ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 1399
ਬ ਦੁਜ਼ਦੀ ਮਤਾਰਾ ਨ ਆਲੂਦਹ ਦਸਤ ॥
ब दुज़दी मतारा न आलूदह दसत ॥'(सः) अपहृतं द्रव्यं न सम्पादयति, .
ਬ ਖ਼ੁਰਸ਼ੇ ਹਰਾਮੋ ਕੁਸ਼ਾਯਦ ਨ ਦਸਤ ॥੩੪॥
ब क़ुरशे हरामो कुशायद न दसत ॥३४॥'यतो हि परद्रव्यग्रहणाय हस्तौ प्रसारयितुं न शक्नोति।'(34)
ਬ ਖ਼ੁਦ ਦਸਤ ਖ਼ਾਹੰਦ ਨ ਗੀਰੰਦ ਮਾਲ ॥
ब क़ुद दसत क़ाहंद न गीरंद माल ॥'(सः) परप्रभावं स्पृशितुं न इच्छति, .
ਨ ਰਇਯਤ ਖ਼ਰਾਸ਼ੀ ਨ ਆਜਜ਼ ਜ਼ਵਾਲ ॥੩੫॥
न रइयत क़राशी न आजज़ ज़वाल ॥३५॥'प्रजां न बाधते दरिद्राश्च न पदाति।'(35)
ਦਿਗ਼ਰ ਜ਼ਨ ਨ ਖ਼ੁਦ ਦਸਤ ਅੰਦਾਖ਼ਤਨ ॥
दिग़र ज़न न क़ुद दसत अंदाक़तन ॥'न च परस्त्रीं दुरुपयोगं करोति, .
ਰਈਯਤ ਖ਼ੁਲਾਸਹ ਨ ਬਰ ਤਾਖ਼ਤਨ ॥੩੬॥
रईयत क़ुलासह न बर ताक़तन ॥३६॥'न च स्वप्रजायाः स्वातन्त्र्यं उल्लङ्घयति।'(36)
ਬਖ਼ੁਦ ਦਸਤ ਰਿਸ਼ਵਤ ਨ ਆਲੂਦਹ ਕਰਦ ॥
बक़ुद दसत रिशवत न आलूदह करद ॥'घूसग्रहणेन हस्तौ न दूषयति।'
ਕਿ ਅਜ਼ ਸ਼ਾਹਿ ਦੁਸ਼ਮਨ ਬਰਾਵੁਰਦ ਗਰਦ ॥੩੭॥
कि अज़ शाहि दुशमन बरावुरद गरद ॥३७॥'किन्तु राज्ञः शत्रून् रजःकरणाय तान् उत्थापयति।'(37)
ਨ ਜਾਏ ਅਦੂਰਾ ਦਿਹਦ ਵਕਤ ਜੰਗ ॥
न जाए अदूरा दिहद वकत जंग ॥'वने न शत्रुं अवसरं ददाति, .
ਬੁਬਾਰਸ਼ ਦਿਹਦ ਤੇਗ਼ ਤਰਕਸ਼ ਖ਼ਤੰਗ ॥੩੮॥
बुबारश दिहद तेग़ तरकश क़तंग ॥३८॥'बाणक्षेपणेन खड्गप्रवाहेन च।(38)
ਨ ਰਾਮਸ਼ ਦਿਹਦ ਅਸਪ ਰਾ ਵਕਤ ਕਾਰ ॥
न रामश दिहद असप रा वकत कार ॥'कर्मकाले सः अश्वान् विश्रामं न करोति, .
ਨ ਜਾਯਸ਼ ਅਦੂਰਾ ਦਿਹਦ ਦਰ ਦਿਯਾਰ ॥੩੯॥
न जायश अदूरा दिहद दर दियार ॥३९॥'न च शत्रून् देशं प्रविशति।'(39)
ਕਿ ਬੇ ਦਸਤ ਓ ਹਸਤ ਗੋ ਪੁਰ ਹੁਨਰ ॥
कि बे दसत ओ हसत गो पुर हुनर ॥'अहस्तः यः विद्यते, सः अकलङ्कः, .
ਬ ਆਲੂਦਗੀ ਦਰ ਨ ਬਸਤਨ ਕਮਰ ॥੪੦॥
ब आलूदगी दर न बसतन कमर ॥४०॥'यतो हि न शक्नोति दुष्कृतेषु प्रवर्तयितुं।(40)
ਨ ਗੋਯਦ ਕਸੇ ਬਦ ਸੁਖ਼ਨ ਜ਼ੀਂ ਜ਼ੁਬਾਨ ॥
न गोयद कसे बद सुक़न ज़ीं ज़ुबान ॥'यो जिह्वां (नकारात्मकं) न प्रयुङ्क्ते, .
ਕਿ ਓ ਬੇ ਜ਼ੁਬਾਨਸਤ ਜ਼ਾਹਰ ਜਹਾਨ ॥੪੧॥
कि ओ बे ज़ुबानसत ज़ाहर जहान ॥४१॥'सा जिह्वाहीनं लोके यशः लभते।'(41)
ਸ਼ੁਨੀਦਨ ਨ ਬਦ ਸੁਖ਼ਨ ਕਸਰਾ ਬਗੋਸ਼ ॥
शुनीदन न बद सुक़न कसरा बगोश ॥'पृष्ठदंष्ट्राणां यो न शृणोति ।
ਕਿ ਓ ਹਸਤ ਬੇਗੋਸ਼ ਗੋਈ ਬਹੋਸ਼ ॥੪੨॥
कि ओ हसत बेगोश गोई बहोश ॥४२॥'बधिमूक इव सः।(42)
ਕਿ ਪਸ ਪਰਦਹ ਚੁਗ਼ਲੀ ਸ਼ੁਨੀਦਨ ਨ ਕਸ ॥
कि पस परदह चुग़ली शुनीदन न कस ॥'य: विपत्तौ अपि कस्यचित् शरीरस्य दुर्बलतां न मन्यते ।
ਵਜ਼ਾ ਖ਼ੁਦ ਸ਼ਨਾਸੀ ਕਿ ਗੋਈ ਸ਼ਹਸ ॥੪੩॥
वज़ा क़ुद शनासी कि गोई शहस ॥४३॥'(सः) भवतः राजा इव योग्यः मतः।(43)
ਕਸੇ ਕਾਰ ਬਦਰਾ ਨ ਗੀਰੰਦ ਬੋਇ ॥
कसे कार बदरा न गीरंद बोइ ॥'यस्य कस्यचित् शरीरस्य विरुद्धं श्रोतुं न ग्राहकः ।
ਕਿ ਓ ਹਸਤ ਬੇ ਬੀਨਿਓ ਨੇਕ ਖ਼ੋਇ ॥੪੪॥
कि ओ हसत बे बीनिओ नेक क़ोइ ॥४४॥'अहङ्काररहितः सत्स्वभावः।'(44)
ਨ ਹਉਲੋ ਦਿਗ਼ਰ ਹਸਤ ਜੁਜ਼ਬਾ ਖ਼ੁਦਾਇ ॥
न हउलो दिग़र हसत जुज़बा क़ुदाइ ॥'देवं विना यस्मात् शरीरे न बिभेति ।
ਕਿ ਹਿੰਮਤ ਵਰਾ ਰਾ ਦਰਾਰਦ ਜ਼ਿ ਪਾਇ ॥੪੫॥
कि हिंमत वरा रा दरारद ज़ि पाइ ॥४५॥'पदाति शत्रुं तं रजसा निवर्तयन्।(45)
ਬ ਹੋਸ਼ ਅੰਦਰ ਆਮਦ ਹਮਹ ਵਕਤ ਜੰਗ ॥
ब होश अंदर आमद हमह वकत जंग ॥'सः युद्धं यावत् सजगः तिष्ठति, .
ਕਿ ਕੋਸ਼ਸ਼ ਕੁਨਦ ਪਾਇ ਬ ਤੀਰੋ ਤੁਫ਼ੰਗ ॥੪੬॥
कि कोशश कुनद पाइ ब तीरो तुफ़ंग ॥४६॥'हस्तपादं च प्रयुङ्क्ते बाणक्षेपणं बन्दुकं च निपातयति।'(46)
ਕਿ ਦਰਕਾਰ ਇਨਸਾਫ ਓ ਹਿੰਮਤ ਅਸਤ ॥
कि दरकार इनसाफ ओ हिंमत असत ॥'न्यायं कर्तुं सदा सिंहान् बन्धयति ।
ਕਿ ਦਰ ਪੇਸ਼ ਗੁਰਬਾਇ ਓ ਆਜਜ਼ ਅਸਤ ॥੪੭॥
कि दर पेश गुरबाइ ओ आजज़ असत ॥४७॥'नम्रसङ्गमे च नम्रः तिष्ठति।(47)
ਨ ਹੀਲਹ ਕੁਨਦ ਵਕਤ ਦਰ ਕਾਰ ਜ਼ਾਰ ॥
न हीलह कुनद वकत दर कार ज़ार ॥'न च युद्धकाले किमपि संकोचं चित्रयति,
ਨ ਹੈਬਤ ਕੁਨਦ ਦੁਸ਼ਮਨਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ॥੪੮॥
न हैबत कुनद दुशमना बेशुमार ॥४८॥'न च विशालशत्रून् सम्मुखीभूय भीतः भवति।(48)
ਹਰਾ ਕਸ ਕਿ ਜ਼ੀਂ ਹਸਤ ਗਾਜ਼ੀ ਬਵਦ ॥
हरा कस कि ज़ीं हसत गाज़ी बवद ॥'यदि तादृशः निर्भीकः व्यक्तिः अभवत् ।
ਬ ਕਾਰੇ ਜਹਾ ਰਜ਼ਮ ਸਾਜ਼ੀ ਕੁਨਦ ॥੪੯॥
ब कारे जहा रज़म साज़ी कुनद ॥४९॥'यो युद्धाय सज्जः तिष्ठति गृह्यमाणः सन्,(४९)
ਕਸੇ ਰਾ ਕਿ ਈਂ ਕਾਰ ਆਯਦ ਪਸੰਦ ॥
कसे रा कि ईं कार आयद पसंद ॥'तस्य च कार्याणि जनानां अनुमोदितानि सन्ति, .
ਵਜ਼ਾ ਸ਼ਾਹਿ ਬਾਸ਼ਦ ਜਹਾ ਅਰਜ਼ਮੰਦ ॥੫੦॥
वज़ा शाहि बाशद जहा अरज़मंद ॥५०॥'त्राता राजा इति पूज्यः।'(50)
ਸ਼ੁਨੀਦ ਈਂ ਸੁਖ਼ਨ ਦਉਰ ਦਾਨਾ ਵਜ਼ੀਰ ॥
शुनीद ईं सुक़न दउर दाना वज़ीर ॥एवं मन्त्रिणं धीमतां तेन उक्तम् आसीत् ।
ਕਿ ਆਕਲ ਸ਼ਨਾਸ ਅਸਤ ਪੋਜ਼ਸ਼ ਪਜ਼ੀਰ ॥੫੧॥
कि आकल शनास असत पोज़श पज़ीर ॥५१॥एतान् उपदेशान् अनुमोदयितुं कः बुद्धिमान् आसीत्।(51)
ਕਸੇ ਰਾ ਸ਼ਨਾਸਦ ਬ ਅਕਲੇ ਬਿਹੀ ॥
कसे रा शनासद ब अकले बिही ॥(मन्त्री:) 'पुरुषं, प्रज्ञां प्रकटयति, .
ਮਰੋ ਰਾ ਬਿਦਿਹ ਤਾਜੁ ਤਖ਼ਤੋ ਮਹੀ ॥੫੨॥
मरो रा बिदिह ताजु तक़तो मही ॥५२॥'सिंहासनमुकुटं च आधिपत्य पृथिवीं शासतु।'(52)
ਬ ਬਖ਼ਸ਼ੀਦ ਓ ਰਾ ਮਹੀ ਤਖ਼ਤ ਤਾਜ ॥
ब बक़शीद ओ रा मही तक़त ताज ॥'सिंहासनं शासनशक्तिं च तस्मै समर्पय, .
ਗਰ ਓ ਰਾ ਸ਼ਨਾਸੀ ਰਈਯਤ ਨਿਵਾਜ਼ ॥੫੩॥
गर ओ रा शनासी रईयत निवाज़ ॥५३॥'यदि तस्य जनपरिचयक्षमता भवति।'(५३)
ਬ ਹੈਰਤ ਦਰ ਆਮਦ ਬਪਿਸਰਾ ਚਹਾਰ ॥
ब हैरत दर आमद बपिसरा चहार ॥एतत् सर्वं श्रुत्वा चत्वारः पुत्राः सर्वे विस्मिताः अभवन् ।
ਕਸੇ ਗੋਇ ਗੀਰਦ ਹਮਹ ਵਕਤ ਕਾਰ ॥੫੪॥
कसे गोइ गीरद हमह वकत कार ॥५४॥इदानीं कः कन्दुकं चिनोति ? ते चिन्तयन्ति स्म।(54)
ਹਰਾ ਕਸ ਕਿ ਰਾ ਅਕਲ ਯਾਰੀ ਦਿਹਦ ॥
हरा कस कि रा अकल यारी दिहद ॥एकः यस्य बुद्धिः समर्थयति ।
ਬ ਕਾਰੇ ਜਹਾ ਕਾਮਗਾਰੀ ਕੁਨਦ ॥੫੫॥
ब कारे जहा कामगारी कुनद ॥५५॥यस्य च कामाः सिद्धाः।(55)
ਬਿਦਿਹ ਸਾਕੀਯਾ ਸਾਗ਼ਰੇ ਸਬਜ਼ ਰੰਗ ॥
बिदिह साकीया साग़रे सबज़ रंग ॥हे साकि ! अहं हरितवर्णः (हरिनाम् इत्यर्थः)।
ਕਿ ਮਾਰਾ ਬਕਾਰ ਅਸਤ ਦਰ ਵਕਤ ਜੰਗ ॥੫੬॥
कि मारा बकार असत दर वकत जंग ॥५६॥(मद्यस्य) चषकस्य दानं यत् युद्धकाले मम उपयोगी भविष्यति। ५६.
ਬਿਦਿਹ ਸਾਕੀਯਾ ਸਾਗ਼ਰੇ ਨੈਨ ਪਾਨ ॥
बिदिह साकीया साग़रे नैन पान ॥(कविः कथयति) “अहो! साकि, चषकपूर्णं नेत्र-उत्साहकं मम आनय, .
ਕੁਨਦ ਪੀਰ ਸਦ ਸਾਲਹ ਰਾ ਨਉ ਜਵਾਨ ॥੫੭॥੩॥
कुनद पीर सद सालह रा नउ जवान ॥५७॥३॥येन शतवर्षे यौवनशक्तिं पुनः स्थापयति।(57)