श्री दसाम ग्रंथ

पान - 67


ਤੁਪਕ ਤੜਾਕ ॥
तुपक तड़ाक ॥

बंदुकांचा कडकडाट,

ਕੈਬਰ ਕੜਾਕ ॥
कैबर कड़ाक ॥

बंदुका, बाण, लान्स आणि कुऱ्हाड आवाज निर्माण करतात.

ਸੈਹਥੀ ਸੜਾਕ ॥
सैहथी सड़ाक ॥

सह्याथ्या 'सर' च्या आवाजाने वाजवल्या जातात.

ਛੋਹੀ ਛੜਾਕ ॥੨੦॥
छोही छड़ाक ॥२०॥

योद्धे ओरडतात.20.

ਗਜੇ ਸੁਬੀਰ ॥
गजे सुबीर ॥

योद्धे गर्जना करतात.

ਬਜੇ ਗਹੀਰ ॥
बजे गहीर ॥

मैदानात खंबीरपणे उभे राहणारे वीर गडगडतात.

ਬਿਚਰੇ ਨਿਹੰਗ ॥
बिचरे निहंग ॥

योद्धे (इंज. निहंग युद्धभूमीत) फिरतात

ਜੈਸੇ ਪਲੰਗ ॥੨੧॥
जैसे पलंग ॥२१॥

लढवय्ये बिबट्याप्रमाणे शेतात फिरतात.21.

ਹੁਕੇ ਕਿਕਾਣ ॥
हुके किकाण ॥

घोडे शेजारी,

ਧੁਕੇ ਨਿਸਾਣ ॥
धुके निसाण ॥

घोडे शेजारी येतात आणि कर्णे वाजतात.

ਬਾਹੈ ਤੜਾਕ ॥
बाहै तड़ाक ॥

(एका बाजूला योद्धे) वेगाने धावणारे (कवच).

ਝਲੈ ਝੜਾਕ ॥੨੨॥
झलै झड़ाक ॥२२॥

योद्धे उत्साहाने शस्त्रे मारतात आणि प्रहारही सहन करतात.२२.

ਜੁਝੇ ਨਿਹੰਗ ॥
जुझे निहंग ॥

(युद्धात) लढून (शौर्य प्राप्त केले)

ਲਿਟੈ ਮਲੰਗ ॥
लिटै मलंग ॥

शहीद होऊन पडणारे योद्धे जमिनीवर पडलेल्या बेफिकीर नशा झालेल्या व्यक्तींसारखे दिसतात.

ਖੁਲ੍ਰਹੇ ਕਿਸਾਰ ॥
खुल्रहे किसार ॥

(त्यांचे) केस खुले आहेत

ਜਨੁ ਜਟਾ ਧਾਰ ॥੨੩॥
जनु जटा धार ॥२३॥

त्यांचे विखुरलेले केस मॅट केलेल्या केसांसारखे दिसतात.२३.

ਸਜੇ ਰਜਿੰਦ੍ਰ ॥
सजे रजिंद्र ॥

थोर राजे शोभतात

ਗਜੇ ਗਜਿੰਦ੍ਰ ॥
गजे गजिंद्र ॥

आणि मोठमोठे हत्ती गर्जत आहेत.

ਉਤਰੇ ਖਾਨ ॥
उतरे खान ॥

(त्यांच्याकडून) खान

ਲੈ ਲੈ ਕਮਾਨ ॥੨੪॥
लै लै कमान ॥२४॥

मोठमोठे हत्ती सजलेले आहेत आणि त्यांच्यापासून खाली उतरलेले योद्धे-प्रमुख धनुष्य धरून मैदानात गडगडत आहेत.24.

ਤ੍ਰਿਭੰਗੀ ਛੰਦ ॥
त्रिभंगी छंद ॥

त्रिभंगी श्लोक

ਕੁਪਿਯੋ ਕ੍ਰਿਪਾਲੰ ਸਜਿ ਮਰਾਲੰ ਬਾਹ ਬਿਸਾਲ ਧਰਿ ਢਾਲੰ ॥
कुपियो क्रिपालं सजि मरालं बाह बिसाल धरि ढालं ॥

किरपाल चंदने मोठ्या रागाने आपला घोडा सजवला आणि त्याने, लंड-सशस्त्र योद्धा आपली ढाल धरली.

ਧਾਏ ਸਭ ਸੂਰੰ ਰੂਪ ਕਰੂਰੰ ਮਚਕਤ ਨੂਰੰ ਮੁਖਿ ਲਾਲੰ ॥
धाए सभ सूरं रूप करूरं मचकत नूरं मुखि लालं ॥

लाल आणि तेजस्वी चेहरे असलेले सर्व भयंकर दिसणारे योद्धे हालचाल करत होते.

ਲੈ ਲੈ ਸੁ ਕ੍ਰਿਪਾਨੰ ਬਾਣ ਕਮਾਣੰ ਸਜੇ ਜੁਆਨੰ ਤਨ ਤਤੰ ॥
लै लै सु क्रिपानं बाण कमाणं सजे जुआनं तन ततं ॥

त्यांच्या तलवारी धरून आणि धनुष्यबाणांनी सजलेले, तरुण योद्धे, उष्णतेने भरलेले

ਰਣਿ ਰੰਗ ਕਲੋਲੰ ਮਾਰ ਹੀ ਬੋਲੈ ਜਨੁ ਗਜ ਡੋਲੰ ਬਨਿ ਮਤੰ ॥੨੫॥
रणि रंग कलोलं मार ही बोलै जनु गज डोलं बनि मतं ॥२५॥

रणांगणात गप्पा मारण्यात गुंतलेले आहेत आणि ‘मार, मार’ असे ओरडत जंगलात मादक हत्तीसारखे दिसतात.25.

ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥

भुयांग स्ताळा

ਤਬੈ ਕੋਪੀਯੰ ਕਾਗੜੇਸੰ ਕਟੋਚੰ ॥
तबै कोपीयं कागड़ेसं कटोचं ॥

तेव्हा कांगड्याचा राजा (कृपाल चंद) कटोच रागावला.

ਮੁਖੰ ਰਕਤ ਨੈਨੰ ਤਜੇ ਸਰਬ ਸੋਚੰ ॥
मुखं रकत नैनं तजे सरब सोचं ॥

तेव्हा कांगड्याचा राजा (किरपालचंद कटोच) रागाने भरला. त्याचा चेहरा आणि डोळे रागाने लाल झाले आणि त्याने स्वतःला इतर सर्व विचारांपासून मुक्त केले.

ਉਤੈ ਉਠੀਯੰ ਖਾਨ ਖੇਤੰ ਖਤੰਗੰ ॥
उतै उठीयं खान खेतं खतंगं ॥

तेथून (हुसैनीचे साथीदार) पठाण रणांगणात बाण घेऊन उभे आहेत.

ਮਨੋ ਬਿਹਚਰੇ ਮਾਸ ਹੇਤੰ ਪਲੰਗੰ ॥੨੬॥
मनो बिहचरे मास हेतं पलंगं ॥२६॥

दुसऱ्या बाजूने खान हातात बाण घेऊन आत शिरले. बिबट्या देहाच्या शोधात फिरत असल्याचा भास झाला.26.

ਬਜੀ ਭੇਰ ਭੁੰਕਾਰ ਤੀਰੰ ਤੜਕੇ ॥
बजी भेर भुंकार तीरं तड़के ॥

धनुष्य गडगडतात, बाण फुटतात.

ਮਿਲੇ ਹਥਿ ਬੰਥੰ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ਕੜਕੇ ॥
मिले हथि बंथं क्रिपाणं कड़के ॥

केटलड्रम, कृतीतील बाण आणि तलवारी त्यांचे विशिष्ट आवाज तयार करतात, हात जखमी कंबरेकडे सरकतात.

ਬਜੇ ਜੰਗ ਨੀਸਾਣ ਕਥੇ ਕਥੀਰੰ ॥
बजे जंग नीसाण कथे कथीरं ॥

(कुठेतरी) युद्धात कर्णे वाजतात (आणि कुठेतरी) ते साडेवीस वेळा गातात.

ਫਿਰੈ ਰੁੰਡ ਮੁਡੰ ਤਨੰ ਤਛ ਤੀਰੰ ॥੨੭॥
फिरै रुंड मुडं तनं तछ तीरं ॥२७॥

मैदानात कर्णे वाजतात आणि मंत्रोच्चार त्यांचे वीर नृत्य गातात, शरीरे बाणांनी टोचलेली असतात आणि डोके नसलेली सोंड शेतात फिरत असतात. २७

ਉਠੈ ਟੋਪ ਟੂਕੰ ਗੁਰਜੈ ਪ੍ਰਹਾਰੇ ॥
उठै टोप टूकं गुरजै प्रहारे ॥

(कुठेतरी) हेल्मेटवर ठोठावण्याचा आवाज (आवाज) आहे.

ਰੁਲੇ ਲੁਥ ਜੁਥੰ ਗਿਰੇ ਬੀਰ ਮਾਰੇ ॥
रुले लुथ जुथं गिरे बीर मारे ॥

हेल्मेटवरील गदांवरील वार ठोठावणारे आवाज निर्माण करतात, मारल्या गेलेल्या योद्धांचे मृतदेह धुळीत लोळत आहेत.

ਪਰੈ ਕਤੀਯੰ ਘਾਤ ਨਿਰਘਾਤ ਬੀਰੰ ॥
परै कतीयं घात निरघात बीरं ॥

तलवारींनी वीरांच्या शरीरावर जखमा केल्या आहेत

ਫਿਰੈ ਰੁਡ ਮੁੰਡੰ ਤਨੰ ਤਨ ਤੀਰੰ ॥੨੮॥
फिरै रुड मुंडं तनं तन तीरं ॥२८॥

बाण आणि डोके नसलेल्या सोंडांनी छेदलेले मृतदेह शेतात फिरत आहेत.28.

ਬਹੀ ਬਾਹੁ ਆਘਾਤ ਨਿਰਘਾਤ ਬਾਣੰ ॥
बही बाहु आघात निरघात बाणं ॥

बाण हातांच्या फटक्याने सतत फिरत असतात.

ਉਠੇ ਨਦ ਨਾਦੰ ਕੜਕੇ ਕ੍ਰਿਪਾਣੰ ॥
उठे नद नादं कड़के क्रिपाणं ॥

हात सतत बाण सोडण्यात गुंतलेले आहेत, प्रहार करणाऱ्या तलवारी गंभीर आवाज निर्माण करत आहेत.

ਛਕੇ ਛੋਭ ਛਤ੍ਰ ਤਜੈ ਬਾਣ ਰਾਜੀ ॥
छके छोभ छत्र तजै बाण राजी ॥

योद्धे, प्रचंड संतापाने, बाणांचा वर्षाव करत आहेत

ਬਹੇ ਜਾਹਿ ਖਾਲੀ ਫਿਰੈ ਛੂਛ ਤਾਜੀ ॥੨੯॥
बहे जाहि खाली फिरै छूछ ताजी ॥२९॥

काही बाणांचे लक्ष्य चुकते आणि काही बाणांमुळे घोडे स्वारांशिवाय फिरताना दिसतात.29.

ਜੁਟੇ ਆਪ ਮੈ ਬੀਰ ਬੀਰੰ ਜੁਝਾਰੇ ॥
जुटे आप मै बीर बीरं जुझारे ॥

(कुठेतरी) आपापसात योद्धा गुथम गुठ्ठा आहेत,

ਮਨੋ ਗਜ ਜੁਟੈ ਦੰਤਾਰੇ ਦੰਤਾਰੇ ॥
मनो गज जुटै दंतारे दंतारे ॥

एकमेकांशी लढणारे शूर योद्धे जसे हत्ती हत्ती एकमेकांशी लढताना दिसतात,

ਕਿਧੋ ਸਿੰਘ ਸੋ ਸਾਰਦੂਲੰ ਅਰੁਝੇ ॥
किधो सिंघ सो सारदूलं अरुझे ॥

(जसे) सिंह सिंहाशी लढतो,

ਤਿਸੀ ਭਾਤਿ ਕਿਰਪਾਲ ਗੋਪਾਲ ਜੁਝੇ ॥੩੦॥
तिसी भाति किरपाल गोपाल जुझे ॥३०॥

किंवा वाघाचा सामना करणारा वाघ. अशाच रीतीने गोपाल चंद गुलेरिया किरपाल चंद (हुसैनीचा सहकारी) यांच्याशी लढत आहेत.30.

ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਧਾਯੋ ਤਹਾ ਏਕ ਬੀਰੰ ॥
हरी सिंघ धायो तहा एक बीरं ॥

मग योद्धा हरिसिंग (हुसैनीच्या पक्षाचा) चार्ज करत आला.

ਸਹੇ ਦੇਹ ਆਪੰ ਭਲੀ ਭਾਤਿ ਤੀਰੰ ॥
सहे देह आपं भली भाति तीरं ॥

त्यानंतर दुसरा योद्धा हरिसिंह मैदानात धावला आणि त्याच्या शरीरात अनेक बाण लागले.