श्री दसम् ग्रन्थः

पुटः - 81


ਭੂਮਿ ਕੋ ਭਾਰ ਉਤਾਰਨ ਕੋ ਜਗਦੀਸ ਬਿਚਾਰ ਕੈ ਜੁਧੁ ਠਟਾ ॥
भूमि को भार उतारन को जगदीस बिचार कै जुधु ठटा ॥

जगेश्वरः पृथिव्याः भारं लघुकरणार्थम् एतत् युद्धम् आनयत् ।,

ਗਰਜੈ ਮਦਮਤ ਕਰੀ ਬਦਰਾ ਬਗ ਪੰਤਿ ਲਸੈ ਜਨ ਦੰਤ ਗਟਾ ॥
गरजै मदमत करी बदरा बग पंति लसै जन दंत गटा ॥

एते मत्तगजाः मेघवत् तुरहीवादयितुं प्रवृत्ताः तेषां दन्ताः क्रेनपङ्क्तिवत् दृश्यन्ते स्म ।,

ਪਹਰੈ ਤਨਤ੍ਰਾਨ ਫਿਰੈ ਤਹ ਬੀਰ ਲੀਏ ਬਰਛੀ ਕਰਿ ਬਿਜੁ ਛਟਾ ॥
पहरै तनत्रान फिरै तह बीर लीए बरछी करि बिजु छटा ॥

कवचधारिणः खड्गहस्तेषु च योद्धाः विद्युत्कान्ति इव ।,

ਦਲ ਦੈਤਨ ਕੋ ਅਰਿ ਦੇਵਨ ਪੈ ਉਮਡਿਓ ਮਾਨੋ ਘੋਰ ਘਮੰਡ ਘਟਾ ॥੬੨॥
दल दैतन को अरि देवन पै उमडिओ मानो घोर घमंड घटा ॥६२॥

श्यामवर्णा इव शत्रुदेवेषु दैत्यबलानि प्रस्रवन्ति स्म।।६२।,

ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥

दोहरा, ९.

ਸਗਲ ਦੈਤ ਇਕਠੇ ਭਏ ਕਰਿਯੋ ਜੁਧ ਕੋ ਸਾਜ ॥
सगल दैत इकठे भए करियो जुध को साज ॥

सर्वे राक्षसाः समागत्य युद्धाय सज्जाः अभवन् ।,

ਅਮਰਪੁਰੀ ਮਹਿ ਜਾਇ ਕੈ ਘੇਰਿ ਲੀਓ ਸੁਰ ਰਾਜ ॥੬੩॥
अमरपुरी महि जाइ कै घेरि लीओ सुर राज ॥६३॥

मालपुरं गत्वा ते शक्रं देवराजं व्याप्तवन्तः।।63.,

ਸ੍ਵੈਯਾ ॥
स्वैया ॥

स्वय्या, ९.

ਖੋਲਿ ਕੈ ਦੁਆਰਾ ਕਿਵਾਰ ਸਭੈ ਨਿਕਸੀ ਅਸੁਰਾਰਿ ਕੀ ਸੈਨ ਚਲੀ ॥
खोलि कै दुआरा किवार सभै निकसी असुरारि की सैन चली ॥

दुर्गस्य सर्वद्वाराणि द्वाराणि च उद्घाट्य बहिः गतः इन्द्रसेना राक्षसशत्रुः।,

ਰਨ ਮੈ ਤਬ ਆਨਿ ਇਕਤ੍ਰ ਭਏ ਲਖਿ ਸਤ੍ਰੁ ਕੀ ਪਤ੍ਰਿ ਜਿਉ ਸੈਨ ਹਲੀ ॥
रन मै तब आनि इकत्र भए लखि सत्रु की पत्रि जिउ सैन हली ॥

ते सर्वे रणक्षेत्रे समागताः शत्रुसैन्यं दृष्ट्वा शक्रसैन्यं पत्रवत् कम्पितम्।,

ਦ੍ਰੁਮ ਦੀਰਘ ਜਿਉ ਗਜ ਬਾਜ ਹਲੇ ਰਥ ਪਾਇਕ ਜਿਉ ਫਲ ਫੂਲ ਕਲੀ ॥
द्रुम दीरघ जिउ गज बाज हले रथ पाइक जिउ फल फूल कली ॥

गजाः अश्वाः च उच्छ्रिताः वृक्षाः पदाश्च रथाः च योद्धाः फलपुष्पाङ्कुराः इव चरन्ति।,

ਦਲ ਸੁੰਭ ਕੋ ਮੇਘ ਬਿਡਾਰਨ ਕੋ ਨਿਕਸਿਉ ਮਘਵਾ ਮਾਨੋ ਪਉਨ ਬਲੀ ॥੬੪॥
दल सुंभ को मेघ बिडारन को निकसिउ मघवा मानो पउन बली ॥६४॥

सुम्भस्य मेघसदृशानां बलानां नाशार्थं इन्द्रः प्रतापवायुदेव इव अग्रे आगतः।।६४।,

ਇਹ ਕੋਪ ਪੁਰੰਦਰ ਦੇਵ ਚੜੇ ਉਤ ਜੁਧ ਕੋ ਸੁੰਭ ਚੜੇ ਰਨ ਮੈ ॥
इह कोप पुरंदर देव चड़े उत जुध को सुंभ चड़े रन मै ॥

इन्द्रोऽत्र महाक्रोधः अग्रे आगत्य परतः सुम्भः युद्धाय अगच्छत्।,

ਕਰ ਬਾਨ ਕਮਾਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਗਦਾ ਪਹਿਰੇ ਤਨ ਤ੍ਰਾਨ ਤਬੈ ਤਨ ਮੈ ॥
कर बान कमान क्रिपान गदा पहिरे तन त्रान तबै तन मै ॥

धनुः बाणः खड्गगदादयः योद्धानां हस्तेषु सन्ति ते च शरीरेषु कवचधारिणः सन्ति।,

ਤਬ ਮਾਰ ਮਚੀ ਦੁਹੂੰ ਓਰਨ ਤੇ ਨ ਰਹਿਓ ਭ੍ਰਮ ਸੂਰਨ ਕੇ ਮਨ ਮੈ ॥
तब मार मची दुहूं ओरन ते न रहिओ भ्रम सूरन के मन मै ॥

उभयतः घोरं क्रीडा आरब्धा न संशयः।,

ਬਹੁ ਜੰਬੁਕ ਗ੍ਰਿਝ ਚਲੈ ਸੁਨਿ ਕੈ ਅਤਿ ਮੋਦ ਬਢਿਓ ਸਿਵ ਕੇ ਗਨ ਮੈ ॥੬੫॥
बहु जंबुक ग्रिझ चलै सुनि कै अति मोद बढिओ सिव के गन मै ॥६५॥

शृगालगृध्रश्च घोरं शब्दान् श्रुत्वा युद्धक्षेत्रे प्रवहितुं प्रवृत्ताः शिवगणेषु च आनन्दः वर्धितः।।65.,

ਰਾਜ ਪੁਰੰਦਰ ਕੋਪ ਕੀਓ ਇਤਿ ਜੁਧ ਕੋ ਦੈਤ ਜੁਰੇ ਉਤ ਕੈਸੇ ॥
राज पुरंदर कोप कीओ इति जुध को दैत जुरे उत कैसे ॥

अस्मिन् पार्श्वे इन्द्रः अतिक्रुद्धः भवति परे च सर्वासुरसैन्यः समागतः।,

ਸਿਆਮ ਘਟਾ ਘੁਮਰੀ ਘਨਘੋਰ ਕੈ ਘੇਰਿ ਲੀਓ ਹਰਿ ਕੋ ਰਵਿ ਤੈਸੇ ॥
सिआम घटा घुमरी घनघोर कै घेरि लीओ हरि को रवि तैसे ॥

असुरसेना कृष्णगर्जनमेघपरिवृता सूर्यरथ इव भासते।,

ਸਕ੍ਰ ਕਮਾਨ ਕੇ ਬਾਨ ਲਗੇ ਸਰ ਫੋਕ ਲਸੈ ਅਰਿ ਕੇ ਉਰਿ ਐਸੇ ॥
सक्र कमान के बान लगे सर फोक लसै अरि के उरि ऐसे ॥

शत्रुहृदयविदारयन्तीन्द्रधनुषः तीक्ष्णधाराः स्फुरन्ति।,

ਮਾਨੋ ਪਹਾਰ ਕਰਾਰ ਮੈ ਚੋਂਚ ਪਸਾਰਿ ਰਹੇ ਸਿਸੁ ਸਾਰਕ ਜੈਸੇ ॥੬੬॥
मानो पहार करार मै चोंच पसारि रहे सिसु सारक जैसे ॥६६॥

यथा गिरिगुहासु प्रसृतानि एकदा आघातानां तरुणानां तुण्डवः।।६६।,

ਬਾਨ ਲਗੇ ਲਖ ਸੁੰਭ ਦਈਤ ਧਸੇ ਰਨ ਲੈ ਕਰਵਾਰਨ ਕੋ ॥
बान लगे लख सुंभ दईत धसे रन लै करवारन को ॥

सुम्भं राजानं बाणविद्धं दृष्ट्वा राक्षसबलाः खड्गान् आकृष्य युद्धक्षेत्रे प्लवन्ति स्म।,

ਰੰਗਭੂਮਿ ਮੈ ਸਤ੍ਰੁ ਗਿਰਾਇ ਦਏ ਬਹੁ ਸ੍ਰਉਨ ਬਹਿਓ ਅਸੁਰਾਨ ਕੋ ॥
रंगभूमि मै सत्रु गिराइ दए बहु स्रउन बहिओ असुरान को ॥

ते क्षेत्रे बहूनि शत्रून् हत्वा एवं देवानां रक्तस्य सुबहुभागः प्रवहति स्म।,

ਪ੍ਰਗਟੇ ਗਨ ਜੰਬੁਕ ਗ੍ਰਿਝ ਪਿਸਾਚ ਸੁ ਯੌ ਰਨ ਭਾਤਿ ਪੁਕਾਰਨ ਕੋ ॥
प्रगटे गन जंबुक ग्रिझ पिसाच सु यौ रन भाति पुकारन को ॥

नानाप्रकाराः गणजङ्गलगृध्रभूता इत्यादयः रणक्षेत्रे प्रादुर्भूताः एवं प्रकारेण नानाशब्दान् जनयन्ति स्म, ।

ਸੁ ਮਨੋ ਭਟ ਸਾਰਸੁਤੀ ਤਟਿ ਨਾਤ ਹੈ ਪੂਰਬ ਪਾਪ ਉਤਾਰਨ ਕੋ ॥੬੭॥
सु मनो भट सारसुती तटि नात है पूरब पाप उतारन को ॥६७॥

यथा योधाः सरस्वतीस्नानसमये नानाविधं पापं हरन्ति।।६७।,