श्री दसाम ग्रंथ

पान - 661


ਕਿ ਸੁਵ੍ਰਣੰ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥੩੨੧॥
कि सुव्रणं प्रभा है ॥३२१॥

ती सोनेरी तेजाने सोन्याच्या चित्रासारखी होती.321.

ਕਿ ਪਦਮੰ ਦ੍ਰਿਗੀ ਹੈ ॥
कि पदमं द्रिगी है ॥

किंवा कमल आया,

ਕਿ ਪਰਮੰ ਪ੍ਰਭੀ ਹੈ ॥
कि परमं प्रभी है ॥

ती परम तेजाने कमळरूपी होती

ਕਿ ਬੀਰਾਬਰਾ ਹੈ ॥
कि बीराबरा है ॥

किंवा सर्वोत्तम म्हणजे विरांगना,

ਕਿ ਸਸਿ ਕੀ ਸੁਭਾ ਹੈ ॥੩੨੨॥
कि ससि की सुभा है ॥३२२॥

ती शीतलता पसरवणारी चंद्रासारखा स्वभाव असलेली नायिका होती.322.

ਕਿ ਨਾਗੇਸਜਾ ਹੈ ॥
कि नागेसजा है ॥

किंवा शेषनागाची मुलगी,

ਨਾਗਨ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥
नागन प्रभा है ॥

ती नागांच्या राणीसारखी तेजस्वी होती

ਕਿ ਨਲਨੰ ਦ੍ਰਿਗੀ ਹੈ ॥
कि नलनं द्रिगी है ॥

किंवा कमळासारखे डोळे आहेत,

ਕਿ ਮਲਿਨੀ ਮ੍ਰਿਗੀ ਹੈ ॥੩੨੩॥
कि मलिनी म्रिगी है ॥३२३॥

तिचे डोळे डोई किंवा कमळासारखे होते.323.

ਕਿ ਅਮਿਤੰ ਪ੍ਰਭਾ ਹੈ ॥
कि अमितं प्रभा है ॥

किंवा अमित प्रभा वाली आहे,

ਕਿ ਅਮਿਤੋਤਮਾ ਹੈ ॥
कि अमितोतमा है ॥

अनंत तेजाने ती एक अद्वितीय होती

ਕਿ ਅਕਲੰਕ ਰੂਪੰ ॥
कि अकलंक रूपं ॥

किंवा निर्दोष आहे,

ਕਿ ਸਭ ਜਗਤ ਭੂਪੰ ॥੩੨੪॥
कि सभ जगत भूपं ॥३२४॥

तिची निर्दोष सौंदर्य सर्व राजांची राजा होती.324.

ਮੋਹਣੀ ਛੰਦ ॥
मोहणी छंद ॥

मोहनी श्लोक

ਜੁਬਣਮਯ ਮੰਤੀ ਸੁ ਬਾਲੀ ॥
जुबणमय मंती सु बाली ॥

ती स्त्री तिच्या कामात आनंदी आहे.

ਮੁਖ ਨੂਰੰ ਪੂਰੰ ਉਜਾਲੀ ॥
मुख नूरं पूरं उजाली ॥

त्या तरुणीच्या चेहऱ्यावर तेजस्वी तेज होते

ਮ੍ਰਿਗ ਨੈਣੀ ਬੈਣੀ ਕੋਕਿਲਾ ॥
म्रिग नैणी बैणी कोकिला ॥

तिला हरणाचे डोळे आहेत, कोकिळेचा आवाज आहे,

ਸਸਿ ਆਭਾ ਸੋਭਾ ਚੰਚਲਾ ॥੩੨੫॥
ससि आभा सोभा चंचला ॥३२५॥

तिचे डोळे डोईसारखे होते आणि बोलणे कोकिळासारखे होते, ती पारदर्शी, तरुण आणि चंद्रमुखी होती.325.

ਘਣਿ ਮੰਝੈ ਜੈ ਹੈ ਚੰਚਾਲੀ ॥
घणि मंझै जै है चंचाली ॥

त्याऐवजी विजांचा कडकडाट होतो

ਮ੍ਰਿਦੁਹਾਸਾ ਨਾਸਾ ਖੰਕਾਲੀ ॥
म्रिदुहासा नासा खंकाली ॥

तिचे हास्य ढगांमध्ये विजेसारखे होते आणि तिची नाकपुडी अत्यंत तेजस्वी होती

ਚਖੁ ਚਾਰੰ ਹਾਰੰ ਕੰਠਾਯੰ ॥
चखु चारं हारं कंठायं ॥

सुंदर डोळे ('चख'), गळ्यात हार.

ਮ੍ਰਿਗ ਨੈਣੀ ਬੇਣੀ ਮੰਡਾਯੰ ॥੩੨੬॥
म्रिग नैणी बेणी मंडायं ॥३२६॥

तिने परिधान केले होते. सुंदर नेकलेस आणि डोई-डोळ्यांनी तिच्या मनगटात छान शोभून ठेवले होते.326.

ਗਜ ਗਾਮੰ ਬਾਮੰ ਸੁ ਗੈਣੀ ॥
गज गामं बामं सु गैणी ॥

हत्तीची सोंड आणि आकाशासारखे सौंदर्य असलेली एक सुंदर स्त्री (परी) आहे.

ਮ੍ਰਿਦਹਾਸੰ ਬਾਸੰ ਬਿਧ ਬੈਣੀ ॥
म्रिदहासं बासं बिध बैणी ॥

ती हत्ती चालणारी स्त्री एखाद्या आकर्षक स्वर्गीय मुलीसारखी होती आणि ती गोड हसणारी स्त्री खूप गोड शब्द उच्चारत होती.

ਚਖੁ ਚਾਰੰ ਹਾਰੰ ਨਿਰਮਲਾ ॥
चखु चारं हारं निरमला ॥

सुंदर डोळे आहेत, शुद्ध हार (सापडला आहे).

ਲਖਿ ਆਭਾ ਲਜੀ ਚੰਚਲਾ ॥੩੨੭॥
लखि आभा लजी चंचला ॥३२७॥

तिचे शुद्ध हिऱ्याचे हार पाहून विजेला लाज वाटू लागली.327.

ਦ੍ਰਿੜ ਧਰਮਾ ਕਰਮਾ ਸੁਕਰਮੰ ॥
द्रिड़ धरमा करमा सुकरमं ॥

धार्मिक आणि शुभ कार्यात दृढ.

ਦੁਖ ਹਰਤਾ ਸਰਤਾ ਜਾਣੁ ਧਰਮੰ ॥
दुख हरता सरता जाणु धरमं ॥

ती तिच्या धर्मात ठाम होती आणि चांगली कृती करत असे

ਮੁਖ ਨੂਰੰ ਭੂਰੰ ਸੁ ਬਾਸਾ ॥
मुख नूरं भूरं सु बासा ॥

चेहरा पूर्णपणे प्रकाशाने झाकलेला आहे.

ਚਖੁ ਚਾਰੀ ਬਾਰੀ ਅੰਨਾਸਾ ॥੩੨੮॥
चखु चारी बारी अंनासा ॥३२८॥

ती दु:ख दूर करणारी म्हणून प्रकट झाली, जणू काही ती धार्मिकतेचा प्रवाह आहे, तिच्या चेहऱ्यावर तेज होते आणि तिचे शरीर पूर्णपणे निरोगी होते.328.

ਚਖੁ ਚਾਰੰ ਬਾਰੰ ਚੰਚਾਲੀ ॥
चखु चारं बारं चंचाली ॥

तिचे विजेसारखे सुंदर डोळे आहेत.

ਸਤ ਧਰਮਾ ਕਰਮਾ ਸੰਚਾਲੀ ॥
सत धरमा करमा संचाली ॥

दत्तांनी ती सुंदर आणि दयाळू स्त्री पाहिली, जी तिच्या कृतीनुसार सती धर्म (सत्याचे आचरण) पाळत होती.

ਦੁਖ ਹਰਣੀ ਦਰਣੀ ਦੁਖ ਦ੍ਵੰਦੰ ॥
दुख हरणी दरणी दुख द्वंदं ॥

दु:ख संहारक आहे, द्वंद्वयुद्धाचे दु:ख संहारक आहे.

ਪ੍ਰਿਯਾ ਭਕਤਾ ਬਕਤਾ ਹਰਿ ਛੰਦੰ ॥੩੨੯॥
प्रिया भकता बकता हरि छंदं ॥३२९॥

ती दु:ख दूर करणारी होती आणि तिच्या प्रेयसीने तिच्यावर प्रेम केले आणि तिने काव्यात्मक श्लोक रचले. ३२९.

ਰੰਭਾ ਉਰਬਸੀਆ ਘ੍ਰਿਤਾਚੀ ॥
रंभा उरबसीआ घ्रिताची ॥

रंभा, उर्बसी, घृताची इ. (जसे सुंदर) आहे.

ਅਛੈ ਮੋਹਣੀ ਆਜੇ ਰਾਚੀ ॥
अछै मोहणी आजे राची ॥

मन उधळले, नुकतेच तयार केले.

ਲਖਿ ਸਰਬੰ ਗਰਬੰ ਪਰਹਾਰੀ ॥
लखि सरबं गरबं परहारी ॥

(तिला) पाहून सर्वांनी अभिमानाचा नाश केला

ਮੁਖਿ ਨੀਚੇ ਧਾਮੰ ਸਿਧਾਰੀ ॥੩੩੦॥
मुखि नीचे धामं सिधारी ॥३३०॥

ती रंभा, उर्वशी, मोहिनी इत्यादी स्वर्गीय मुलींसारखी मोहक होती आणि या स्वर्गीय मुलींनी तिला पाहून आपले तोंड वाकवले आणि लाजल्यासारखे वाटले आणि ते आपल्या घरी परत गेले.330.

ਗੰਧਰਬੰ ਸਰਬੰ ਦੇਵਾਣੀ ॥
गंधरबं सरबं देवाणी ॥

सर्व गंधर्व स्त्रिया, देवांच्या पत्नी,

ਗਿਰਜਾ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਲੰਕਾਣੀ ॥
गिरजा गाइत्री लंकाणी ॥

गिरजा, गायत्री, मंदोद्री ('लंकाणी')

ਸਾਵਿਤ੍ਰੀ ਚੰਦ੍ਰੀ ਇੰਦ੍ਰਾਣੀ ॥
सावित्री चंद्री इंद्राणी ॥

सावित्री, चंद्र-शक्ती, साची, सूर्य-शक्ती इ

ਲਖਿ ਲਜੀ ਸੋਭਾ ਸੂਰਜਾਣੀ ॥੩੩੧॥
लखि लजी सोभा सूरजाणी ॥३३१॥

गंधर्व स्त्रिया, देवी, गिरजा, गायत्री, मंदोदरी, सावित्री, शची इत्यादी सुंदर स्त्रिया तिचा महिमा पाहून लाजल्या.331.

ਨਾਗਣੀਆ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਜਛਾਣੀ ॥
नागणीआ न्रितिआ जछाणी ॥

सर्प दासी, किन्नर आणि यक्षांच्या दासी,

ਪਾਪਾ ਪਾਵਿਤ੍ਰੀ ਪਬਾਣੀ ॥
पापा पावित्री पबाणी ॥

पापांपासून शुद्ध,

ਪਈਸਾਚ ਪ੍ਰੇਤੀ ਭੂਤੇਸੀ ॥
पईसाच प्रेती भूतेसी ॥

भूत, भूत, आसुरी शक्ती,

ਭਿੰਭਰੀਆ ਭਾਮਾ ਭੂਪੇਸੀ ॥੩੩੨॥
भिंभरीआ भामा भूपेसी ॥३३२॥

नागा-मुली, यक्ष स्त्रिया, भूत, पिशाच्च, गण स्त्रिया हे सर्व तिच्यासमोर तेजस्वी नव्हते.332.

ਬਰ ਬਰਣੀ ਹਰਣੀ ਸਬ ਦੁਖੰ ॥
बर बरणी हरणी सब दुखं ॥

सर्वोत्कृष्ट परोपकारी, सर्व दुःखांवर विजय मिळवणारा,

ਸੁਖ ਕਰਨੀ ਤਰੁਣੀ ਸਸਿ ਮੁਖੰ ॥
सुख करनी तरुणी ससि मुखं ॥

ती सुंदर स्त्री सर्व दुःख दूर करणारी, आनंद देणारी आणि चंद्रमुखी होती