ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 1331
ਜਾਹਿ ਤ੍ਰਿਹਾਟਕ ਪੁਰੀ ਬਖਾਨੈ ॥
जाहि त्रिहाटक पुरी बखानै ॥त्रिहतक पुरी इति च कथ्यते स्म
ਦਾਨਵ ਦੇਵ ਜਛ ਸਭ ਜਾਨੈ ॥੧॥
दानव देव जछ सभ जानै ॥१॥दैत्याश्च देवा यक्षाः सर्वे विदुः | १.
ਸ੍ਰੀ ਮਹਬੂਬ ਮਤੀ ਤਿਹ ਨਾਰੀ ॥
स्री महबूब मती तिह नारी ॥महबुब मतिः तस्य पत्नी आसीत्
ਜਿਹ ਸਮ ਸੁੰਦਰਿ ਕਹੂੰ ਨ ਕੁਮਾਰੀ ॥
जिह सम सुंदरि कहूं न कुमारी ॥तस्याः इव सुन्दरी अन्यः कुमारी नासीत् ।
ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਮ੍ਰਿਦੁਹਾਸ ਮਤੀ ਤਿਹ ॥
दुतिय नारि म्रिदुहास मती तिह ॥तस्य द्वितीया पत्नी मृदुहस मतिः आसीत्
ਨਹਿ ਸਸਿ ਸਮ ਕਹਿਯਤ ਆਨਨ ਜਿਹ ॥੨॥
नहि ससि सम कहियत आनन जिह ॥२॥यस्य मुखं चन्द्रसमं न आसीत्। २.
ਸ੍ਰੀ ਮਹਬੂਬ ਮਤੀ ਤਨ ਨ੍ਰਿਪ ਰਤਿ ॥
स्री महबूब मती तन न्रिप रति ॥राजा महबुबमतिः प्रेम्णा आसीत् ।
ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਪਰ ਨਹਿ ਆਨਨ ਮਤਿ ॥
दुतिय नारि पर नहि आनन मति ॥परन्तु सः अन्यस्याः स्त्रियाः सम्मुखीभवति स्म ।
ਅਧਿਕ ਭੋਗ ਤਿਹ ਸਾਥ ਕਮਾਯੋ ॥
अधिक भोग तिह साथ कमायो ॥(सः) तया (महबुब मति) सह बहु रमते स्म।
ਏਕ ਪੁਤ੍ਰ ਤਾ ਤੇ ਉਪਜਾਯੋ ॥੩॥
एक पुत्र ता ते उपजायो ॥३॥तस्मात् पुत्रं च जनयति स्म। ३.
ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਤੇ ਸਾਥ ਨ ਪ੍ਰੀਤਾ ॥
दुतिय नारि ते साथ न प्रीता ॥(सः) अन्यया स्त्रियाः प्रेम्णि नासीत्।
ਤਾਹਿ ਨ ਬੀਚ ਲ੍ਯਾਵਤ ਚੀਤਾ ॥
ताहि न बीच ल्यावत चीता ॥चितं न आनयत् ।
ਸੁਤਵੰਤੀ ਇਕ ਪੁਨਿ ਪਤਿ ਪ੍ਰੀਤ ॥
सुतवंती इक पुनि पति प्रीत ॥(महबुब मति) एकः कन्या आसीत् अपरः भर्तुः प्रेम्णा आसीत्।
ਅਵਰ ਤ੍ਰਿਯਹਿ ਲ੍ਯਾਵਤ ਨਹਿ ਚੀਤ ॥੪॥
अवर त्रियहि ल्यावत नहि चीत ॥४॥(अत एव) सा अन्यां स्त्रियं चितं न आनयत्। ४.
ਦੁਤਿਯ ਨਾਰਿ ਤਬ ਅਧਿਕ ਰਿਸਾਈ ॥
दुतिय नारि तब अधिक रिसाई ॥(एतेन राज्ञः उपचारेण) द्वितीया स्त्री तदा अतीव क्रुद्धा अभवत्
ਏਕ ਘਾਤ ਕੀ ਬਾਤ ਬਨਾਈ ॥
एक घात की बात बनाई ॥एकं च युक्तिं कर्तुं मनः कृतवान्।
ਸਿਸ ਕੀ ਗੁਦਾ ਗੋਖਰੂ ਦਿਯਾ ॥
सिस की गुदा गोखरू दिया ॥(सः) बालगुदस्ये भक्रं ('गोख्रु') दत्तवान्।
ਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕ ਦੁਖਿਤ ਤਿਹ ਕਿਯਾ ॥੫॥
ता ते अधिक दुखित तिह किया ॥५॥अनेन सः अतीव दुःखितः अभवत् । ५.
ਬਾਲਕ ਅਧਿਕ ਦੁਖਾਤੁਰ ਭਯੋ ॥
बालक अधिक दुखातुर भयो ॥बालकः शोकेन अतीव उत्साहितः अभवत्
ਰੋਵਤ ਧਾਮ ਮਾਤ ਕੇ ਗਯੋ ॥
रोवत धाम मात के गयो ॥रुदन् च मातुः गृहम् आगतः।
ਨਿਰਖਿ ਤਾਤ ਮਾਤਾ ਦੁਖ ਪਾਯੋ ॥
निरखि तात माता दुख पायो ॥माता स्वपुत्रं ('तात') दृष्ट्वा अतीव दुःखिता अभवत् ।
ਭਲੀ ਭਲੀ ਧਾਯਾਨ ਮੰਗਾਯੋ ॥੬॥
भली भली धायान मंगायो ॥६॥उत्तमाः च उत्तमाः धात्रीः आहूताः आसन्। ६.
ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਬਾਲਹਿ ਦੁਖ ਦਿਯੋ ॥
इह चरित्र बालहि दुख दियो ॥अनेन चरित्रेण माता (बालस्य) दुःखं प्राप्नोत्
ਆਪਨ ਭੇਸ ਧਾਇ ਕੋ ਕਿਯੋ ॥
आपन भेस धाइ को कियो ॥धात्रीवेषं च कृत्वा।
ਕਿਯਾ ਸਵਤਿ ਕੇ ਧਾਮ ਪਯਾਨਾ ॥
किया सवति के धाम पयाना ॥(ततः) सोङ्कनस्य गृहं गतः।
ਭੇਦ ਨਾਰਿ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਪਛਾਨਾ ॥੭॥
भेद नारि किनहूं न पछाना ॥७॥न तु तस्याः स्त्रिया रहस्यं कश्चित् अवगच्छत्।7.
ਔਖਧ ਏਕ ਹਾਥ ਮੈ ਲਈ ॥
औखध एक हाथ मै लई ॥(सः) हस्ते औषधं गृहीतवान्।
ਸਿਸੁ ਕੀ ਪ੍ਰਥਮ ਮਾਤ ਕੌ ਦਈ ॥
सिसु की प्रथम मात कौ दई ॥प्रथमं बालमातुः दत्तम्।
ਬਰੀ ਖਾਤ ਰਾਨੀ ਮਰਿ ਗਈ ॥
बरी खात रानी मरि गई ॥राणी गोलीं ('बारी') सेवनमात्रेण मृता ।
ਸ੍ਵਛ ਸੁਘਰਿ ਰਾਨੀ ਫਿਰਿ ਅਈ ॥੮॥
स्वछ सुघरि रानी फिरि अई ॥८॥(सा) स्वच्छा सुन्दरी राज्ञी पुनः गृहम् आगता। ८.
ਨਿਜੁ ਗ੍ਰਿਹ ਆਇ ਭੇਸ ਨ੍ਰਿਪ ਤ੍ਰਿਯ ਧਰਿ ॥
निजु ग्रिह आइ भेस न्रिप त्रिय धरि ॥सः गृहम् आगत्य राज्ञीवेषं कृतवान्
ਜਾਤਿ ਭਈ ਅਪਨੀ ਸਵਿਤਨ ਘਰ ॥
जाति भई अपनी सवितन घर ॥तस्याः सुप्तगृहं च गतः।
ਸਿਸੁ ਕੋ ਕਾਢਿ ਗੋਖਰੂ ਡਾਰੋ ॥
सिसु को काढि गोखरू डारो ॥सः बालस्य गण्डं अपसारितवान्।
ਤਾਹਿ ਸੁਘਰਿ ਤਿਹ ਸੁਤ ਕਰਿ ਪਾਰੋ ॥੯॥
ताहि सुघरि तिह सुत करि पारो ॥९॥ततः स बालकः पुत्रत्वेन पालितः तया सुन्दरी । ९.
ਇਹ ਛਲ ਸੋ ਸਵਤਿਨ ਕਹ ਮਾਰਾ ॥
इह छल सो सवतिन कह मारा ॥अनेन युक्त्या (सः) सुप्तं हतवान्
ਸਿਸਹੁ ਜਾਨਿ ਸੁਤ ਲਿਯੋ ਉਬਾਰਾ ॥
सिसहु जानि सुत लियो उबारा ॥बालकं च पुत्रत्वेन पालितवान्।
ਨ੍ਰਿਪਹ ਸੰਗ ਪੁਨਿ ਕਰਿ ਲਿਯ ਪ੍ਯਾਰਾ ॥
न्रिपह संग पुनि करि लिय प्यारा ॥(सा) पुनः राज्ञः प्रेम्णा पतिता।
ਭੇਦ ਅਭੇਦ ਨ ਕਿਨੂੰ ਬਿਚਾਰਾ ॥੧੦॥
भेद अभेद न किनूं बिचारा ॥१०॥परन्तु एतत् भेदं कोऽपि अवगन्तुं न शक्तवान् । १०.
ਇਤਿ ਸ੍ਰੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਖ੍ਯਾਨੇ ਤ੍ਰਿਯਾ ਚਰਿਤ੍ਰੇ ਮੰਤ੍ਰੀ ਭੂਪ ਸੰਬਾਦੇ ਤੀਨ ਸੌ ਅਠਹਤਰਿ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸਮਾਪਤਮ ਸਤੁ ਸੁਭਮ ਸਤੁ ॥੩੭੮॥੬੮੧੮॥ਅਫਜੂੰ॥
इति स्री चरित्र पख्याने त्रिया चरित्रे मंत्री भूप संबादे तीन सौ अठहतरि चरित्र समापतम सतु सुभम सतु ॥३७८॥६८१८॥अफजूं॥अत्र श्रीचरितोपख्यानस्य त्रिचरितस्य मन्त्री भूपसंवादस्य ३७८ अध्यायः समाप्तः, सर्वं शुभम्।३७८।६८१८। गच्छति
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥चतुर्विंशतिः : १.
ਸੁਨ ਰਾਜਾ ਇਕ ਔਰ ਪ੍ਰਸੰਗਾ ॥
सुन राजा इक और प्रसंगा ॥हे राजन ! अन्यं प्रकरणं शृणुत, .
ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਭਯੋ ਨਰੇਸੁਰ ਸੰਗਾ ॥
जिह बिधि भयो नरेसुर संगा ॥यथा राज्ञः अभवत् ।
ਮ੍ਰਿਦੁਲਾ ਦੇ ਤਿਹ ਨਾਰਿ ਭਨਿਜੈ ॥
म्रिदुला दे तिह नारि भनिजै ॥मृदुलस्य (देई) पत्नी इति उच्यते स्म।
ਇੰਦ੍ਰ ਚੰਦ੍ਰ ਪਟਤਰ ਤਿਹ ਦਿਜੈ ॥੧॥
इंद्र चंद्र पटतर तिह दिजै ॥१॥सः इन्द्रचन्द्रयोः उपमितः आसीत् । १.
ਅੜਿਲ ॥
अड़िल ॥अडिगः : १.
ਸ੍ਰੀ ਸੁਪ੍ਰਭਾ ਦੇ ਤਾ ਕੀ ਸੁਤਾ ਬਖਾਨਿਯੈ ॥
स्री सुप्रभा दे ता की सुता बखानियै ॥तस्य कन्यायाः नाम सुप्रभस्य (देई) इति ।
ਮਹਾ ਸੁੰਦਰੀ ਲੋਕ ਚਤੁਰਦਸ ਜਾਨਿਯੈ ॥
महा सुंदरी लोक चतुरदस जानियै ॥चतुर्दशजनानां मध्ये सा महती सौन्दर्यं मन्यते स्म ।
ਜੋ ਸਹਚਰਿ ਤਾ ਕੌ ਭਰਿ ਨੈਨ ਨਿਹਾਰਹੀ ॥
जो सहचरि ता कौ भरि नैन निहारही ॥यस्य सखी तं सुलोचना पश्यति स्म,
ਹੋ ਪਰੀ ਪਦੁਮਨੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਸੁ ਵਾਹਿ ਬਿਚਾਰਹੀ ॥੨॥
हो परी पदुमनी प्रक्रित सु वाहि बिचारही ॥२॥अतः सा तं परीरूपं पद्मणिरूपं वा चिन्तयति स्म । २.
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥चतुर्विंशतिः : १.
ਹਾਟਕਪੁਰ ਤਿਨ ਕੋ ਦਿਸਿ ਦਛਿਨ ॥
हाटकपुर तिन को दिसि दछिन ॥तस्य हाटकपुर (नगरम्) दक्षिणदिशि आसीत्
ਰਾਜ ਕਰਤ ਤੇ ਤਹਾ ਬਿਚਛਨ ॥
राज करत ते तहा बिचछन ॥यत्र स बुद्धिमान् (राजा) शासति स्म।
ਤਿਹ ਪੁਰ ਏਕ ਸਾਹ ਕੋ ਪੁਤ੍ਰ ॥
तिह पुर एक साह को पुत्र ॥तस्मिन् नगरे एकस्य शाहस्य पुत्रः (जीवितः) आसीत्।
ਜਨੁ ਕਰਿ ਬਿਧਨਾ ਠਟਾ ਚਰਿਤ੍ਰ ॥੩॥
जनु करि बिधना ठटा चरित्र ॥३॥(एतावत् सुन्दरम् आसीत्) यथा कलाकारेन नकली पात्रं निर्मितम्। ३.
ਬ੍ਰਯਾਘ੍ਰ ਕੇਤੁ ਤਿਹ ਨਾਮ ਕਹਿਜੈ ॥
ब्रयाघ्र केतु तिह नाम कहिजै ॥तस्य नाम ब्याघ्र केतुः आसीत् ।
ਛਤ੍ਰ ਜਾਤਿ ਰਘੁਬੰਸ ਭਨਿਜੈ ॥
छत्र जाति रघुबंस भनिजै ॥सः रघुबनजातेः छत्रं मन्यते स्म ।
ਪ੍ਰਗਟ ਜਾਨੁ ਅਵਤਾਰ ਅਨੰਗਾ ॥
प्रगट जानु अवतार अनंगा ॥तस्य शाहस्य पुत्रस्य तादृशं (सुन्दरं) शरीरम् आसीत्,
ਐਸੋ ਸਾਹ ਪੁਤ੍ਰ ਕੋ ਅੰਗਾ ॥੪॥
ऐसो साह पुत्र को अंगा ॥४॥कामदेवस्य अवतारः प्रादुर्भूतमिव। ४.
ਲਾਗੀ ਲਗਨ ਤਵਨ ਪਰ ਬਾਲਾ ॥
लागी लगन तवन पर बाला ॥(तत्) राज कुमारी इत्यस्य अनुरागः तस्मिन् आसक्तः आसीत्।
ਸਖੀ ਪਠੀ ਇਕ ਤਹਾ ਰਿਸਾਲਾ ॥
सखी पठी इक तहा रिसाला ॥सः तत्र कञ्चन धीमान् मुनिं प्रेषितवान्।
ਸੋ ਚਲਿ ਗਈ ਕੁਅਰ ਕੇ ਧਾਮਾ ॥
सो चलि गई कुअर के धामा ॥सा शाहस्य पुत्रस्य गृहं गता
ਜਿਮਿ ਤਿਮਿ ਤਾਹਿ ਪ੍ਰਬੋਧ੍ਰਯੋ ਬਾਮਾ ॥੫॥
जिमि तिमि ताहि प्रबोध्रयो बामा ॥५॥(तच्च) स्त्री तं कथं व्याख्यातवती। ५.
ਜਾਤ ਭਈ ਤਾ ਕਹ ਲੈ ਤਹਾ ॥
जात भई ता कह लै तहा ॥तत्र तां नीतवान्, २.
ਮਾਰਗ ਕੁਅਰਿ ਬਿਲੋਕਤ ਜਹਾ ॥
मारग कुअरि बिलोकत जहा ॥यत्र राज कुमारी स्वमार्गं पश्यति स्म।
ਨਿਰਖਤ ਨੈਨ ਗਰੇ ਲਪਟਾਈ ॥
निरखत नैन गरे लपटाई ॥चक्षुषा (तं) दृष्ट्वा एव सः तं आलिंगितवान्
ਸੇਜਾਸਨ ਪਰ ਲਿਯੋ ਚੜਾਈ ॥੬॥
सेजासन पर लियो चड़ाई ॥६॥ऋषिपीठमारुह्य च। ६.
ਬਹੁ ਬਿਧਿ ਕਰੀ ਤਵਨ ਸੌ ਕ੍ਰੀੜਾ ॥
बहु बिधि करी तवन सौ क्रीड़ा ॥तस्य सह अतीव सुन्दरं क्रीडितवान्
ਕਾਮਨਿ ਕਾਮ ਨਿਵਾਰੀ ਪੀੜਾ ॥
कामनि काम निवारी पीड़ा ॥राज कुमारी च तस्याः दुःखात् मुक्तः अभवत्।
ਨਿਸੁ ਦਿਨ ਧਾਮ ਬਾਮ ਤਿਹ ਰਾਖਾ ॥
निसु दिन धाम बाम तिह राखा ॥राज कुमारी तं दिवारात्रौ गृहे एव स्थापयति स्म
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਤਨ ਭੇਦ ਨ ਭਾਖਾ ॥੭॥
मात पिता तन भेद न भाखा ॥७॥मातापितृभ्यः अपि किमपि रहस्यं न अवदत्।7.
ਤਬ ਲੌ ਬ੍ਯਾਹਿ ਦਯੋ ਤਿਹ ਤਾਤੈ ॥
तब लौ ब्याहि दयो तिह तातै ॥तावत् पिता तां विवाहितवान् ।
ਭੂਲਿ ਗਈ ਵਾ ਕੌ ਵੈ ਬਾਤੈ ॥
भूलि गई वा कौ वै बातै ॥तानि सर्वाणि विस्मृतवान्।