਧਾਰੀ ਧਰੈ ਛਤ੍ਰ ਜੋ ਹੈ ॥੨੦੬॥
बडो छत्रधारी धरै छत्र जो है ॥२०६॥

नाश नावाचा हा महान योद्धा (अविनाशी) भव्य दिसतो तो एक महान सार्वभौम आणि अतिशय शक्तिशाली आहे.206.

ਰਥੰ ਸੇਤ ਬਾਜੀ ਸਿਰਾਜੀਤ ਸੋਹੈ ॥
रथं सेत बाजी सिराजीत सोहै ॥

(ज्याचा) रथ पांढऱ्या घोड्यांनी (शूड) बांधलेला असतो आणि त्याच्या डोक्यावर 'अजित' (सूचक पुष्पगुच्छ) असतो.

ਲਖੇ ਇੰਦ੍ਰ ਬਾਜੀ ਤਰੈ ਦ੍ਰਿਸਟ ਕੋ ਹੈ ॥
लखे इंद्र बाजी तरै द्रिसट को है ॥

पांढऱ्या घोड्यांचा रथ पाहून इंद्रालाही आश्चर्य वाटले

ਹਠੀ ਬਾਬਰੀ ਕੋ ਹਿੰਸਾ ਨਾਮ ਜਾਨੋ ॥
हठी बाबरी को हिंसा नाम जानो ॥

'हिंसा' नावाचे डोके आणि डोके जाणून घ्या.

ਮਹਾ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਅਜੈ ਲੋਕ ਮਾਨੋ ॥੨੦੭॥
महा जंग जोधा अजै लोक मानो ॥२०७॥

अखंड योद्ध्याचे नाव हिन्सा (हिंसा) आहे आणि तो महान योद्धा सर्व जगामध्ये अजिंक्य म्हणून ओळखला जातो.207.

ਸੁਭੰ ਸੰਦਲੀ ਬਾਜ ਰਾਜੀ ਸਿਰਾਜੀ ॥
सुभं संदली बाज राजी सिराजी ॥

(ज्यांच्या रथाच्या पुढे) शीर देशाचे सुंदर चप्पल रंगाचे घोडे स्वार आहेत.

ਲਖੇ ਰੂਪ ਤਾ ਕੋ ਲਜੈ ਇੰਦ੍ਰ ਬਾਜੀ ॥
लखे रूप ता को लजै इंद्र बाजी ॥

येथे चंदनसारखे सुंदर घोडे आहेत, ज्याला पाहून इंद्रावरील घोडे लाजतात हा महान योद्धा म्हणजे कुमंत्र (वाईट उपदेश),

ਕੁਮੰਤੰ ਮਹਾ ਜੰਗ ਜੋਧਾ ਜੁਝਾਰੰ ॥
कुमंतं महा जंग जोधा जुझारं ॥

(तो) महान शक्तीचा योद्धा 'कुमंता'.

ਜਲੰ ਵਾ ਥਲੰ ਜੇਣ ਜਿਤੇ ਬਰਿਆਰੰ ॥੨੦੮॥
जलं वा थलं जेण जिते बरिआरं ॥२०८॥

ज्याने योद्ध्यांना पाण्यात आणि मैदानावर सर्व ठिकाणी जिंकले आहे.208.