(सः) सुन्दरं रक्तकवचं धारयति
मार्गे राजा पुनः आगन्तुं युक्ता आसीत्, सा मृत्युचिताम् स्थापितवती आसीत्,
(सः) सर्वं धनं लुण्ठितवान्
सा च सती भूत्वा नव-रक्तवस्त्रं कृत्वा तत्र गता(१४) ।
यस्मिन् मार्गे राजा आगन्तुम् अभवत्,
(राजा मृता सति आत्महत्यां कर्तुं)।
तावत् राजा तत्र आगतः
तद्मार्गेण गते राजा सतीं अवलोकयत्।(15)
राजा स्मितं कृत्वा तं पश्यन् |
सेवकं च आहूय उवाच
यत् त्वं गत्वा ज्ञास्यसि
कः सति इति आगतः। 16.
दोहिरा
राजस्य आदेशेन तस्य दूतः तत्स्थानं समीपं गतः ।
सतिगुह्यकामवार्ता च आनयत्।(17)
चौपाई
तस्याः (स्त्री) वचनं श्रुत्वा राजा प्रसन्नः अभवत्
इति श्रुत्वा रजः प्रमुदितः प्रशंसयामास तां प्रचण्डम् ।
मम तस्मिन् प्रेम नास्ति,
'अहं तां सर्वथा न प्रेम्णा किन्तु सा मम कृते आत्मत्यागं कर्तुं गच्छति स्म।'(18)
एतत् रहस्यं मया न अवगतम् इति खेदं अनुभवामि
'अहं लज्जा कर्तव्या यत् अहं रहस्यं न अङ्गीकृतवान्।'
येषां स्त्रियः (अहं) प्रेम्णा कृतवान्, .
'न मम प्रियस्त्रीभ्यः अपि, सफलतां कामयितुं आगतः।(19)
अतः अहम् इदानीं तस्य विवाहं करिष्यामि
'अधुना, अहं तां सद्यः विवाहं करिष्यामि, तया सह सम्पूर्णं जीवनं यापयिष्यामि।'
(अधुना अहं) अग्निना उद्धारयामि।
'अग्नौ दहनात् तां तारयिष्यामि, अपितु मम प्रेमाग्नौ पूर्वमेव दग्धा अस्ति।'(20)
तया सतिना प्रज्वलितः अग्निः, २.
सतीना निर्मितं चिता, विरहचिता इति मन्यते स्म।
सः स्वस्य अभिप्रायं परिवर्तयति स्म
चतुर्णां कोणानां त्रिवारं प्रदक्षिणं कृत्वा तां स्वराणी इति सम्मानितवान्।(21)
एतत् चरित्रं कृत्वा सः राजानं प्राप्तवान् ।
एतां घटनां दृष्ट्वा अन्यान् सर्वान् राणीन् त्यक्तवान् । तथा
(सः राजानं) स्वाज्ञावशं कृतवान्
new रानी राजा क्रीतवत्यः नियन्त्रणं कृतवती।(22)
दोहिरा
तस्मात् दिवसात् आरभ्य तस्याः प्रति राजस्य प्रेम वर्धितः ।
रजः स्वहृदयात् अन्येभ्यः सर्वेभ्यः रानीभ्यः प्रेमं निर्मूलयति स्म।(23)(1)
110तमः दृष्टान्तः शुभच्रितरराजस्य मन्त्रिणः च वार्तालापः, आशीर्वादेन सम्पन्नः। (११०)(२१०४) २.
चौपाई
दुर्जनसिंहः नाम महान् राजा आसीत् ।
दुर्जनसिंहः महान् राजा आसीत्; सः चतुर्दिक्षु पूज्यः आसीत्।
तस्य रूपं दृष्ट्वा (सर्वः) पूर्वं भयभीतः भवति स्म
सर्वशरीरप्रशंसितं सुन्दरं तस्य विषयः अतीव आनन्ददायकः आसीत्।(1)
दोहिरा
यः-कदापि स्वदेशमागतः, तस्य उदारतां पश्यन्,
स्वगृहं धनं च सर्वं विस्मृत्य स्वस्य (राजस्य) नीचत्वेन तिष्ठति स्म।(2)