श्री दसाम ग्रंथ

पान - 1366


ਗੋਮੁਖ ਝਾਝਰ ਤੂਰ ਅਪਾਰਾ ॥
गोमुख झाझर तूर अपारा ॥

असंख्य गोमुख, झांज, कर्णे,

ਢੋਲ ਮ੍ਰਿਦੰਗ ਮੁਚੰਗ ਨਗਾਰਾ ॥
ढोल म्रिदंग मुचंग नगारा ॥

ढोल, मृदंग, मुचंग, नागरे (इ.)

ਬਾਜਤ ਭੇਰ ਭਭਾਕਹਿ ਭੀਖਨ ॥
बाजत भेर भभाकहि भीखन ॥

'भभक भभक' असे भयानक सूर वाजू लागले.

ਕਸਿ ਧਨੁ ਤਜਤ ਸੁਭਟ ਸਰ ਤੀਛਨ ॥੧੧੪॥
कसि धनु तजत सुभट सर तीछन ॥११४॥

योद्ध्यांनी धनुष्ये काढली आणि बाण सोडण्यास सुरुवात केली. 114.

ਭਰਿ ਗੇ ਕੁੰਡ ਤਹਾ ਸ੍ਰੋਨਤ ਤਨ ॥
भरि गे कुंड तहा स्रोनत तन ॥

तिथे रक्ताचे खड्डे भरले.

ਪ੍ਰਗਟੇ ਅਸੁਰ ਤਵਨ ਤੇ ਅਨਗਨ ॥
प्रगटे असुर तवन ते अनगन ॥

त्यांच्यामध्ये असंख्य दिग्गज दिसू लागले.

ਮਾਰਿ ਮਾਰਿ ਮਿਲਿ ਕਰਤ ਪੁਕਾਰਾ ॥
मारि मारि मिलि करत पुकारा ॥

(ते) एकत्र 'मारो मारो' ओरडू लागले.

ਤਿਨ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟਤ ਅਸੁਰ ਹਜਾਰਾ ॥੧੧੫॥
तिन ते प्रगटत असुर हजारा ॥११५॥

त्यांच्यापासून हजारो दैत्यांचा जन्म झाला. 115.

ਤਿਨਹਿ ਕਾਲ ਜਬ ਧਰਨਿ ਗਿਰਾਵੈ ॥
तिनहि काल जब धरनि गिरावै ॥

जेव्हा पृथ्वीवर दुष्काळ पडला तेव्हा त्यांना मारून

ਸ੍ਰੋਨ ਪੁਲਿਤ ਹ੍ਵੈ ਭੂਮਿ ਸੁਹਾਵੈ ॥
स्रोन पुलित ह्वै भूमि सुहावै ॥

मग रक्ताने भिजलेली जमीन सुशोभित केली जाईल.

ਤਾ ਤੇ ਅਮਿਤ ਅਸੁਰ ਉਠਿ ਭਜਹੀ ॥
ता ते अमित असुर उठि भजही ॥

असंख्य दिग्गज उठून त्यांच्यापासून दूर पळत असत

ਬਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਸੈਹਥੀ ਸਜਹੀ ॥੧੧੬॥
बान क्रिपान सैहथी सजही ॥११६॥

आणि बाण, धनुष्य आणि भाले वापरायचे. 116.

ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਕਰਿ ਸਮੁਹਿ ਸਿਧਾਰੇ ॥
अधिक कोप करि समुहि सिधारे ॥

ते खूप रागाने पुढे यायचे.

ਸਭੈ ਕਾਲ ਛਿਨ ਇਕ ਮੋ ਮਾਰੇ ॥
सभै काल छिन इक मो मारे ॥

दुष्काळाने (त्यांना) एकाच वेळी मारले असते.

ਤਿਨ ਤੇ ਸ੍ਰੋਨਤ ਪਰਾ ਸਬੂਹਾ ॥
तिन ते स्रोनत परा सबूहा ॥

त्यांचे सर्व रक्त (पृथ्वीवर) पडते.

ਸਾਜਤ ਭਏ ਅਸੁਰ ਤਬ ਬਿਯੂਹਾ ॥੧੧੭॥
साजत भए असुर तब बियूहा ॥११७॥

मग (त्याच्याकडून) दैत्यांचे सैन्य शिक्षा करतील. 117.

ਦਾਰੁਨ ਮਚਾ ਜੁਧ ਤਬ ਝਟ ਪਟ ॥
दारुन मचा जुध तब झट पट ॥

मग अचानक भयंकर युद्ध सुरू झाले.

ਉਡਿਗੇ ਬਾਜ ਖੂਰਨ ਭੂ ਖਟ ਪਟ ॥
उडिगे बाज खूरन भू खट पट ॥

पृथ्वीचे सहा पहिले घोड्यांच्या खुरांनी उडून गेले.

ਹ੍ਵੈ ਗੇ ਤੇਰਹ ਗਗਨ ਅਪਾਰਾ ॥
ह्वै गे तेरह गगन अपारा ॥

(अशा प्रकारे सात पासून) तेरा स्वर्ग झाले

ਏਕੈ ਰਹਿ ਗਯੋ ਤਹਾ ਪਤਾਰਾ ॥੧੧੮॥
एकै रहि गयो तहा पतारा ॥११८॥

आणि तेथे (फक्त) एक नरक राहिला. 118.

ਭਟਾਚਾਰਜ ਇਤੈ ਜਸੁ ਗਾਵੈ ॥
भटाचारज इतै जसु गावै ॥

येथे भटचार्ज (महाकालाचे) यश गात होते

ਢਾਢਿ ਸੈਨ ਕਰਖਾਹੁ ਸੁਨਾਵੈ ॥
ढाढि सैन करखाहु सुनावै ॥

आणि धाधी सायन कारखा (श्लोक) पठण करत होते.

ਤਿਮਿ ਤਿਮਿ ਕਾਲਹਿ ਬਢੈ ਗੁਮਾਨਾ ॥
तिमि तिमि कालहि बढै गुमाना ॥

एवढ्यात कॉलचा संशय वाढत होता

ਚਹਿ ਚਹਿ ਹਨੇ ਦੁਬਹਿਯਾ ਨਾਨਾ ॥੧੧੯॥
चहि चहि हने दुबहिया नाना ॥११९॥

आणि तो चहा आणि चहा (त्याच्या इच्छेनुसार) अनेक प्रकारच्या 'दुबह्या' (दोन्ही हातांनी शस्त्रे घेऊन) (शत्रूंना) मारत होता.119.

ਤਿਨ ਤੇ ਮੇਦ ਮਾਸ ਜੋ ਪਰ ਹੀ ॥
तिन ते मेद मास जो पर ही ॥

(पृथ्वीवर) पडलेल्या (भुतांचे) मांस आणि फळे,

ਰਥੀ ਗਜੀ ਬਾਜੀ ਤਨ ਧਰ ਹੀ ॥
रथी गजी बाजी तन धर ही ॥

(ती) सारथी, हत्ती आणि घोडेस्वार असे रूप धारण करत होती.

ਕੇਤਿਕ ਭਏ ਅਸੁਰ ਬਿਕਰਾਰਾ ॥
केतिक भए असुर बिकरारा ॥

(तेथे) किती भयानक राक्षस जन्माला आले,

ਤਿਨ ਕੇ ਬਰਨਨ ਕਰੌ ਸਿਧਾਰਾ ॥੧੨੦॥
तिन के बरनन करौ सिधारा ॥१२०॥

(आता) मी त्यांचे चांगले वर्णन करतो. 120.

ਏਕੈ ਚਰਨ ਆਖਿ ਏਕੈ ਜਿਨਿ ॥
एकै चरन आखि एकै जिनि ॥

ज्याला एक डोळा आणि एकच पाय होता

ਭੁਜਾ ਅਮਿਤ ਸਹਸ ਦ੍ਵੈ ਕੈ ਤਿਨ ॥
भुजा अमित सहस द्वै कै तिन ॥

आणि त्यांच्याकडे दोन हजार (अर्थात) अमित भुज होते.

ਪਾਚ ਪਾਚ ਸੈ ਭੁਜ ਕੇ ਘਨੇ ॥
पाच पाच सै भुज के घने ॥

त्यापैकी बहुतेकांना पाच बाजू होत्या

ਸਸਤ੍ਰ ਅਸਤ੍ਰ ਹਾਥਨ ਮੈ ਬਨੇ ॥੧੨੧॥
ससत्र असत्र हाथन मै बने ॥१२१॥

आणि (त्यांनी) हातात शस्त्रे आणि चिलखत घेतले होते. 121.

ਏਕ ਚਰਨ ਏਕੈ ਕੀ ਨਾਸਾ ॥
एक चरन एकै की नासा ॥

(अनेकांपैकी) एक नाक, एक पाय

ਏਕ ਏਕ ਭੁਜ ਭ੍ਰਮਤ ਅਕਾਸਾ ॥
एक एक भुज भ्रमत अकासा ॥

आणि त्यांचा एक हात होता आणि ते आकाशात फिरत होते.

ਅਰਧ ਮੂੰਡ ਮੁੰਡਿਤ ਕੇਤੇ ਸਿਰ ॥
अरध मूंड मुंडित केते सिर ॥

काहींचे अर्धे तर काहींनी मुंडन केले होते.

ਕੇਸਨ ਧਰੇ ਕਿਤਕ ਧਾਏ ਫਿਰਿ ॥੧੨੨॥
केसन धरे कितक धाए फिरि ॥१२२॥

किती केसेस धरून चालत होते (आकाशात). 122.

ਏਕ ਏਕ ਮਦ ਕੋ ਸਰ ਪੀਯੈ ॥
एक एक मद को सर पीयै ॥

(त्यापैकी) एक वाइनची टाकी पीत आहे

ਮਾਨਵ ਖਾਇ ਜਗਤ ਕੇ ਜੀਯੈ ॥
मानव खाइ जगत के जीयै ॥

आणि जगात असे लोक होते जे माणसे खाऊन जगत होते.

ਦਸ ਸਹੰਸ ਭਾਗ ਕੇ ਭਰਿ ਘਟ ॥
दस सहंस भाग के भरि घट ॥

(तो) दहा हजार भांडी राक्षस भांग

ਪੀ ਪੀ ਭਿਰਤ ਅਸੁਰ ਰਨ ਚਟ ਪਟ ॥੧੨੩॥
पी पी भिरत असुर रन चट पट ॥१२३॥

पीपीके युद्धात येऊन लढत असत. 123.

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दुहेरी:

ਬਜ੍ਰ ਬਾਨ ਬਿਛੂਆ ਬਿਸਿਖ ਬਰਖੈ ਸਸਤ੍ਰ ਅਪਾਰ ॥
बज्र बान बिछूआ बिसिख बरखै ससत्र अपार ॥

बाजरी बाण, विंचू, बाण आणि (इतर) अफाट शस्त्रांचा वर्षाव करत होती.

ਊਚ ਨੀਚ ਕਾਤਰ ਸੁਭਟ ਸਭ ਕੀਨੇ ਇਕ ਸਾਰ ॥੧੨੪॥
ऊच नीच कातर सुभट सभ कीने इक सार ॥१२४॥

उच्च आणि नीच, शूर आणि भित्रा समान केले गेले. 124.

ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥

चोवीस:

ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਯੋ ਘੋਰ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ॥
इह बिधि भयो घोर संग्रामा ॥

युद्धाची साधने घेऊन

ਲੈ ਲੈ ਅਮਿਤ ਜੁਧ ਕਾ ਸਾਮਾ ॥
लै लै अमित जुध का सामा ॥

असे भयंकर युद्ध झाले.

ਮਹਾ ਕਾਲ ਕੋਪਤ ਭਯੋ ਜਬ ਹੀ ॥
महा काल कोपत भयो जब ही ॥

जेव्हा महान युग संतापले,

ਅਸੁਰ ਅਨੇਕ ਬਿਦਾਰੇ ਤਬ ਹੀ ॥੧੨੫॥
असुर अनेक बिदारे तब ही ॥१२५॥

तेव्हाच अनेक राक्षस नष्ट झाले. 125.