प्रथमं “जननी” इति शब्दं उच्चारयन् अन्ते “मथनी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि मनसि विना विवेकेन ज्ञातव्यानि।११४९।
प्रथमं मुखात् 'सुहिर्दिनि' इति शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
ततः तस्य अन्ते 'अरिनि' इति शब्दं योजयतु।
(इत्) सर्वे चतुराः जनाः मनसि बिन्दुनाम अवगच्छन्ति।
प्रथमं “सुहिरद्यानी” इति शब्दं वदन् अन्ते “अरिणी” इति शब्दं योजयित्वा तुपाकं सर्वाणि नामानि चतुराईपूर्वकं ज्ञात्वा स्वप्रवृत्त्या काव्ये प्रयोजयन्तु।११५०।
चौपाई
प्रथमं 'मनुखानी' (सेना) शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
(ततः) तस्य अन्ते 'अरिनि' इति शब्दस्य प्रयोगः ।
सर्वेषां बिन्दुनाम (तत्) विचार्यताम्।
प्रथमं “मनुष्यानि” इति शब्दं वदन् अन्ते “अरिणी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि ज्ञात्वा यथेष्टप्रयोगं कुर्वन्तु।११५१।
प्रथमं 'पत्नी' इति शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
तस्य अन्ते 'अन्तक' इति शब्दं योजयतु।
(तत्) सर्वबिन्दून् नाम इति गृहाण।
“म्रात्यनी” इति शब्दं वदन् अन्ते “अरिणी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि ज्ञात्वा भवन्तः यथा इष्टं कुत्रापि उल्लिखन्ति।११५२।
प्रथमं 'मनुखानी' (पुरुषसेना) इति शब्दं पठन्तु।
तस्य अन्ते 'मथनी' इति शब्दस्य प्रयोगः ।
(तत्) सर्वबिन्दून् नाम इति गृहाण।
“मणिनि” इति शब्दं वदन् “मथनी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि यथा इष्टप्रयोगाय ज्ञातानि।११५३।
प्रथमं 'मणिख्यानी' (पदाति) शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
तस्य अन्ते 'मथनी' इति शब्दस्य प्रयोगः ।
सर्वेषां बिन्दुनाम (तत्) विचार्यताम्।
आदौ “मनुष्यानि” इति शब्दं वदन् अन्ते “मथनी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि ज्ञातव्यानि।११५४।
प्रथमं 'नाराणी' शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
तस्य अन्ते 'अरिणी' इति शब्दं योजयतु।
सर्वेषां बिन्दुनाम (तत्) विचार्यताम्।
प्रथमं “नार्नि” इति शब्दं वदन् “अरिणी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि विना विवेकेन ज्ञातव्यानि।११५५।
प्रथमं 'मनवानी' इति शब्दं पाठयन्तु।
तस्य अन्ते 'सत्रु' इति शब्दं योजयतु।
सर्वेषां बिन्दुनाम (तत्) विचार्यताम्।
प्रथमं “मनवनी” इति शब्दं वदन् अन्ते “शत्रु” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि निःसंदेहं ज्ञातव्यानि।११५६।
अरिल्
प्रथम जप 'पृथिरत्नी' (राजसेना) (शब्द)।
तस्य अन्ते 'अरिणी' इति शब्दं योजयतु।
हृदये बिन्दुनाम विद्धि (तत्) ।
प्रथमं “पृथि-रत्नानि” इति शब्दं वदन् अन्ते “अरिणी” इति शब्दं योजयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि निःसंदेहं ज्ञातव्यानि।११५७।
चौपाई
प्रथमं 'छितनीसनी' शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
ततः 'अरणी' इति शब्दं योजयतु।
सर्वेषां बिन्दुनाम (तत्) आह्वयतु।
“क्षिति-नीशनि” इति शब्दं वदन् “अरिणी” इति शब्दं उच्चारयित्वा तुपकस्य सर्वाणि नामानि वदन्तु।1158।
प्रथमं 'छत्रिस्नी' (राजसेना) शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
तस्य अन्ते 'मथनी' इति शब्दं योजयतु।
सर्वबिन्दवानां नाम (तत्) परिचिनोतु।
प्रथमं क्षत्रियेशनिशब्दं वदन् अन्ते “मथनी” इति शब्दं योजयित्वा तपकस्य सर्वाणि नामानि विना विवेकेन परिचिनुत।११५९।
प्रथमं 'छमि इसनि' (राजसेना) इति शब्दस्य उच्चारणं कुर्वन्तु।
तस्य अन्ते 'मथनी' इति शब्दं योजयतु।
(तत्) सर्वबिन्दून् नाम इति गृहाण।
क्षमेशनीशब्दं वदन् मथनीशब्दं योजयित्वा तुपकस्य नामानि ज्ञात्वा ज्ञानिनां श्रोतुं कारणम्।११६०।