ਪੰਜਾਬੀ 
English 
پنجابی 
Español 
Français 
Deutsch 
Português 
Bahasa Indonesia 
Türkçe 
Tiếng Việt 
Filipino 
Svenska हिंदी संस्कृत 
Nederlands 
Română 
Magyar 
Polski 
Čeština 
Afrikaans 
Italiano Català 
Shqip 
Gaeilge Cymraeg 
Slovenčina 
Slovenščina 
Dansk 
Eesti 
Latviešu 
Lietuvių 
Norsk 
Malti 
Íslenska Galego 
Kreyòl Ayisyen 
Latin 
Bahasa Melayu 
Kiswahili 
Hrvatski 
Suomi 
Русский मराठी ગુજરાતી తెలుగు ಕನ್ನಡ தமிழ் മലയാളം 
বাংলা 
Ελληνικά 
日本語 
中文 اردو سنڌي 
فارسی 
العربية 
עברית 
한국어 श्री दसम् ग्रन्थः
पुटः - 357
ਗਾਵਤ ਸਾਰੰਗ ਤਾਲ ਬਜਾਵਤ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਰਚੈ ਸੇ ॥
गावत सारंग ताल बजावत स्याम कहै अति ही सु रचै से ॥सः गायति वादयति च धुनानि च...
ਸਾਵਨ ਕੀ ਰੁਤਿ ਮੈ ਮਨੋ ਨਾਚਤ ਮੋਰਿਨ ਮੈ ਮੁਰਵਾ ਨਰ ਜੈਸੇ ॥੬੨੯॥
सावन की रुति मै मनो नाचत मोरिन मै मुरवा नर जैसे ॥६२९॥इदं प्रतीयते यत् सावनमासे पुरुषं मयूरैः सह कामेन नृत्यति।६२९।
ਨਾਚਤ ਹੈ ਸੋਊ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ਜਿਹ ਕੋ ਸਸਿ ਸੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਆਨਨ ॥
नाचत है सोऊ ग्वारिन मै जिह को ससि सो अति सुंदर आनन ॥गोपीभिः सह नृत्यति सोमवक्त्रं सुशोभनम्
ਖੇਲਤ ਹੈ ਰਜਨੀ ਸਿਤ ਮੈ ਜਹ ਰਾਜਤ ਥੋ ਜਮੁਨਾ ਜੁਤ ਕਾਨਨ ॥
खेलत है रजनी सित मै जह राजत थो जमुना जुत कानन ॥वनान्तरे यमुनातटे चन्द्रप्रकाशरात्रौ सः भव्यः दृश्यते
ਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਬ੍ਰਿਖ ਕੀ ਜਹ ਥੀ ਸੁ ਹੁਤੀ ਜਹ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਅਭਿਮਾਨਨ ॥
भानु सुता ब्रिख की जह थी सु हुती जह चंद्रभगा अभिमानन ॥तत्र गर्विता चन्दर्भगश्च राधास्तत्र च
ਛਾਜਤ ਤਾ ਮਹਿ ਯੌ ਹਰਿ ਜੂ ਜਿਉ ਬਿਰਾਜਤ ਬੀਚ ਪੰਨਾ ਨਗ ਖਾਨਨ ॥੬੩੦॥
छाजत ता महि यौ हरि जू जिउ बिराजत बीच पंना नग खानन ॥६३०॥कृष्णः तैः सह खनने पन्नादिव रत्नानि इव सुरुचिपूर्णः दृश्यते।६३०।
ਸੁ ਸੰਗੀਤ ਨਚੈ ਹਰਿ ਜੂ ਤਿਹ ਠਉਰ ਸੋ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਸ ਕੇ ਸੰਗਿ ਭੀਨੋ ॥
सु संगीत नचै हरि जू तिह ठउर सो स्याम कहै रस के संगि भीनो ॥कविः श्यामः कथयति यत्, सङ्गीतस्य आनन्देन संतृप्तः कृष्णः तस्मिन् विमाने नृत्यति
ਖੋਰ ਦਏ ਫੁਨਿ ਕੇਸਰ ਕੀ ਧੁਤੀਯਾ ਕਸਿ ਕੈ ਪਟ ਓਢਿ ਨਵੀਨੋ ॥
खोर दए फुनि केसर की धुतीया कसि कै पट ओढि नवीनो ॥सः शुक्लवस्त्रं गाढं धारयति, कुङ्कुमसंरक्तम्
ਰਾਧਿਕਾ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ ਲਏ ਜਹ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਥੀ ਸੰਗ ਤੀਨੋ ॥
राधिका चंद्रभगा मुखि चंद लए जह ग्वारिन थी संग तीनो ॥तत्र राधा चन्दर्मुखी चन्दर्भगश्च गोपीत्रयम् |
ਕਾਨ੍ਰਹ ਨਚਾਇ ਕੈ ਨੈਨਨ ਕੋ ਸਭ ਗੋਪਿਨ ਕੋ ਮਨੁਆ ਹਰਿ ਲੀਨੋ ॥੬੩੧॥
कान्रह नचाइ कै नैनन को सभ गोपिन को मनुआ हरि लीनो ॥६३१॥कृष्णेन त्रयाणां मनः चक्षुर्लक्षणैः अपहृतम्।।६३१।।
ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਕੀ ਬਰਾਬਰ ਮੂਰਤਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸੁ ਨਹੀ ਘ੍ਰਿਤਚੀ ਹੈ ॥
ब्रिखभानु सुता की बराबर मूरति स्याम कहै सु नही घ्रितची है ॥घृताची नाम्ना स्वर्गी राधा इव सुन्दरी नास्ति
ਜਾ ਸਮ ਹੈ ਨਹੀ ਕਾਮ ਕੀ ਤ੍ਰੀਯਾ ਨਹੀ ਜਿਸ ਕੀ ਸਮ ਤੁਲਿ ਸਚੀ ਹੈ ॥
जा सम है नही काम की त्रीया नही जिस की सम तुलि सची है ॥रतिः शचिश्चापि न तस्याः सौन्दर्येन समं कुर्वतः
ਮਾਨਹੁ ਲੈ ਸਸਿ ਕੋ ਸਭ ਸਾਰ ਪ੍ਰਭਾ ਕਰਤਾਰ ਇਹੀ ਮੈ ਗਚੀ ਹੈ ॥
मानहु लै ससि को सभ सार प्रभा करतार इही मै गची है ॥इदं प्रतीयते यत् सर्वं चन्द्रप्रकाशं ब्रह्मणा राधायां स्थापितं
ਨੰਦ ਕੇ ਲਾਲ ਬਿਲਾਸਨ ਕੋ ਇਹ ਮੂਰਤਿ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਰਚੀ ਹੈ ॥੬੩੨॥
नंद के लाल बिलासन को इह मूरति चित्र बचित्र रची है ॥६३२॥कृष्णस्य भोगाय तस्याः विचित्रप्रतिबिम्बं निर्मितवती।६३२।
ਰਾਧਿਕਾ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ੍ਰ ਸੁ ਖੇਲਤ ਹੈ ਮਿਲ ਖੇਲ ਸਬੈ ॥
राधिका चंद्रभगा मुखि चंद्र सु खेलत है मिल खेल सबै ॥राधिका, चन्दरभागः, चन्दमुखी च मिलित्वा कामक्रीडायां लीनाः भवन्ति
ਮਿਲਿ ਸੁੰਦਰ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਸਬੈ ਸੁ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਕਰ ਤਾਲ ਤਬੈ ॥
मिलि सुंदर गावत गीत सबै सु बजावत है कर ताल तबै ॥ते सर्वे मिलित्वा गायन्ति, धुनम् वादयन्ति च
ਪਿਖਵੈ ਇਹ ਕੋ ਸੋਊ ਮੋਹ ਰਹੈ ਸਭ ਦੇਖਤ ਹੈ ਸੁਰ ਯਾਹਿ ਛਬੈ ॥
पिखवै इह को सोऊ मोह रहै सभ देखत है सुर याहि छबै ॥एतत् दर्शनं दृष्ट्वा देवाः अपि मुग्धाः भवन्ति
ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਰਲੀਧਰ ਮੈਨ ਕੀ ਮੂਰਤਿ ਗੋਪਿਨ ਮਧਿ ਫਬੈ ॥੬੩੩॥
कबि स्याम कहै मुरलीधर मैन की मूरति गोपिन मधि फबै ॥६३३॥कविः श्यामः कथयति यत् वेणुधारिणः प्रेमदेवस्य प्रतिबिम्बं गोपीषु भव्यं दृश्यते।६३३।
ਜਿਹ ਕੀ ਸਮ ਤੁਲਿ ਨ ਹੈ ਕਮਲਾ ਦੁਤਿ ਜਾ ਪਿਖਿ ਕੈ ਕਟਿ ਕੇਹਰ ਲਾਜੈ ॥
जिह की सम तुलि न है कमला दुति जा पिखि कै कटि केहर लाजै ॥लक्ष्मीः अपि न तस्याः सदृशः an dseeing तस्याः कटिः, सिंहः लज्जां अनुभवति
ਕੰਚਨ ਦੇਖਿ ਲਜੈ ਤਨ ਕੋ ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਹੀ ਮਨ ਕੋ ਦੁਖੁ ਭਾਜੈ ॥
कंचन देखि लजै तन को तिह देखत ही मन को दुखु भाजै ॥यस्य देहस्य वैभवं दृष्ट्वा सुवर्णोऽपि लज्जां अनुभवति कस्य च दृष्ट्वा मनसः शोकः निवर्तते
ਜਾ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਕੋਊ ਤ੍ਰੀਯਾ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਤਿ ਕੀ ਸਮ ਰਾਜੈ ॥
जा सम रूप न कोऊ त्रीया कबि स्याम कहै रति की सम राजै ॥श्याम इति कविः कथयति यस्य इव नारी नास्ति सा च 'रति' इव अलङ्कृता।
ਜਿਉ ਘਨ ਬੀਚ ਲਸੈ ਚਪਲਾ ਇਹ ਤਿਉ ਘਨ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਬੀਚ ਬਿਰਾਜੈ ॥੬੩੪॥
जिउ घन बीच लसै चपला इह तिउ घन ग्वारिन बीच बिराजै ॥६३४॥या यस्याः सौन्दर्येन अन्यः कश्चित् समं नास्ति, या रतिवत् गौरवपूर्णा, सा एव राधा गोपीषु मेघेषु विद्युत् इव भव्यः दृश्यते।६३४।
ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੰਗ ਤ੍ਰੀਯਨ ਕੇ ਸਜਿ ਸਾਜ ਸਭੈ ਅਰੁ ਮੋਤਿਨ ਮਾਲਾ ॥
खेलत है संग त्रीयन के सजि साज सभै अरु मोतिन माला ॥सर्वाः स्त्रियः अलङ्कृताः मुक्ताहारधारिणः च क्रीडन्ति
ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੈ ਖੇਲਤ ਹੈ ਤਿਹ ਸੋ ਹਰਿ ਜੂ ਜੋਊ ਹੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਵਾਲਾ ॥
प्रीति कै खेलत है तिह सो हरि जू जोऊ है अति ही हित वाला ॥तेषां सह श्रीकृष्णो महाकामनः कामे रागात्मके क्रीडायां लीनः भवति
ਚੰਦ੍ਰਮੁਖੀ ਜਹ ਠਾਢੀ ਹੁਤੀ ਜਹ ਠਾਢੀ ਹੁਤੀ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਕੀ ਬਾਲਾ ॥
चंद्रमुखी जह ठाढी हुती जह ठाढी हुती ब्रिखभानु की बाला ॥यत्र चन्द्रमुखी स्थिता यत्र च राधा स्थिता |
ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਕੋ ਮਹਾ ਮੁਖ ਸੁੰਦਰ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਬੀਚ ਕਰਿਯੋ ਉਜਿਯਾਲਾ ॥੬੩੫॥
चंद्रभगा को महा मुख सुंदर ग्वारिन बीच करियो उजियाला ॥६३५॥चन्दर्मुखी राधा च तत्र स्थितौ चण्डर्भगस्य सौन्दर्यं गोपीषु स्वस्य कान्तिं प्रसारयति।६३५।
ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਸੁੰਦਰਿ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਤ੍ਰੀਯਾ ਚੰਦ੍ਰ ਮੁਖੀ ॥
कान्रह को रूप निहार कै सुंदरि मोहि रही त्रीया चंद्र मुखी ॥चन्द्रमुखी (नाम) गोपी कर्णरूपं सुन्दरं दृष्ट्वा मोहिता भवति।
ਤਬ ਗਾਇ ਉਠੀ ਕਰ ਤਾਲ ਬਜਾਇ ਹੁਤੀ ਜਿ ਕਿਧੋ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਸੁਖੀ ॥
तब गाइ उठी कर ताल बजाइ हुती जि किधो अति ही सु सुखी ॥चन्दर्मुखी कृष्णस्य सौन्दर्यं दृष्ट्वा मुग्धा भवति, पश्यन्ती च सा धुनम् वादयित्वा स्वगीतं आरब्धवती अस्ति
ਕਰ ਕੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਨਾਚਤ ਭੀ ਕਰਿ ਆਨੰਦ ਨ ਮਨ ਬੀਚ ਝੁਖੀ ॥
कर कै अति ही हित नाचत भी करि आनंद न मन बीच झुखी ॥सा महता रुचिना नृत्यं प्रारब्धवती, (सा) मनसि प्रसन्ना अस्ति, तस्याः मनसि त्वरितता नास्ति।
ਸਭ ਲਾਲਚ ਤਿਆਗ ਦਏ ਗ੍ਰਿਹ ਕੇ ਇਕ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਪ੍ਯਾਰ ਕੀ ਹੈ ਸੁ ਭੁਖੀ ॥੬੩੬॥
सभ लालच तिआग दए ग्रिह के इक स्याम के प्यार की है सु भुखी ॥६३६॥अत्यन्तं प्रेम्णा च नृत्यं प्रारब्धा कृष्णप्रेमक्षुधां त्यक्त्वा गृहस्य सर्वाणि आसक्तिः।६३६।
ਦੋਹਰਾ ॥
दोहरा ॥दोहरा
ਕ੍ਰਿਸਨ ਮਨੈ ਅਤਿ ਰੀਝ ਕੈ ਮੁਰਲੀ ਉਠਿਯੋ ਬਜਾਇ ॥
क्रिसन मनै अति रीझ कै मुरली उठियो बजाइ ॥श्रीकृष्णः उत्थाय पिपरवादनं प्रारभत।
ਰੀਝ ਰਹੀ ਸਭ ਗੋਪੀਯਾ ਮਹਾ ਪ੍ਰਮੁਦ ਮਨਿ ਪਾਇ ॥੬੩੭॥
रीझ रही सभ गोपीया महा प्रमुद मनि पाइ ॥६३७॥कृष्णः सुप्रीतः सन् वेणुं वादयन् श्रुत्वा सर्वे गोपाः प्रहृष्टाः ॥६३७॥
ਸਵੈਯਾ ॥
सवैया ॥स्वय्या
ਰੀਝ ਰਹੀ ਬ੍ਰਿਜ ਕੀ ਸਭ ਭਾਮਿਨ ਜਉ ਮੁਰਲੀ ਨੰਦ ਲਾਲ ਬਜਾਈ ॥
रीझ रही ब्रिज की सभ भामिन जउ मुरली नंद लाल बजाई ॥यदा नन्दपुत्रः कृष्णः तस्य वेणुना वादयति स्म तदा सर्वाः ब्रजस्त्रियः मुग्धाः अभवन्
ਰੀਝ ਰਹੇ ਬਨ ਕੇ ਖਗ ਅਉ ਮ੍ਰਿਗ ਰੀਝ ਰਹੇ ਧੁਨਿ ਜਾ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥
रीझ रहे बन के खग अउ म्रिग रीझ रहे धुनि जा सुनि पाई ॥वने पक्षिणः पशवः च यः शृण्वन् आनन्देन पूर्णः आसीत्
ਚਿਤ੍ਰ ਕੀ ਹੋਇ ਗਈ ਪ੍ਰਿਤਮਾ ਸਭ ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਓਰਿ ਰਹੀ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥
चित्र की होइ गई प्रितमा सभ स्याम की ओरि रही लिव लाई ॥कृष्णं ध्यात्वा सर्वा स्त्री चित्रवत् निश्चलतां गता
ਨੀਰ ਬਹੈ ਨਹੀ ਕਾਨ੍ਰਹ ਤ੍ਰੀਯਾ ਸੁਨ ਕੇ ਤਿਹ ਪਉਨ ਰਹਿਯੋ ਉਰਝਾਈ ॥੬੩੮॥
नीर बहै नही कान्रह त्रीया सुन के तिह पउन रहियो उरझाई ॥६३८॥यमुनाजलं निश्चलं भूत्वा कृष्णवेणुं शृण्वन् स्त्रियः वायुः अपि संलग्नाः अभवन्।६३८।
ਪਉਨ ਰਹਿਯੋ ਉਰਝਾਇ ਘਰੀ ਇਕ ਨੀਰ ਨਦੀ ਕੋ ਚਲੈ ਸੁ ਕਛੂ ਨਾ ॥
पउन रहियो उरझाइ घरी इक नीर नदी को चलै सु कछू ना ॥एकं घरी (अल्पकालं) यावत् वायुः उलझितः अभवत्, नदीजलं च अधिकं न अगच्छत्
ਜੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਮਨਿ ਆਈ ਹੁਤੀ ਧਰਿ ਖਾਸਨ ਅੰਗ ਬਿਖੈ ਅਰੁ ਝੂਨਾ ॥
जे ब्रिज भामनि आई हुती धरि खासन अंग बिखै अरु झूना ॥तत्र आगतानां सर्वेषां ब्रजस्त्रीणां हृदयस्पन्दनानि वर्धितानि, अङ्गानि च कम्पितानि आसन्
ਸੋ ਸੁਨ ਕੈ ਧੁਨਿ ਬਾਸੁਰੀ ਕੀ ਤਨ ਬੀਚ ਰਹੀ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁਧਿ ਹੂੰ ਨਾ ॥
सो सुन कै धुनि बासुरी की तन बीच रही तिन के सुधि हूं ना ॥तेषां शरीरस्य चैतन्यं सर्वथा नष्टम् अभवत्
ਤਾ ਸੁਧਿ ਗੀ ਸੁਰ ਕੇ ਸੁਨਿ ਹੀ ਰਹਿ ਗੀ ਇਹ ਮਾਨਹੁ ਚਿਤ੍ਰ ਨਮੂਨਾ ॥੬੩੯॥
ता सुधि गी सुर के सुनि ही रहि गी इह मानहु चित्र नमूना ॥६३९॥ते सर्वे वेणुश्रवणे चित्रमात्राः अभवन्।६३९।
ਰੀਝਿ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਮੁਰਲੀ ਹਰਿ ਪੈ ਮਨ ਮੈ ਕਰਿ ਸੰਕ ਕਛੂ ਨਾ ॥
रीझि बजावत है मुरली हरि पै मन मै करि संक कछू ना ॥कृष्णः हर्षयन् वेणुं वादयति न मनसि किमपि चिन्तयति।
ਜਾ ਕੀ ਸੁਨੇ ਧੁਨਿ ਸ੍ਰਉਨਨ ਮੈ ਕਰ ਕੈ ਖਗ ਆਵਤ ਹੈ ਬਨ ਸੂਨਾ ॥
जा की सुने धुनि स्रउनन मै कर कै खग आवत है बन सूना ॥कृष्णः वेणुं हस्ते गृहीत्वा निर्भयः तस्मिन् क्रीडति तस्य वाणीं शृण्वन् वनपक्षिणः तत् परित्यज्य आगच्छन्ति
ਸੋ ਸੁਨਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਰੀਝ ਰਹੀ ਮਨ ਭੀਤਰ ਸੰਕ ਕਰੀ ਕਛਹੂੰ ਨਾ ॥
सो सुनि ग्वारिन रीझ रही मन भीतर संक करी कछहूं ना ॥गोपीः अपि तत् श्रुत्वा प्रसन्नाः भवन्ति निर्भयाः भवन्ति
ਨੈਨ ਪਸਾਰ ਰਹੀ ਪਿਖ ਕੈ ਜਿਮ ਘੰਟਕ ਹੇਰ ਬਜੇ ਮ੍ਰਿਗਿ ਮੂਨਾ ॥੬੪੦॥
नैन पसार रही पिख कै जिम घंटक हेर बजे म्रिगि मूना ॥६४०॥यथा शृङ्गस्य वाणीं श्रुत्वा कृष्णमृगस्य हरिः मन्त्री भवति, तथैव वेणुं श्रुत्वा गोपीः आश्चर्य-प्रहाराः स्थिताः, माउट्-सहिताः
ਸੁਰ ਬਾਸੁਰੀ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਖ ਕਾਨਰ ਕੇ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਰਸੀ ਹੈ ॥
सुर बासुरी की कबि स्याम कहै मुख कानर के अति ही सु रसी है ॥कविः श्यामः कथयति, कृष्णस्य मुखात् वेणुनादः अतीव रसयुक्तः भवति।
ਸੋਰਠਿ ਦੇਵ ਗੰਧਾਰਿ ਬਿਭਾਸ ਬਿਲਾਵਲ ਹੂੰ ਕੀ ਸੁ ਤਾਨ ਬਸੀ ਹੈ ॥
सोरठि देव गंधारि बिभास बिलावल हूं की सु तान बसी है ॥कृष्णपर्वतात् बांसुरीयाः धुनः अत्यन्तं प्रभावशालिनी अस्ति तथा च तस्य अन्तः सोरथ, देवगन्धर, विभास, बिलावल इत्यादीनां किमीसिकलगुणानां धुनयः स्थास्यन्ति