ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 963
ਸੋਚ ਬਿਚਾਰ ਤਜ੍ਯੋ ਸਭ ਸੁੰਦਰਿ ਨੈਨ ਸੋ ਨੈਨ ਮਿਲੇ ਮੁਸਕਾਹੀ ॥
सोच बिचार तज्यो सभ सुंदरि नैन सो नैन मिले मुसकाही ॥सा सौन्दर्यं सर्वविचारान् त्यक्त्वा हसति हसति।
ਲਾਲ ਕੇ ਲਾਲਚੀ ਲੋਚਨ ਲੋਲ ਅਮੋਲਨ ਕੀ ਨਿਰਖੇ ਪਰਛਾਹੀ ॥
लाल के लालची लोचन लोल अमोलन की निरखे परछाही ॥(ये नित्यं प्रलोभ्यन्ते) प्रियस्य लीलामयमूल्यानां नेत्राणां छायां द्रष्टुं।
ਮਤ ਭਈ ਮਨ ਮਾਨੋ ਪਿਯੋ ਮਦ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਮੁਖ ਭਾਖਤ ਨਾਹੀ ॥੨੮॥
मत भई मन मानो पियो मद मोहि रही मुख भाखत नाही ॥२८॥इष्टं कान्तं प्राप्य मोहिता अभवत्, तस्याः मुखात् वचनं न निर्गच्छति । २८.
ਸੋਭਤ ਸੁਧ ਸੁਧਾਰੇ ਸੇ ਸੁੰਦਰ ਜੋਬਨ ਜੋਤਿ ਜਗੇ ਜਰਬੀਲੇ ॥
सोभत सुध सुधारे से सुंदर जोबन जोति जगे जरबीले ॥ते सुन्दरकार्यैः प्रभावशालिनः अलङ्कृताः, उज्ज्वलाः च ज्वलिताः सन्ति ।
ਖੰਜਨ ਸੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਰਾਜਤ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਤਾਪ ਭਰੇ ਗਰਬੀਲੇ ॥
खंजन से मनोरंजन राजत भारी प्रताप भरे गरबीले ॥तस्य विशेषताः पश्यन् महिला हृदयेन सन्तुष्टिं प्राप्नोति।
ਬਾਨਨ ਸੇ ਮ੍ਰਿਗ ਬਾਰਨ ਸੇ ਤਰਵਾਰਨ ਸੇ ਚਮਕੇ ਚਟਕੀਲੇ ॥
बानन से म्रिग बारन से तरवारन से चमके चटकीले ॥सा सर्वाणि स्मृतयः, मयूखानि च त्यजति यदा सा तस्य दृष्ट्या सह स्वस्य आकर्षकरूपं लङ्घयति।
ਰੀਝਿ ਰਹੀ ਸਖਿ ਹੌਹੂੰ ਲਖੇ ਛਬਿ ਲਾਲ ਕੇ ਨੈਨ ਬਿਸਾਲ ਰਸੀਲੇ ॥੨੯॥
रीझि रही सखि हौहूं लखे छबि लाल के नैन बिसाल रसीले ॥२९॥गभीरं प्रेम्णः प्राप्य आनन्दं अनुभवति, न पश्चात्तापं व्यज्यते।(२९)
ਭਾਤਿ ਭਲੀ ਬਿਨ ਸੰਗ ਅਲੀ ਜਬ ਤੇ ਮਨ ਭਾਵਨ ਭੇਟਿ ਗਈ ਹੌ ॥
भाति भली बिन संग अली जब ते मन भावन भेटि गई हौ ॥'कान्तेन समागमात् परं सर्वं विनयं त्यक्तवान् ।'
ਤਾ ਦਿਨ ਤੇ ਨ ਸੁਹਾਤ ਕਛੂ ਸੁ ਮਨੋ ਬਿਨੁ ਦਾਮਨ ਮੋਲ ਲਈ ਹੌ ॥
ता दिन ते न सुहात कछू सु मनो बिनु दामन मोल लई हौ ॥'न किमपि मां लोभयति, यथा अहं विना धनलाभं विक्रीतवान्।'
ਭੌਹ ਕਮਾਨ ਕੋ ਤਾਨਿ ਭਲੇ ਦ੍ਰਿਗ ਸਾਇਕ ਕੇ ਜਨੁ ਘਾਇ ਘਈ ਹੌ ॥
भौह कमान को तानि भले द्रिग साइक के जनु घाइ घई हौ ॥'तस्य दर्शनात् आगच्छन्त्याः बाणैः सह अहं पीडितः अस्मि।'
ਮਾਰਿ ਸੁ ਮਾਰਿ ਕਰੀ ਸਜਨੀ ਸੁਨਿ ਲਾਲ ਕੋ ਨਾਮੁ ਗੁਲਾਮ ਭਈ ਹੌ ॥੩੦॥
मारि सु मारि करी सजनी सुनि लाल को नामु गुलाम भई हौ ॥३०॥'शृणु मित्र, प्रेम्णः आग्रहः तस्य दासः अभवम्।'(30)
ਬਾਰਿਜ ਨੈਨ ਜਿਤੀ ਬਨਿਤਾ ਸੁ ਬਿਲੌਕ ਕੈ ਬਾਨ ਬਿਨਾ ਬਧ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥
बारिज नैन जिती बनिता सु बिलौक कै बान बिना बध ह्वै है ॥यावन्तः स्त्रियः कमलसदृशाः नैनाः तम् दृष्ट्वा बाणं विना हताः।
ਬੀਰੀ ਚਬਾਤ ਨ ਬੈਠਿ ਸਕੈ ਬਿਸੰਭਾਰ ਭਈ ਬਹੁਧਾ ਬਰਰੈ ਹੈ ॥
बीरी चबात न बैठि सकै बिसंभार भई बहुधा बररै है ॥अन्नं न चर्वन्ति, उत्थाय उपविष्टुं न शक्नुवन्ति, प्रायः भूखस्य अभावात् कूजन्ति च ।
ਬਾਤ ਕਹੈ ਬਿਗਸੈ ਨ ਬਬਾ ਕੀ ਸੌ ਲੇਤ ਬਲਾਇ ਸਭੈ ਬਲਿ ਜੈ ਹੈ ॥
बात कहै बिगसै न बबा की सौ लेत बलाइ सभै बलि जै है ॥न वदन्ति, न हसन्ति, बाबा शपथं करोमि, सर्वे शयनं कुर्वन्ति, तस्य आशीर्वादं गृहीत्वा।
ਬਾਲਮ ਹੇਤ ਬਿਯੋਮ ਕੀ ਬਾਮ ਸੁ ਬਾਰ ਅਨੇਕ ਬਜਾਰ ਬਕੈ ਹੈ ॥੩੧॥
बालम हेत बियोम की बाम सु बार अनेक बजार बकै है ॥३१॥आकाशस्य परी अपि बहुवारं विपण्यां विक्रीयन्ते (तस्य) बलमस्य (प्रियस्य)।३१।
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥चौपाई
ਏਕ ਸਖੀ ਛਬਿ ਹੇਰਿ ਰਿਸਾਈ ॥
एक सखी छबि हेरि रिसाई ॥एकः सखी (तस्याः) प्रतिबिम्बं दृष्ट्वा अतीव क्रुद्धा अभवत्।
ਤਾ ਕੇ ਕਹਿਯੋ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਈ ॥
ता के कहियो पिता प्रती जाई ॥तस्याः एकः मित्रः ईर्ष्याम् अकरोत्, सा गत्वा पितरं अवदत् ।
ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਨ੍ਰਿਪ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਯੋ ॥
बचन सुनत न्रिप अधिक रिसायो ॥इति श्रुत्वा राजा अतीव क्रुद्धः अभवत्
ਦੁਹਿਤਾ ਕੇ ਮੰਦਿਰ ਚਲਿ ਆਯੋ ॥੩੨॥
दुहिता के मंदिर चलि आयो ॥३२॥रजः क्रुद्धः सन् तस्याः प्रासादं प्रति अगच्छत्।(32)
ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਐਸੇ ਸੁਨਿ ਪਾਯੋ ॥
राज सुता ऐसे सुनि पायो ॥यदा राज कुमारी एतत् श्रुतवान्
ਮੋ ਪਿਤੁ ਅਧਿਕ ਕੋਪ ਕਰਿ ਆਯੋ ॥
मो पितु अधिक कोप करि आयो ॥यदा राज कुमारी ज्ञातवती यत् तस्याः पिता क्रुद्धः आगच्छन्ति तदा ।
ਤਬ ਤਿਨ ਹ੍ਰਿਦੈ ਕਹਿਯੋ ਕਾ ਕਰੋ ॥
तब तिन ह्रिदै कहियो का करो ॥ततः सः हृदयेन चिन्तितवान् यत् किं कर्तव्यम् इति।
ਉਰ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਕਟਾਰੀ ਮਰੋ ॥੩੩॥
उर महि मारि कटारी मरो ॥३३॥सा खड्गेन आत्महत्यां कर्तुं संकल्पितवती।(33)
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥दोहिरा
ਬਿਮਨ ਚੰਚਲਾ ਚਿਤ ਲਖੀ ਮੀਤ ਕਹਿਯੋ ਮੁਸਕਾਇ ॥
बिमन चंचला चित लखी मीत कहियो मुसकाइ ॥अतीव व्याकुल इव तस्याः कान्तः स्मितं पृष्टवान् ।
ਤੈ ਚਿਤ ਕ੍ਯੋ ਬ੍ਰਯਾਕੁਲਿ ਭਈ ਮੁਹਿ ਕਹਿ ਭੇਦ ਸੁਨਾਇ ॥੩੪॥
तै चित क्यो ब्रयाकुलि भई मुहि कहि भेद सुनाइ ॥३४॥'किमर्थं व्याकुलं भवसि, कारणं ब्रूहि मे?(34)
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥चौपाई
ਰਾਜ ਸੁਤਾ ਕਹਿ ਤਾਹਿ ਸੁਨਾਯੋ ॥
राज सुता कहि ताहि सुनायो ॥राज कुमारी तस्मै अवदत्
ਯਾ ਤੇ ਮੋਰ ਹ੍ਰਿਦੈ ਡਰ ਪਾਯੋ ॥
या ते मोर ह्रिदै डर पायो ॥राज कुमारी तदा अवदत्-‘हृदयेन भयभीतः अस्मि, यतः,
ਰਾਜਾ ਸੋ ਕਿਨਹੂੰ ਕਹਿ ਦੀਨੋ ॥
राजा सो किनहूं कहि दीनो ॥एवं कृत्वा राजा अतीव क्रुद्धः अभवत् ।
ਤਾ ਤੇ ਰਾਵ ਕੋਪ ਅਤਿ ਕੀਨੋ ॥੩੫॥
ता ते राव कोप अति कीनो ॥३५॥'केनचित् शरीरेण राज्ञः रहस्यं प्रकाशितम् आसीत्, सः अतीव क्रुद्धः अस्ति।(35)
ਤਾ ਤੇ ਰਾਵ ਕ੍ਰੋਧ ਉਪਜਾਯੋ ॥
ता ते राव क्रोध उपजायो ॥एवं कृत्वा राजा अतीव क्रुद्धः अभवत्
ਦੁਹੂੰਅਨ ਕੇ ਮਾਰਨਿ ਹਿਤ ਆਯੋ ॥
दुहूंअन के मारनि हित आयो ॥'अधुना नृपः क्रुद्धः सन् नोभौ वधार्थम् आगच्छति।'
ਅਪਨੇ ਸੰਗ ਮੋਹਿ ਕਰਿ ਲੀਜੈ ॥
अपने संग मोहि करि लीजै ॥मां सह नयतु
ਬਹੁਰਿ ਉਪਾਇ ਭਜਨ ਕੋ ਕੀਜੈ ॥੩੬॥
बहुरि उपाइ भजन को कीजै ॥३६॥'त्वं मां स्वेन सह नयसि, पलायनस्य मार्गं च अन्विष्यसि।'(३६)
ਬਚਨ ਸੁਨਤ ਰਾਜਾ ਹਸਿ ਪਰਿਯੋ ॥
बचन सुनत राजा हसि परियो ॥(स्त्रीणां) वचनं श्रुत्वा राजा हसति स्म
ਤਾ ਕੋ ਸੋਕ ਨਿਵਾਰਨ ਕਰਿਯੋ ॥
ता को सोक निवारन करियो ॥वार्तालापं श्रुत्वा राजा हसन् तस्याः दुःखं निवारयितुं सुझावम् अयच्छत्।'
ਹਮਰੋ ਕਛੂ ਸੋਕ ਨਹਿ ਕਰਿਯੈ ॥
हमरो कछू सोक नहि करियै ॥(स्त्री वक्तुं आरब्धा) मम चिन्ता मा कुरु।
ਤੁਮਰੀ ਜਾਨਿ ਜਾਨ ਤੇ ਡਰਿਯੈ ॥੩੭॥
तुमरी जानि जान ते डरियै ॥३७॥'मा मां चिन्तय, अहं तव प्राणमात्रचिन्ता अस्मि।'(37)
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥दोहिरा
ਧ੍ਰਿਗ ਅਬਲਾ ਤੇ ਜਗਤ ਮੈ ਪਿਯ ਬਧ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਿ ॥
ध्रिग अबला ते जगत मै पिय बध नैन निहारि ॥अयोग्यं तस्याः जीवनं कान्तस्य वधं पश्यन्ती ।
ਪਲਕ ਏਕ ਜੀਯਤ ਰਹੈ ਮਰਹਿ ਨ ਜਮਧਰ ਮਾਰਿ ॥੩੮॥
पलक एक जीयत रहै मरहि न जमधर मारि ॥३८॥निमेषं न जीवेत् खड्गेन आत्मनः वधं कुर्यात् ॥३८॥
ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥सवैय्य
ਕੰਠਸਿਰੀ ਮਨਿ ਕੰਕਨ ਕੁੰਡਰ ਭੂਖਨ ਛੋਰਿ ਭਭੂਤ ਧਰੌਂਗੀ ॥
कंठसिरी मनि कंकन कुंडर भूखन छोरि भभूत धरौंगी ॥(राज कुमारी) 'उत्क्षेपण; हारं, सुवर्णकङ्कण-आभूषण-विमोचनं, शरीरे रजः लेपयिष्यामि (तपस्वी भविष्यामि)।
ਹਾਰ ਬਿਸਾਰਿ ਹਜਾਰਨ ਸੁੰਦਰ ਪਾਵਕ ਬੀਚ ਪ੍ਰਵੇਸ ਕਰੌਂਗੀ ॥
हार बिसारि हजारन सुंदर पावक बीच प्रवेस करौंगी ॥'सर्वं सौन्दर्यं त्याजयित्वा अहं अग्नौ प्लविष्यामि आत्मनः समाप्त्यर्थम्।'
ਜੂਝਿ ਮਰੌ ਕਿ ਗਰੌ ਹਿਮ ਮਾਝ ਟਰੋ ਨ ਤਊ ਹਠਿ ਤੋਹਿ ਬਰੌਂਗੀ ॥
जूझि मरौ कि गरौ हिम माझ टरो न तऊ हठि तोहि बरौंगी ॥'मृत्युपर्यन्तं युद्धं करिष्यामि वा हिमे दफनिष्यामि किन्तु निश्चयं कदापि न त्यक्ष्यामि।'
ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਨ ਕਾਜ ਕਿਸੂ ਸਖਿ ਪੀਯ ਮਰਿਯੋ ਲਖਿ ਹੌਹੂ ਮਰੌਂਗੀ ॥੩੯॥
राज समाज न काज किसू सखि पीय मरियो लखि हौहू मरौंगी ॥३९॥'सर्वं सार्वभौमत्वं सामाजिकीकरणं च किमपि लाभं न भविष्यति यदि मम प्रेमी म्रियते।'(39)