ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 1242
ਜਹ ਮੂਰਖ ਨਹਿ ਸੂਝਤ ਚਾਲਾ ॥੪੯॥
जह मूरख नहि सूझत चाला ॥४९॥मूढः यः स्थितिं न जानाति। ४९.
ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਾਖਿ ਖਾਨ ਸਭ ਧਾਏ ॥
इह बिधि भाखि खान सभ धाए ॥इत्युक्त्वा सर्वे पठनाः धावन्तः आगताः
ਬਾਧੇ ਚੁੰਗ ਚੌਪ ਤਨ ਆਏ ॥
बाधे चुंग चौप तन आए ॥ते च समूहेषु अराजकताभिः शरीरैः (पूरिताः) आगताः।
ਸਮਸਦੀਨ ਲਛਿਮਨ ਜਹ ਘਾਯੋ ॥
समसदीन लछिमन जह घायो ॥यत्र शम्सदीन् लचमनेन हतः, .
ਤਿਹ ਠਾ ਸਕਲ ਸੈਨ ਮਿਲਿ ਆਯੋ ॥੫੦॥
तिह ठा सकल सैन मिलि आयो ॥५०॥तस्मिन् स्थाने सर्वा सैन्यं समागतम् । ५०.
ਲੋਦੀ ਸੂਰ ਨਯਾਜੀ ਚਲੇ ॥
लोदी सूर नयाजी चले ॥लोदी, सुर (पाठानां जाति) नियाजी
ਲੀਨੇ ਸੰਗ ਸੂਰਮਾ ਭਲੇ ॥
लीने संग सूरमा भले ॥ते सुयोद्धान् स्वैः सह नीतवन्तः।
ਦਾਓਜਈ ਰੁਹੇਲੇ ਆਏ ॥
दाओजई रुहेले आए ॥(एतेषां अतिरिक्तं) दाओजै ('दौडजै' पठानानां शाखा) रुहेले, २.
ਆਫਰੀਦਿਯਨ ਤੁਰੈ ਨਚਾਏ ॥੫੧॥
आफरीदियन तुरै नचाए ॥५१॥अफिरीदि (पाठान्) अपि (तेषां) अश्वान् नृत्यन्ति स्म । ५१.
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥द्वयम् : १.
ਬਾਵਨ ਖੇਲ ਪਠਾਨ ਤਹ ਸਭੈ ਪਰੇ ਅਰਿਰਾਇ ॥
बावन खेल पठान तह सभै परे अरिराइ ॥बावन खेल पठानाः (द्वावपञ्चाशत् कुलपाथाः) सर्वे तत्र पतिताः।
ਭਾਤਿ ਭਾਤਿ ਬਾਨਾ ਬਧੇ ਗਨਨਾ ਗਨੀ ਨ ਜਾਇ ॥੫੨॥
भाति भाति बाना बधे गनना गनी न जाइ ॥५२॥(ते) नानापटैः अलङ्कृताः, ये गणयितुं न शक्यन्ते। ५२.
ਚੌਪਈ ॥
चौपई ॥चतुर्विंशतिः : १.
ਪਖਰਿਯਾਰੇ ਦ੍ਵਾਰਨ ਨਹਿ ਮਾਵੈ ॥
पखरियारे द्वारन नहि मावै ॥अश्ववाहकाः द्वारे न तिष्ठन्ति स्म ।
ਜਹਾ ਤਹਾ ਭਟ ਤੁਰੰਗ ਨਚਾਵੈ ॥
जहा तहा भट तुरंग नचावै ॥योद्धा यत्र अश्वाः नृत्यन्ति स्म।
ਬਾਨਨ ਕੀ ਆਂਧੀ ਤਹ ਆਈ ॥
बानन की आंधी तह आई ॥तत्र बाणानां तूफानम् आगतं, .
ਹਾਥ ਪਸਾਰਾ ਲਖਾ ਨ ਜਾਈ ॥੫੩॥
हाथ पसारा लखा न जाई ॥५३॥(यस्मात्) प्रसारितहस्तेऽपि न पश्यति स्म । ५३.
ਇਹ ਬਿਧਿ ਸੋਰ ਨਗਰ ਮੈ ਪਯੋ ॥
इह बिधि सोर नगर मै पयो ॥एवं नगरे कोलाहलः अभवत् । (प्रकटितुं आरभते) २.
ਜਨੁ ਰਵਿ ਉਲਟਿ ਪਲਟ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥
जनु रवि उलटि पलट ह्वै गयो ॥उल्टावस्था इव सूर्यः ।
ਜੈਸੇ ਜਲਧਿ ਬਾਰਿ ਪਰਹਰੈ ॥
जैसे जलधि बारि परहरै ॥यथा वा समुद्रः जलं प्रफुल्लयति (ज्वारमागत इत्यर्थः) ।
ਉਛਰਿ ਉਛਰਿ ਮਛਰੀ ਜ੍ਯੋਂ ਮਰੈ ॥੫੪॥
उछरि उछरि मछरी ज्यों मरै ॥५४॥यथा वा मत्स्याः प्लवन्ति म्रियन्ते च। ५४.
ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਨਾਵ ਨਦੀ ਕੀ ਧਾਰਾ ॥
जिह बिधि नाव नदी की धारा ॥यथा नदीप्रवाहे नौका
ਬਹੀ ਜਾਤ ਕੋਊ ਨਹਿ ਰਖਵਾਰਾ ॥
बही जात कोऊ नहि रखवारा ॥भ्रमति, न च रक्षकः।
ਤੈਸੀ ਦਸਾ ਨਗਰ ਕੀ ਭਈ ॥
तैसी दसा नगर की भई ॥तथैव नगरस्य स्थितिः अभवत् ।
ਜਨੁ ਬਿਨੁ ਸਕ੍ਰ ਸਚੀ ਹ੍ਵੈ ਗਈ ॥੫੫॥
जनु बिनु सक्र सची ह्वै गई ॥५५॥(एवं दृश्यते स्म) शची इव इन्द्रं विना अभवत्। ५५.
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥द्वयम् : १.
ਇਹਿ ਦਿਸਿ ਸਭ ਛਤ੍ਰੀ ਚੜੇ ਉਹਿ ਦਿਸਿ ਚੜੇ ਪਠਾਨ ॥
इहि दिसि सभ छत्री चड़े उहि दिसि चड़े पठान ॥अस्मात् पार्श्वात् छत्रयः सर्वे आरुह्य ततो पठनाः ।
ਸੁਨਹੁ ਸੰਤ ਚਿਤ ਦੈ ਸਭੈ ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਭਯੋ ਨਿਦਾਨ ॥੫੬॥
सुनहु संत चित दै सभै जिह बिधि भयो निदान ॥५६॥हे सन्ताः ! सर्वहृदयेन शृणुत, मार्गः (सर्वः कोलाहलपूर्णः मत्तः) समाप्तः। ५६.
ਭੁਜੰਗ ਪ੍ਰਯਾਤ ਛੰਦ ॥
भुजंग प्रयात छंद ॥भुजंग प्रयात श्लोकः १.
ਜਬੈ ਜੋਰਿ ਬਾਨਾ ਅਨੀ ਖਾਨ ਆਏ ॥
जबै जोरि बाना अनी खान आए ॥यदा पठानानां सेना धनुर्बाणैः सह आगता |
ਇਤੈ ਛੋਭਿ ਛਤ੍ਰੀ ਸਭੈ ਬੀਰ ਧਾਏ ॥
इतै छोभि छत्री सभै बीर धाए ॥अतः इतः सर्वे छत्री योद्धाः क्रोधेन उपरि आगताः।
ਚਲੇ ਬਾਨ ਐਸੇ ਦੁਹੂੰ ਓਰ ਭਾਰੇ ॥
चले बान ऐसे दुहूं ओर भारे ॥एतादृशाः गुरुबाणाः उभयतः गतवन्तः
ਲਗੈ ਅੰਗ ਜਾ ਕੇ ਨ ਜਾਹੀ ਨਿਕਾਰੇ ॥੫੭॥
लगै अंग जा के न जाही निकारे ॥५७॥यद् शरीरे अटति, (ततः) न निष्कासयितुं शक्यते। ५७.
ਤਬੈ ਲਛਿਮਨ ਕੁਮਾਰ ਜੂ ਕੋਪ ਕੈ ਕੈ ॥
तबै लछिमन कुमार जू कोप कै कै ॥तदा लचमनकुमारः क्रुद्धः अभवत्
ਹਨੇ ਖਾਨ ਬਾਨੀ ਸਭੈ ਸਸਤ੍ਰ ਲੈ ਕੈ ॥
हने खान बानी सभै ससत्र लै कै ॥मुखी ('बनि') शस्त्रैः पठानान् हत्वा |
ਕਿਤੇ ਖੇਤ ਮਾਰੇ ਪਰੇ ਬੀਰ ਐਸੇ ॥
किते खेत मारे परे बीर ऐसे ॥क्वचित् वीरा मृताः शयिताः आसन् युद्धक्षेत्रे |
ਬਿਰਾਜੈ ਕਟੇ ਇੰਦ੍ਰ ਕੇ ਕੇਤੁ ਜੈਸੇ ॥੫੮॥
बिराजै कटे इंद्र के केतु जैसे ॥५८॥यथा इन्द्रस्य ध्वजाः छिन्नन्ति। ५८.
ਪੀਏ ਜਾਨੁ ਭੰਗੈ ਮਲੰਗੈ ਪਰੇ ਹੈ ॥
पीए जानु भंगै मलंगै परे है ॥(युद्धक्षेत्रे शयानाः एवम् दृश्यन्ते स्म) मलङ्गः भङ्गं पिबन् शयितः इव।
ਕਹੂੰ ਕੋਟਿ ਸੌਡੀਨ ਸੀਸੈ ਝਰੇ ਹੈ ॥
कहूं कोटि सौडीन सीसै झरे है ॥अनेकानां गजानां शिरः कुत्रचित् पतितम् आसीत् ।
ਕਹੂੰ ਉਸਟ ਮਾਰੇ ਸੁ ਲੈ ਭੂਮਿ ਤੋਪੈ ॥
कहूं उसट मारे सु लै भूमि तोपै ॥कुत्रचित् हताः उष्ट्राः रणक्षेत्रे परिचिताः दृश्यन्ते स्म ।
ਕਹੂੰ ਖੇਤ ਖਾਡੇ ਲਸੈ ਨਗਨ ਧੋਪੈ ॥੫੯॥
कहूं खेत खाडे लसै नगन धोपै ॥५९॥कुत्रचित् युद्धक्षेत्रे नग्नाः खड्गाः खड्गाः च लहरन्ति स्म । ५९.
ਕਹੂੰ ਬਾਨ ਕਾਟੇ ਪਰੇ ਭੂਮਿ ਐਸੇ ॥
कहूं बान काटे परे भूमि ऐसे ॥क्वचित् बाणैः छिन्नाः (वीराः) एवम् भूमौ शयिताः आसन्
ਬੁਯੋ ਕੋ ਕ੍ਰਿਸਾਨੈ ਕਢੇ ਈਖ ਜੈਸੇ ॥
बुयो को क्रिसानै कढे ईख जैसे ॥यथा कृषकेण वपनार्थं इक्षुः (गुच्छाः) लब्धाः।
ਕਹੂੰ ਲਹਿਲਹੈ ਪੇਟ ਮੈ ਯੌ ਕਟਾਰੀ ॥
कहूं लहिलहै पेट मै यौ कटारी ॥क्वचित् उदरे दंशः एवं विराजमानः आसीत् ।
ਮਨੋ ਮਛ ਸੋਹੈ ਬਧੇ ਬੀਚ ਜਾਰੀ ॥੬੦॥
मनो मछ सोहै बधे बीच जारी ॥६०॥जाले गृहीतः मत्स्यः रमते इव । ६०.
ਕਿਤੈ ਪੇਟ ਪਾਟੇ ਪਰੇ ਖੇਤ ਬਾਜੀ ॥
कितै पेट पाटे परे खेत बाजी ॥कुत्रचित् युद्धे विदीर्णोदराः अश्वाः शयिताः |
ਕਹੂੰ ਮਤ ਦੰਤੀ ਫਿਰੈ ਛੂਛ ਤਾਜੀ ॥
कहूं मत दंती फिरै छूछ ताजी ॥कुत्रचित् वन्यगजाः अश्वाः च श्रान्ताः सवाराः ।
ਕਹੂੰ ਮੂੰਡ ਮਾਲੀ ਪੁਐ ਮੁੰਡ ਮਾਲਾ ॥
कहूं मूंड माली पुऐ मुंड माला ॥कुत्रचित् शिवः ('चन्द्रमाली') शिरःमालाम् अर्पयति स्म ।