'त्वं सर्वथा मत्तः आसीत्, न स्मरिष्यसि।'
'मोहनराए मम अनुनयेन भवतः गृहम् आगतः आसीत्।'(१०)
चौपाई
मोहनः भवन्तं बहु प्रसन्नं कृतवान्
'मोहनः त्वां नाना इशारेषु रम्य सुखं दत्तवान्।'
ततः भवता निःसंदेहं विचारणीयम्
'कदाचिदपि संशयः त्वया तस्मै सर्वाभरणानि वस्त्राणि पगडी च दत्तानि।'(11)
त्वं तस्य सह बहु क्रीडसि
'भवता तस्य सह विलासतया प्रेम कृतम्, .
यदा रात्रौ व्यतीता प्रभाता च तदा ।
दिने च विदां कृत्वा तं विदां कृतवान्।(12)
ततः परं (त्वं) अतीव मत्तः निद्रां गतः
'यतः तर्हि त्वं सुप्तः अप्रमादः, अर्धदिनं च गतः।'
यदा मदः क्षीणः भवति, चैतन्यः पुनः आगच्छति तदा ।
यदा मद्यस्य प्रभावः क्षीणः जातः तदा त्वया मां आहूतवान्।'(13)
इति श्रुत्वा (सः) मूर्खः अतीव प्रसन्नः अभवत्
मूर्खः एतत् ज्ञात्वा शान्तः अभवत्, तस्य निधितः तस्मै बहु धनं दत्तवान् ।
(सः) किमपि अस्पष्टं न जानाति स्म।
सत्यं वञ्चनं च न भेदं कृत्वा धनं अपव्ययत् ॥१४॥
सः प्रतिदिनं एतादृशं चरित्रं करोति स्म
इदानीं (दूतः) प्रतिदिनं एतत् डिजाइनं प्रस्थितवान्, अतिमद्येन सह बेग् निद्रां कृतवान् च।
यदा त्वं तं निर्दोषं पश्यसि
यदा सः गभीरनिद्रां ज्ञास्यति स्म तदा सः यत् रोचते स्म तत् करोति स्म।(15)
दोहिरा
तादृशाः चृताः तया मूर्खेन च अन्तर्गतेन च ज्ञातुं न शक्यन्ते स्म
मद्यस्य प्रभावः तस्य शिरः मुण्डितं कृतवान् (सर्वं धनं नष्टवान्)।(l6)(1)
१०५ तमः दृष्टान्तः शुभच्रितराणां राजमन्त्रीसंवादः, आशीर्वादेन सम्पन्नः। (१०४)(१९६०) २.
चौपाई
चत्वारः मित्राणि मिलित्वा एकं संकल्पं पचन्ति स्म
चत्वारः चोराः योजनां पचन्ति स्म, यतः ते अतीव क्षुधां अनुभवन्ति स्म ।
अतः इदानीं (भोजनस्य) किञ्चित् प्रावधानं कर्तव्यम्।
'अस्माभिः प्रयत्नः करणीयः, मूर्खात् बकं चोरयेम।'(१)
कोह कोहस्य दूरे स्थिताः
ते सर्वे गत्वा एकस्मिन् पारगमने स्थित्वा रणनीतिं चिन्तयन्ति स्म (स्कन्धेषु बकं कृत्वा गच्छन्तं पुरुषं लुण्ठयितुं)।
यस्मै सः पुरतः गतः, .
'को-एवं (चोरः) सम्मुखः, तथा वदेत्,(2)
किमर्थं (श्वः) स्कन्धयुक्तः ?
'किं स्कन्धेषु वहसि ? भवतः बुद्धिः किं जातम् ?
मर्दयित्वा भूमौ क्षिपन्तु
'भूमौ क्षिप्य शान्ततया गृहं गच्छतु।'(3)
दोहिरा
'त्वां ज्ञानी इति स्वीकृत्य वयं भवन्तं उपदेशं दद्मः।'
“स्कन्धेषु श्वापदं वहसि वयं लज्जाम् अनुभवामः”(४) ।
चौपाई
यदा सः मूर्खः चरन् आगतः
यदा मूर्खः चतुर्माइलं गतः तदा चत्वारः (चोराः) पुनः पुनः तथैव युक्तिं कृतवन्तः।
(सः) एतत् सत्यं गृहीत्वा हृदये अतीव लज्जितः अभवत्
स तान् सत्यं मत्वा बकं श्वापदं मत्वा अधः क्षिप्तवान्।(5)