सा अवदत्, “हे सखे! इदानीं मा विलम्बं कुरु, मम प्रियेन सह मिलितुं कारणं कुरु। हे मित्र ! यदि त्वं एतत् कार्यं निष्पादयसि तर्हि मम जीवनं पुनः सजीवं भविष्यति इति पुनरुत्थानं मन्यताम्” २२०० ।'
स्वय्या
इति उषस्य वचनं श्रुत्वा पतङ्गरूपेण परिणमया उड्डीयत
द्वारकापुरं प्राप्ता, तत्र सा सर्वं कृष्णपुत्राय निगूढं कथयति स्म,
“एकः स्त्रियः तव प्रेम्णः लीनः अस्ति, अहं त्वां तत्र नेतुम् आगतः अस्मि
अतः मनसः क्षोभसमाप्त्यर्थं मया सह तत्र गच्छतु सद्यः” २२०१ ।
इत्युक्त्वा सा तस्मै स्वस्य वास्तविकं रूपं दर्शितवती
तदा राजपुत्रः चिन्तितवान् यत् सः तां स्त्रियं पश्येत्, या तं प्रेम्णा
धनुषं कटिबन्धं बद्ध्वा बाणान् वहन् गन्तुं मनः कृतवान्
सः दूतेन सह प्रेम्णा स्त्रियं स्वेन आनेतुं गतः।2202।
दोहरा
धूतिः आनन्दं वर्धयित्वा अनरुधां सह नीतवान् |
प्रसन्नो भूत्वा दूतः अनिरुद्धं नीत्वा उषपुरीं प्रापत् ॥२२०३॥
सोर्था
सा चतुरता उभयोः समागमं कारयति स्म-कान्तस्य प्रियस्य च
उषौ अनिरुद्धौ च तदा संयोगं सुप्रहृष्टौ ॥२२०४॥
स्वय्या
(उभौ) स्त्रीपुरुषौ चतुर्विधं भोगं कृत्वा हृदयेन वर्धितेन आनन्देन।
कोकापण्डितस्य संयोगस्य आसनानां विषये निर्देशं अनुसृत्य मनसि प्रसन्नाः भूत्वा ते चतुर्विधमुद्रायाः माध्यमेन यौनसंयोगस्य आनन्दं लभन्ते स्म
कतिपयैः हसैः नेत्रैः आवर्त्य च अनरुद्धः तां स्त्रियं (उखा) उक्तवान् (एतत्) ।
अनिरुद्धः उषं स्मितं कृत्वा तस्य नेत्रयोः नृत्यं कृत्वा अवदत्, “यथा त्वं मम अहमपि तथैव तव अभवम्” २२०५ ।
एतस्मिन् पार्श्वे राजा ददर्श तस्य सुन्दरं ध्वजं भूमौ पतितम्
सः मनसि ज्ञातवान् यत् रुद्रेण दत्तः वरः यथार्थः भविष्यति
तस्मिन् एव काले कश्चित् तस्मै कथयितुं आगतः यत् तस्य गृहे कश्चन तस्य कन्यायाः सह निवसति इति
इति श्रुत्वा क्रुद्धो राजा तत्र ययौ ॥२२०६॥
आगत्य एव हस्ते शस्त्रं कृत्वा क्रुद्धः सन् चिते क्रोधं वर्धयति स्म ।
आगत्य महता क्रोधेन शस्त्राणि धारयन् कन्यायाः गृहे कृष्णपुत्रेण सह युद्धं कर्तुं प्रवृत्तः
यदा सः (अनरुद्धः) मूर्च्छितः भूमौ पतितः तदा एव सः हस्ते पतितः।
पतिते तदा राजा शृङ्गवाद्य कृष्णपुत्रमादाय स्वगृहं प्रति जगाम।२२०७।
श्रीकृष्णस्य पौत्रं बद्ध्वा राजा प्रत्यागच्छत्। नारदस्तत्र गत्वा सर्वमब्रवीत् (कृष्णाय)।
अस्मिन् पार्श्वे राजा कृष्णपुत्रं बद्ध्वा आरब्धवान्, परतः कृष्णाय सर्वं नारदः अवदत्। नारद उवाच हे कृष्ण ! उत्थाय सर्वैः यादवसैन्यैः सह गच्छतु |
कृष्णोऽपि तच्छ्रुत्वा महाक्रोधः प्रचलितः |
कृष्णस्य तेजः द्रष्टुं सुदुष्करम् आसीत्, यदा सः आयुधानि धारयति स्म।2208।
दोहरा
(नारद) मुनि सुनकर श्री कृष्ण सम्पूर्ण सेना को संगठित किया
ऋषिवचनं श्रुत्वा कृष्णः सर्वसैन्यमादाय तत्र तत्र राज्ञः सहस्रबाहुपुरी ॥२२०९॥
स्वय्या
कृष्णस्य आगमनं श्रुत्वा राजा मन्त्रिणाममन्त्रयामास |
मन्त्रिणः अवदन् – “ते भवतः कन्याम् आदाय आगताः, त्वं च एतत् प्रस्तावम् न स्वीकुर्वसि
(अब्रवीत् परः) त्वया शिवात् युद्धवरम् अन्विषः | (अहं) जानामि यत् भवता दुष्टं कृतम्।
“भवता शिवात् (तस्य रहस्यं) न अवगत्य वरं याचितं, प्राप्तं च, परन्तु तस्मिन् पक्षे कृष्णेन अपि प्रतिज्ञातं, अतः उषा अनिरुद्धयोः मुक्तिः अपि च कृष्णाय श्रद्धांजलिम् अपि दातुं बुद्धिमान् भविष्यति2210।
(मन्त्री उवाच) हे राजन् ! मनो, एकमेव वदामि यदि कर्णेषु स्थापयसि।
“हे राजन् ! यदि भवान् अस्माभिः सह सहमतः तर्हि वयं वदामः, उषं अनिरुद्धं च सह गृहीत्वा कृष्णस्य चरणयोः पततु।
“हे राजन् ! वयं तव पादयोः पतामः, कृष्णेन सह युद्धं न कुर्मः कदापि
कृष्णसदृशः अन्यः शत्रुः न भविष्यति यदि च एषः शत्रुः मित्ररूपेण परिणतः तदा त्वं सर्वं जगत् शाश्वतं शासितुं शक्नोषि।२२११।
यदा श्रीकृष्णः क्रुद्धः भूत्वा युद्धे 'सारङ्ग' धनुषं हस्ते गृह्णीयात्।
“यदा कृष्णः क्रोधेन धनुषः शराणि च गृह्णीयात् तदा त्वं वदसि कः अन्यः अधिकः शक्तिः, को तस्य विरुद्धं तिष्ठति?
“यस्तेन सह युध्येत्, धीमतः, तं क्षणमात्रेण यमपदं प्रति प्रेषयिष्यति