श्री दसाम ग्रंथ

पान - 662


ਉਰਗੀ ਗੰਧ੍ਰਬੀ ਜਛਾਨੀ ॥
उरगी गंध्रबी जछानी ॥

सर्प-शक्ती, गंधर्व-शक्ती, यक्ष-शक्ती,

ਲੰਕੇਸੀ ਭੇਸੀ ਇੰਦ੍ਰਾਣੀ ॥੩੩੩॥
लंकेसी भेसी इंद्राणी ॥३३३॥

नागा-मुली, गंधर्व-स्त्री, यक्ष-स्त्री आणि इंद्राणीच्या वेषातही ती अत्यंत मोहक स्त्री दिसत होती.333.

ਦ੍ਰਿਗ ਬਾਨੰ ਤਾਨੰ ਮਦਮਤੀ ॥
द्रिग बानं तानं मदमती ॥

(ते) वेड-मातीचे डोळे बाणांप्रमाणे काढलेले आहेत.

ਜੁਬਨ ਜਗਮਗਣੀ ਸੁਭਵੰਤੀ ॥
जुबन जगमगणी सुभवंती ॥

त्या मादक तरुणीचे डोळे बाणांसारखे घट्ट झाले होते आणि ती तारुण्याच्या तेजाने चमकत होती.

ਉਰਿ ਧਾਰੰ ਹਾਰੰ ਬਨਿ ਮਾਲੰ ॥
उरि धारं हारं बनि मालं ॥

गळ्यात माळ घातली जाते.

ਮੁਖਿ ਸੋਭਾ ਸਿਖਿਰੰ ਜਨ ਜ੍ਵਾਲੰ ॥੩੩੪॥
मुखि सोभा सिखिरं जन ज्वालं ॥३३४॥

तिने तिच्या गळ्यात जपमाळ घातली होती आणि तिच्या चेहऱ्याचे तेज तेजस्वी अग्नीसारखे दिसत होते.334.

ਛਤਪਤ੍ਰੀ ਛਤ੍ਰੀ ਛਤ੍ਰਾਲੀ ॥
छतपत्री छत्री छत्राली ॥

सिंहासनावर ('छत्रपती') छत्रराणी आहे.

ਬਿਧੁ ਬੈਣੀ ਨੈਣੀ ਨ੍ਰਿਮਾਲੀ ॥
बिधु बैणी नैणी न्रिमाली ॥

पृथ्वीची ती राणी एक छत्रधारी देवी होती आणि तिचे डोळे आणि शब्द शुद्ध होते

ਅਸਿ ਉਪਾਸੀ ਦਾਸੀ ਨਿਰਲੇਪੰ ॥
असि उपासी दासी निरलेपं ॥

तलवार (किंवा अशी) ही उपासना करणारी अनासक्त दासी आहे.

ਬੁਧਿ ਖਾਨੰ ਮਾਨੰ ਸੰਛੇਪੰ ॥੩੩੫॥
बुधि खानं मानं संछेपं ॥३३५॥

ती राक्षसांना मोहित करण्यास सक्षम होती, परंतु ती विद्येची आणि सन्मानाची खाण होती आणि निःसंकोचपणे जगली.335.

ਸੁਭ ਸੀਲੰ ਡੀਲੰ ਸੁਖ ਥਾਨੰ ॥
सुभ सीलं डीलं सुख थानं ॥

शुभ सुभा आणि सौदा डोल वाली हे सुखाचे स्थान आहे.

ਮੁਖ ਹਾਸੰ ਰਾਸੰ ਨਿਰਬਾਨੰ ॥
मुख हासं रासं निरबानं ॥

ती चांगली, सौम्य आणि उत्तम वैशिष्ट्यांची स्त्री होती, तिला दिलासा देणारी होती, ती सौम्यपणे हसली

ਪ੍ਰਿਯਾ ਭਕਤਾ ਬਕਤਾ ਹਰਿ ਨਾਮੰ ॥
प्रिया भकता बकता हरि नामं ॥

प्रिय भक्त आणि हरिनामाचा जप.

ਚਿਤ ਲੈਣੀ ਦੈਣੀ ਆਰਾਮੰ ॥੩੩੬॥
चित लैणी दैणी आरामं ॥३३६॥

ती तिच्या प्रेयसीची भक्त होती तिला मोहक आणि प्रसन्न करणाऱ्या परमेश्वराच्या नावाचे स्मरण होते.336.

ਪ੍ਰਿਯ ਭਕਤਾ ਠਾਢੀ ਏਕੰਗੀ ॥
प्रिय भकता ठाढी एकंगी ॥

केवळ एका पतीची ('प्रिय') पूजा करण्यासाठी स्थितीत.

ਰੰਗ ਏਕੈ ਰੰਗੈ ਸੋ ਰੰਗੀ ॥
रंग एकै रंगै सो रंगी ॥

ती प्रेयसीची भक्त होती आणि एकटी उभी राहून ती फक्त एकाच रंगात रंगली होती

ਨਿਰ ਬਾਸਾ ਆਸਾ ਏਕਾਤੰ ॥
निर बासा आसा एकातं ॥

हताश एकांत शोधायचा आहे.

ਪਤਿ ਦਾਸੀ ਭਾਸੀ ਪਰਭਾਤੰ ॥੩੩੭॥
पति दासी भासी परभातं ॥३३७॥

तिला कसलीही इच्छा नव्हती आणि ती आपल्या पतीच्या स्मरणात लीन झाली होती.337.

ਅਨਿ ਨਿੰਦ੍ਰ ਅਨਿੰਦਾ ਨਿਰਹਾਰੀ ॥
अनि निंद्र अनिंदा निरहारी ॥

तो निद्राविरहित, निंदनीय आणि अन्नरहित आहे.

ਪ੍ਰਿਯ ਭਕਤਾ ਬਕਤਾ ਬ੍ਰਤਚਾਰੀ ॥
प्रिय भकता बकता ब्रतचारी ॥

ती झोपली नाही किंवा जेवली नाही ती तिच्या प्रियकराची भक्त आणि नवस पाळणारी स्त्री होती.

ਬਾਸੰਤੀ ਟੋਡੀ ਗਉਡੀ ਹੈ ॥
बासंती टोडी गउडी है ॥

बसंत, तोडी, घेवडी,

ਭੁਪਾਲੀ ਸਾਰੰਗ ਗਉਰੀ ਛੈ ॥੩੩੮॥
भुपाली सारंग गउरी छै ॥३३८॥

ती वासंती, तोडी, गौरी, भूपाळी, सारंग इत्यादी सुंदर होती.

ਹਿੰਡੋਲੀ ਮੇਘ ਮਲਾਰੀ ਹੈ ॥
हिंडोली मेघ मलारी है ॥

हिंदोळी, मेघ-मल्हारी,

ਜੈਜਾਵੰਤੀ ਗੌਡ ਮਲਾਰੀ ਛੈ ॥
जैजावंती गौड मलारी छै ॥

जयवंती ही देव-मल्हारी (रागिणी) आहे.

ਬੰਗਲੀਆ ਰਾਗੁ ਬਸੰਤੀ ਛੈ ॥
बंगलीआ रागु बसंती छै ॥

बांगलिया किंवा बसंत रागानी आहे,

ਬੈਰਾਰੀ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਹੈ ॥੩੩੯॥
बैरारी सोभावंती है ॥३३९॥

ती हिंदोळ, मेघ, मल्हार, जयजवंती, गौर, बसंत, बैरागी इत्यादी वैभवशाली होती.

ਸੋਰਠਿ ਸਾਰੰਗ ਬੈਰਾਰੀ ਛੈ ॥
सोरठि सारंग बैरारी छै ॥

सोरठ किंवा सारंग (रागणी) किंवा बैराडी आहे.

ਪਰਜ ਕਿ ਸੁਧ ਮਲਾਰੀ ਛੈ ॥
परज कि सुध मलारी छै ॥

किंवा पर्ज किंवा शुद्ध मल्हारी.

ਹਿੰਡੋਲੀ ਕਾਫੀ ਤੈਲੰਗੀ ॥
हिंडोली काफी तैलंगी ॥

हिंदोळी म्हणजे काफी किंवा तेलंगी.

ਭੈਰਵੀ ਦੀਪਕੀ ਸੁਭੰਗੀ ॥੩੪੦॥
भैरवी दीपकी सुभंगी ॥३४०॥

ती सोरथ, सारंग, बैराई, मल्हार, हिंडोल, तैलंगी, भैरवी आणि दीपक अशी भावूक होती.340.

ਸਰਬੇਵੰ ਰਾਗੰ ਨਿਰਬਾਣੀ ॥
सरबेवं रागं निरबाणी ॥

सर्व रागांनी रचलेले, बंधनांपासून मुक्त.

ਲਖਿ ਲੋਭੀ ਆਭਾ ਗਰਬਾਣੀ ॥
लखि लोभी आभा गरबाणी ॥

ती सर्व संगीत पद्धतींमध्ये पारंगत होती आणि तिला पाहून सौंदर्यच मोहून जात होते

ਜਉ ਕਥਉ ਸੋਭਾ ਸਰਬਾਣੰ ॥
जउ कथउ सोभा सरबाणं ॥

(जर) त्याच्या सर्व वैभवाचे वर्णन करा,

ਤਉ ਬਾਢੇ ਏਕੰ ਗ੍ਰੰਥਾਣੰ ॥੩੪੧॥
तउ बाढे एकं ग्रंथाणं ॥३४१॥

जर मी तिचा सर्व प्रकारचा महिमा वर्णन केला तर आणखी एका खंडाचा विस्तार होईल.341.

ਲਖਿ ਤਾਮ ਦਤੰ ਬ੍ਰਤਚਾਰੀ ॥
लखि ताम दतं ब्रतचारी ॥

त्यांचे व्रत आणि आचरण पाहून दत्त

ਸਬ ਲਗੇ ਪਾਨੰ ਜਟਧਾਰੀ ॥
सब लगे पानं जटधारी ॥

त्या महान व्रत पाळणाऱ्या दत्ताने व्रत पाळणाऱ्या स्त्रीला पाहिले आणि इतर संन्याशांसह तिच्या पायांना मॅट केलेले कुलूप स्पर्श केले.

ਤਨ ਮਨ ਭਰਤਾ ਕਰ ਰਸ ਭੀਨਾ ॥
तन मन भरता कर रस भीना ॥

(कारण) तिचे शरीर व मन पतीच्या (प्रेम) रसात भिजलेले आहे.

ਚਵ ਦਸਵੋ ਤਾ ਕੌ ਗੁਰੁ ਕੀਨਾ ॥੩੪੨॥
चव दसवो ता कौ गुरु कीना ॥३४२॥

आपल्या पतीच्या प्रेमात शरीर आणि मनाने लीन होऊन त्यांनी त्या स्त्रीला चौदावे गुरु म्हणून स्वीकारले.342.

ਇਤਿ ਪ੍ਰਿਯ ਭਗਤ ਇਸਤ੍ਰੀ ਚਤੁਰਦਸਵਾ ਗੁਰੂ ਸਮਾਪਤੰ ॥੧੪॥
इति प्रिय भगत इसत्री चतुरदसवा गुरू समापतं ॥१४॥

पूर्ण एकनिष्ठ स्त्रीला चौदावे गुरु म्हणून दत्तक घेण्याच्या वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਬਾਨਗਰ ਪੰਧਰਵੋ ਗੁਰੂ ਕਥਨੰ ॥
अथ बानगर पंधरवो गुरू कथनं ॥

आता बाण बनविणाऱ्याला पंधरावा गुरू म्हणून दत्तक घेतल्याचे वर्णन आहे

ਤੋਟਕ ਛੰਦ ॥
तोटक छंद ॥

तोटक श्लोक

ਕਰਿ ਚਉਦਸਵੋਂ ਗੁਰੁ ਦਤ ਮੁਨੰ ॥
करि चउदसवों गुरु दत मुनं ॥

चौदावे गुरु मुनी दत्त असल्याने,

ਮਗ ਲਗੀਆ ਪੂਰਤ ਨਾਦ ਧੁਨੰ ॥
मग लगीआ पूरत नाद धुनं ॥

चौदाव्या गुरूंचा अवलंब करून, ऋषी दत्त आपला शंख वाजवत पुढे सरकले

ਭ੍ਰਮ ਪੂਰਬ ਪਛਮ ਉਤ੍ਰ ਦਿਸੰ ॥
भ्रम पूरब पछम उत्र दिसं ॥

पूर्व, पश्चिम आणि उत्तर दिशांना फिरून

ਤਕਿ ਚਲੀਆ ਦਛਨ ਮੋਨ ਇਸੰ ॥੩੪੩॥
तकि चलीआ दछन मोन इसं ॥३४३॥

पूर्व, पश्चिम आणि उत्तरेतून भटकून आणि शांतता पाळल्यानंतर तो दक्षिण दिशेकडे निघाला.343.

ਅਵਿਲੋਕਿ ਤਹਾ ਇਕ ਚਿਤ੍ਰ ਪੁਰੰ ॥
अविलोकि तहा इक चित्र पुरं ॥

तेथे (त्याने) चित्रा नावाचे नगर पाहिले.

ਜਨੁ ਕ੍ਰਾਤਿ ਦਿਵਾਲਯ ਸਰਬ ਹਰੰ ॥
जनु क्राति दिवालय सरब हरं ॥

तिथे त्याला चित्रांचे शहर दिसले, जिथे सगळीकडे मंदिरे होती

ਨਗਰੇਸ ਤਹਾ ਬਹੁ ਮਾਰਿ ਮ੍ਰਿਗੰ ॥
नगरेस तहा बहु मारि म्रिगं ॥

(त्या) नगराच्या स्वामीने अनेक हरणे दिली,