Sri Dasam Granth

Page - 357

ਗਾਵਤ ਸਾਰੰਗ ਤਾਲ ਬਜਾਵਤ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਰਚੈ ਸੇ ॥

gaavat saarang taal bajaavat sayaam kahai at hee su rachai se |

He is singing and playing the tunes and

ਸਾਵਨ ਕੀ ਰੁਤਿ ਮੈ ਮਨੋ ਨਾਚਤ ਮੋਰਿਨ ਮੈ ਮੁਰਵਾ ਨਰ ਜੈਸੇ ॥੬੨੯॥

saavan kee rut mai mano naachat morin mai muravaa nar jaise |629|

It seems that the male peocock is dancing lustfully with female peococks in the month of Sawan.629.

ਨਾਚਤ ਹੈ ਸੋਊ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਮੈ ਜਿਹ ਕੋ ਸਸਿ ਸੋ ਅਤਿ ਸੁੰਦਰ ਆਨਨ ॥

naachat hai soaoo gvaarin mai jih ko sas so at sundar aanan |

He, whose face is beautiful like the moon, he is dancing alongwith the gopis

ਖੇਲਤ ਹੈ ਰਜਨੀ ਸਿਤ ਮੈ ਜਹ ਰਾਜਤ ਥੋ ਜਮੁਨਾ ਜੁਤ ਕਾਨਨ ॥

khelat hai rajanee sit mai jah raajat tho jamunaa jut kaanan |

He looks splendid in the moonlit night on the bank of Yamuna within the forest

ਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਬ੍ਰਿਖ ਕੀ ਜਹ ਥੀ ਸੁ ਹੁਤੀ ਜਹ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਅਭਿਮਾਨਨ ॥

bhaan sutaa brikh kee jah thee su hutee jah chandrabhagaa abhimaanan |

There are the proud Chandarbhaga and Radha there and

ਛਾਜਤ ਤਾ ਮਹਿ ਯੌ ਹਰਿ ਜੂ ਜਿਉ ਬਿਰਾਜਤ ਬੀਚ ਪੰਨਾ ਨਗ ਖਾਨਨ ॥੬੩੦॥

chhaajat taa meh yau har joo jiau biraajat beech panaa nag khaanan |630|

Krishna looks elegant with them like emerald and other precious stones in the mine.630.

ਸੁ ਸੰਗੀਤ ਨਚੈ ਹਰਿ ਜੂ ਤਿਹ ਠਉਰ ਸੋ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਸ ਕੇ ਸੰਗਿ ਭੀਨੋ ॥

su sangeet nachai har joo tih tthaur so sayaam kahai ras ke sang bheeno |

The poet Shyam says, “Saturated with the relish of music Krishna is dancing on that plane

ਖੋਰ ਦਏ ਫੁਨਿ ਕੇਸਰ ਕੀ ਧੁਤੀਯਾ ਕਸਿ ਕੈ ਪਟ ਓਢਿ ਨਵੀਨੋ ॥

khor de fun kesar kee dhuteeyaa kas kai patt odt naveeno |

He is wearing tightly the white cloth, dyed in saffron

ਰਾਧਿਕਾ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ ਲਏ ਜਹ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਥੀ ਸੰਗ ਤੀਨੋ ॥

raadhikaa chandrabhagaa mukh chand le jah gvaarin thee sang teeno |

There are Radha, Chandarmukhi and Chandarbhaga, the three gopis

ਕਾਨ੍ਰਹ ਨਚਾਇ ਕੈ ਨੈਨਨ ਕੋ ਸਭ ਗੋਪਿਨ ਕੋ ਮਨੁਆ ਹਰਿ ਲੀਨੋ ॥੬੩੧॥

kaanrah nachaae kai nainan ko sabh gopin ko manuaa har leeno |631|

Krishna has stolen the mind of all the three with the signs of his eyes.631.

ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਸੁਤਾ ਕੀ ਬਰਾਬਰ ਮੂਰਤਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਸੁ ਨਹੀ ਘ੍ਰਿਤਚੀ ਹੈ ॥

brikhabhaan sutaa kee baraabar moorat sayaam kahai su nahee ghritachee hai |

The heavenly damsel named Ghritachi is not so beautiful as Radha

ਜਾ ਸਮ ਹੈ ਨਹੀ ਕਾਮ ਕੀ ਤ੍ਰੀਯਾ ਨਹੀ ਜਿਸ ਕੀ ਸਮ ਤੁਲਿ ਸਚੀ ਹੈ ॥

jaa sam hai nahee kaam kee treeyaa nahee jis kee sam tul sachee hai |

Even Rati and Shachi do not equal her in beauty

ਮਾਨਹੁ ਲੈ ਸਸਿ ਕੋ ਸਭ ਸਾਰ ਪ੍ਰਭਾ ਕਰਤਾਰ ਇਹੀ ਮੈ ਗਚੀ ਹੈ ॥

maanahu lai sas ko sabh saar prabhaa karataar ihee mai gachee hai |

It seems that the whole light of the moon has been put in Radha by Brahma

ਨੰਦ ਕੇ ਲਾਲ ਬਿਲਾਸਨ ਕੋ ਇਹ ਮੂਰਤਿ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਰਚੀ ਹੈ ॥੬੩੨॥

nand ke laal bilaasan ko ih moorat chitr bachitr rachee hai |632|

Created her queer image for the enjoyment of Krishna.632.

ਰਾਧਿਕਾ ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਮੁਖਿ ਚੰਦ੍ਰ ਸੁ ਖੇਲਤ ਹੈ ਮਿਲ ਖੇਲ ਸਬੈ ॥

raadhikaa chandrabhagaa mukh chandr su khelat hai mil khel sabai |

Radhika, Chandarbhaga and Chandamukhi are absorbed together in the amorous sport

ਮਿਲਿ ਸੁੰਦਰ ਗਾਵਤ ਗੀਤ ਸਬੈ ਸੁ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਕਰ ਤਾਲ ਤਬੈ ॥

mil sundar gaavat geet sabai su bajaavat hai kar taal tabai |

All of them together are singing and playing tunes

ਪਿਖਵੈ ਇਹ ਕੋ ਸੋਊ ਮੋਹ ਰਹੈ ਸਭ ਦੇਖਤ ਹੈ ਸੁਰ ਯਾਹਿ ਛਬੈ ॥

pikhavai ih ko soaoo moh rahai sabh dekhat hai sur yaeh chhabai |

Seeing this spectacle even the gods are getting fascinated

ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਰਲੀਧਰ ਮੈਨ ਕੀ ਮੂਰਤਿ ਗੋਪਿਨ ਮਧਿ ਫਬੈ ॥੬੩੩॥

kab sayaam kahai muraleedhar main kee moorat gopin madh fabai |633|

The poet Shyam says that the image of flute-wielder god of love seems magnificent amongst the gopis.633.

ਜਿਹ ਕੀ ਸਮ ਤੁਲਿ ਨ ਹੈ ਕਮਲਾ ਦੁਤਿ ਜਾ ਪਿਖਿ ਕੈ ਕਟਿ ਕੇਹਰ ਲਾਜੈ ॥

jih kee sam tul na hai kamalaa dut jaa pikh kai katt kehar laajai |

Even Lakshmi is not like her an dseeing her waist, the lion feels shy

ਕੰਚਨ ਦੇਖਿ ਲਜੈ ਤਨ ਕੋ ਤਿਹ ਦੇਖਤ ਹੀ ਮਨ ਕੋ ਦੁਖੁ ਭਾਜੈ ॥

kanchan dekh lajai tan ko tih dekhat hee man ko dukh bhaajai |

Seeing the glory of whose body, even the gold feels shy and seeing whom, the sorrow of the mind is removed

ਜਾ ਸਮ ਰੂਪ ਨ ਕੋਊ ਤ੍ਰੀਯਾ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਰਤਿ ਕੀ ਸਮ ਰਾਜੈ ॥

jaa sam roop na koaoo treeyaa kab sayaam kahai rat kee sam raajai |

The poet says Shyam, like whom there is no woman and she is adorning like 'Rati'.

ਜਿਉ ਘਨ ਬੀਚ ਲਸੈ ਚਪਲਾ ਇਹ ਤਿਉ ਘਨ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਬੀਚ ਬਿਰਾਜੈ ॥੬੩੪॥

jiau ghan beech lasai chapalaa ih tiau ghan gvaarin beech biraajai |634|

She, whom none else equals in beauty and who is glorious like Rati, the same Radha looks splendid amongst gopis like lightning among clouds.634.

ਖੇਲਤ ਹੈ ਸੰਗ ਤ੍ਰੀਯਨ ਕੇ ਸਜਿ ਸਾਜ ਸਭੈ ਅਰੁ ਮੋਤਿਨ ਮਾਲਾ ॥

khelat hai sang treeyan ke saj saaj sabhai ar motin maalaa |

All the women, having been bedecked and wearing pearl-necklaces, are playing

ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੈ ਖੇਲਤ ਹੈ ਤਿਹ ਸੋ ਹਰਿ ਜੂ ਜੋਊ ਹੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਵਾਲਾ ॥

preet kai khelat hai tih so har joo joaoo hai at hee hit vaalaa |

Alongwith them, Krishna, the great lover, is absorbed in amorous and passionate sport

ਚੰਦ੍ਰਮੁਖੀ ਜਹ ਠਾਢੀ ਹੁਤੀ ਜਹ ਠਾਢੀ ਹੁਤੀ ਬ੍ਰਿਖਭਾਨੁ ਕੀ ਬਾਲਾ ॥

chandramukhee jah tthaadtee hutee jah tthaadtee hutee brikhabhaan kee baalaa |

Where Chandramukhi stood still and where Radha stood.

ਚੰਦ੍ਰਭਗਾ ਕੋ ਮਹਾ ਮੁਖ ਸੁੰਦਰ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਬੀਚ ਕਰਿਯੋ ਉਜਿਯਾਲਾ ॥੬੩੫॥

chandrabhagaa ko mahaa mukh sundar gvaarin beech kariyo ujiyaalaa |635|

Chandarmukhi and Radha are standing there and the beauty of Chandarbhaga is spreading its brightness amongst gopis.635.

ਕਾਨ੍ਰਹ ਕੋ ਰੂਪ ਨਿਹਾਰ ਕੈ ਸੁੰਦਰਿ ਮੋਹਿ ਰਹੀ ਤ੍ਰੀਯਾ ਚੰਦ੍ਰ ਮੁਖੀ ॥

kaanrah ko roop nihaar kai sundar mohi rahee treeyaa chandr mukhee |

Chandramukhi (name) Gopi is enthralled by seeing the beautiful form of the ear.

ਤਬ ਗਾਇ ਉਠੀ ਕਰ ਤਾਲ ਬਜਾਇ ਹੁਤੀ ਜਿ ਕਿਧੋ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਸੁਖੀ ॥

tab gaae utthee kar taal bajaae hutee ji kidho at hee su sukhee |

Chandarmukhi is charmed on seeing the beauty of Krishna and while seeing, she has played the tune and begun her song

ਕਰ ਕੈ ਅਤਿ ਹੀ ਹਿਤ ਨਾਚਤ ਭੀ ਕਰਿ ਆਨੰਦ ਨ ਮਨ ਬੀਚ ਝੁਖੀ ॥

kar kai at hee hit naachat bhee kar aanand na man beech jhukhee |

She has started dancing with great interest, (she is) happy in her mind and there is no rush in her mind.

ਸਭ ਲਾਲਚ ਤਿਆਗ ਦਏ ਗ੍ਰਿਹ ਕੇ ਇਕ ਸ੍ਯਾਮ ਕੇ ਪ੍ਯਾਰ ਕੀ ਹੈ ਸੁ ਭੁਖੀ ॥੬੩੬॥

sabh laalach tiaag de grih ke ik sayaam ke payaar kee hai su bhukhee |636|

She has also begun to dance in extreme love and being hungry of love of Krishna, she has forsaken all the attachments of her home.636.

ਦੋਹਰਾ ॥

doharaa |

DOHRA

ਕ੍ਰਿਸਨ ਮਨੈ ਅਤਿ ਰੀਝ ਕੈ ਮੁਰਲੀ ਉਠਿਯੋ ਬਜਾਇ ॥

krisan manai at reejh kai muralee utthiyo bajaae |

Shri Krishna got up and started playing the piper.

ਰੀਝ ਰਹੀ ਸਭ ਗੋਪੀਯਾ ਮਹਾ ਪ੍ਰਮੁਦ ਮਨਿ ਪਾਇ ॥੬੩੭॥

reejh rahee sabh gopeeyaa mahaa pramud man paae |637|

Krishna, being greatly pleased, played on his flute and listening to it all the gopis were delighted.637.

ਸਵੈਯਾ ॥

savaiyaa |

SWAYYA

ਰੀਝ ਰਹੀ ਬ੍ਰਿਜ ਕੀ ਸਭ ਭਾਮਿਨ ਜਉ ਮੁਰਲੀ ਨੰਦ ਲਾਲ ਬਜਾਈ ॥

reejh rahee brij kee sabh bhaamin jau muralee nand laal bajaaee |

When Krishna, the son of Nand, played on his flute, all the women of Braja were fascinated

ਰੀਝ ਰਹੇ ਬਨ ਕੇ ਖਗ ਅਉ ਮ੍ਰਿਗ ਰੀਝ ਰਹੇ ਧੁਨਿ ਜਾ ਸੁਨਿ ਪਾਈ ॥

reejh rahe ban ke khag aau mrig reejh rahe dhun jaa sun paaee |

The birds and animals of the forest, whoever listened, was filled with joy

ਚਿਤ੍ਰ ਕੀ ਹੋਇ ਗਈ ਪ੍ਰਿਤਮਾ ਸਭ ਸ੍ਯਾਮ ਕੀ ਓਰਿ ਰਹੀ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥

chitr kee hoe gee pritamaa sabh sayaam kee or rahee liv laaee |

All the woman, meditating on Krishna, became motionless like portraits

ਨੀਰ ਬਹੈ ਨਹੀ ਕਾਨ੍ਰਹ ਤ੍ਰੀਯਾ ਸੁਨ ਕੇ ਤਿਹ ਪਉਨ ਰਹਿਯੋ ਉਰਝਾਈ ॥੬੩੮॥

neer bahai nahee kaanrah treeyaa sun ke tih paun rahiyo urajhaaee |638|

The water of Yamuna became immobile and listening to the tune of the flute of Krishna, the women and even the wind got entangled.638.

ਪਉਨ ਰਹਿਯੋ ਉਰਝਾਇ ਘਰੀ ਇਕ ਨੀਰ ਨਦੀ ਕੋ ਚਲੈ ਸੁ ਕਛੂ ਨਾ ॥

paun rahiyo urajhaae gharee ik neer nadee ko chalai su kachhoo naa |

For one ghari (a short while), the wind got entangled and the water of the river did not proceed further

ਜੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਮਨਿ ਆਈ ਹੁਤੀ ਧਰਿ ਖਾਸਨ ਅੰਗ ਬਿਖੈ ਅਰੁ ਝੂਨਾ ॥

je brij bhaaman aaee hutee dhar khaasan ang bikhai ar jhoonaa |

Heart-throbs of all the women of Braja, who cam there, had increased and the limbs were trembling

ਸੋ ਸੁਨ ਕੈ ਧੁਨਿ ਬਾਸੁਰੀ ਕੀ ਤਨ ਬੀਚ ਰਹੀ ਤਿਨ ਕੇ ਸੁਧਿ ਹੂੰ ਨਾ ॥

so sun kai dhun baasuree kee tan beech rahee tin ke sudh hoon naa |

They lost the consciousness of their body completely

ਤਾ ਸੁਧਿ ਗੀ ਸੁਰ ਕੇ ਸੁਨਿ ਹੀ ਰਹਿ ਗੀ ਇਹ ਮਾਨਹੁ ਚਿਤ੍ਰ ਨਮੂਨਾ ॥੬੩੯॥

taa sudh gee sur ke sun hee reh gee ih maanahu chitr namoonaa |639|

They all became mere portraits on listening to the flute.639.

ਰੀਝਿ ਬਜਾਵਤ ਹੈ ਮੁਰਲੀ ਹਰਿ ਪੈ ਮਨ ਮੈ ਕਰਿ ਸੰਕ ਕਛੂ ਨਾ ॥

reejh bajaavat hai muralee har pai man mai kar sank kachhoo naa |

Krishna plays the flute rejoicing and does not think of anything in his mind.

ਜਾ ਕੀ ਸੁਨੇ ਧੁਨਿ ਸ੍ਰਉਨਨ ਮੈ ਕਰ ਕੈ ਖਗ ਆਵਤ ਹੈ ਬਨ ਸੂਨਾ ॥

jaa kee sune dhun sraunan mai kar kai khag aavat hai ban soonaa |

Krishna taking the flute in his hand is fearlessly playing on it and listening to its voice, the birds of the forest, deserting it, are coming away

ਸੋ ਸੁਨਿ ਗ੍ਵਾਰਿਨ ਰੀਝ ਰਹੀ ਮਨ ਭੀਤਰ ਸੰਕ ਕਰੀ ਕਛਹੂੰ ਨਾ ॥

so sun gvaarin reejh rahee man bheetar sank karee kachhahoon naa |

The gopis are also pleased on listening it and are becoming fearless

ਨੈਨ ਪਸਾਰ ਰਹੀ ਪਿਖ ਕੈ ਜਿਮ ਘੰਟਕ ਹੇਰ ਬਜੇ ਮ੍ਰਿਗਿ ਮੂਨਾ ॥੬੪੦॥

nain pasaar rahee pikh kai jim ghanttak her baje mrig moonaa |640|

Just as on listening to the voice of the horn, the doe of the black deer becomes spell-bound, in the same way, on listening to the flute, the gopis are standing wonder-struks, with mout

ਸੁਰ ਬਾਸੁਰੀ ਕੀ ਕਬਿ ਸ੍ਯਾਮ ਕਹੈ ਮੁਖ ਕਾਨਰ ਕੇ ਅਤਿ ਹੀ ਸੁ ਰਸੀ ਹੈ ॥

sur baasuree kee kab sayaam kahai mukh kaanar ke at hee su rasee hai |

Poet Shyam says, the sound of the flute is getting very juicy from Krishna's mouth.

ਸੋਰਠਿ ਦੇਵ ਗੰਧਾਰਿ ਬਿਭਾਸ ਬਿਲਾਵਲ ਹੂੰ ਕੀ ਸੁ ਤਾਨ ਬਸੀ ਹੈ ॥

soratth dev gandhaar bibhaas bilaaval hoon kee su taan basee hai |

The tune of the flute from the mounth of Krishna is highly impressive and withing it abide the tunes of the kmusical modes of Sorath, Devgandhar, Vibhas and Bilawal