हनुमान् सीतायाः चरणयोः पतित्वा अवदत् हे मातः सीता ! रामः शत्रुं हतः अधुना तव द्वारे स्थितः ॥६४४॥
हे सीता माता ! शिघ्रेन कुरु
यत्र राम जी विजयी (युद्ध)।
सर्वे शत्रवः हन्ति
हे माता सीता ! शीघ्रं गच्छ रामस्थानं यत्र सः सर्वशत्रून् हत्वा पृथिव्याः भारं लघुकृतवान् ६४५।
(सीता) सुखेन गता।
हनुमानः (तान्) स्वेन सह (रामजीम् आगतः)।
सीता राम जी देखी
अतीव प्रसन्ना सीता हनुमानेन सह गता, सा रामं दृष्ट्वा रामं तस्य बहुमूल्यं सौन्दर्यं धारयन्तं प्राप्नोत्।646।
सीतायाः (श्रीराम) चरणयोः।
रामः तत् दृष्टवान्। (तथा राम उवाच-)
हे कमलनेत्र !
सीता रामस्य पादयोः पतिता यः तां प्रति पश्यन् तां कमलनेत्रां मधुरवाक्यां च ६४७
(त्वं) अग्निं प्रविशसि, २.
त्वं शुद्धो भविष्यसि।
सीता सहजतया स्वीकृतवती (एषा अनुमतिः)।
हे सीता ! अग्निं प्रविशतु यथा त्वं शुद्धः भवसि।सा अनुमोदितवती अग्निचिताम् अयच्छत्।६४८।
(एवं विवेश सीता वह्निप्रज्वलिते सति)।
अग्नौ प्रलीयते सा मेघेषु दृष्टा विद्युत् इव
यथा गीता वेदैः सह मिश्रिता, ।
सा श्रुतिभिः सह गीता इव अग्निना एकः अभवत् (लिखितग्रन्थाः)।६४९।
धै प्रविवेश (सीता अग्नौ) ।
प्रविश्य सा वह्निं निर्मलं सुवर्णमिवा |
रामः कण्ठेन (तम्) गृहीतवान्।
रामः तां वक्षसि धारयति, कवयः च एतत् तथ्यं स्तुवन् गायन्ति स्म।६५०।
सर्वे साधूः (व्यक्तिः) एतां अग्निपरीक्षां स्वीकृतवन्तः
सर्वे सन्ताः एतादृशं अग्निपरीक्षां स्वीकृतवन्तः, त्रैलोक्यजीवाः च एतत् तथ्यं स्वीकृतवन्तः
(यदा) विजयघण्टाः ध्वनितुं आरब्धाः,
विजयवाद्यं वाद्यं रामः च महाहर्षेण गर्जति स्म।६५१।।
एवं सीता विजयी, २.
शुचिः SIता जिता सुमंगलगीत इव
सर्वे देवाः प्रहृष्टाः अभवन्
सर्वे देवाः आकाशात् पुष्पवृष्टिं प्रारब्धाः।।६५२।।
बचित्तर नाटके विभीषणविषये राज्यस्य दानम्, मण्डोदरीं प्रति समकालीनज्ञानप्रदानं तथा च रामावतारे सीतासहयोगः इति शीर्षकेण अध्यायस्य समाप्तिः।
अधुना अयोध्याप्रवेशवर्णनं आरभ्यते :
रसावल स्तन्जा
अथ रामः युद्धं जित्वा
युद्धे विजयं प्राप्य ततः रामः वायुयानं पुष्पकम् आरुह्य
सर्वे वीरा गर्जन्ति स्म
सर्वे योद्धा महाहर्षेण गर्जन्ति विजयवाद्यं च प्रतिध्वनितम्।६५३।
अतीव प्रसन्नः भवति
वानरसेनया च सह
(राम जी आगता) अयोध्या पुरी ददर्श
वानराः सुहृष्टाः वायुयानं ददृशुः स्वर्गसदृशां सुन्दरीं अवधपुरीं।।६५४।।
मक्रा स्तन्जा
सीतानाथः (रामचन्द्रः) सीतां आनीतवान्,
रामः आगत्य सीतां सह आनयत् च
(सर्व) हृदये आनन्दः वर्धितः अस्ति