तत्क्षणमेव आदेशं प्राप्नुवन्तु
“गच्छ सद्यः बहिः निष्कास्य स्त्रियाः मुखं स्थापयतु” (11)
दोहिरा
ततः शिवव्याख्यानमनुमत्य राजः तथैव चकरोत्।
मुखात् नासिकाम् आदाय पुनः तस्याः मुखस्य उपरि स्थापयति स्म।(12)(1)
नवषष्टिः शुभच्रितरदृष्टान्तः राजमन्त्रीसंवादः, आशीर्वादेन समाप्तः। (६९) (१२३२) ९.
चौपाई
लाहोर-नगरे एकः स्वर्णकारः निवसति स्म,
यं जनाः पूर्वं महत् ठगः इति जानन्ति स्म।
शाहस्य भार्या तस्य विषये श्रुत्वा ।
अलङ्कारं कर्तुं सा तं आहूतवती।(1)
दोहिरा
शाहस्य भार्यायाः नाम चत्तरप्रभा, स्वर्णकारस्य नाम जैमलः आसीत् ।
अलङ्कारं कर्तुं सः तस्याः गृहम् आगतः।(2)
चौपाई
यदा यदा स्वर्णकारः दावं करोति (चोरयितुं), ।
स्वर्णकारस्य चोर्यमाणमात्रेण सा तत् ज्ञातवती ।
सः एकं स्तम्भमपि न मुञ्चति स्म,
सा तं युक्तिं क्रीडितुं न ददाति स्म, सः तस्याः धनं हरितुं न शक्नोति स्म।(3)
दोहिरा
यदा सहस्रशः प्रयत्नं कृतवान् किन्तु न सफलः ।
ततः पुत्रस्य नाम स्मरन् रोदनस्य अभिनयं कृतवान् । ( ४) ९.
चौपाई
(मम) बन्दनः नाम पुत्रः मृतः अस्ति।
'बन्दो नाम मम पुत्रः मृतः, ईश्वरः तस्य सर्वं आनन्दं निरस्तं कृतवान्।'
इत्युक्त्वा सः शिरः भूमौ प्रहारं कृतवान्
एवमुक्त्वा भूमौ शिरसा प्रहृत्य पीडितः सन् उच्चैः विलपत्।(5)
(ईश्वरः) अपि स्वस्य एकमात्रं पुत्रं मारितवान्।
'तस्य एकः पुत्रः आसीत् सः अपि मृतः' इति चिन्तयन् चत्तरः अपि रोदितुम् आरब्धवान् ।
तदा एव सुवर्णकारस्य अवसरः प्राप्तः ।
तत्क्षणमेव सः लाभं गृहीत्वा प्रहारनलिके सुवर्णं अपहृतवान्।(6)
सः उष्णदण्डं (सुवर्णस्य) भूमौ क्षिपत्
उष्णनलिकां क्षिप्य रजसा सह सुवर्णं समाहृत्य ।
मम गृहे पुत्रः नास्ति (न) इति ते अवदन्
उवाच च मम गृहे न शरीरं अवशिष्टम् आसीत्, यः मम भस्मं पालयितुम् अर्हति स्म।’(7)
यदा सा स्त्री स्वर्णकारस्य (वार्तालापं) श्रुतवान्
सा स्त्रियाः स्वर्णकारस्य रहस्यं ज्ञात्वा मुष्टिभ्यां रजः उद्धृत्य तस्य शिरसि फूत्कृतवती।
हे स्वर्णकार ! शृणु, भस्म तव शिरसि अस्ति
'शृणु स्वर्णकार, तव शिरः उपरि रजः अस्ति, यतः भवतः गृहे पुत्रः नास्ति।'(8)
दोहिरा
'अस्माकं अखण्डतायाः कृते युद्धं कुर्वन्तः पुत्राणां माध्यमेन वयं सम्मानं प्राप्नुमः।'
सा च तस्य नेत्रेषु रजः फूत्कृत्य, ततः तस्य प्रहारनलिकां निगूढवती।
चौपाई
अथ सा स्त्री एवं उक्तवती
सा तं अवदत्-‘मम पतिः विदेशं गतः।
अत एव अहं औसिन् (रेखाः) आकर्षयामि।
'मृत्तिकायां रेखाः आकृष्य अहं अनुमानं कुर्वन् आसम्, मम भार्या कदा आगमिष्यति इति।'(१०)
दोहिरा