श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1306


ਚਿਤ ਕੋ ਭਰਮੁ ਸਕਲ ਹੀ ਖੋਯੋ ॥
चित को भरमु सकल ही खोयो ॥

आणि चितच्या सर्व भ्रमाचा अंत केला.

ਕਾਮਾਤੁਰ ਹ੍ਵੈ ਹਾਥ ਚਲਾਯੋ ॥
कामातुर ह्वै हाथ चलायो ॥

(जेव्हा) वासनेने छळत असताना त्याने हात पुढे केला,

ਕਾਢਿ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਨਾਰਿ ਤਿਨ ਘਾਯੋ ॥੯॥
काढि क्रिपान नारि तिन घायो ॥९॥

त्यानंतर महिलेने किरपाण काढून त्याचा खून केला. ९.

ਨ੍ਰਿਪ ਕਹ ਮਾਰਿ ਵੈਸਹੀ ਡਾਰੀ ॥
न्रिप कह मारि वैसही डारी ॥

राजालाही असेच मारून फेकून दिले

ਤਾ ਪਰ ਤ੍ਰਯੋ ਹੀ ਬਸਤ੍ਰ ਸਵਾਰੀ ॥
ता पर त्रयो ही बसत्र सवारी ॥

आणि त्याच्यावर त्याच प्रकारे चिलखत घाला.

ਆਪੁ ਜਾਇ ਨਿਜੁ ਪਤਿ ਤਨ ਜਲੀ ॥
आपु जाइ निजु पति तन जली ॥

मग ती आपल्या पतीसह जाळली.

ਨਿਰਖਹੁ ਚਤੁਰਿ ਨਾਰਿ ਕੀ ਭਲੀ ॥੧੦॥
निरखहु चतुरि नारि की भली ॥१०॥

बघा, त्या हुशार बाईने चांगलं काम केलं. 10.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਬੈਰ ਲਿਯਾ ਨਿਜੁ ਨਾਹਿ ਕੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕਹ ਦਿਯਾ ਸੰਘਾਰਿ ॥
बैर लिया निजु नाहि को न्रिप कह दिया संघारि ॥

पतीचा बदला घेऊन राजाला ठार मारले.

ਬਹੁਰਿ ਜਰੀ ਨਿਜੁ ਨਾਥ ਸੌ ਲੋਗਨ ਚਰਿਤ ਦਿਖਾਰਿ ॥੧੧॥
बहुरि जरी निजु नाथ सौ लोगन चरित दिखारि ॥११॥

मग तिने आपल्या पतीसह जाळून आपले चारित्र्य लोकांना दाखवले. 11.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਤ੍ਰਿਪਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੩॥੬੫੦੩॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ त्रिपन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५३॥६५०३॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाचे ३५३ वे चरित्र येथे समाप्त होते, सर्व शुभ आहे.३५३.६५०३. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਨਹੁ ਭੂਪ ਇਕ ਕਥਾ ਨਵੀਨੀ ॥
सुनहु भूप इक कथा नवीनी ॥

हे राजन! एक नवीन कथा ऐका.

ਕਿਨਹੂੰ ਲਖੀ ਨ ਆਗੇ ਚੀਨੀ ॥
किनहूं लखी न आगे चीनी ॥

हे (आधी) कोणीही पाहिले नाही आणि पुढचा विचारही केला नाही.

ਰਾਧਾ ਨਗਰ ਪੂਰਬ ਮੈ ਜਹਾ ॥
राधा नगर पूरब मै जहा ॥

राधा नगर पूर्वेला कुठे आहे,

ਰੁਕਮ ਸੈਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਤਹਾ ॥੧॥
रुकम सैन राजा इक तहा ॥१॥

रुकुम सेन नावाचा राजा होता.

ਸ੍ਰੀ ਦਲਗਾਹ ਮਤੀ ਤ੍ਰਿਯ ਤਾ ਕੀ ॥
स्री दलगाह मती त्रिय ता की ॥

त्यांच्या पत्नीचे नाव दलगाह माती होते

ਨਰੀ ਨਾਗਨੀ ਤੁਲਿ ਨ ਵਾ ਕੀ ॥
नरी नागनी तुलि न वा की ॥

नारी आणि नागनी (कोणीही) त्याची बरोबरी केली नाही.

ਸੁਤਾ ਸਿੰਧੁਲਾ ਦੇਇ ਭਨਿਜੈ ॥
सुता सिंधुला देइ भनिजै ॥

त्यांना सिंधुला देई नावाची मुलगी असल्याचे सांगण्यात आले

ਪਰੀ ਪਦਮਨੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਕਹਿਜੈ ॥੨॥
परी पदमनी प्रक्रित कहिजै ॥२॥

जे परी किंवा पद्मणीचे मिलनस्थान मानले जात होते. 2.

ਤਹਿਕ ਭਵਾਨੀ ਭਵਨ ਭਨੀਜੈ ॥
तहिक भवानी भवन भनीजै ॥

तेथे भवानीचे घर (मंदिर) असल्याचे सांगण्यात आले.

ਕੋ ਦੂਸਰ ਪਟਤਰ ਤਿਹਿ ਦੀਜੈ ॥
को दूसर पटतर तिहि दीजै ॥

त्याची तुलना इतर कोणाशी कशी होऊ शकते?

ਦੇਸ ਦੇਸ ਏਸ੍ਵਰ ਤਹ ਆਵਤ ॥
देस देस एस्वर तह आवत ॥

देशाचे राजे तिथे येत असत

ਆਨਿ ਗਵਰਿ ਕਹ ਸੀਸ ਝੁਕਾਵਤ ॥੩॥
आनि गवरि कह सीस झुकावत ॥३॥

आणि गौरीच्या मस्तकाला आंघोळ घालायला यायची. 3.

ਭੁਜਬਲ ਸਿੰਘ ਤਹਾ ਨ੍ਰਿਪ ਆਯੋ ॥
भुजबल सिंघ तहा न्रिप आयो ॥

भुजबळसिंह नावाचा राजा तेथे आला

ਭੋਜ ਰਾਜ ਤੇ ਜਨੁਕ ਸਵਾਯੋ ॥
भोज राज ते जनुक सवायो ॥

जो भोजराजापेक्षा अधिक सार्वभौम आहे.

ਨਿਰਖਿ ਸਿੰਧੁਲਾ ਦੇ ਦੁਤਿ ਤਾ ਕੀ ॥
निरखि सिंधुला दे दुति ता की ॥

तिचे सौंदर्य पाहून सिंधुला देई

ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਚੇਰੀ ਭੀ ਵਾ ਕੀ ॥੪॥
मन बच क्रम चेरी भी वा की ॥४॥

मन, वचन, कर्म करून ती गुलाम झाली. 4.

ਆਗੇ ਹੁਤੀ ਔਰ ਸੋ ਪਰਨੀ ॥
आगे हुती और सो परनी ॥

यापूर्वी तिचे दुसऱ्याशी लग्न झाले होते.

ਅਬ ਇਹ ਸਾਥ ਜਾਤ ਨਹਿ ਬਰਨੀ ॥
अब इह साथ जात नहि बरनी ॥

आता तिचं त्याच्याशी (राजाशी) लग्न होऊ शकत नव्हतं.

ਚਿਤ ਮਹਿ ਅਧਿਕ ਬਿਚਾਰ ਬਿਚਾਰਤ ॥
चित महि अधिक बिचार बिचारत ॥

(त्याने) मनात खूप विचार केला

ਸਹਚਰਿ ਪਠੀ ਤਹਾ ਹ੍ਵੈ ਆਰਤਿ ॥੫॥
सहचरि पठी तहा ह्वै आरति ॥५॥

आणि खूप दु:खी होऊन तिने एका मित्राला त्याच्याकडे पाठवले. ५.

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਤੈ ਪਰ ਮੈ ਅਟਕੀ ॥
सुनु राजा तै पर मै अटकी ॥

(आणि म्हणाले) हे राजा! ऐक, मी तुझ्या प्रेमात आहे

ਭੂਲਿ ਗਈ ਸਭ ਹੀ ਸੁਧਿ ਘਟ ਕੀ ॥
भूलि गई सभ ही सुधि घट की ॥

आणि मी शरीराचे सर्व शुद्ध ज्ञान विसरले आहे.

ਜੌ ਮੁਹਿ ਅਬ ਤੁਮ ਦਰਸ ਦਿਖਾਵੋ ॥
जौ मुहि अब तुम दरस दिखावो ॥

जर तुम्ही मला भेटायला लावले तर (असे वाटेल)

ਅਮ੍ਰਿਤ ਡਾਰਿ ਜਨੁ ਮ੍ਰਿਤਕ ਜਿਯਾਵੋ ॥੬॥
अम्रित डारि जनु म्रितक जियावो ॥६॥

जणू अमृत शिंपडून मृत व्यक्तीला जिवंत केले आहे. 6.

ਸੁਨਿ ਸਖੀ ਬਚਨ ਕੁਅਰਿ ਕੇ ਆਤੁਰ ॥
सुनि सखी बचन कुअरि के आतुर ॥

सखीने कुमारीचे दुःखी शब्द ऐकले

ਜਾਤ ਭਈ ਰਾਜਾ ਤਹਿ ਸਾਤਿਰ ॥
जात भई राजा तहि सातिर ॥

घाईघाईने ('व्यंग') राजाकडे गेला.

ਜੁ ਕਛੁ ਕਹਿਯੋ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
जु कछु कहियो कहि ताहि सुनायो ॥

(मुलीने) जे सांगितले होते, (तिने) त्याला सांगितले.

ਸੁਨਿ ਬਚ ਭੂਪ ਅਧਿਕ ਲਲਚਾਯੋ ॥੭॥
सुनि बच भूप अधिक ललचायो ॥७॥

(त्या सखीचे) शब्द ऐकून राजाला फार मोह झाला. ७.

ਚਿੰਤ ਕਰੀ ਕਿਹ ਬਿਧਿ ਤਹ ਜੈਯੈ ॥
चिंत करी किह बिधि तह जैयै ॥

(त्याने मनात विचार केला) तिकडे कसे जायचे

ਕਿਹ ਛਲ ਸੌ ਤਾ ਕੌ ਹਰਿ ਲਯੈਯੈ ॥
किह छल सौ ता कौ हरि लयैयै ॥

आणि कोणत्या युक्तीने त्याला बाहेर काढायचे.

ਸੁਨਿ ਬਚ ਭੂਖਿ ਭੂਪ ਕੀ ਭਾਗੀ ॥
सुनि बच भूखि भूप की भागी ॥

(सखीचे) शब्द ऐकून राजाला भूक लागली

ਤਬ ਤੇ ਅਧਿਕ ਚਟਪਟੀ ਲਾਗੀ ॥੮॥
तब ते अधिक चटपटी लागी ॥८॥

आणि तेव्हापासून ती खूप घाई करू लागली.8.

ਭੂਪ ਸਖੀ ਤਬ ਤਹੀ ਪਠਾਈ ॥
भूप सखी तब तही पठाई ॥

तेव्हा राजाने सखीला तेथे पाठवले.

ਇਸਥਿਤ ਹੁਤੀ ਜਹਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥
इसथित हुती जहा सुखदाई ॥

जिथे ती सांत्वन देणारी प्रेयसी बसली होती.

ਕਹਾ ਚਰਿਤ ਕਛੁ ਤੁਮਹਿ ਬਨਾਵਹੁ ॥
कहा चरित कछु तुमहि बनावहु ॥

चारित्र्याचा खेळ म्हणत पाठवले

ਜਿਹ ਛਲ ਸਦਨ ਹਮਾਰੇ ਆਵਹੁ ॥੯॥
जिह छल सदन हमारे आवहु ॥९॥

कोणत्या युक्तीने (तुम्ही) माझ्या घरी या. ९.

ਏਕ ਢੋਲ ਤ੍ਰਿਯ ਕੋਰ ਮੰਗਾਵਾ ॥
एक ढोल त्रिय कोर मंगावा ॥

(हे ऐकून) बाईने अनलॉग केलेला ('कोर') ड्रम मागवला.

ਬੈਠਿ ਚਰਮ ਸੋ ਬੀਚ ਮੜਾਵਾ ॥
बैठि चरम सो बीच मड़ावा ॥

तो त्यात बसला आणि चामड्याने ते झाकले.

ਇਸਥਿਤ ਆਪੁ ਤਵਨ ਮਹਿ ਭਈ ॥
इसथित आपु तवन महि भई ॥

त्यात स्वत: स्थित झाला.

ਇਹ ਛਲ ਧਾਮ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਗਈ ॥੧੦॥
इह छल धाम मित्र के गई ॥१०॥

या युक्तीने ती तिच्या मैत्रिणीच्या घरी पोहोचली. 10.

ਇਹ ਛਲ ਢੋਲ ਬਜਾਵਤ ਚਲੀ ॥
इह छल ढोल बजावत चली ॥

या युक्तीने ढोल वाजवत ती निघून गेली.

ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸਭ ਨਿਰਖਤ ਅਲੀ ॥
मात पिता सभ निरखत अली ॥

पालक आणि मित्रांनी पाहिले.

ਭੇਵ ਅਭੇਵ ਨ ਕਿਨਹੂੰ ਪਾਯੋ ॥
भेव अभेव न किनहूं पायो ॥

फरक कोणालाच कळला नाही.

ਸਭ ਹੀ ਇਹ ਬਿਧਿ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਾਯੋ ॥੧੧॥
सभ ही इह बिधि मूंड मुंडायो ॥११॥

अशी सर्वांची फसवणूक झाली. 11.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਨ ਚੰਚਲਾ ਗਈ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਧਾਮ ॥
इह चरित्र तन चंचला गई मित्र के धाम ॥

या पात्रासह ती एका महिला मैत्रिणीच्या घरी गेली.

ਢੋਲ ਢਮਾਕੋ ਦੈ ਗਈ ਕਿਨਹੂੰ ਲਖਾ ਨ ਬਾਮ ॥੧੨॥
ढोल ढमाको दै गई किनहूं लखा न बाम ॥१२॥

ती ड्रम मारली आणि निघून गेली, कोणीही (ती) स्त्री पाहू शकत नाही. 12.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਚੌਵਨ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੫੪॥੬੫੧੫॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ चौवन चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३५४॥६५१५॥अफजूं॥

श्री चरित्रोपाख्यानातील त्रिचरित्रातील मंत्री भूप संबदाच्या ३५४ व्या चरित्राचा समारोप येथे आहे, सर्व शुभ आहे.३५४.६५१५. चालते

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਸੁਨੁ ਰਾਜਾ ਇਕ ਕਥਾ ਅਪੂਰਬ ॥
सुनु राजा इक कथा अपूरब ॥

हे राजन! एक अविश्वसनीय कथा ऐका

ਜੋ ਛਲ ਕਿਯਾ ਸੁਤਾ ਨ੍ਰਿਪ ਪੂਰਬ ॥
जो छल किया सुता न्रिप पूरब ॥

राजाच्या मुलीने एकदा केलेली युक्ती.

ਭੁਜੰਗ ਧੁਜਾ ਇਕ ਭੂਪ ਕਹਾਵਤ ॥
भुजंग धुजा इक भूप कहावत ॥

हा राजा भुजंग धुजा म्हणून ओळखला जात असे.

ਅਮਿਤ ਦਰਬ ਬਿਪਨ ਪਹ ਦ੍ਰਯਾਵਤ ॥੧॥
अमित दरब बिपन पह द्रयावत ॥१॥

तो ब्राह्मणांना पुष्कळ पैसा दान करीत असे. १.

ਅਜਿਤਾਵਤੀ ਨਗਰ ਤਿਹ ਰਾਜਤ ॥
अजितावती नगर तिह राजत ॥

तो अजितवती नगरीत राहत होता

ਅਮਰਾਵਤੀ ਨਿਰਖਿ ਜਿਹ ਲਾਜਤ ॥
अमरावती निरखि जिह लाजत ॥

जे पाहून इंदरपुरींनाही लाज वाटली.

ਬਿਮਲ ਮਤੀ ਤਾ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਰਾਨੀ ॥
बिमल मती ता के ग्रिह रानी ॥

त्यांच्या घरात बिमल मती नावाची राणी होती.

ਸੁਤਾ ਬਿਲਾਸ ਦੇਇ ਪਹਿਚਾਨੀ ॥੨॥
सुता बिलास देइ पहिचानी ॥२॥

त्यांची कन्या बिलास देई. 2.

ਮੰਤ੍ਰ ਜੰਤ੍ਰ ਤਿਨ ਪੜੇ ਅਪਾਰਾ ॥
मंत्र जंत्र तिन पड़े अपारा ॥

त्यांनी मंत्रतंत्राचा खूप अभ्यास केला होता.

ਜਿਹ ਸਮ ਪੜੇ ਨ ਦੂਸਰਿ ਨਾਰਾ ॥
जिह सम पड़े न दूसरि नारा ॥

तिच्यासारखा अभ्यास इतर कोणत्याही स्त्रीने केला नव्हता.

ਗੰਗ ਸਮੁਦ੍ਰਹਿ ਜਹਾ ਮਿਲਾਨੀ ॥
गंग समुद्रहि जहा मिलानी ॥

जिथे गंगा समुद्राला मिळते,