श्री दसाम ग्रंथ

पान - 400

ਅਤਿ ਹੀ ਦੁਖ ਪਯੋ ਹਮ ਕੋ ਇਹ ਠਉਰ ਬਿਨਾ ਤੁਮਰੇ ਨ ਸਹਾਇਕ ਕੁਐ ॥

अति ही दुख पयो हम को इह ठउर बिना तुमरे न सहाइक कुऐ ॥

तिने सांगितले होते की ती त्या ठिकाणी अत्यंत दयनीय होती आणि त्याच्याशिवाय तिला मदत करणारा कोणीही नव्हता

ਗਜ ਕੋ ਜਿਮ ਸੰਕਟ ਸੀਘ੍ਰ ਕਟਿਯੋ ਤਿਮ ਮੋ ਦੁਖ ਕੋ ਕਟੀਐ ਹਰਿ ਐ ॥

गज को जिम संकट सीघ्र कटियो तिम मो दुख को कटीऐ हरि ऐ ॥

ज्या प्रकारे त्याने हत्तीचे दुःख दूर केले होते, त्या मार्गाने हे कृष्णा, तिचे दुःख दूर होवो.

ਤਿਹ ਤੇ ਸੁਨਿ ਲੈ ਸੁ ਕਹਿਯੋ ਹਮਰੋ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਹਿਤ ਸੋ ਚਿਤ ਦੈ ॥੧੦੨੪॥

तिह ते सुनि लै सु कहियो हमरो कबि स्याम कहै हित सो चित दै ॥१०२४॥

म्हणून हे कृष्णा, माझे वचन लक्षपूर्वक ऐका.��1024.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਗ੍ਰੰਥੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਅਕ੍ਰੂਰ ਫੁਫੀ ਕੁੰਤੀ ਪਾਸ ਭੇਜਾ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤ ॥

इति स्री दसम सिकंधे बचित्र नाटक ग्रंथे क्रिसनावतारे अक्रूर फुफी कुंती पास भेजा समापतम सतु सुभम सत ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्णावतारातील (दशम स्कंधवर आधारित) ��कुंती मावशीला अक्रूर पाठवणे’ या अध्यायाचा शेवट.

ਅਥ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਕੋ ਰਾਜ ਦੀਬੋ ਕਥਨੰ ॥

अथ उग्रसैन को राज दीबो कथनं ॥

आता उग्गरसेनकडे राज्य सोपवण्याचे वर्णन सुरू होते

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਸ੍ਰੀ ਮਨ ਮੋਹਨ ਜਗਤ ਗੁਰ ਨੰਦ ਨੰਦਨ ਬ੍ਰਿਜ ਮੂਰਿ ॥

स्री मन मोहन जगत गुर नंद नंदन ब्रिज मूरि ॥

कृष्ण हा जगाचा गुरू, नंदाचा पुत्र आणि ब्रजाचा उगम आहे

ਗੋਪੀ ਜਨ ਬਲਭ ਸਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਖਾਨ ਭਰਪੂਰਿ ॥੧੦੨੫॥

गोपी जन बलभ सदा प्रेम खान भरपूरि ॥१०२५॥

तो सदैव प्रेमाने परिपूर्ण असतो, गोपींच्या हृदयात राहतो.1025.

ਛਪੈ ਛੰਦ ॥

छपै छंद ॥

छपाई

ਪ੍ਰਿਥਮ ਪੂਤਨਾ ਹਨੀ ਬਹੁਰਿ ਸਕਟਾਸੁਰ ਖੰਡਿਯੋ ॥

प्रिथम पूतना हनी बहुरि सकटासुर खंडियो ॥

प्रथम त्याने पुतनाचा वध केला, नंतर शाक्तसुराचा नाश केला.

ਤ੍ਰਿਣਾਵਰਤ ਲੈ ਉਡਿਯੋ ਤਾਹਿ ਨਭਿ ਮਾਹਿ ਬਿਹੰਡਿਯੋ ॥

त्रिणावरत लै उडियो ताहि नभि माहि बिहंडियो ॥

प्रथम त्याने पुतनाचा नाश केला, नंतर शाक्तसुराचा वध केला आणि नंतर त्याला आकाशात उडवून त्राणव्रताचा नाश केला.

ਕਾਲੀ ਦੀਓ ਨਿਕਾਰਿ ਚੋਚ ਗਹਿ ਚੀਰਿ ਬਕਾਸੁਰ ॥

काली दीओ निकारि चोच गहि चीरि बकासुर ॥

त्याने सर्प कालीला यमुनेतून हाकलून दिले आणि त्याची चोच धरून बकासुराला फाडून टाकले.

ਨਾਗ ਰੂਪ ਮਗ ਰੋਕਿ ਰਹਿਯੋ ਤਬ ਹਤਿਓ ਅਘਾਸੁਰ ॥

नाग रूप मग रोकि रहियो तब हतिओ अघासुर ॥

कृष्णाने अघासुर नावाच्या राक्षसाचा वध केला

ਕੇਸੀ ਸੁ ਬਛ ਧੇਨੁਕ ਹਨ੍ਯੋ ਰੰਗ ਭੂਮਿ ਗਜ ਡਾਰਿਯੋ ॥

केसी सु बछ धेनुक हन्यो रंग भूमि गज डारियो ॥

आणि रंगभूमीतील हत्ती (कावळियापीड) मारला होता.

ਚੰਡੂਰ ਮੁਸਟ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨ ਹਰਿ ਕੰਸ ਕੇਸ ਗਹਿ ਮਾਰਿਯੋ ॥੧੦੨੬॥

चंडूर मुसट के प्रान हरि कंस केस गहि मारियो ॥१०२६॥

मार्गात अडथळा आणणाऱ्या नागाने केशी, धेनुकासुर आणि हत्तीला रंगमंचामध्ये मारले. तसेच कृष्णाने चांदूरला मुठीत धरून खाली पाडले आणि कंसाला केसांतून पकडले.1026.

ਸੋਰਠਾ ॥

सोरठा ॥

सोरठा

ਅਮਰ ਲੋਕ ਤੇ ਫੂਲ ਬਰਖੇ ਨੰਦ ਕਿਸੋਰ ਪੈ ॥

अमर लोक ते फूल बरखे नंद किसोर पै ॥

नंदाच्या मुलावर अमरलोकातून पुष्पवृष्टी होऊ लागली.

ਮਿਟਿਯੋ ਸਕਲ ਬ੍ਰਿਜ ਸੂਲ ਕਮਲ ਨੈਨ ਕੇ ਹੇਤ ਤੇ ॥੧੦੨੭॥

मिटियो सकल ब्रिज सूल कमल नैन के हेत ते ॥१०२७॥

स्वर्गातून कृष्णावर फुलांचा वर्षाव झाला आणि कमळाच्या नेत्र असलेल्या कृष्णाच्या प्रेमाने ब्रजात सर्व दुःखांचा अंत झाला.1027.

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਦੁਸਟ ਅਰਿਸਟ ਨਿਵਾਰ ਕੈ ਲੀਨੋ ਸਕਲ ਸਮਾਜ ॥

दुसट अरिसट निवार कै लीनो सकल समाज ॥

शत्रू-शत्रूंना दूर करून संपूर्ण राज्य हा समाज (सत्तेत) झाला.

ਮਥੁਰਾ ਮੰਡਲ ਕੋ ਦਯੋ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਕੋ ਰਾਜ ॥੧੦੨੮॥

मथुरा मंडल को दयो उग्रसैन को राज ॥१०२८॥

सर्व जुलमींना हुसकावून लावत आणि सर्व समाजाला आपले आश्रय देऊन कृष्णाने उग्गरसैन याला मातुरा देशाचे राज्य बहाल केले.१०२८.

ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਸਿਕੰਧੇ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕੇ ਕ੍ਰਿਸਨਾਵਤਾਰੇ ਰਾਜਾ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਕਉ ਮਥਰਾ ਕੋ ਰਾਜ ਦੀਬੋ ॥

इति स्री दसम सिकंधे बचित्र नाटके क्रिसनावतारे राजा उग्रसैन कउ मथरा को राज दीबो ॥

बचित्तर नाटकातील कृष्णावतार (दशम स्कंधवर आधारित) मतुरा राज्य उग्गरसैन याच्या हाती देण्याच्या वर्णनाचा शेवट.

ਅਥ ਜੁਧ ਪ੍ਰਬੰਧ ॥

अथ जुध प्रबंध ॥

आता युद्धाचा क्रम:

ਜਰਾਸੰਧਿ ਜੁਧ ਕਥਨੰ ॥

जरासंधि जुध कथनं ॥

आता युद्धाच्या व्यवस्थेचे वर्णन आणि जरासंधबरोबरच्या युद्धाचे वर्णन सुरू होते

ਸਵੈਯਾ ॥

सवैया ॥

स्वय्या

ਇਤ ਰਾਜ ਦਯੋ ਨ੍ਰਿਪ ਕਉ ਜਬ ਹੀ ਉਤ ਕੰਸ ਬਧੂ ਪਿਤ ਪਾਸ ਗਈ ॥

इत राज दयो न्रिप कउ जब ही उत कंस बधू पित पास गई ॥

राजा (उग्रसेना) याला (मथुरेचे) राज्य मिळताच कंसाची पत्नी (तिच्या) वडिलांकडे (कंस) गेली.

ਅਤਿ ਦੀਨ ਸੁ ਛੀਨ ਮਲੀਨ ਮਹਾ ਮਨ ਕੇ ਦੁਖ ਸੋ ਸੋਈ ਰੋਤ ਭਈ ॥

अति दीन सु छीन मलीन महा मन के दुख सो सोई रोत भई ॥

उग्रसेनच्या हाती राज्य सुपूर्द केल्यावर कंसाच्या राण्या आपले वडील जरासंध यांच्याकडे गेल्या आणि आपले मोठे दुःख आणि असहाय्यता दाखवून रडू लागल्या.

ਪਤਿ ਭਈਯਨ ਕੇ ਬਧਬੇ ਕੀ ਬ੍ਰਿਥਾ ਜੁ ਹੁਤੀ ਮਨ ਮੈ ਸੋਈ ਭਾਖ ਦਈ ॥

पति भईयन के बधबे की ब्रिथा जु हुती मन मै सोई भाख दई ॥

पती आणि भावांना मारण्यासाठी मनात काय होते ते सांगितले.

ਸੁਨਿ ਕੈ ਮੁਖ ਤੇ ਤਿਹ ਸੰਧਿ ਜਰਾ ਅਤਿ ਕੋਪ ਕੈ ਆਖ ਸਰੋਜ ਤਈ ॥੧੦੨੯॥

सुनि कै मुख ते तिह संधि जरा अति कोप कै आख सरोज तई ॥१०२९॥

त्यांनी आपल्या पती आणि भावाच्या हत्येची कहाणी सांगितली, ती ऐकून जरासंधचे डोळे रागाने लाल झाले.1029.

ਜਰਾਸੰਧਿਓ ਬਾਚ ॥

जरासंधिओ बाच ॥

जरासंधचे भाषण:

ਦੋਹਰਾ ॥

दोहरा ॥

डोहरा

ਹਰਿ ਹਲਧਰਹਿ ਸੰਘਾਰ ਹੋ ਦੁਹਿਤਾ ਪ੍ਰਤਿ ਕਹਿ ਬੈਨ ॥

हरि हलधरहि संघार हो दुहिता प्रति कहि बैन ॥

(जरासंधाने) कन्येला वचन दिले (मी) श्रीकृष्ण आणि बलरामांना मारीन (निश्चित).

ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੇ ਨਿਸਰਿਯੋ ਮੰਤ੍ਰਿ ਬੁਲਾਏ ਸੈਨ ॥੧੦੩੦॥

राजधानी ते निसरियो मंत्रि बुलाए सैन ॥१०३०॥

जरासंध आपल्या मुलीला म्हणाला, "मी कृष्ण आणि बलरामांना मारीन" आणि असे म्हणत त्याने आपले मंत्री आणि सैन्य एकत्र केले आणि आपली राजधानी सोडली.1030.

ਚੌਪਈ ॥

चौपई ॥

चौपाई

ਦੇਸ ਦੇਸ ਪਰਧਾਨ ਪਠਾਏ ॥

देस देस परधान पठाए ॥

देशाने प्रमुख प्रतिनिधी पाठवले.

ਨਰਪਤਿ ਸਬ ਦੇਸਨ ਤੇ ਲ੍ਯਾਏ ॥

नरपति सब देसन ते ल्याए ॥

त्याने आपले दूत निरनिराळ्या देशांत पाठवले, ज्यांनी त्या सर्व देशांचे राजे आणले

ਆਇ ਨ੍ਰਿਪਤਿ ਕੋ ਕੀਨ ਜੁਹਾਰੂ ॥

आइ न्रिपति को कीन जुहारू ॥

(त्यांनी) येऊन राजाला नमस्कार केला

ਦਯੋ ਬਹੁਤੁ ਧਨੁ ਤਿਨ ਉਪਹਾਰੂ ॥੧੦੩੧॥

दयो बहुतु धनु तिन उपहारू ॥१०३१॥

त्यांनी श्रद्धेने, राजापुढे नतमस्तक झाले आणि उपस्थित म्हणून भरपूर पैसे दिले.1031.

ਜਰਾਸੰਧਿ ਬਹੁ ਸੁਭਟ ਬੁਲਾਏ ॥

जरासंधि बहु सुभट बुलाए ॥

जरासंधने अनेक योद्ध्यांना बोलावून घेतले.

ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਕੇ ਸਸਤ੍ਰ ਬੰਧਾਏ ॥

भाति भाति के ससत्र बंधाए ॥

जरासंधने अनेक योद्ध्यांना बोलावून त्यांना विविध प्रकारची शस्त्रे दिली

ਗਜ ਬਾਜਨ ਪਰ ਪਾਖਰ ਡਾਰੀ ॥

गज बाजन पर पाखर डारी ॥

ते हत्ती आणि घोड्यांवर खोगीर (किंवा खोगीर) घालतात.

ਸਿਰ ਪਰ ਕੰਚਨ ਸਿਰੀ ਸਵਾਰੀ ॥੧੦੩੨॥

सिर पर कंचन सिरी सवारी ॥१०३२॥

हत्ती आणि घोड्यांच्या पाठीवर खोगीर घट्ट बांधले गेले आणि डोक्यावर सोन्याचे मुकुट घातले गेले.1032.

ਪਾਇਕ ਰਥ ਬਹੁਤੇ ਜੁਰਿ ਆਏ ॥

पाइक रथ बहुते जुरि आए ॥

पायदळ आणि सारथी (योद्धे) मोठ्या संख्येने आले.

ਭੂਪਤਿ ਆਗੇ ਸੀਸ ਨਿਵਾਏ ॥

भूपति आगे सीस निवाए ॥

(ते आले) आणि राजासमोर नतमस्तक झाले.

ਅਪਨੀ ਅਪਨੀ ਮਿਸਲ ਸਭ ਗਏ ॥

अपनी अपनी मिसल सभ गए ॥

सगळे आपापल्या पक्षात गेले.

ਪਾਤਿ ਜੋਰ ਕਰਿ ਠਾਢੇ ਭਏ ॥੧੦੩੩॥

पाति जोर करि ठाढे भए ॥१०३३॥

तेथे अनेक योद्धे पायी आणि रथावर एकत्र जमले आणि त्यांनी सर्वांनी राजापुढे मस्तक टेकवले. ते त्यांच्या स्वतःच्या विभागांमध्ये सामील झाले आणि 1033 क्रमांकावर उभे राहिले.